ENGELS LITERATUUR: SAMENVATTING
Weten bij een tekst:
- Inhoud / samenvatting kunnen maken
- Eeuw waarin het geschreven is
- De naam van de schrijver
- Vragen kunnen maken die er bij staan
Hoofdstuk 1 – Voorgeschiedenis
Tot 1100
1 The Battle of Maldon en de Angelsaksische erecode van de krijger
The Battle of Maldon (995, 10e eeuw)
Het verhaal gaat over een gevecht tussen een groep slecht getrainde Angelsaksen onder leiding van Byrhtnoth op een strand en een groep Vikingen op een eiland. Byrhtnoth was met zijn fellowship (een genootschap die de oude erecode nog volgde) en wat ongetrainde vrijwilligers. Ze waren verbonden door een loopbrug, waar de Vikingen alleen achter elkaar, een voor een overeen konden. Byrhtnoth gaf hen vrije doorgang (ofermode). De Angelsaksen werden daarna door de Vikingen afgeslacht.
- Aspect van de erecode dat wordt benadrukt: de leider is het belangrijkst, zolang hij maar overleeft.
2 Caedmon en het bewaard blijven van de Angelsaksische dichtkunst
- Taak van de dichter (skop) om het heldenverhaal en de erecode zo goed mogelijk te vertellen. Oeroude Germaanse dichtstijl (mondeling) : 4 beklemtoonde lettergrepen + alliteratie.
- Caedmon: gebruikt als eerste de heidense dichtvorm voor een religieus gedicht.
Caedmon’s Miracle (na de 11e eeuw)
Caedmon moest deze keer op de beesten passen. Al gauw viel hij in slaap en had een droom. Een man stond achter hem en zei tegen hem dat hij moest gaan zingen. Caedmon kon niet zingen en deed het liever niet. De man zei dat hij moest zingen over de schepping van Alles. Hij begint te zingen maar weet niet waar de woorden vandaan komen. Het gaat over alle gingen die God gemaakt heeft. Als hij wakker wordt weet hij elk woord nog en schrijft zelfs nog een paar coupletten eraan vast. Hij mocht er later zelf over zingen.
- Het wonder is dat hij gelijk alles op kan schrijven, terwijl hij nog nooit de woorden in het echt gehoord heeft. De kerk vindt het een soort ‘hocus pocus’.
3 Beowulf
Beowulf (8e eeuw)
In het eerste gedeelte gaat het over zijn opkomst als held, dan is hij niet te verslaan. Het tweede deel is zo’n 50 jaar later en hij is dan koning, en nu doet hij het minder succesvol.
Deel 1: Beowulf moet zichzelf gaan bewijzen. Hij gaat de Zweedse koning helpen om Grendel, het monster, te verslaan. Deze Grendel valt al heel lang een soort feestgezelschap lastig (meadhall). Hrothgar (de koning) is oud en versleten en zijn fellowship kan de klus ook niet meer klaren.
Beowulf versloeg Grendel door zijn arm zo stevig vast te houden dat heel zijn schouder en arm loskwam van zijn lijf. Deze arm heeft hij aan het dak vast getimmerd.
- Epische stijl = de held die bovenmenselijke daden en krachtsinspanningen verricht.
Hoofdstuk 2 – De late Middeleeuwen
1100 - 1500
1 Catherine, Called Birdy door Karen Cushman
Catherine, Called Birdy (20e eeuw)
Het is een dagboek van een meisje met een rijke vader. Zij vindt haar vader maar een hebzuchtige man. Elk jaar wordt de prijs betaald die de pachters moeten betalen in vorm van iets van het land. Elk jaar betaald iedereen braaf zijn geld. Er is er een die haar vader te slim af is: Perkin. Hij betaald elk jaar een geit en verteld dan aan iedereen dat hij juist de zwarte of de grijze niet wil verkopen. De knecht verteld dat aan haar vader en die is zo dom dan de zwarte of de grijze te nemen. Wat blijkt? Dat zijn juist de eigenwijste van heel het stel en zo is Perkin de vader van Birdy te slim af.
2 The Peterborough Chronicle
- De monniken van Peterborough hebben de kronieken geschreven die een goed inzicht geven over de bevolking en wat zij van de Normandische veroveraars vonden.
3 The Canterbury Tales door Geoffrey Chaucer
- Alle rangen en standen liepen samen in groepen. Hierdoor hadden bedevaarten iets bevrijdends.
The Canterbury Tales een op een bedevaart gebaseerde raamvertelling.
The Canterbury Tales (14e eeuw)
29 pelgrims gaan vanuit Londen naar Canterbury, naar het graf van de heilige Thomas Becket. Onderweg moeten ze allemaal een verhaal vertellen om de tijd te doden, de beste verteller krijgt bij thuiskomst een gratis maaltijd. Chaucer stierf voor voltooiing, er hadden pas 22 pelgrims verhalen verteld.
The Portrait of the Pardoner
Hier beschrijft hij een typische neppe aflatenverkoper. Hij is vet blond haar, uitpuilende ogen, een schelle stem. Hij hypnotiseert mensen met zijn ogen en hij is waarschijnlijk homo.
The Prologue of the Pardoner
Dit is het verhaaltje wat de aflatenverkoper verteld wat hij doet. Hij legt uit hoe hij iedereen belazert en dat hij alleen op geld uit is.
5 Morte d’Arthur door Thomas Malory
The Parting of Launcelot and Guenever (14e / 15e eeuw)
Lancelot denkt dat ze verder kunnen gaan met hun affaire. Guenevere denkt hier anders over, zij wil niet meer met hem samen leven omdat haar nobele man is vermoord om de strijd om haar.
Hoofdstuk 3 – Renaissance en Barok
1500 – 1700
1 Sir Thomas Wyatt
Sir Thomas Wyatt probeerde als eerste de sonnetten van Petrarca in het Engels te vertalen en deze te laten voldoen aan de eisen van een petrarkische sonnet:
- 2 strofen, elk 4 regels (2 kwatrijnen = octaaf) en 2 strofen, elk 3 regels (2 terzetten = sextet) (= Italiaans)
- 14 regels
- Rijmschema’s: abba abba cdd cdd / cdd cee
- Inhoud: onbereikbare liefde van hemelse schoonheid
2 Engelse sonnetten
William Shakespeare liet zich inspireren door Wyatt, maar ontwikkelde een veel vrijer sonnet: het Engelse sonnet / Shakespearesonnet:
- 3 strofen van 4 regels (kwatrijnen) en een strofe van 2 regels (afsluitend couplet)
- 7 rijmklanken
- Minder verheven onderwerp, geen hoofse liefde meer
- Natuurlijkere vorm van de liefde en relaties, het werd toegankelijker
- Echte menselijke gevoelens komen aan bod
Sonnet 130: My mistress’ eyes are nothing like the sun
In dit gedicht beschrijft hij heel reëel zijn vrouw. Haar ogen lijken niet op de zon en haar lippen zijn niet zo rood als koraal. Ze wordt hier niet als goddelijk beschreven maar ze is bereikbaar. Wel laat hij duidelijk merken dat ze uniek is voor hem. ‘Beauty is in the eye of the beholder’.
3 Het theater
Londen werd het centrale punt voor theater, wel buiten de stadsmuur. Dit moest voor de hygiëne, zo veel mensen op elkaar betekend besmettelijke ziektes. In het theater waren geen lichteffecten. Toeschouwers hielden schillen van sinaasappels voor hun neus en mond, de stank was niet te harden. Er was geen dak, geen afscheiding tussen het publiek en het toneel en ze hadden geen vaste teksten (bang voor plagiaat). Hierdoor was er veel discussie: als je weinig tekst had voegde je wat toe, als iemand uit het publiek het niet met je eens was gaf hij commentaar. The Globe = het theater van Shakespeare.
4 Blank Verse
- Niet-rijmende, tienlettergrepige versregels.
Doctor Faustus door Christopher Marlowe
Hij heeft zijn ziel aan de duivel verkocht in ruil voor magische krachten. Hij tovert Helena van Troje tevoorschijn, de mooiste vrouw van de geschiedenis. Hij is bereid alles op de offeren voor haar.
Macbeth door William Shakespeare
Lady Macbeth wil de koning Duncan vermoord hebben. Ze wil dat Macbeth dit voor haar gaat doen.
5 William Shakespeare (1564 – 1616)
Hij werkte met alle bestaande toneelgenres: komedies, tragedies, geschiedeniskronieken. Hij gaf het publiek wat ze wilde en zorgt er tot op de dag van vandaag voor dat iedereen zijn eigen interpretatie kan geven van zijn gedichten. De lezer kent de betekenis toe aan de tekst.
6 Christopher Marlowe (1564 – 1593)
Dokter Faustus (17e eeuw)
Doctor Faustus is een man die het liefst zoveel mogelijk wil weten. Hij is erg geïnteresseerd in de magie. Hij wil namelijk een soort God worden, zodat hij kan heersen over de hele wereld. Faustus roept de hulp van Mephistophilis op, een duivel. Faustus en Mephistophilis stellen een pact op. Mephistophilis zal Faustus vierentwintig jaar dienen en hem helpen zijn magie te ontwikkelen. In ruil hiervoor zal na deze periode Faustus zijn ziel aan de hel geven.
Op een gegeven moment begint Faustus zich een beetje te vervelen. Het universum heeft hij al ontdekt, nu wil hij de aarde ontdekken, beginnend bij Rome. In plaats van dat hij zijn magie gebruikt, gaat hij de boel jennen. Ondertussen is hij over de hele wereld beroemd geworden met zijn astronomische kennis.
Wanneer Faustus aan Mephistophilis vraagt of deze hem Helena van Troje kan brengen, roept hij het noodlot over zich af door Helena te kussen. Nu is hij voor eeuwig verloren.
Als de vierentwintig jaar afgelopen zijn moet Faustus zijn ziel aan de hel geven. Faustus heeft nu zoveel spijt van zijn pact dat hij het liefst een zo klein mogelijk diertje zou willen zijn om aan de hel te kunnen ontkomen. Maar helaas, de duivel neemt hem mee. De volgende morgen vinden Faustus’ leerlingen hem dood.
7 John Donne (1572 – 1631) en de Metaphysicals
A Valediction: Forbidden Mourning (17e eeuw)
Hij maakt hier een vergelijking met een passer. Hij vertrekt van huis en probeert zijn vrouw te troosten. Als een passer met twee benen, zo zijn hun zielen verbonden. Is de ene een eindje weg, wordt de cirkel groter. Waar zij begint, maakt hij het af. Uiteindelijk komen ze weer samen.
8 Andrew Marvell (1621 – 1678)
To His Coy Mistress
In dit gedicht wil de dichter zijn beetje preutse liefde eigenlijk zijn bed in krijgen. Hij zegt dat in het eerste deel dat het zo mooi zou zijn als ze alle tijd hadden, ze niet zouden hoeven haasten voordat ze er niet meer zouden zijn. In het tweede deel komt de waarheid: ze hebben niet zo lang en als je er nu niet van geniet is het te laat. In het derde deel zegt hij dat hij zijn doel nu wil bereiken omdat ze nu nog jong zijn.
9 John Milton (1608 – 1674)
Paradise Lost (17e eeuw)
Satan is een engel die zich uit trots tegen God keert en wordt verbannen uit de hemel. Hij probeert op allerlei manieren God en de mens te dwarsbomen. Op een gegeven moment komt hij bij Adam en Eva. Hij verandert in de gedaante van de slang en probeert Eva van een appel te laten eten. Hij zegt dat hij kan praten door de appel en betoverd door het gevlei eet Eva ook. Ze besluit dat ze Adam ook van de appel laat eten. Eva is bang dat ze anders door God wordt gestraft met de dood. Ze wil alles met hem delen, ze kan niet zonder hem leven.
In het tweede fragment eet Adam van de appel. Op dat moment trilt te aarde vanuit haar binnenste en de zondeval is begonnen, door de regendruppels die beginnen te vallen.
Weten bij een tekst:
- Inhoud / samenvatting kunnen maken
- Eeuw waarin het geschreven is
- De naam van de schrijver
- Vragen kunnen maken die er bij staan
Hoofdstuk 1 – Voorgeschiedenis
Tot 1100
1 The Battle of Maldon en de Angelsaksische erecode van de krijger
The Battle of Maldon (995, 10e eeuw)
Het verhaal gaat over een gevecht tussen een groep slecht getrainde Angelsaksen onder leiding van Byrhtnoth op een strand en een groep Vikingen op een eiland. Byrhtnoth was met zijn fellowship (een genootschap die de oude erecode nog volgde) en wat ongetrainde vrijwilligers. Ze waren verbonden door een loopbrug, waar de Vikingen alleen achter elkaar, een voor een overeen konden. Byrhtnoth gaf hen vrije doorgang (ofermode). De Angelsaksen werden daarna door de Vikingen afgeslacht.
- Aspect van de erecode dat wordt benadrukt: de leider is het belangrijkst, zolang hij maar overleeft.
- Taak van de dichter (skop) om het heldenverhaal en de erecode zo goed mogelijk te vertellen. Oeroude Germaanse dichtstijl (mondeling) : 4 beklemtoonde lettergrepen + alliteratie.
- Caedmon: gebruikt als eerste de heidense dichtvorm voor een religieus gedicht.
Caedmon’s Miracle (na de 11e eeuw)
Caedmon moest deze keer op de beesten passen. Al gauw viel hij in slaap en had een droom. Een man stond achter hem en zei tegen hem dat hij moest gaan zingen. Caedmon kon niet zingen en deed het liever niet. De man zei dat hij moest zingen over de schepping van Alles. Hij begint te zingen maar weet niet waar de woorden vandaan komen. Het gaat over alle gingen die God gemaakt heeft. Als hij wakker wordt weet hij elk woord nog en schrijft zelfs nog een paar coupletten eraan vast. Hij mocht er later zelf over zingen.
- Het wonder is dat hij gelijk alles op kan schrijven, terwijl hij nog nooit de woorden in het echt gehoord heeft. De kerk vindt het een soort ‘hocus pocus’.
3 Beowulf
Beowulf (8e eeuw)
In het eerste gedeelte gaat het over zijn opkomst als held, dan is hij niet te verslaan. Het tweede deel is zo’n 50 jaar later en hij is dan koning, en nu doet hij het minder succesvol.
Deel 1: Beowulf moet zichzelf gaan bewijzen. Hij gaat de Zweedse koning helpen om Grendel, het monster, te verslaan. Deze Grendel valt al heel lang een soort feestgezelschap lastig (meadhall). Hrothgar (de koning) is oud en versleten en zijn fellowship kan de klus ook niet meer klaren.
Beowulf versloeg Grendel door zijn arm zo stevig vast te houden dat heel zijn schouder en arm loskwam van zijn lijf. Deze arm heeft hij aan het dak vast getimmerd.
Hoofdstuk 2 – De late Middeleeuwen
1100 - 1500
1 Catherine, Called Birdy door Karen Cushman
Catherine, Called Birdy (20e eeuw)
Het is een dagboek van een meisje met een rijke vader. Zij vindt haar vader maar een hebzuchtige man. Elk jaar wordt de prijs betaald die de pachters moeten betalen in vorm van iets van het land. Elk jaar betaald iedereen braaf zijn geld. Er is er een die haar vader te slim af is: Perkin. Hij betaald elk jaar een geit en verteld dan aan iedereen dat hij juist de zwarte of de grijze niet wil verkopen. De knecht verteld dat aan haar vader en die is zo dom dan de zwarte of de grijze te nemen. Wat blijkt? Dat zijn juist de eigenwijste van heel het stel en zo is Perkin de vader van Birdy te slim af.
2 The Peterborough Chronicle
- De monniken van Peterborough hebben de kronieken geschreven die een goed inzicht geven over de bevolking en wat zij van de Normandische veroveraars vonden.
3 The Canterbury Tales door Geoffrey Chaucer
- Alle rangen en standen liepen samen in groepen. Hierdoor hadden bedevaarten iets bevrijdends.
The Canterbury Tales een op een bedevaart gebaseerde raamvertelling.
The Canterbury Tales (14e eeuw)
29 pelgrims gaan vanuit Londen naar Canterbury, naar het graf van de heilige Thomas Becket. Onderweg moeten ze allemaal een verhaal vertellen om de tijd te doden, de beste verteller krijgt bij thuiskomst een gratis maaltijd. Chaucer stierf voor voltooiing, er hadden pas 22 pelgrims verhalen verteld.
The Portrait of the Pardoner
The Prologue of the Pardoner
Dit is het verhaaltje wat de aflatenverkoper verteld wat hij doet. Hij legt uit hoe hij iedereen belazert en dat hij alleen op geld uit is.
5 Morte d’Arthur door Thomas Malory
The Parting of Launcelot and Guenever (14e / 15e eeuw)
Lancelot denkt dat ze verder kunnen gaan met hun affaire. Guenevere denkt hier anders over, zij wil niet meer met hem samen leven omdat haar nobele man is vermoord om de strijd om haar.
Hoofdstuk 3 – Renaissance en Barok
1500 – 1700
1 Sir Thomas Wyatt
Sir Thomas Wyatt probeerde als eerste de sonnetten van Petrarca in het Engels te vertalen en deze te laten voldoen aan de eisen van een petrarkische sonnet:
- 2 strofen, elk 4 regels (2 kwatrijnen = octaaf) en 2 strofen, elk 3 regels (2 terzetten = sextet) (= Italiaans)
- 14 regels
- Rijmschema’s: abba abba cdd cdd / cdd cee
- Inhoud: onbereikbare liefde van hemelse schoonheid
2 Engelse sonnetten
William Shakespeare liet zich inspireren door Wyatt, maar ontwikkelde een veel vrijer sonnet: het Engelse sonnet / Shakespearesonnet:
- 7 rijmklanken
- Minder verheven onderwerp, geen hoofse liefde meer
- Natuurlijkere vorm van de liefde en relaties, het werd toegankelijker
- Echte menselijke gevoelens komen aan bod
Sonnet 130: My mistress’ eyes are nothing like the sun
In dit gedicht beschrijft hij heel reëel zijn vrouw. Haar ogen lijken niet op de zon en haar lippen zijn niet zo rood als koraal. Ze wordt hier niet als goddelijk beschreven maar ze is bereikbaar. Wel laat hij duidelijk merken dat ze uniek is voor hem. ‘Beauty is in the eye of the beholder’.
3 Het theater
Londen werd het centrale punt voor theater, wel buiten de stadsmuur. Dit moest voor de hygiëne, zo veel mensen op elkaar betekend besmettelijke ziektes. In het theater waren geen lichteffecten. Toeschouwers hielden schillen van sinaasappels voor hun neus en mond, de stank was niet te harden. Er was geen dak, geen afscheiding tussen het publiek en het toneel en ze hadden geen vaste teksten (bang voor plagiaat). Hierdoor was er veel discussie: als je weinig tekst had voegde je wat toe, als iemand uit het publiek het niet met je eens was gaf hij commentaar. The Globe = het theater van Shakespeare.
4 Blank Verse
- Niet-rijmende, tienlettergrepige versregels.
Hij heeft zijn ziel aan de duivel verkocht in ruil voor magische krachten. Hij tovert Helena van Troje tevoorschijn, de mooiste vrouw van de geschiedenis. Hij is bereid alles op de offeren voor haar.
Macbeth door William Shakespeare
Lady Macbeth wil de koning Duncan vermoord hebben. Ze wil dat Macbeth dit voor haar gaat doen.
5 William Shakespeare (1564 – 1616)
Hij werkte met alle bestaande toneelgenres: komedies, tragedies, geschiedeniskronieken. Hij gaf het publiek wat ze wilde en zorgt er tot op de dag van vandaag voor dat iedereen zijn eigen interpretatie kan geven van zijn gedichten. De lezer kent de betekenis toe aan de tekst.
6 Christopher Marlowe (1564 – 1593)
Dokter Faustus (17e eeuw)
Doctor Faustus is een man die het liefst zoveel mogelijk wil weten. Hij is erg geïnteresseerd in de magie. Hij wil namelijk een soort God worden, zodat hij kan heersen over de hele wereld. Faustus roept de hulp van Mephistophilis op, een duivel. Faustus en Mephistophilis stellen een pact op. Mephistophilis zal Faustus vierentwintig jaar dienen en hem helpen zijn magie te ontwikkelen. In ruil hiervoor zal na deze periode Faustus zijn ziel aan de hel geven.
Op een gegeven moment begint Faustus zich een beetje te vervelen. Het universum heeft hij al ontdekt, nu wil hij de aarde ontdekken, beginnend bij Rome. In plaats van dat hij zijn magie gebruikt, gaat hij de boel jennen. Ondertussen is hij over de hele wereld beroemd geworden met zijn astronomische kennis.
Als de vierentwintig jaar afgelopen zijn moet Faustus zijn ziel aan de hel geven. Faustus heeft nu zoveel spijt van zijn pact dat hij het liefst een zo klein mogelijk diertje zou willen zijn om aan de hel te kunnen ontkomen. Maar helaas, de duivel neemt hem mee. De volgende morgen vinden Faustus’ leerlingen hem dood.
7 John Donne (1572 – 1631) en de Metaphysicals
A Valediction: Forbidden Mourning (17e eeuw)
Hij maakt hier een vergelijking met een passer. Hij vertrekt van huis en probeert zijn vrouw te troosten. Als een passer met twee benen, zo zijn hun zielen verbonden. Is de ene een eindje weg, wordt de cirkel groter. Waar zij begint, maakt hij het af. Uiteindelijk komen ze weer samen.
8 Andrew Marvell (1621 – 1678)
To His Coy Mistress
In dit gedicht wil de dichter zijn beetje preutse liefde eigenlijk zijn bed in krijgen. Hij zegt dat in het eerste deel dat het zo mooi zou zijn als ze alle tijd hadden, ze niet zouden hoeven haasten voordat ze er niet meer zouden zijn. In het tweede deel komt de waarheid: ze hebben niet zo lang en als je er nu niet van geniet is het te laat. In het derde deel zegt hij dat hij zijn doel nu wil bereiken omdat ze nu nog jong zijn.
9 John Milton (1608 – 1674)
Paradise Lost (17e eeuw)
In het tweede fragment eet Adam van de appel. Op dat moment trilt te aarde vanuit haar binnenste en de zondeval is begonnen, door de regendruppels die beginnen te vallen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden