Poetry-boekje samenvatting
In de poetry-reader worden drie periodes besproken: de renaissance, de romantiek en de Eerste Wereldoorlog. Vooraf een aantal dingen die handig zijn om te weten bij het leren van de gedichten.
Namen van de blokken:
- Blok van 2 regels = Couplet
- Blok van 3 regels = Tercet (terzet)
- Blok van 4 regels = Quatrain (kwatrijn)
- Blok van 6 regels = Sestet
- Blok van 8 regels = Octave (octaaf)
Ritme = het aantal lettergrepen per regel. Als hier een patroon in te vinden is, is er sprake van ritme.
Beeldspraak (= imagery):
- Metafoor: stijlfiguur waarbij je een woord of begrip figuurlijk gebruikt.
- Vergelijking (simile): twee dingen aan elkaar vergelijken (like/as).
- Personificatie: dieren/dingen krijgen menselijke eigenschappen.
Stijlmiddelen:
- Alliteratie: beginrijm: de herhaling van dezelfde klank/letter aan het begin van een aantal woorden van de zin.
- Assonantie: klinkerrijm, bepaalde klinkers worden steeds herhaald.
The English Renaissance 1500-1660
De renaissance (letterlijk: wedergeboorte) is een periode in de Europese cultuurgeschiedenis die volgde op de middeleeuwen. De renaissance begon in Italië in de veertiende eeuw en verspreidde zich in de volgende eeuwen over de rest van Europa. De Italiaanse humanisten die de term renaissance introduceerden, meenden dat na een periode van verval, de middeleeuwen, een nieuwe gouden eeuw was aangebroken, die niets minder was dan een 'wedergeboorte' van de verworvenheden van de klassieke oudheid. Alle karakteristieke kenmerken van de Europese Renaissance gelden ook voor de Engels Renaissance: er ontstond een hernieuwde belangstelling voor de Griekse en Romeinse cultuur en filosofie, de manier waarop de mens zichzelf zag en zijn plaats in de wereld om hem heen, een groeiend zelfbewustzijn van kunstenaars en hun verlangen om hun talenten te ontwikkelen in alle mogelijke richtingen, de homo universalis, de afnemende invloed van de kerk, de reformatie (ontstaan protestantse Kerken), het streven naar meer wetenschappelijke onafhankelijkheid en de nieuwe ontdekkingen die hebben geleid tot een betere het beter begrijpen van het heelal. Het middeleeuwse ‘momento mori’, de gedachte dat het leven op aarde een voorbereiding was op het leven na de dood, werd in de Renaissance door het bekende motto ‘carpe diem’ (leef met de dag) vervangen. Men stond in de Renaissance meer stil bij de tijd, wat je wilde doen moest je nu doen, want er was maar weinig tijd en niets was voor altijd. Men was zich er ook van bewust dat je voor je dood het beste van je leven moet maken.
De meest belangrijke periode van de Engelse Renaissance is het tijdperk van koningin Elizabeth, het tijdperk in de Engelse geschiedenis waarin koningin Elizabeth de 1e regeerde (van 1558-1603). Historici zien deze periode vaak als de Gouden Eeuw van de Engelse geschiedenis. Het was een eeuw van exploratie en uitbreiding in het buitenland, terwijl in Engeland het protestantisme door steeds meer mensen werd geaccepteerd, zeker na de nederlaag van de Spaanse vloot. In deze periode had Engeland een gecentraliseerde, goed georganiseerde en effectieve eregering, dit was vooral een resultaat van de hervormingen van Henry VII en Henry VIII. Economisch begon Engeland veel baat te krijgen van de nieuwe trans-Atlantische handel.
De eeuw wordt zo geweldig gezien, vanwege de periodes ervoor en erna. Dat was een korte periode van lange internationale vrede tussen de Engelse reformatie en de strijd tussen protestanten en katholieken en de strijd tussen het parlement en de monarchie, die de 17e eeuw overspoelde.
Het tijdperk van koningin Elizabeth zag het bloeien van de poëzie, muziek en literatuur, met dank aan koningin Elizabeth die een trouwe supporter was van kunst. Het tijdperk werd het meest bekend door zijn theater, met William Shakespeare en Christopher Marlowe als de bekendste toneelschrijvers van die tijd.
William Shakespeare (1564-1616)
William Shakespeare is de grootste en meest invloedvolle toneelschrijver en dichter van de Engelse taal. Hij domineert nu al vier eeuwen de literatuur van Engels sprekende mensen over heel de wereld. Verassend genoeg is er niet veel over Shakespeares persoonlijke leven bekend, zelfs zijn geboortedatum is niet zeker. Hij komt uit een middelklasse familie uit Stratford aan de Avon (rivier). Hij ging naar een lokale school en trouwde met een vrouw uit zijn omgeving, Anna Hathaway. Ze hadden een aantal kinderen. Later ging Shakespeare naar Londen en werkte daar als acteur en begon met het schrijven van stukken voor een theatermaatschappij. Bewijs laat zien dat toen hij overleed hij een bekende en populaire toneelschrijver was, maar pas jaren later werden zijn werken gezien als het werk van een genie. Shakespeare heeft zijn eigen stukken niet zelf uitgebracht, er zijn geen originele stukken meer. Dankzij twee acteurs van zijn bedrijf, die zijn stukken na zijn overlijden hebben verzameld, kunnen we vandaag de dag nog van zijn stukken genieten.
Er zijn meerdere redenen voor Shakespeares ongewone reputatie: zijn enorme technische vaardigheid als toneelschrijver, de omvang van zijn onderwerpen en karakters, zijn goede inzicht in de menselijke beleving en psychologie, het grote aantal stukken dat hij heeft geschreven, maar vooral zijn ongeëvenaarde beheersing van de Engelse taal. Vaak wordt alleen de taal di Shakespeare gebruikte onderzocht, maar ook zijn toneelstukken zijn erg krachtig als puur theater. Hij was een grandioze toneelschrijver, een meester in het opbouwen van spanning en het verzinnen van briljante dramatische momenten. Dan liet hij weer het contrast zien met een lichtere, vaak komische scène of geweldige actiescènes met zwaardgevechten of slagen. Je moet wel in gedachte houden dat in zijn tijd veel mensen naar het theater gingen, van de analfabete arbeiders tot koningin Elizabeth.
Shakespeare schreef komedies, zoals The Taming of the Shrew, tragedies als Romeo & Juliet, Macbeth, Hamlet, King Lear en historische stukken over Richard III of Henry V. Shakespeare gebruikte vaak oudere toneelstukken of historische bronnen voor zijn stukken, maar zijn originaliteit lag in de ontwikkeling van zijn karakters. Hij portretteert het hele scala van de mensheid, van koningen tot boeren. Zijn karakters zijn menselijk en ingewikkeld, vaak een mix van goed en slecht, hij laat ze zien met grote objectiviteit. Hij begreep de menselijke ervaringen goed en toonde in zijn stukken de vele kanten van menselijke emoties, zoals ambitie, jaloezie, begeerte, liefde, haat en wanhoop. Ook ligt zijn originaliteit in zijn enorme geschenk aan de taal. Zijn stukken zitten vol met gedenkwaardige zinnen en verbeeldingen (All the world’s a stage, and men and women merely players, To Be or Not To Be).
Shakespeare is niet alleen dankzij zijn toneelstukken bekend, maar ook door zijn sonnetten. Hij schreef er 154 tussen 1593 en 1596. Ze vallen binnen twee verschillende groepen:
1. Deze sonnetten zijn aan een jonge man, misschien Shakespeares vriend en beschermer, de graaf van Southhampton. Hierbij hoort het sonnet ‘Shall I compare thee to a summer’s day?’.
2. De tweede groep sonnetten zijn geschreven aan ‘the dark lady’, een ongeïdentificeerde vrouwelijke geliefde.
Drie thema’s domineren de sonnetten:
1. De vernietigende kracht van de tijd;
2. De vergankelijkheid van het menselijk leven en de schoonheid;
3. De vastberadenheid van de dichter om zijn geliefde te vereeuwigen door middel van zijn verzen.
In zijn tijd waren dit populaire thema’s, maar Shakespeare overstijgt het werk van zijn tijdgenoten door de intensiteit van het gevoel en door de kracht en de schoonheid van zijn taalgebruik.
Elke zin die Shakespeare heeft geschreven is duizenden keren geanalyseerd. Elk jaar worden zijn stukken opnieuw geproduceerd en er worden prijswinnende films van zijn stukken gemaakt, met nieuwe interpretaties van zijn thema’s en karakters. Beroemde acteurs willen zijn stukken spelen. Shakespeares dominantie op het gebied van de Engelse literatuur blijft onbetwist.
Aantekening Shakespeare uit de powerpoint (onvertaald)
- Plays: tragedies – comedies – historical plays - sonnets
- Language plays: Blank verse = rhymeless verse lines of ten syllables each (although Shakespeare was not very strict), iambic pentameter.
- Soliloquys (interior monoloque spoken on stage revealing thoughts)
- Shakespeare’s characters show the whole range of human emotions in astonishing depth. Jealousy – love – hate – passion – loyalty – ambition – revenge – cruelty - …..etc.
- Enormous contribution to the English Language. Wat is een sonnet?
Sonnet = een combinatie van twee Italiaanse woorden en betekent ‘little song’.
Een sonnet is een kort gedicht van 14 regels dat oorspronkelijk uit Italië komt. Het werd in Engeland geïntroduceerd in de 16e eeuw. Er zijn twee types sonnetten: de oudste vorm is het Provençaals/Italiaanse sonnet, met de indelen in acht en zes regels, het octaaf heeft twee kwatrijnen en het sestet heeft twee terzetten (strofe met drie rijmende regels). Na de eerste acht regels kan er een thematische omschakeling of verandering van de stemming zijn, dit noem je de volta (wending in een gedicht). Het Engelse sonnet is onderverdeeld in twee types: Shakespeareaans en het Spenseriaans sonnet. Deze sonnetten bestaan uit drie groepen van vier regels (kwatrijnen) en een laatste couplet van twee lijnen.
Rijmschema’s:
Shakespeareaans a-b-a-b c-d-c-d e-f-e-f g-g
Spenseriaans a-b-a-b b-c-b-c c-d-c-d e-e
Provençaals a-b-b-a a-b-b-a c-d-c d-c-d
Meter (rijm): de meeste sonnetten hebben 10 syllabes (klankgroepen) en zijn in een iambische pentameter (herhaling van vijf syllaben zonder klemtoon en vijf syllaben met klemtoon).
Aantekening powerpoint sonnet
1. 14 regels, rijmschema/eindrijm, metrum/ritme: 10 lettergrepen, klemtoon telkens op elke tweede lettergreep (iambic pentameter).
2. Italiaans of Petrarchan sonnet: Verdeling in een octaaf (octave), acht regels, en een sextet (sestet) zes regels. Onderverdeling in 2x kwatrijnen (quatrains) en 2x terzetten/terzinen (tercets). In regel 9 is er sprake van een volta (turn). Inhoudelijke wending. In de octaaf wordt het ‘thema/probleem’ geïntroduceerd en in de sextet wordt het ‘probleem’ opgelost. Schema: 4-4-3-3
3. Engels of Shakespearian sonnet: verdeling in drie kwatrijnen (vier regels) en één couplet ( twee regels). Schema 4-4-4-2
Aantekening sonnet 18
- Het rijmschema van Sonnet 18 is ABAB CDCD EFEF GG.
- Er is sprake van een herkenbaar ritme: 10 lettergrepen per zin.
- Het is een Shakespearian Sonnet, want het is verdeeld in drie blokken van 4 regels en één blok van 2 regels.
- Samenvatting: Hij vertelt waarom degene over wie hij spreekt lieflijker en zachter is dan een zomerse dag en vergelijkt diegene met een zomerse dag. De zomerdag is minder goed dan degene over wie hij praat. Omdat hij zijn schoonheid nu heeft opgeschreven in het gedicht, zal die voortleven, terwijl de schoonheid van een zomerse dag over zal gaan. Het vastleggen in zijn rijm maakt hem onsterfelijk Daar kan de dood niet komen.
- Er komen veel metaforen in dit sonnet voor. Zoals bijvoorbeeld: ‘eye of heaven,’ ‘thy eternal summer,’ en ‘eternal lines’.
- Shakespeare noemt een paar verschillen op tussen de schoonheid van de zomer en de schoonheid van zijn vriend, zoals ‘Rough winds do shake te darlings buds of May,’ ‘And summer’s lease hath all too short a date,’ en ‘Often is his gold complexion dimm’d’.
Vragen bij sonnet 18
1. Wat is het rijmschema van dit sonnet? Welk type sonnet is dit?
Het rijmschema is achter het sonnet weergeven. Het sonnet is een Shakespeareaans sonnet.
2. Wat is een metafoor? Geef voorbeelden.
Een metafoor is een stijlfiguur waarbij je een woord of begrip figuurlijk gebruikt.
Voorbeelden: eye of heaven zon
darling buds of may bloesem
eternal summer eeuwige schoonheid
Gold complexion zonneschijn
3. Waarom vindt de dichter het beeld van een zomerse dag ontoereikend om de schoonheid van zijn vriendin te beschrijven? Benoem twee verschillen.
Ze is lieflijker/gematigder en ook is ze rustiger.
4. Wat is volgens de dichter het grootste verschil tussen de schoonheid van de zomer en die van zijn vriendin?
De schoonheid van de zomer vergaat, maar die van zijn vriendin niet.
5. Wat maakt de vriendin van de dichter onsterfelijk? Hoe kan dit zo zijn gebeurd?
Ze ligt voor altijd vast op papier, mensen zullen het gedicht altijd blijven lezen. Aantekening Macbeth
- Blanc verse: de zinnen rijmen niet, maar er zit wel een ritme in.
- Elke zin heeft 10 lettergrepen, de 1e wel, 2e niet.
- Aside = dat je aan de zijkant van het toneel je gedachte hardop verteld.
- Over Macbeth: Macbeth is Shakespeares kortste en tevens bloedigste tragedie. Hij vertelt hierin het verhaal van de moedige Schotse generaal Macbeth die van drie heksen de voorspelling te horen krijgt dat hij op een dag koning van Schotland zal worden. Verteerd door ambitieuze gedachten en aangezet door zijn vrouw doodt Macbeth koning Duncan en neemt bezit van de troon. Hij wordt een tirannieke heerser, overmand door angst en schuldgevoel en is verplicht om zelfs nog meer te doden om zichzelf te beschermen tegen ontmaskering. Het bloedbad leidt Macbeth en zijn meedogenloze vrouw naar krankzinnigheid en ten slotte de dood.
- Samenvatting van dit stuk: Wanneer Macbeth met zijn vriend Banquo terugkeert van de slag ontmoeten zij drie heksen die voor elk van hen een of meer voorspellingen in petto hebben. Zo krijgt Macbeth te horen dat hij Thane van Cawdor zal worden en later zelfs koning. Aan Banquo wordt voorspeld dat hij zelf geen koning zal worden, maar dat zijn nageslacht het wel zover zal brengen. Wanneer de eerste voorspelling voor Macbeth al snel in vervulling gaat, wordt zijn ambitie gewekt. Aangespoord door zijn eerzuchtige vrouw beraamt hij een gewiekst plan om Duncan te doden (is dan koning).
- Macbeth begint in het stuk als veldheer van koning Duncan en Thaan van Glamis. Na zijn overwinning als veldheer beloond Duncan hem door hem Thaan van Cawdor te maken. Hierdoor gaat Macbeth de voorspelling van de heksen geloven en wil hij koning worden. Vragen Macbeth
1. Wat is Macbeth’s eerste reactive op de voorspellingen van de heksen? Gebruik in je antwoord zinnen uit de tekst
Banquo beschrijft zijn reactie. “Good sir, why do you start: and seem so fear.” Hij schrikt en maakt zich bang over wat ze zeggen.
2. Hoe reageert Banquo op de voorspellingen? Gebruik in je antwoord zinnen uit de rekst.
Hij vraagt zich af of het wel echt is wat ze zien, of dat zijn ogen hem bedriegen. ‘Are you fantastical’ of zien wij nu een waanbeeld. Als reactie daarna op de heksen zegt hij dat hij wel nieuwsgierig is en wat ze dan aan hem zouden kunnen voorspellen. “If you van look into…Your favours nor your hate.”
3. “So foul and fair a day I have not seen.” Vrij voorspellende woorden, gesproken door Macbeth. Link ze aan deze scene en aan het karakter van Macbeth.
Het is een mooie, maar ook een smerige dag. Je kan ze linken aan de scene. Het is een mooie dag omdat hij fantastische voorspellingen krijgt, maar ook een smerige dag, omdat hij hele erge dingen gaat doen. Hij gaat op deze dag het plan bedenken om Duncan te vermoorden.
Om ze te linken aan het karakter van Macbeth, kan je zeggen dat zijn hij slechte dingen wil doen voor macht, dit is de ‘foul’ in zijn karakter. Andere mensen zien hem als een eerlijke, sterke man. Dit is de ‘fair’, een dappere, moedige generaal, loyaal aan zijn koning.
4. Wat is de functie van de ‘asides’ in deze scene?
De ‘asides’ zijn de gedachten van Macbeth, hij kan op deze manier zijn gedachten overbrengen aan het publiek.
5. Welke zinnen geven je al een idee van het feit dat Macbeth gemunt is op moord?
“If good, why do I … knock at my ribs.” Hier is hij al bezig met het bedenken van de moord. Dit geeft weer dat hij aan moord denkt.
“My thought, whose murder yet is but fantastical”. Fantastical geeft hier aan dat het nog maar een idee is en dat hij er verder nog geen plan voor heeft.
6. Wat is de rol van Banquo in deze scene? Leg de betekenis van de volgende zinnen uit: ‘That trusted … consequence.’
Hij zegt dat Macbeth voorzichtig moet doen, omdat er ook iets ergs kan gebeuren. Hij geeft een waarschuwing, dat hij niet alles moet aannemen van de heksen. Hij is een wijze raadgever, die al laat merken dat hij het niet helemaal vertrouwd. Hij is ook de nuchtere, die makkelijk met de voorspellingen van de heksen omgaat en Macbeth waarschuwt dat hij niet alles moet geloven.
‘Ze winnen je vertrouwen, maar pas op want het kan dat ze dit alleen maar doen om je later in het bederf te storten.’
7. Zoek drie voorbeelden van metaforen en leg ze uit.
“If you look into the seeds of time, and say which grain will grow and which will not, Speak then to me” – Als jullie de toekomst kunnen zien en kunnen zeggen wat er de toekomst uitkomt, zeg het dan ook tegen mij.
“Why do you dress me in borrow’d robes?” – Waarom geef jij mij deze titel, die aan iemand anders toebehoort.
“As happy prologues tot he swelling act Of the imperial theme.” – Imperial theme is hier het koningschap.
“The instruments of darkness.” – Hiermee worden de heksen bedoeld.
Aantekening MacBeth (powerpoint, onvertaald)
- Brave general
- Falls victim to his own ambitions/ his wife’s ambitions
- Kills King Duncan and and many others (“Blood will have blood”).
- Becomes a merciless dictator who fears for his own life constantly.
- Lady Macbeth becomes insane. Cannot wash away her guilt and commits suicide.
- The role of the witches’ predictions.
- Chaos and in the end Macbeth dies and order is restored. Lady Macbeth
- Lady Macbeth wil graag de vorst vermoorden, dus het is voor haar goed nieuws dat hij naar hun kasteel komt voor een maaltijd.
- Ze wil dat de kwade geesten haar helpen om King Duncan te kunnen vermoorden.
Vragen Macbeth’s castle
1. Vat Lady Macbeth’s kijk op haar mans karakter samen. Op welke manier wil ze hem beïnvloeden? Ze zegt dat hij een lafaard is en geen ballen heeft om koning te kunnen worden. Hij moet meer lef hebben om koning te kunnen worden en vals durven spelen. Hij is eerlijk en zachtaardig. Heeft een geweten en is ambitieus. Ze gaat op het inpraten, zodat hij het gaat doen.
2. Leg uit wat bedoeld wordt met: “All that impedes … crown’d withal”.
De heksen hebben al voorspeld dat hij koning zou worden, dus niks zal hem meer in de weg staan om koning te worden. Alles wat hem nu nog tegen houdt om de gouden kroon te bemachtigen hebben het lot en de natuurlijke krachten nu al voor jou bestemd. Zij hebben de kroon al voor jou bestemd.
3. Wat is haar reactie op het nieuws over het feit dat koning Duncan komt logeren?
Ze is blij, want hij brengt goed nieuws. Ze maakt meteen een plan wat ze gaat doen, ze ziet een kans om hem te doden.
4. “Come you spirits … on nature’s mischief!”. Leg dit uit.
Ze wil dat donkere krachten haar helpen om te kunnen moorden. Ze wil dat ze niet terug zal deinzen voor de moord en roept daarom alle boze krachten aan. Ze moeten haar helpen niet terug te deinzen voor de moord.
5. Omschrijf de volgende zinnen: “O, never shall sun .. masterdom.”
Duncan zal de ochtend niet zien, daarna waarschuwt Lady Macbeth haar man, dat hij moet zorgen dat je niet aan zijn gezicht kan zien wat hij van plan is. Hij moet doen lijken alsof er niets aan de hand is. Uiterlijk moet er niet te zien zijn wat hij gaat doen, maar innerlijk moet hij de slang zijn die toeslaat. Ze moeten goed voor hem zorgen, maar wel uiteindelijk hem vermoorden. Ze wil dat hij haar laat moorden, zodat ze absolute macht zullen krijgen.
6. Zoek drie voorbeelden van metaforen en leg ze uit.
Oh, never Shall sun that morrow see! (Personificatie).
It is too full o’the mil of human kindness – hij is te zachtaardig
The illness should attend it
The golden round – kroon
7. Wie is er verantwoordelijk voor Macbeth’s achteruitgang: de heksen, zijn vrouw of hij zelf?
De heksen.
The Romantic Period (1785 – ongeveer 1850)
Introduction
Tijdens de tweede helft van de 18e eeuw veranderde er veel in Engeland. Voor het Romantisme kwam de Verlichting (Age of Reason/Neoclassical Period). Er was sprake van sociale verandering en van groeiende onrust. De Industriële Revolutie deed zijn intrede in Engeland en het land ging van landbouw naar industrie, waardoor veel boeren werk gingen zoeken in de nieuwe fabrieken in de stad, waar ze lang en onder slechte arbeidsomstandigheden moesten werken. De welvaart van een kleine groep zorgde voor armoede onder een grote groep. De Franse Revolutie (1789) was een inspiratie voor de bevolkingsgroepen die vonden dat de structuur van de maatschappij moest worden veranderd. Hier kwamen idealen als vrijheid, gelijkheid en afschaffing van de onderscheiden klassen naar boven (liberté, fraternité, egalité).
De Romantische Periode zou begonnen zijn met de publicatie van the Lyrical Ballads van William Wordsworth en Samuel Taylor Coleridge in 1798. De inhoud van de gedichten ging toen over van Reason naar verbeelding. Dit is één van de grootste tijdperken van de Engelse poëzie en wordt gedomineerd door Wordsworth, Coleridge, Shelley, Keats en Byron.
Nieuwe filosofie over hoe kinderen opgevoed worden: kinderen werden gezien als onschuldig, dus ouders maakten monsters van ze. Je moet die kinderen alleen laten zodat ze voor zichzelf beslissen hoe ze worden.
Religie: God werd op het zelfde niveau gesteld als de natuur; zo kan je je dichtbij hem voelen.
Het was het begin van de industrialisatie: veel mensen trokken naar de stad. ouders moesten meer werken, kinderen hadden minder vrij, lelijke steden. Op dat moment dacht dus niemand dat het de romantische periode was want ze vonden hun leven verschrikkelijk. Ze vluchtten weg.
Als je praat over romantische periode praat je eigenlijk over literatuur, het was een mogelijkheid om te vluchten.
De Romantische gedichten komen overeen in een diep vertrouwen in de niet rationele krachten van emotie, intuïtie en verbeelding, gebaseerd op de overtuiging dat het verstand en het intellect niet genoeg zijn om de wereld te begrijpen. Er zit ook een subjectief aspect in: het gedicht spreekt voor zichzelf, een individuele stem die spreekt tegen een individuele lezer. Dit aspect, samen met de ontevredenheid over de wereld om hem heen, geeft onderwerpen voor de Romantische gedichten die te maken hebben met sterke emotie en dingen die beter of hoger zijn dan de huidige wereld.
De kenmerken van de Romantische poëzie (hoewel geen enkel gedicht ze allemaal heeft):
1. Er is veel natuur poëzie te vinden. De natuur werd niet slechts gezien als iets dat kon worden bewonderd, maar als een life-giving force die aanwezig is in zowel de mens als in de wereld om hem heen, en die een actieve en positieve invloed op de menselijke geest kan hebben.
2. Deze houding tegenover de natuur leidde tot het verheven van de mensen die het dichtste bij de natuur leefden. Plattelandsmensen speelden een belangrijke rol in het gedicht.
3. Emoties, intuïtie en verbeelding spelen een belangrijke rol in het begrijpen van de wereld.
4. Teleurstelling over het heden inspireerde vaak een hernieuwede interesse in een geïdealiseerd verleden, vooral de Middeleeuwen.
5. De anti-intellectuele houding is terug te zien in de populariteit van bovennatuurlijke elementen, zoals sprookjes, mythologie en volksverhalen.
6. Het kind wordt erg belangrijk geacht. Naar de zoektocht naar puurdere waarden werd het kind gezien als het voorbeeld voor onschuld, zonder bevuild te zijn door de wereld, en nog steeds dichtbij God en eeuwigheid te staan.
7. Ze wilden ontsnappen uit de tijd en daarmee vaak ook uit de plaats. Dichters werden dus aangetrokken tot exotische culturen, verre landen, etc.
8. Sommige dichters keerden zich tegen de hedendaagse maatschappij en vielen de onderdrukking in hun dichten aan. Zij vochten in het gedicht voor vrijheid. William Wordsworth (1770-1850)
Blake is geboren en opgegroeid in de bergachtige regio ‘Lake District’, een van de mooiste gebieden van Engeland, die hem liefde voor de natuur gaven. Hij studeerde aan Cambridge en raakte geïnspireerd door de Franse revolutie en ging in 1791 naar Frankrijk. Zijn enthousiasme was over toen de onderdrukking na de revolutie begon. Nadat hij terugkwam in Engeland ontmoette hij de dichter Samuel Taylor Coleridge. Tijdens hun wandelingen planden ze hun eigen revolutie van de Engelse poëzie. Het waren de koude en klinische gedichten van Alexander Pope en zijn volgers waartegen ze in opstand kwamen, met hun gestileerde, kunstmatige taalgebruik. Ze wilden dat de emotie, verbeelding en origineel taalgebruik van de middeleeuwse gedichten en van de gedichten van het tijdperk van Elizabeth terugkwamen. Ook wilden ze simpele en traditionele gedichtvormen terugbrengen, zoals de ballad. Het resultaat werden The Lyrical Ballads, een collectie gedichten die anoniem gepubliceerd werden in 1798. Dit werd het begin van de Romantische verandering van de Engelse poëzie.
Elk van de twee dichters had een ander doel. Wordsworth wilde gebeurtenissen in de levens van normale mensen gebruiken als onderwerp. Hij geloofde dat menselijke emoties het beste konden worden weergegeven aan de hand van boeren. Hij wilde ook in de normale spreektaal schrijven.
Het meeste belangrijke aspect van Wordsworths gedichten is zijn houding tegenover de natuur, die soms naar een religieus karakter neigt. Mensen zijn een deel van de natuur volgens Wordsworth: ze delen hun leven met alle dingen om zich heen. Mensen moeten proberen om in harmonie te leven met de natuur en de wereld. Wanneer men de harmonie bereikt zal de natuur leiden tot wijsheid en een gelukkig leven. Hij zag het leven op het platteland als genezend en inspirerend na het zorgwekkende leven in de stad.
Wordsworth zag dichters als leraren en profeten, een persoon met ongewone emotie, inbeeldingskracht en gevoeligheid. Voor hem was poëzie een roeping en hij was zo gelukkig dat hij het geld had om zijn hele leven aan dichten te wijden. Hij had een goed gevoel van zijn eigen belangrijkheid en de onsterfelijkheid van zijn werk, een egoïsme dat werd gevoed door de aanbidding van zijn vrouw en zus, met wie hij afgezonderd leefde in Lake District. Zijn gedichten werden eerst belachelijk gemaakt, vooral zijn ‘boeren’ gedichten, later werd hij enorm populair. Critici zeggen dat zijn inspiratie verdween toen hij 40 was en dat de gedichten die hij daarna schreef zijn reputatie geen eer doen. later werd hij erg conservatief, wat hem boos maakte over een generatie nieuwe dichters, zoals Lord Byron.
De lengte en de serieuze, didactische toon van sommige zijn gedichten maken hem niet populair bij de moderne lezers. Zijn kortere gedichten zijn een stuk toegankelijker.
I Wandered Lonely as a Cloud
I wandered lonely as a cloud
That floats on high o'er vales and hills,
When all at once I saw a crowd,
A host, of golden daffodils;
Beside the lake, beneath the trees,
Fluttering and dancing in the breeze. Continuous as the stars that shine
And twinkle on the milky way,
They stretched in never-ending line
Along the margin of a bay:
Ten thousand saw I at a glance,
Tossing their heads in sprightly dance. The waves beside them danced; but they
Out-did the sparkling waves in glee:
A poet could not but be gay,
In such a jocund company:
I gazed--and gazed--but little thought
What wealth the show to me had brought: For oft, when on my couch I lie
In vacant or in pensive mood,
They flash upon that inward eye
Which is the bliss of solitude;
And then my heart with pleasure fills,
And dances with the daffodils.
Dit gedicht is simpel, maar het laat de essentie van zijn kijk op de natuur zien. Tijdens zijn wandelingen langs Ullswater, een groot meer, vond hij de oevers van het meer bedekt met enorme aantallen narcissen in volle bloei. In het gedicht probeert Wordsworth het speciale karakter dat het heeft voor hem na te vertellen. Het beeld van zo veel bloemen, dansend in de wind, is meer dan een mooie foto, iets dat je een ogenblik moet bewonderen. Hij kan zijn ogen er niet van af houden. Het meest belangrijke punt is in de laatste stanza beschreven. Het gevoel dat de narcissen hem geven gaat niet weg als ze verdwijnen. De ervaring is van blijvende waarde: het blijft in zijn hoofd. Het zal een geluk zijn dat hem jaren bijblijft. Aantekening It is a beauteous evening calm and free
- Het gedicht speelt zich af op het strand bij Calais.
- De persoon over wie het gaat zou de dochter van de dichter zijn, ze is 10 jaar oud.
- Het is een heel religieus gedicht.
- In het gedicht vindt je God terug in de natuur (het mooie strand) en in het kind (het heeft iets goddelijks in zich).
Vragen bij It is a beauteous evening calm and free
1. Beschrijf in eigen worden de natuurlijke setting in het octaaf.
Hij loopt op een mooi strand met zijn dochter, ze maken een wandeling.
2. Terwijl hij over het strand loopt met zijn dochter komt er een religieuze sensatie in hem op. Welke woorden laten dit gevoel zien.
Onderstreept in de tekst.
3. Hij gebruikt het het word ‘natuur’ in het sextet in regel elf, maar met een andere bedoeling. Leg uit.
Het gaat over de aard van het kleine meisje.
4. Wat het geloof is de oorzaak van respectvolle houding van de dichter in de richting van het meisje?
Hij ziet dat ze dicht bij God staat en dat ze iets goddelijks heeft, daarom beschouwt hij haar zo.
5. Dit sonnet is verdeeld in een octaaf en een sextet. Bespreek de relatie tussen de twee delen.
Sestet= laatste 6 zinnen. Hij ziet iets goddelijks in het meisje, het zit in het meisje zelf. Het eerste gedeelte gaat over de natuur en de religieuze ervaring. Het tweede gedeelte gaat erover dat hij iets goddeijks in het kind ziet.
6. Wat is het rijmschema en wat is de meter? Dus, wat voor soort sonnet is dit?
ABBA, ACCA, DEF, DFE --? Petrarchan
John Keats (1795 – 1821)
John Keats was waarschijnlijk de beste dichter van de tweede generatie Romantiek-dichters. Hij leefde maar kort. Toen hij 24 was realiseerde hij zich dat hij niet lang meer te leven had. Al op 22-jarige leeftijd stopte Keats met zijn medische studie om zijn leven te wijden aan het worden van een grote dichter. Keats had al lang een passie voor poëzie. Anders dan andere Romantische dichters had hij geen interesse in de politiek. Hij geloofde in de onsterfelijke schoonheid van de poëzie en de kracht van iemands verbeelding. Na de dood van zijn broer Tom door tuberculose, bleek dat ook Keats deze ziekte had. Vanaf dat moment werd zijn leven een race tegen de klok. Hij wilde herinnerd worden als een groot dichter na zijn dood. Hij was verliefd op Fanny Brawne en probeerde haar over te halen met hem te trouwen. Zij wilde dit echter niet, want hij was natuurlijk geen goede huwelijkskandidaat.
De laatste 18 maanden van zijn leven spendeerde hij koortsachtig. Hij werd in deze tijd heel snel rijp als dichter, hij schreef enkele meest mooie en perfecte gedichten in de Engelse taal. De thema’s van zijn laatste gedichten reflecteren zijn eigen situatie: het stervende gedicht zet de eeuwige schoonheid van de kunst en natuur in contrast met iemands korte en zielige bestaan. Hij lijkt te willen zeggen dat het waarderen van schoonheid is het enige dat belangrijk is in het leven. Zijn gedichten kenmerken zich door de rijke verbeelding. Veel critici zeggen dat, als hij langer had geleefd, Keats net zo groot had kunnen worden als Shakespeare. Een ballade
La Belle Dame sans Merci’ is een ballade. Dit was erg populair in de Middeleeuwen. Het werd gezongen door zangers die rondtrokken van stad naar stad. Kenmerken van een ballade:
- Korte strofes van 4 regels; 3 langere zinnen en 4e zin telkens kort.
- Metrum van 8 lettergrepen, klemtoon op 2e lettergreep en laatste zin 4 of 5.
- Herhaling van rijm in tweede en vierde zin van strofe: abcb.
- Herhaling van bepaalde zinnen.
- Eenvoudig taalgebruik.
- Dialoog.
- Verhalend lied stammend uit de middeleeuwen.
- Thema’s als dood, wraak, teleurstelling in de liefde. Aantekening La Belle Dame sans Merci
- Hier is sprake van een ballade: 4 regels: 3 lang, 1 kort.
- Het metrum is 8 lettergrepen.
- Het gedicht gaat over een ridder, wat terugwijst naar de Middeleeuwen (kenmerk Romantiek).
- R.11: “fading rose” & r.12: “Fast withereth too” dit is een verwijzing naar de dood. De duidelijkste verwijzing naar de dood komt terug in r.35: “The latest dream I ever dreamt”.
- In r.21: “I set her on my pacing steed” en r.29: “She took me to her elfin grot” is dubbelzinnigheid te vinden. Eerst zet hij haar op zijn ros en vervolgens neemt zij hem mee.
- In het gedicht is het herfst en Keats koos de Middeleeuwen als setting voor zijn gedicht. vraag 1
- In de herfst vallen de bladeren en gaat alles dood: dit draagt bij aan de somberheid van het gedicht. vraag 2
- In de eerste drie blokken spreekt de eerste spreker over dat ze een ridder vindt. Ze beschrijft hem als ‘bijna dood’: r.2 “alone en pale” & r.6 “haggard and woe-begone”. vraag 3
- De vrouw in het gedicht heeft veel macht over mannen (is seksueel aantrekkelijk). vraag 4
- Omdat Keats refereert naar de Middeleeuwen gebruikt hij oude woorden. vraag 5
- De man droomt het hele gebeuren met ‘de vrouw’. Dit moet een waarschuwing voorstellen: hij moet zich niet laten verleiden door vrouwen. vraag 6
- Elke zin is 8 lettergrepen, behalve de laatste: die is kort en stressvol. Hierdoor gaat het tempo van het gedicht omhoog. vraag 7
- De Romantische periode komt terug in dit gedicht door de emoties die sterk naar voren komen, de natuur die een belangrijke rol speelt en de idealisatie van een andere tijd (de Middeleeuwen) vraag 9
- Het kan zijn dat het gedicht over zijn buurmeisje Fanny gaat, op wie hij verliefd was. Het kan ook gaan over zijn genadeloze ziekte, dan is het heel metaforisch geschreven. Vragen bij La Belle Dame sans Merci
1. Welke tijd van het jaar is het en welke historische periode heft Keats gekozen als setting?
Het is herfst, ‘the harvest’s done’, ‘the squirrel’s granary is full’, ‘the sedge had withered’. De natuur sterft langzamerhand. Keats heeft de middeleeuwen gekozen als setting, dit zie je aan de ridder (knight-at-arms).
2. Hoe draagt de setting bij aan de stemming van het gedicht?
Het is een perfect middel om mood te creëeren, dingen sterven af, dingen gaan dood en het is somber.
3. Beschrijf de toestand van de eerste spreker in het gedicht (in de eerste drie strofen) waarin hij zich op de heuvel bevindt.
Hij ziet er afgetobd en ongelukkig uit, loopt bleekjes doelloos rond. Hij is ook niet gezond, hij heeft koortsachtige-druppels en angstzweet. Lelie op zijn wenkbrauw, geassocieerd met de dood. Hij ziet er blijkbaar doodsbleek uit en op zijn wangen zijn geen blosjes meer, de kleur is verschoten. Hij ziet er ongelukkig en ziek uit. Woorden die dit aangeven zijn in de tekst onderstreept.
4. Beschrijf de vrouw in het gedicht. Wat is belangrijk aan haar?
Ze wordt omschreven als een buitenaardse fee, ze wordt als in een sprookje omschreven. Dit is typisch voor de Romantiek.
5. Keats gebruikt een aantal archaïsche woorden en uitdrukkingen. Waarom doet hij dit?
Hij zet het verhaal in de setting van de middeleeuwen en wil die sfeer creëeren met oud taalgebruik. Dit zie je in r1, r12, r40.
6. Wat lijkt zijn droom te betekenen?
Heeft twee betekenissen: kondigt zijn dood aan, waarschuwen voor de hopeloze liefde voor de vrouw.
7. Elke lijn bevat acht lettergrepen, maar de laatste lijnen zijn kort en sterk benadrukt. Voor welk effect zorgt dit?
8. Twee critici hebben gezegd: "Dit gedicht gaat duidelijk over de ziekte en de angst voor de dood van Keats." "La Belle Dame Sans Merci is het verhaal van een hopeloze liefdesrelatie, en vrijwel zeker weerspiegelt de dichter zijn eigen visie van de liefde". Vindt voor beide meningen bewijs in het gedicht.
Mensen zien hem doodgaan in de droom, de droom is een aankondiging van zijn dood.
9. Waarin herken je de Romantiek in dit gedicht?
Het speelt zich af in de natuur, de natuur speelt ook een rol bij de sfeer. De natuur is de achtergrond/setting. Het teruggaan in tijd naar de Middeleeuwen, door de ridder te introduceren en door het oude taalgebruik te gebruiken. De droom, sprookjes, feeën. De ballade zelf, in de Verlichting zouden ze dit niet gebruiken. Het heeft allemaal niet met de realiteit te maken, is allemaal ingebeeld.
10. Dit gedicht is een ballad. Kijk bij de aantekening over ballads en noteer ten minste drie kenmerken van ballads!
Er zit altijd iets van een dialoog in, er is een spreker en daar wordt op geantwoord. Het is een verhaaltje, een verhalend gedicht. Het gaat over zijn teleurstelling.
Poets and Poetry of the Great War (1914-1918)
De Eerste Wereldoorlog, die in 1914 begon, was een inspiratiebron voor de poëzie, veel gedichten zijn geschreven door jonge dichters die aan het front vochten in België en Frankrijk. Veel van deze dichters overleden aan het front tijdens de vier jaar oorlog.
De poëzie van deze periode weergeeft de verandering in de houding tegenover oorlog. Veel soldaten vochten voor God, de koning en hun land. Men dacht dat dit de oorlog was die alle andere oorlogen in Europa zou stoppen. Iedereen was enthousiast en optimistisch. Het optimisme en de idealisatie in 1914 verdwenen snel. Bijna 1 miljoen Engelse soldaten, ook van de Britse koloniën, overleden tijdens de oorlog. Op de eerste dag van de Slag bij de Somme (1916) overleden er 60.000 Engelse soldaten of waren zwaar gewond. Men hoopte op een snelle overwinning en voor kerst weer thuis te zijn. Deze hoop verdween aan het front, de oorlogsgedichten laten de teleurstelling en de vreselijke realiteit zien van het leven aan het front.
Moeders voelden zich trots als hun zonen tegen de Duitsers gingen vechten en moedigden dit aan. Vrouwen die een jongen zagen op straat zonder uniform gaven hen een witte veer, dit stond voor lafheid.
Vrouwen die thuisbleven waren voor de oorlog huisvrouwen en het enige wat ze deden was kinderen opvoeden. Veel mannen waren naar het vasteland en veel vrouwen gingen het werk van de mannen overnemen in de fabrieken en op kantoor. Ze vonden dit leuk en kregen onafhankelijkheid. Ze konden zelf geld verdienen. Toen de mannen terugkwamen van de oorlog was er veel veranderd. Vrouwen wilden nu zelfs ook stemmen. Deze verandering was erg belangrijk. Sommige vrouwen gingen ook naar het front, bijvoorbeeld als verpleegster.
Siegfried Sassoon (1886-1967)
Siegfried was opgegroeid in de bovenlaag van de bevolking en had gestudeerd aan Cambridge. Toen hij aan het front gewond raakte, keerde hij terug naar Engeland om te herstellen. Hij begon toen een eenmanscampagne om de oorlog te stoppen, waarvan hij dacht dat ‘ie doelbewust werd verlengd door ongeschikte generaals en politici. De autoriteiten zagen hem als een dreiging voor het nationale moraal en hij werd naar een psychiatrische inrichting gestuurd om te worden behandeld voor een shell-shock (zenuwschok door granaatvuur). Sassoon realiseerde dat zijn pogingen om de oorlog te stoppen tevergeefs waren en keerde terug naar het front.
In zijn gedichten wilde Sassoon het publiek shockeren met het bewust worden van wat de oorlog in Frankrijk en België nu echt inhield. Hij wilde ook de politieke hypocritici en hun onbezorgdheid over het lijden van de soldaten blootstellen. Hij viel het valse gevoel van vaderland aan. Hij schreef het in een simpele stijl die elke straatjongen kon begrijpen. Veel van zijn gedichten reflecteren een bitter sarcasme of ironische ondertoon. Aantekening The Hero
- Het gedicht gaat over een moeder die het slechte nieuws ontvangt dat haar zoon overleden is aan het front. De officier die dit moet vertellen spreekt over haar zoon als een dappere strijder die voor zijn vaderland is gestorven. Dit is echter gelogen, de overleden soldaat was een lafaard die niks durfde.
- De laatste zin geeft kritiek op het feit dat de dood van een soldaat politici en de hoge officieren en generaals bij het leger onverschillig laat.
- De titel kan je dubbelzinnig opvatten, zie vragen.
- De moeder is met een hoofdletter geschreven, omdat zij alle moeders van Engeland symboliseert, die een zoon hebben die gevallen is voor het vaderland.
- De eerste stanza beschrijft de reactie van de moeder, dit is een typisch patriottistische reactie. In het tweede stanza gaat het perspectief over naar de officier die het nieuws brengt, dit is een moeiljke taak voor hem. De moeder is trots op haar zoon. Let in dit stanza op de alliteratie (letter B). In de laatste stanza wordt het duidelijk dat Jack een lafaard was, zijn dood wordt levendig beschreven. Hierin zit een kritiek op het feit dat de dood van de soldaat de politici en het hoofd van het leger niets uitmaakt. Ook laat het zien dat de mensen thuis het leven aan het front eigenlijk negeren.
Vragen bij The Hero
1. Beschrijf de reactie van de moeder op het nieuws over de dood van haar zoon? Noem in je antwoord een aantal woorden/zinnen die dit aantonen.
In de eerste stanza zien we de moeders reactie op het feit dat haar zoon is overleden. Ze is trots dat haar zoon voor zijn vaderland overleden is. Hij heeft zijn leven voor het vaderland gegeven, het ultieme offer. “We mothers are so proud of our dead soldiers.” “Had shone with gentle triumph, brimmed with joy, because he’d been so brave, her glorious boy.”
2. Wat zou de kolonel geschreven hebben in zijn brief?
Wat voor een goede soldaat haar zoon wel niet was. Hij zal benadrukt hebben hoe moedig haar zoon was geweest. Hij is helaas gevallen, maar wel voor het vaderland.
3. Welke woorden laten zien hoe de officier zich voelt over het feit dat hij haar dit slechte nieuws moet vertellen?
“He coughed and mumbled”, het is erg moeilijk om dit te moeten vertellen.
4. De mede-officier kende Jack. Hoe denkt hij over Jack?
In de derde stanza wordt het duidelijk dat de officier Jack kende. Hij ziet Jack als een nutteloze lafaard, hij was niet zijn favoriete persoon. Een waardeloos iemand.
5. Hoe zou je het gedrag van Jack aan het front beschrijven?
Als een lafaard, wilde graag naar huis omdat hij bang was om dood te gaan. Waarschijnlijk heeft hij geprobeerd licht gewond te raken. Toen er een mijn ontplofte raakte Jack in paniek. Hij was alles behalve een held, hij was bang.
6. Welke ‘gallante leugens’ vertelde hij aan de moeder en waarom deed hij dit?
Hij zegt dat Jack moedig was en probeert haar te troosten. Hij wil dat ze trots is op Jack en daarom vertelt hij niet de waarheid.
7. Leg de laatste zin van het gedicht uit.
“And no one seemed to care except that lonely woman with white hair.” Het maakt het leger niet uit dat hij dood is, er gaan zo veel mensen dood aan het front. Er komen wel weer nieuwe soldaten om te vechten. Politici en de top van het leger waren onverschillig als het om de dood van soldaten ging.
8. Welke vorm, metrum en het rijmschema heeft dit gedicht?
Er is rijm, in de meeste stanza’s steeds 2 rijmende regels onder elkaar, in de middelste stanza d-e-d-e.
Drie stanza’s van zes regels.
10 klemtonen per regel, het gaat het niet om de klemtoon.
Je hoort de pentameter niet goed, omdat een zin af en toe doorgaat in de volgende regel.
9. Wat is de toon, het thema en de boodschap van het gedicht.
Toon: bitter, sarcastisch. Thema: soldaat die voor zijn vaderland sterft. Boodschap: legertop en politici laat het totaal onverschillig dat die soldaat sterft voor zijn vaderland.
10. De titel kan in meerdere wegen geïnterpreteerd worden, leg dit uit.
The Hero: sarcastisch, hij was juist geen held, maar eerder een lafaard.
Het is wel een held, omdat hij wel voor het vaderland gestorven is.
Wilfred Owen (1893-1918)
Owen groeide op in een middelklasse familie. Zijn familie had te maken met financiële problemen en hij ging niet naar school, maar ging eerst werken als een assistent van een geestelijke (clergyman) en daarna als een privédocent in Frankrijk, hoewel hij daar geen opleiding voor had gedaan.
Hij ontmoette Siegfried Sassoon toen hij aan het herstellen was van een shell shock in een War Hospital. Sassoon herkende zijn talent en stimuleerde hem om gedichten te gaan schrijven. Owen werd teruggestuurd naar het front en stierf één week voordat de oorlog eindigde.
In zijn gedichten beschrijft hij de verschrikkingen en nutteloosheid van de oorlog. Hij slaat de illusie aan diggelen dat het nobel en moedig is om te sterven voor je land. Er is niet romantisch of glorieus aan sterven op een slagveld. Zijn oorlogshelden zijn vermoeide of dode soldaten. Zijn gedichten bevatten veel verbeelding. Hij experimenteerde veel met ritme en rijm. Aantekening Dulce et Decorum Est
- De toon van dit gedicht is kritisch.
- Geschreven tussen oktober 1917 en maart 1918.
- Het is geschreven in een iambische pentameter.
- Het rijmschema is ababcdcd…
- Het gedicht heeft vier delen: een beschrijving van een mars aan het front terug naar de barakken, een gasaanval, verschrikkelijke nachtmerries en het laatste deel het aanpakken van degenen die het oude leugen vertellen.
- Dulce et Decorum est Pro patri more: het is zoet en passend (goed) voor het vaderland te sterven.
- “Als ik doodga, ben ik gestorven voor het vaderland”. Dit werd veel gezegd in die tijd.
- Het leger waar het over gaat is niet om trots op te zijn, ze zijn moe en slap.
- Een bericht aan alle mensen die kinderen aansporen om bij het leger te gaan (de mensen die propaganda verspreiden), als ze er zelf verschrikkelijke dingen zouden hebben gezien zouden ze geen leugens vertellen.
- Jessie Pope was in die tijd erg bekend, zij spoorde ook jonge mannen aan om bij het leger te gaan. Ze schreef ook een gedicht en hield speeches.
- In de eerste twee blokken (r. 1 t/m 14: “Bent double… t/m … chocking, drowning”) schetst de scene van een groep soldaten die zwaar bepakt zijn en gewond. Ze lopen terug naar hun vestiging. Overal vallen bommen en in de buurt van de dichter sterft iemand.
- In de r.15 t/m 24: “In all… t/m … innocent tongues” wordt beschreven hoe (1) de dichter de man zag sterven en (2) de droom die hij daar steeds over heeft.
- Er is veel verbeelding in dit gedicht. Sommige woorden roepen een beeld op.
Vragen bij Dulce Et Decorum Est
1. Met welk bijvoeglijk naamwoord kan je de toon van dit gedicht beschrijven?
Verontwaardiging/verschrikking.
2. Beschrijf in je eigen worden de scene dat het gedicht beschrijft in de regels “Bent double … I saw him drowning.”
De soldaten lopen terug naar de barakken, ze zijn erg moe. Dan vindt er een gasaanval plaats. De meeste mannen kunnen op tijd hun gasmasker opdoen, maar een iemand niet. Hij gaat dood door het gas.
3. Welke twee dingen beschrijft Owen in de regels “In all my … innocent tongues.”
Hij geeft aan dat hij er nog steeds nachtmerries van heeft, daarna beschrijft hij helemaal hoe de soldaat sterft. Dit doet hij met heel veel details. Hij beschrijft hoe verschrikkelijk het is.
4. In Owens gedicht staan veel verbeeldingen. Welk beeld of gevoel roepen de volgende woorden op?
R.4: “our distant rest” vestigingsplaats de dood
R.7: “drunk with fatigue” uitgeputte soldaten
R.17: “smothering dreams” verstikkend (smothering) op twee manieren: (1) omdat de dode man ook stikte en (2) omdat het zo’n erge droom is.
R.15: “helpless sight” Hij ziet de man stikken en kan er niets tegen doen.
R.24: “vile, incurabel sores” lichamelijke en emotionele wonden die niet meer helen.
R.24: “innocent tongues” het zijn jongemannen die nog onschuldig zijn.
R.26: “desperate glory” het overwinnen van de oorlog
R.20: “hanging face” bedroef zijn gezicht is verminkt door de aanval.
5. Welke ‘vriend’ spreekt de dichter aan in het gedicht?
Alle mensen die bezig waren met propaganda om jonge mensen het leger in te lokken. Regering, legertop en Jessie Pope bijvoorbeeld.
6. Wat is het ‘oude leugen’?
Het is zoet en passend om voor je vaderland te sterven.
7. Dulce et Decorum Est wordt gezien als een anti-oorlogsgedicht. Sommigen zeggen dat het te emotioneel is om effectief te zijn. Wat is jouw beeld?
In de poetry-reader worden drie periodes besproken: de renaissance, de romantiek en de Eerste Wereldoorlog. Vooraf een aantal dingen die handig zijn om te weten bij het leren van de gedichten.
Namen van de blokken:
- Blok van 2 regels = Couplet
- Blok van 3 regels = Tercet (terzet)
- Blok van 4 regels = Quatrain (kwatrijn)
- Blok van 6 regels = Sestet
- Blok van 8 regels = Octave (octaaf)
Ritme = het aantal lettergrepen per regel. Als hier een patroon in te vinden is, is er sprake van ritme.
- Metafoor: stijlfiguur waarbij je een woord of begrip figuurlijk gebruikt.
- Vergelijking (simile): twee dingen aan elkaar vergelijken (like/as).
- Personificatie: dieren/dingen krijgen menselijke eigenschappen.
Stijlmiddelen:
- Alliteratie: beginrijm: de herhaling van dezelfde klank/letter aan het begin van een aantal woorden van de zin.
- Assonantie: klinkerrijm, bepaalde klinkers worden steeds herhaald.
The English Renaissance 1500-1660
De renaissance (letterlijk: wedergeboorte) is een periode in de Europese cultuurgeschiedenis die volgde op de middeleeuwen. De renaissance begon in Italië in de veertiende eeuw en verspreidde zich in de volgende eeuwen over de rest van Europa. De Italiaanse humanisten die de term renaissance introduceerden, meenden dat na een periode van verval, de middeleeuwen, een nieuwe gouden eeuw was aangebroken, die niets minder was dan een 'wedergeboorte' van de verworvenheden van de klassieke oudheid. Alle karakteristieke kenmerken van de Europese Renaissance gelden ook voor de Engels Renaissance: er ontstond een hernieuwde belangstelling voor de Griekse en Romeinse cultuur en filosofie, de manier waarop de mens zichzelf zag en zijn plaats in de wereld om hem heen, een groeiend zelfbewustzijn van kunstenaars en hun verlangen om hun talenten te ontwikkelen in alle mogelijke richtingen, de homo universalis, de afnemende invloed van de kerk, de reformatie (ontstaan protestantse Kerken), het streven naar meer wetenschappelijke onafhankelijkheid en de nieuwe ontdekkingen die hebben geleid tot een betere het beter begrijpen van het heelal. Het middeleeuwse ‘momento mori’, de gedachte dat het leven op aarde een voorbereiding was op het leven na de dood, werd in de Renaissance door het bekende motto ‘carpe diem’ (leef met de dag) vervangen. Men stond in de Renaissance meer stil bij de tijd, wat je wilde doen moest je nu doen, want er was maar weinig tijd en niets was voor altijd. Men was zich er ook van bewust dat je voor je dood het beste van je leven moet maken.
De meest belangrijke periode van de Engelse Renaissance is het tijdperk van koningin Elizabeth, het tijdperk in de Engelse geschiedenis waarin koningin Elizabeth de 1e regeerde (van 1558-1603). Historici zien deze periode vaak als de Gouden Eeuw van de Engelse geschiedenis. Het was een eeuw van exploratie en uitbreiding in het buitenland, terwijl in Engeland het protestantisme door steeds meer mensen werd geaccepteerd, zeker na de nederlaag van de Spaanse vloot. In deze periode had Engeland een gecentraliseerde, goed georganiseerde en effectieve eregering, dit was vooral een resultaat van de hervormingen van Henry VII en Henry VIII. Economisch begon Engeland veel baat te krijgen van de nieuwe trans-Atlantische handel.
Het tijdperk van koningin Elizabeth zag het bloeien van de poëzie, muziek en literatuur, met dank aan koningin Elizabeth die een trouwe supporter was van kunst. Het tijdperk werd het meest bekend door zijn theater, met William Shakespeare en Christopher Marlowe als de bekendste toneelschrijvers van die tijd.
William Shakespeare (1564-1616)
William Shakespeare is de grootste en meest invloedvolle toneelschrijver en dichter van de Engelse taal. Hij domineert nu al vier eeuwen de literatuur van Engels sprekende mensen over heel de wereld. Verassend genoeg is er niet veel over Shakespeares persoonlijke leven bekend, zelfs zijn geboortedatum is niet zeker. Hij komt uit een middelklasse familie uit Stratford aan de Avon (rivier). Hij ging naar een lokale school en trouwde met een vrouw uit zijn omgeving, Anna Hathaway. Ze hadden een aantal kinderen. Later ging Shakespeare naar Londen en werkte daar als acteur en begon met het schrijven van stukken voor een theatermaatschappij. Bewijs laat zien dat toen hij overleed hij een bekende en populaire toneelschrijver was, maar pas jaren later werden zijn werken gezien als het werk van een genie. Shakespeare heeft zijn eigen stukken niet zelf uitgebracht, er zijn geen originele stukken meer. Dankzij twee acteurs van zijn bedrijf, die zijn stukken na zijn overlijden hebben verzameld, kunnen we vandaag de dag nog van zijn stukken genieten.
Er zijn meerdere redenen voor Shakespeares ongewone reputatie: zijn enorme technische vaardigheid als toneelschrijver, de omvang van zijn onderwerpen en karakters, zijn goede inzicht in de menselijke beleving en psychologie, het grote aantal stukken dat hij heeft geschreven, maar vooral zijn ongeëvenaarde beheersing van de Engelse taal. Vaak wordt alleen de taal di Shakespeare gebruikte onderzocht, maar ook zijn toneelstukken zijn erg krachtig als puur theater. Hij was een grandioze toneelschrijver, een meester in het opbouwen van spanning en het verzinnen van briljante dramatische momenten. Dan liet hij weer het contrast zien met een lichtere, vaak komische scène of geweldige actiescènes met zwaardgevechten of slagen. Je moet wel in gedachte houden dat in zijn tijd veel mensen naar het theater gingen, van de analfabete arbeiders tot koningin Elizabeth.
Shakespeare schreef komedies, zoals The Taming of the Shrew, tragedies als Romeo & Juliet, Macbeth, Hamlet, King Lear en historische stukken over Richard III of Henry V. Shakespeare gebruikte vaak oudere toneelstukken of historische bronnen voor zijn stukken, maar zijn originaliteit lag in de ontwikkeling van zijn karakters. Hij portretteert het hele scala van de mensheid, van koningen tot boeren. Zijn karakters zijn menselijk en ingewikkeld, vaak een mix van goed en slecht, hij laat ze zien met grote objectiviteit. Hij begreep de menselijke ervaringen goed en toonde in zijn stukken de vele kanten van menselijke emoties, zoals ambitie, jaloezie, begeerte, liefde, haat en wanhoop. Ook ligt zijn originaliteit in zijn enorme geschenk aan de taal. Zijn stukken zitten vol met gedenkwaardige zinnen en verbeeldingen (All the world’s a stage, and men and women merely players, To Be or Not To Be).
Shakespeare is niet alleen dankzij zijn toneelstukken bekend, maar ook door zijn sonnetten. Hij schreef er 154 tussen 1593 en 1596. Ze vallen binnen twee verschillende groepen:
1. Deze sonnetten zijn aan een jonge man, misschien Shakespeares vriend en beschermer, de graaf van Southhampton. Hierbij hoort het sonnet ‘Shall I compare thee to a summer’s day?’.
2. De tweede groep sonnetten zijn geschreven aan ‘the dark lady’, een ongeïdentificeerde vrouwelijke geliefde.
Drie thema’s domineren de sonnetten:
1. De vernietigende kracht van de tijd;
2. De vergankelijkheid van het menselijk leven en de schoonheid;
3. De vastberadenheid van de dichter om zijn geliefde te vereeuwigen door middel van zijn verzen.
Elke zin die Shakespeare heeft geschreven is duizenden keren geanalyseerd. Elk jaar worden zijn stukken opnieuw geproduceerd en er worden prijswinnende films van zijn stukken gemaakt, met nieuwe interpretaties van zijn thema’s en karakters. Beroemde acteurs willen zijn stukken spelen. Shakespeares dominantie op het gebied van de Engelse literatuur blijft onbetwist.
Aantekening Shakespeare uit de powerpoint (onvertaald)
- Plays: tragedies – comedies – historical plays - sonnets
- Language plays: Blank verse = rhymeless verse lines of ten syllables each (although Shakespeare was not very strict), iambic pentameter.
- Soliloquys (interior monoloque spoken on stage revealing thoughts)
- Shakespeare’s characters show the whole range of human emotions in astonishing depth. Jealousy – love – hate – passion – loyalty – ambition – revenge – cruelty - …..etc.
- Enormous contribution to the English Language. Wat is een sonnet?
Sonnet = een combinatie van twee Italiaanse woorden en betekent ‘little song’.
Een sonnet is een kort gedicht van 14 regels dat oorspronkelijk uit Italië komt. Het werd in Engeland geïntroduceerd in de 16e eeuw. Er zijn twee types sonnetten: de oudste vorm is het Provençaals/Italiaanse sonnet, met de indelen in acht en zes regels, het octaaf heeft twee kwatrijnen en het sestet heeft twee terzetten (strofe met drie rijmende regels). Na de eerste acht regels kan er een thematische omschakeling of verandering van de stemming zijn, dit noem je de volta (wending in een gedicht). Het Engelse sonnet is onderverdeeld in twee types: Shakespeareaans en het Spenseriaans sonnet. Deze sonnetten bestaan uit drie groepen van vier regels (kwatrijnen) en een laatste couplet van twee lijnen.
Rijmschema’s:
Spenseriaans a-b-a-b b-c-b-c c-d-c-d e-e
Provençaals a-b-b-a a-b-b-a c-d-c d-c-d
Meter (rijm): de meeste sonnetten hebben 10 syllabes (klankgroepen) en zijn in een iambische pentameter (herhaling van vijf syllaben zonder klemtoon en vijf syllaben met klemtoon).
Aantekening powerpoint sonnet
1. 14 regels, rijmschema/eindrijm, metrum/ritme: 10 lettergrepen, klemtoon telkens op elke tweede lettergreep (iambic pentameter).
2. Italiaans of Petrarchan sonnet: Verdeling in een octaaf (octave), acht regels, en een sextet (sestet) zes regels. Onderverdeling in 2x kwatrijnen (quatrains) en 2x terzetten/terzinen (tercets). In regel 9 is er sprake van een volta (turn). Inhoudelijke wending. In de octaaf wordt het ‘thema/probleem’ geïntroduceerd en in de sextet wordt het ‘probleem’ opgelost. Schema: 4-4-3-3
3. Engels of Shakespearian sonnet: verdeling in drie kwatrijnen (vier regels) en één couplet ( twee regels). Schema 4-4-4-2
Aantekening sonnet 18
- Het rijmschema van Sonnet 18 is ABAB CDCD EFEF GG.
- Er is sprake van een herkenbaar ritme: 10 lettergrepen per zin.
- Het is een Shakespearian Sonnet, want het is verdeeld in drie blokken van 4 regels en één blok van 2 regels.
- Samenvatting: Hij vertelt waarom degene over wie hij spreekt lieflijker en zachter is dan een zomerse dag en vergelijkt diegene met een zomerse dag. De zomerdag is minder goed dan degene over wie hij praat. Omdat hij zijn schoonheid nu heeft opgeschreven in het gedicht, zal die voortleven, terwijl de schoonheid van een zomerse dag over zal gaan. Het vastleggen in zijn rijm maakt hem onsterfelijk Daar kan de dood niet komen.
- Er komen veel metaforen in dit sonnet voor. Zoals bijvoorbeeld: ‘eye of heaven,’ ‘thy eternal summer,’ en ‘eternal lines’.
Vragen bij sonnet 18
1. Wat is het rijmschema van dit sonnet? Welk type sonnet is dit?
Het rijmschema is achter het sonnet weergeven. Het sonnet is een Shakespeareaans sonnet.
2. Wat is een metafoor? Geef voorbeelden.
Een metafoor is een stijlfiguur waarbij je een woord of begrip figuurlijk gebruikt.
Voorbeelden: eye of heaven zon
darling buds of may bloesem
eternal summer eeuwige schoonheid
Gold complexion zonneschijn
3. Waarom vindt de dichter het beeld van een zomerse dag ontoereikend om de schoonheid van zijn vriendin te beschrijven? Benoem twee verschillen.
Ze is lieflijker/gematigder en ook is ze rustiger.
4. Wat is volgens de dichter het grootste verschil tussen de schoonheid van de zomer en die van zijn vriendin?
De schoonheid van de zomer vergaat, maar die van zijn vriendin niet.
Ze ligt voor altijd vast op papier, mensen zullen het gedicht altijd blijven lezen. Aantekening Macbeth
- Blanc verse: de zinnen rijmen niet, maar er zit wel een ritme in.
- Elke zin heeft 10 lettergrepen, de 1e wel, 2e niet.
- Aside = dat je aan de zijkant van het toneel je gedachte hardop verteld.
- Over Macbeth: Macbeth is Shakespeares kortste en tevens bloedigste tragedie. Hij vertelt hierin het verhaal van de moedige Schotse generaal Macbeth die van drie heksen de voorspelling te horen krijgt dat hij op een dag koning van Schotland zal worden. Verteerd door ambitieuze gedachten en aangezet door zijn vrouw doodt Macbeth koning Duncan en neemt bezit van de troon. Hij wordt een tirannieke heerser, overmand door angst en schuldgevoel en is verplicht om zelfs nog meer te doden om zichzelf te beschermen tegen ontmaskering. Het bloedbad leidt Macbeth en zijn meedogenloze vrouw naar krankzinnigheid en ten slotte de dood.
- Samenvatting van dit stuk: Wanneer Macbeth met zijn vriend Banquo terugkeert van de slag ontmoeten zij drie heksen die voor elk van hen een of meer voorspellingen in petto hebben. Zo krijgt Macbeth te horen dat hij Thane van Cawdor zal worden en later zelfs koning. Aan Banquo wordt voorspeld dat hij zelf geen koning zal worden, maar dat zijn nageslacht het wel zover zal brengen. Wanneer de eerste voorspelling voor Macbeth al snel in vervulling gaat, wordt zijn ambitie gewekt. Aangespoord door zijn eerzuchtige vrouw beraamt hij een gewiekst plan om Duncan te doden (is dan koning).
- Macbeth begint in het stuk als veldheer van koning Duncan en Thaan van Glamis. Na zijn overwinning als veldheer beloond Duncan hem door hem Thaan van Cawdor te maken. Hierdoor gaat Macbeth de voorspelling van de heksen geloven en wil hij koning worden. Vragen Macbeth
1. Wat is Macbeth’s eerste reactive op de voorspellingen van de heksen? Gebruik in je antwoord zinnen uit de tekst
Banquo beschrijft zijn reactie. “Good sir, why do you start: and seem so fear.” Hij schrikt en maakt zich bang over wat ze zeggen.
2. Hoe reageert Banquo op de voorspellingen? Gebruik in je antwoord zinnen uit de rekst.
3. “So foul and fair a day I have not seen.” Vrij voorspellende woorden, gesproken door Macbeth. Link ze aan deze scene en aan het karakter van Macbeth.
Het is een mooie, maar ook een smerige dag. Je kan ze linken aan de scene. Het is een mooie dag omdat hij fantastische voorspellingen krijgt, maar ook een smerige dag, omdat hij hele erge dingen gaat doen. Hij gaat op deze dag het plan bedenken om Duncan te vermoorden.
Om ze te linken aan het karakter van Macbeth, kan je zeggen dat zijn hij slechte dingen wil doen voor macht, dit is de ‘foul’ in zijn karakter. Andere mensen zien hem als een eerlijke, sterke man. Dit is de ‘fair’, een dappere, moedige generaal, loyaal aan zijn koning.
4. Wat is de functie van de ‘asides’ in deze scene?
De ‘asides’ zijn de gedachten van Macbeth, hij kan op deze manier zijn gedachten overbrengen aan het publiek.
5. Welke zinnen geven je al een idee van het feit dat Macbeth gemunt is op moord?
“If good, why do I … knock at my ribs.” Hier is hij al bezig met het bedenken van de moord. Dit geeft weer dat hij aan moord denkt.
“My thought, whose murder yet is but fantastical”. Fantastical geeft hier aan dat het nog maar een idee is en dat hij er verder nog geen plan voor heeft.
6. Wat is de rol van Banquo in deze scene? Leg de betekenis van de volgende zinnen uit: ‘That trusted … consequence.’
Hij zegt dat Macbeth voorzichtig moet doen, omdat er ook iets ergs kan gebeuren. Hij geeft een waarschuwing, dat hij niet alles moet aannemen van de heksen. Hij is een wijze raadgever, die al laat merken dat hij het niet helemaal vertrouwd. Hij is ook de nuchtere, die makkelijk met de voorspellingen van de heksen omgaat en Macbeth waarschuwt dat hij niet alles moet geloven.
7. Zoek drie voorbeelden van metaforen en leg ze uit.
“If you look into the seeds of time, and say which grain will grow and which will not, Speak then to me” – Als jullie de toekomst kunnen zien en kunnen zeggen wat er de toekomst uitkomt, zeg het dan ook tegen mij.
“Why do you dress me in borrow’d robes?” – Waarom geef jij mij deze titel, die aan iemand anders toebehoort.
“As happy prologues tot he swelling act Of the imperial theme.” – Imperial theme is hier het koningschap.
“The instruments of darkness.” – Hiermee worden de heksen bedoeld.
Aantekening MacBeth (powerpoint, onvertaald)
- Brave general
- Falls victim to his own ambitions/ his wife’s ambitions
- Kills King Duncan and and many others (“Blood will have blood”).
- Becomes a merciless dictator who fears for his own life constantly.
- Lady Macbeth becomes insane. Cannot wash away her guilt and commits suicide.
- The role of the witches’ predictions.
- Chaos and in the end Macbeth dies and order is restored. Lady Macbeth
- Lady Macbeth wil graag de vorst vermoorden, dus het is voor haar goed nieuws dat hij naar hun kasteel komt voor een maaltijd.
Vragen Macbeth’s castle
1. Vat Lady Macbeth’s kijk op haar mans karakter samen. Op welke manier wil ze hem beïnvloeden? Ze zegt dat hij een lafaard is en geen ballen heeft om koning te kunnen worden. Hij moet meer lef hebben om koning te kunnen worden en vals durven spelen. Hij is eerlijk en zachtaardig. Heeft een geweten en is ambitieus. Ze gaat op het inpraten, zodat hij het gaat doen.
2. Leg uit wat bedoeld wordt met: “All that impedes … crown’d withal”.
De heksen hebben al voorspeld dat hij koning zou worden, dus niks zal hem meer in de weg staan om koning te worden. Alles wat hem nu nog tegen houdt om de gouden kroon te bemachtigen hebben het lot en de natuurlijke krachten nu al voor jou bestemd. Zij hebben de kroon al voor jou bestemd.
3. Wat is haar reactie op het nieuws over het feit dat koning Duncan komt logeren?
Ze is blij, want hij brengt goed nieuws. Ze maakt meteen een plan wat ze gaat doen, ze ziet een kans om hem te doden.
4. “Come you spirits … on nature’s mischief!”. Leg dit uit.
Ze wil dat donkere krachten haar helpen om te kunnen moorden. Ze wil dat ze niet terug zal deinzen voor de moord en roept daarom alle boze krachten aan. Ze moeten haar helpen niet terug te deinzen voor de moord.
5. Omschrijf de volgende zinnen: “O, never shall sun .. masterdom.”
Duncan zal de ochtend niet zien, daarna waarschuwt Lady Macbeth haar man, dat hij moet zorgen dat je niet aan zijn gezicht kan zien wat hij van plan is. Hij moet doen lijken alsof er niets aan de hand is. Uiterlijk moet er niet te zien zijn wat hij gaat doen, maar innerlijk moet hij de slang zijn die toeslaat. Ze moeten goed voor hem zorgen, maar wel uiteindelijk hem vermoorden. Ze wil dat hij haar laat moorden, zodat ze absolute macht zullen krijgen.
6. Zoek drie voorbeelden van metaforen en leg ze uit.
It is too full o’the mil of human kindness – hij is te zachtaardig
The illness should attend it
The golden round – kroon
7. Wie is er verantwoordelijk voor Macbeth’s achteruitgang: de heksen, zijn vrouw of hij zelf?
De heksen.
The Romantic Period (1785 – ongeveer 1850)
Introduction
Tijdens de tweede helft van de 18e eeuw veranderde er veel in Engeland. Voor het Romantisme kwam de Verlichting (Age of Reason/Neoclassical Period). Er was sprake van sociale verandering en van groeiende onrust. De Industriële Revolutie deed zijn intrede in Engeland en het land ging van landbouw naar industrie, waardoor veel boeren werk gingen zoeken in de nieuwe fabrieken in de stad, waar ze lang en onder slechte arbeidsomstandigheden moesten werken. De welvaart van een kleine groep zorgde voor armoede onder een grote groep. De Franse Revolutie (1789) was een inspiratie voor de bevolkingsgroepen die vonden dat de structuur van de maatschappij moest worden veranderd. Hier kwamen idealen als vrijheid, gelijkheid en afschaffing van de onderscheiden klassen naar boven (liberté, fraternité, egalité).
De Romantische Periode zou begonnen zijn met de publicatie van the Lyrical Ballads van William Wordsworth en Samuel Taylor Coleridge in 1798. De inhoud van de gedichten ging toen over van Reason naar verbeelding. Dit is één van de grootste tijdperken van de Engelse poëzie en wordt gedomineerd door Wordsworth, Coleridge, Shelley, Keats en Byron.
Religie: God werd op het zelfde niveau gesteld als de natuur; zo kan je je dichtbij hem voelen.
Het was het begin van de industrialisatie: veel mensen trokken naar de stad. ouders moesten meer werken, kinderen hadden minder vrij, lelijke steden. Op dat moment dacht dus niemand dat het de romantische periode was want ze vonden hun leven verschrikkelijk. Ze vluchtten weg.
Als je praat over romantische periode praat je eigenlijk over literatuur, het was een mogelijkheid om te vluchten.
De Romantische gedichten komen overeen in een diep vertrouwen in de niet rationele krachten van emotie, intuïtie en verbeelding, gebaseerd op de overtuiging dat het verstand en het intellect niet genoeg zijn om de wereld te begrijpen. Er zit ook een subjectief aspect in: het gedicht spreekt voor zichzelf, een individuele stem die spreekt tegen een individuele lezer. Dit aspect, samen met de ontevredenheid over de wereld om hem heen, geeft onderwerpen voor de Romantische gedichten die te maken hebben met sterke emotie en dingen die beter of hoger zijn dan de huidige wereld.
De kenmerken van de Romantische poëzie (hoewel geen enkel gedicht ze allemaal heeft):
1. Er is veel natuur poëzie te vinden. De natuur werd niet slechts gezien als iets dat kon worden bewonderd, maar als een life-giving force die aanwezig is in zowel de mens als in de wereld om hem heen, en die een actieve en positieve invloed op de menselijke geest kan hebben.
2. Deze houding tegenover de natuur leidde tot het verheven van de mensen die het dichtste bij de natuur leefden. Plattelandsmensen speelden een belangrijke rol in het gedicht.
3. Emoties, intuïtie en verbeelding spelen een belangrijke rol in het begrijpen van de wereld.
4. Teleurstelling over het heden inspireerde vaak een hernieuwede interesse in een geïdealiseerd verleden, vooral de Middeleeuwen.
5. De anti-intellectuele houding is terug te zien in de populariteit van bovennatuurlijke elementen, zoals sprookjes, mythologie en volksverhalen.
7. Ze wilden ontsnappen uit de tijd en daarmee vaak ook uit de plaats. Dichters werden dus aangetrokken tot exotische culturen, verre landen, etc.
8. Sommige dichters keerden zich tegen de hedendaagse maatschappij en vielen de onderdrukking in hun dichten aan. Zij vochten in het gedicht voor vrijheid. William Wordsworth (1770-1850)
Blake is geboren en opgegroeid in de bergachtige regio ‘Lake District’, een van de mooiste gebieden van Engeland, die hem liefde voor de natuur gaven. Hij studeerde aan Cambridge en raakte geïnspireerd door de Franse revolutie en ging in 1791 naar Frankrijk. Zijn enthousiasme was over toen de onderdrukking na de revolutie begon. Nadat hij terugkwam in Engeland ontmoette hij de dichter Samuel Taylor Coleridge. Tijdens hun wandelingen planden ze hun eigen revolutie van de Engelse poëzie. Het waren de koude en klinische gedichten van Alexander Pope en zijn volgers waartegen ze in opstand kwamen, met hun gestileerde, kunstmatige taalgebruik. Ze wilden dat de emotie, verbeelding en origineel taalgebruik van de middeleeuwse gedichten en van de gedichten van het tijdperk van Elizabeth terugkwamen. Ook wilden ze simpele en traditionele gedichtvormen terugbrengen, zoals de ballad. Het resultaat werden The Lyrical Ballads, een collectie gedichten die anoniem gepubliceerd werden in 1798. Dit werd het begin van de Romantische verandering van de Engelse poëzie.
Elk van de twee dichters had een ander doel. Wordsworth wilde gebeurtenissen in de levens van normale mensen gebruiken als onderwerp. Hij geloofde dat menselijke emoties het beste konden worden weergegeven aan de hand van boeren. Hij wilde ook in de normale spreektaal schrijven.
Het meeste belangrijke aspect van Wordsworths gedichten is zijn houding tegenover de natuur, die soms naar een religieus karakter neigt. Mensen zijn een deel van de natuur volgens Wordsworth: ze delen hun leven met alle dingen om zich heen. Mensen moeten proberen om in harmonie te leven met de natuur en de wereld. Wanneer men de harmonie bereikt zal de natuur leiden tot wijsheid en een gelukkig leven. Hij zag het leven op het platteland als genezend en inspirerend na het zorgwekkende leven in de stad.
Wordsworth zag dichters als leraren en profeten, een persoon met ongewone emotie, inbeeldingskracht en gevoeligheid. Voor hem was poëzie een roeping en hij was zo gelukkig dat hij het geld had om zijn hele leven aan dichten te wijden. Hij had een goed gevoel van zijn eigen belangrijkheid en de onsterfelijkheid van zijn werk, een egoïsme dat werd gevoed door de aanbidding van zijn vrouw en zus, met wie hij afgezonderd leefde in Lake District. Zijn gedichten werden eerst belachelijk gemaakt, vooral zijn ‘boeren’ gedichten, later werd hij enorm populair. Critici zeggen dat zijn inspiratie verdween toen hij 40 was en dat de gedichten die hij daarna schreef zijn reputatie geen eer doen. later werd hij erg conservatief, wat hem boos maakte over een generatie nieuwe dichters, zoals Lord Byron.
De lengte en de serieuze, didactische toon van sommige zijn gedichten maken hem niet populair bij de moderne lezers. Zijn kortere gedichten zijn een stuk toegankelijker.
I Wandered Lonely as a Cloud
I wandered lonely as a cloud
That floats on high o'er vales and hills,
When all at once I saw a crowd,
A host, of golden daffodils;
Beside the lake, beneath the trees,
Fluttering and dancing in the breeze. Continuous as the stars that shine
And twinkle on the milky way,
Along the margin of a bay:
Ten thousand saw I at a glance,
Tossing their heads in sprightly dance. The waves beside them danced; but they
Out-did the sparkling waves in glee:
A poet could not but be gay,
In such a jocund company:
I gazed--and gazed--but little thought
What wealth the show to me had brought: For oft, when on my couch I lie
In vacant or in pensive mood,
They flash upon that inward eye
Which is the bliss of solitude;
And then my heart with pleasure fills,
And dances with the daffodils.
Dit gedicht is simpel, maar het laat de essentie van zijn kijk op de natuur zien. Tijdens zijn wandelingen langs Ullswater, een groot meer, vond hij de oevers van het meer bedekt met enorme aantallen narcissen in volle bloei. In het gedicht probeert Wordsworth het speciale karakter dat het heeft voor hem na te vertellen. Het beeld van zo veel bloemen, dansend in de wind, is meer dan een mooie foto, iets dat je een ogenblik moet bewonderen. Hij kan zijn ogen er niet van af houden. Het meest belangrijke punt is in de laatste stanza beschreven. Het gevoel dat de narcissen hem geven gaat niet weg als ze verdwijnen. De ervaring is van blijvende waarde: het blijft in zijn hoofd. Het zal een geluk zijn dat hem jaren bijblijft. Aantekening It is a beauteous evening calm and free
- Het gedicht speelt zich af op het strand bij Calais.
- Het is een heel religieus gedicht.
- In het gedicht vindt je God terug in de natuur (het mooie strand) en in het kind (het heeft iets goddelijks in zich).
Vragen bij It is a beauteous evening calm and free
1. Beschrijf in eigen worden de natuurlijke setting in het octaaf.
Hij loopt op een mooi strand met zijn dochter, ze maken een wandeling.
2. Terwijl hij over het strand loopt met zijn dochter komt er een religieuze sensatie in hem op. Welke woorden laten dit gevoel zien.
Onderstreept in de tekst.
3. Hij gebruikt het het word ‘natuur’ in het sextet in regel elf, maar met een andere bedoeling. Leg uit.
Het gaat over de aard van het kleine meisje.
4. Wat het geloof is de oorzaak van respectvolle houding van de dichter in de richting van het meisje?
Hij ziet dat ze dicht bij God staat en dat ze iets goddelijks heeft, daarom beschouwt hij haar zo.
5. Dit sonnet is verdeeld in een octaaf en een sextet. Bespreek de relatie tussen de twee delen.
Sestet= laatste 6 zinnen. Hij ziet iets goddelijks in het meisje, het zit in het meisje zelf. Het eerste gedeelte gaat over de natuur en de religieuze ervaring. Het tweede gedeelte gaat erover dat hij iets goddeijks in het kind ziet.
ABBA, ACCA, DEF, DFE --? Petrarchan
John Keats (1795 – 1821)
John Keats was waarschijnlijk de beste dichter van de tweede generatie Romantiek-dichters. Hij leefde maar kort. Toen hij 24 was realiseerde hij zich dat hij niet lang meer te leven had. Al op 22-jarige leeftijd stopte Keats met zijn medische studie om zijn leven te wijden aan het worden van een grote dichter. Keats had al lang een passie voor poëzie. Anders dan andere Romantische dichters had hij geen interesse in de politiek. Hij geloofde in de onsterfelijke schoonheid van de poëzie en de kracht van iemands verbeelding. Na de dood van zijn broer Tom door tuberculose, bleek dat ook Keats deze ziekte had. Vanaf dat moment werd zijn leven een race tegen de klok. Hij wilde herinnerd worden als een groot dichter na zijn dood. Hij was verliefd op Fanny Brawne en probeerde haar over te halen met hem te trouwen. Zij wilde dit echter niet, want hij was natuurlijk geen goede huwelijkskandidaat.
De laatste 18 maanden van zijn leven spendeerde hij koortsachtig. Hij werd in deze tijd heel snel rijp als dichter, hij schreef enkele meest mooie en perfecte gedichten in de Engelse taal. De thema’s van zijn laatste gedichten reflecteren zijn eigen situatie: het stervende gedicht zet de eeuwige schoonheid van de kunst en natuur in contrast met iemands korte en zielige bestaan. Hij lijkt te willen zeggen dat het waarderen van schoonheid is het enige dat belangrijk is in het leven. Zijn gedichten kenmerken zich door de rijke verbeelding. Veel critici zeggen dat, als hij langer had geleefd, Keats net zo groot had kunnen worden als Shakespeare. Een ballade
La Belle Dame sans Merci’ is een ballade. Dit was erg populair in de Middeleeuwen. Het werd gezongen door zangers die rondtrokken van stad naar stad. Kenmerken van een ballade:
- Korte strofes van 4 regels; 3 langere zinnen en 4e zin telkens kort.
- Metrum van 8 lettergrepen, klemtoon op 2e lettergreep en laatste zin 4 of 5.
- Herhaling van rijm in tweede en vierde zin van strofe: abcb.
- Herhaling van bepaalde zinnen.
- Eenvoudig taalgebruik.
- Dialoog.
- Verhalend lied stammend uit de middeleeuwen.
- Thema’s als dood, wraak, teleurstelling in de liefde. Aantekening La Belle Dame sans Merci
- Hier is sprake van een ballade: 4 regels: 3 lang, 1 kort.
- Het metrum is 8 lettergrepen.
- R.11: “fading rose” & r.12: “Fast withereth too” dit is een verwijzing naar de dood. De duidelijkste verwijzing naar de dood komt terug in r.35: “The latest dream I ever dreamt”.
- In r.21: “I set her on my pacing steed” en r.29: “She took me to her elfin grot” is dubbelzinnigheid te vinden. Eerst zet hij haar op zijn ros en vervolgens neemt zij hem mee.
- In het gedicht is het herfst en Keats koos de Middeleeuwen als setting voor zijn gedicht. vraag 1
- In de herfst vallen de bladeren en gaat alles dood: dit draagt bij aan de somberheid van het gedicht. vraag 2
- In de eerste drie blokken spreekt de eerste spreker over dat ze een ridder vindt. Ze beschrijft hem als ‘bijna dood’: r.2 “alone en pale” & r.6 “haggard and woe-begone”. vraag 3
- De vrouw in het gedicht heeft veel macht over mannen (is seksueel aantrekkelijk). vraag 4
- Omdat Keats refereert naar de Middeleeuwen gebruikt hij oude woorden. vraag 5
- De man droomt het hele gebeuren met ‘de vrouw’. Dit moet een waarschuwing voorstellen: hij moet zich niet laten verleiden door vrouwen. vraag 6
- Elke zin is 8 lettergrepen, behalve de laatste: die is kort en stressvol. Hierdoor gaat het tempo van het gedicht omhoog. vraag 7
- De Romantische periode komt terug in dit gedicht door de emoties die sterk naar voren komen, de natuur die een belangrijke rol speelt en de idealisatie van een andere tijd (de Middeleeuwen) vraag 9
- Het kan zijn dat het gedicht over zijn buurmeisje Fanny gaat, op wie hij verliefd was. Het kan ook gaan over zijn genadeloze ziekte, dan is het heel metaforisch geschreven. Vragen bij La Belle Dame sans Merci
Het is herfst, ‘the harvest’s done’, ‘the squirrel’s granary is full’, ‘the sedge had withered’. De natuur sterft langzamerhand. Keats heeft de middeleeuwen gekozen als setting, dit zie je aan de ridder (knight-at-arms).
2. Hoe draagt de setting bij aan de stemming van het gedicht?
Het is een perfect middel om mood te creëeren, dingen sterven af, dingen gaan dood en het is somber.
3. Beschrijf de toestand van de eerste spreker in het gedicht (in de eerste drie strofen) waarin hij zich op de heuvel bevindt.
Hij ziet er afgetobd en ongelukkig uit, loopt bleekjes doelloos rond. Hij is ook niet gezond, hij heeft koortsachtige-druppels en angstzweet. Lelie op zijn wenkbrauw, geassocieerd met de dood. Hij ziet er blijkbaar doodsbleek uit en op zijn wangen zijn geen blosjes meer, de kleur is verschoten. Hij ziet er ongelukkig en ziek uit. Woorden die dit aangeven zijn in de tekst onderstreept.
4. Beschrijf de vrouw in het gedicht. Wat is belangrijk aan haar?
Ze wordt omschreven als een buitenaardse fee, ze wordt als in een sprookje omschreven. Dit is typisch voor de Romantiek.
5. Keats gebruikt een aantal archaïsche woorden en uitdrukkingen. Waarom doet hij dit?
Hij zet het verhaal in de setting van de middeleeuwen en wil die sfeer creëeren met oud taalgebruik. Dit zie je in r1, r12, r40.
6. Wat lijkt zijn droom te betekenen?
Heeft twee betekenissen: kondigt zijn dood aan, waarschuwen voor de hopeloze liefde voor de vrouw.
7. Elke lijn bevat acht lettergrepen, maar de laatste lijnen zijn kort en sterk benadrukt. Voor welk effect zorgt dit?
Mensen zien hem doodgaan in de droom, de droom is een aankondiging van zijn dood.
9. Waarin herken je de Romantiek in dit gedicht?
Het speelt zich af in de natuur, de natuur speelt ook een rol bij de sfeer. De natuur is de achtergrond/setting. Het teruggaan in tijd naar de Middeleeuwen, door de ridder te introduceren en door het oude taalgebruik te gebruiken. De droom, sprookjes, feeën. De ballade zelf, in de Verlichting zouden ze dit niet gebruiken. Het heeft allemaal niet met de realiteit te maken, is allemaal ingebeeld.
10. Dit gedicht is een ballad. Kijk bij de aantekening over ballads en noteer ten minste drie kenmerken van ballads!
Er zit altijd iets van een dialoog in, er is een spreker en daar wordt op geantwoord. Het is een verhaaltje, een verhalend gedicht. Het gaat over zijn teleurstelling.
Poets and Poetry of the Great War (1914-1918)
De Eerste Wereldoorlog, die in 1914 begon, was een inspiratiebron voor de poëzie, veel gedichten zijn geschreven door jonge dichters die aan het front vochten in België en Frankrijk. Veel van deze dichters overleden aan het front tijdens de vier jaar oorlog.
De poëzie van deze periode weergeeft de verandering in de houding tegenover oorlog. Veel soldaten vochten voor God, de koning en hun land. Men dacht dat dit de oorlog was die alle andere oorlogen in Europa zou stoppen. Iedereen was enthousiast en optimistisch. Het optimisme en de idealisatie in 1914 verdwenen snel. Bijna 1 miljoen Engelse soldaten, ook van de Britse koloniën, overleden tijdens de oorlog. Op de eerste dag van de Slag bij de Somme (1916) overleden er 60.000 Engelse soldaten of waren zwaar gewond. Men hoopte op een snelle overwinning en voor kerst weer thuis te zijn. Deze hoop verdween aan het front, de oorlogsgedichten laten de teleurstelling en de vreselijke realiteit zien van het leven aan het front.
Moeders voelden zich trots als hun zonen tegen de Duitsers gingen vechten en moedigden dit aan. Vrouwen die een jongen zagen op straat zonder uniform gaven hen een witte veer, dit stond voor lafheid.
Siegfried was opgegroeid in de bovenlaag van de bevolking en had gestudeerd aan Cambridge. Toen hij aan het front gewond raakte, keerde hij terug naar Engeland om te herstellen. Hij begon toen een eenmanscampagne om de oorlog te stoppen, waarvan hij dacht dat ‘ie doelbewust werd verlengd door ongeschikte generaals en politici. De autoriteiten zagen hem als een dreiging voor het nationale moraal en hij werd naar een psychiatrische inrichting gestuurd om te worden behandeld voor een shell-shock (zenuwschok door granaatvuur). Sassoon realiseerde dat zijn pogingen om de oorlog te stoppen tevergeefs waren en keerde terug naar het front.
In zijn gedichten wilde Sassoon het publiek shockeren met het bewust worden van wat de oorlog in Frankrijk en België nu echt inhield. Hij wilde ook de politieke hypocritici en hun onbezorgdheid over het lijden van de soldaten blootstellen. Hij viel het valse gevoel van vaderland aan. Hij schreef het in een simpele stijl die elke straatjongen kon begrijpen. Veel van zijn gedichten reflecteren een bitter sarcasme of ironische ondertoon. Aantekening The Hero
- Het gedicht gaat over een moeder die het slechte nieuws ontvangt dat haar zoon overleden is aan het front. De officier die dit moet vertellen spreekt over haar zoon als een dappere strijder die voor zijn vaderland is gestorven. Dit is echter gelogen, de overleden soldaat was een lafaard die niks durfde.
- De laatste zin geeft kritiek op het feit dat de dood van een soldaat politici en de hoge officieren en generaals bij het leger onverschillig laat.
- De titel kan je dubbelzinnig opvatten, zie vragen.
- De moeder is met een hoofdletter geschreven, omdat zij alle moeders van Engeland symboliseert, die een zoon hebben die gevallen is voor het vaderland.
- De eerste stanza beschrijft de reactie van de moeder, dit is een typisch patriottistische reactie. In het tweede stanza gaat het perspectief over naar de officier die het nieuws brengt, dit is een moeiljke taak voor hem. De moeder is trots op haar zoon. Let in dit stanza op de alliteratie (letter B). In de laatste stanza wordt het duidelijk dat Jack een lafaard was, zijn dood wordt levendig beschreven. Hierin zit een kritiek op het feit dat de dood van de soldaat de politici en het hoofd van het leger niets uitmaakt. Ook laat het zien dat de mensen thuis het leven aan het front eigenlijk negeren.
Vragen bij The Hero
In de eerste stanza zien we de moeders reactie op het feit dat haar zoon is overleden. Ze is trots dat haar zoon voor zijn vaderland overleden is. Hij heeft zijn leven voor het vaderland gegeven, het ultieme offer. “We mothers are so proud of our dead soldiers.” “Had shone with gentle triumph, brimmed with joy, because he’d been so brave, her glorious boy.”
2. Wat zou de kolonel geschreven hebben in zijn brief?
Wat voor een goede soldaat haar zoon wel niet was. Hij zal benadrukt hebben hoe moedig haar zoon was geweest. Hij is helaas gevallen, maar wel voor het vaderland.
3. Welke woorden laten zien hoe de officier zich voelt over het feit dat hij haar dit slechte nieuws moet vertellen?
“He coughed and mumbled”, het is erg moeilijk om dit te moeten vertellen.
4. De mede-officier kende Jack. Hoe denkt hij over Jack?
In de derde stanza wordt het duidelijk dat de officier Jack kende. Hij ziet Jack als een nutteloze lafaard, hij was niet zijn favoriete persoon. Een waardeloos iemand.
5. Hoe zou je het gedrag van Jack aan het front beschrijven?
Als een lafaard, wilde graag naar huis omdat hij bang was om dood te gaan. Waarschijnlijk heeft hij geprobeerd licht gewond te raken. Toen er een mijn ontplofte raakte Jack in paniek. Hij was alles behalve een held, hij was bang.
6. Welke ‘gallante leugens’ vertelde hij aan de moeder en waarom deed hij dit?
7. Leg de laatste zin van het gedicht uit.
“And no one seemed to care except that lonely woman with white hair.” Het maakt het leger niet uit dat hij dood is, er gaan zo veel mensen dood aan het front. Er komen wel weer nieuwe soldaten om te vechten. Politici en de top van het leger waren onverschillig als het om de dood van soldaten ging.
8. Welke vorm, metrum en het rijmschema heeft dit gedicht?
Er is rijm, in de meeste stanza’s steeds 2 rijmende regels onder elkaar, in de middelste stanza d-e-d-e.
Drie stanza’s van zes regels.
10 klemtonen per regel, het gaat het niet om de klemtoon.
Je hoort de pentameter niet goed, omdat een zin af en toe doorgaat in de volgende regel.
9. Wat is de toon, het thema en de boodschap van het gedicht.
Toon: bitter, sarcastisch. Thema: soldaat die voor zijn vaderland sterft. Boodschap: legertop en politici laat het totaal onverschillig dat die soldaat sterft voor zijn vaderland.
10. De titel kan in meerdere wegen geïnterpreteerd worden, leg dit uit.
The Hero: sarcastisch, hij was juist geen held, maar eerder een lafaard.
Owen groeide op in een middelklasse familie. Zijn familie had te maken met financiële problemen en hij ging niet naar school, maar ging eerst werken als een assistent van een geestelijke (clergyman) en daarna als een privédocent in Frankrijk, hoewel hij daar geen opleiding voor had gedaan.
Hij ontmoette Siegfried Sassoon toen hij aan het herstellen was van een shell shock in een War Hospital. Sassoon herkende zijn talent en stimuleerde hem om gedichten te gaan schrijven. Owen werd teruggestuurd naar het front en stierf één week voordat de oorlog eindigde.
In zijn gedichten beschrijft hij de verschrikkingen en nutteloosheid van de oorlog. Hij slaat de illusie aan diggelen dat het nobel en moedig is om te sterven voor je land. Er is niet romantisch of glorieus aan sterven op een slagveld. Zijn oorlogshelden zijn vermoeide of dode soldaten. Zijn gedichten bevatten veel verbeelding. Hij experimenteerde veel met ritme en rijm. Aantekening Dulce et Decorum Est
- De toon van dit gedicht is kritisch.
- Geschreven tussen oktober 1917 en maart 1918.
- Het is geschreven in een iambische pentameter.
- Het rijmschema is ababcdcd…
- Het gedicht heeft vier delen: een beschrijving van een mars aan het front terug naar de barakken, een gasaanval, verschrikkelijke nachtmerries en het laatste deel het aanpakken van degenen die het oude leugen vertellen.
- Dulce et Decorum est Pro patri more: het is zoet en passend (goed) voor het vaderland te sterven.
- “Als ik doodga, ben ik gestorven voor het vaderland”. Dit werd veel gezegd in die tijd.
- Het leger waar het over gaat is niet om trots op te zijn, ze zijn moe en slap.
- Jessie Pope was in die tijd erg bekend, zij spoorde ook jonge mannen aan om bij het leger te gaan. Ze schreef ook een gedicht en hield speeches.
- In de eerste twee blokken (r. 1 t/m 14: “Bent double… t/m … chocking, drowning”) schetst de scene van een groep soldaten die zwaar bepakt zijn en gewond. Ze lopen terug naar hun vestiging. Overal vallen bommen en in de buurt van de dichter sterft iemand.
- In de r.15 t/m 24: “In all… t/m … innocent tongues” wordt beschreven hoe (1) de dichter de man zag sterven en (2) de droom die hij daar steeds over heeft.
- Er is veel verbeelding in dit gedicht. Sommige woorden roepen een beeld op.
Vragen bij Dulce Et Decorum Est
1. Met welk bijvoeglijk naamwoord kan je de toon van dit gedicht beschrijven?
Verontwaardiging/verschrikking.
2. Beschrijf in je eigen worden de scene dat het gedicht beschrijft in de regels “Bent double … I saw him drowning.”
De soldaten lopen terug naar de barakken, ze zijn erg moe. Dan vindt er een gasaanval plaats. De meeste mannen kunnen op tijd hun gasmasker opdoen, maar een iemand niet. Hij gaat dood door het gas.
3. Welke twee dingen beschrijft Owen in de regels “In all my … innocent tongues.”
Hij geeft aan dat hij er nog steeds nachtmerries van heeft, daarna beschrijft hij helemaal hoe de soldaat sterft. Dit doet hij met heel veel details. Hij beschrijft hoe verschrikkelijk het is.
R.4: “our distant rest” vestigingsplaats de dood
R.7: “drunk with fatigue” uitgeputte soldaten
R.17: “smothering dreams” verstikkend (smothering) op twee manieren: (1) omdat de dode man ook stikte en (2) omdat het zo’n erge droom is.
R.15: “helpless sight” Hij ziet de man stikken en kan er niets tegen doen.
R.24: “vile, incurabel sores” lichamelijke en emotionele wonden die niet meer helen.
R.24: “innocent tongues” het zijn jongemannen die nog onschuldig zijn.
R.26: “desperate glory” het overwinnen van de oorlog
R.20: “hanging face” bedroef zijn gezicht is verminkt door de aanval.
5. Welke ‘vriend’ spreekt de dichter aan in het gedicht?
Alle mensen die bezig waren met propaganda om jonge mensen het leger in te lokken. Regering, legertop en Jessie Pope bijvoorbeeld.
6. Wat is het ‘oude leugen’?
Het is zoet en passend om voor je vaderland te sterven.
7. Dulce et Decorum Est wordt gezien als een anti-oorlogsgedicht. Sommigen zeggen dat het te emotioneel is om effectief te zijn. Wat is jouw beeld?
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden