SAM H 4: DE COLLECTIEVE SECTOR (CS)
Publiekrechtelijke bevoegdheid = recht om regels aan anderen op te leggen.
Instelling met publiekrechtelijke bevoegdheid (prb) = publiekrechtelijk lichaam/orgaan
(Rijks)overheid = staat = verzameling van publiekrechtelijke organen
Er zijn ook instelling die niet tot de overheid behoren, maar wel (een aantal) publiekrechtelijke rechten hebben (bijv CWI). Die instelling behoren dus niet tot de overheid, maar wel tot de collectieve sector.
Collectieve uitgaven = uitgaven die de CS doet
Collectieve ontvangsten = collectieve middelen = ontvangsten vd CS
Individuele goederen:
- afzonderlijk leverbaar
- prijs is per product (te berekenen)
- alleen persoon die betaald maakt er gebruik van
Collectieve goederen:
- gebruik van het goed is niet-uitsluitbaar
- goed is niet-revaliserend (gebruik maakt het niet minder waard)
Nachtwakersstaat = staat waarin de overheid zich alleen beperkt tot het produceren van de coll. goederen veiligheid, rechtsspraak en openbaar bestuur.
Quasi-collectief goed = individueel goed wat door de overheid geproduceerd is
Redenen waarom overheid quasi-collecitieve goederen produceert:
- bepaalde goederen moeten toegankelijk zijn voor iedereen
- dienen het algemeen welzijn
- te hoge kosten, wat bedrijven afschrikt om niet te produceren
Ambtenaren = personeel vd overheid
Overdrachten
Soorten uitgaven coll sector
investeringen
Bestedingen overheid
overheidsconsumptie
Nationaliseren = overheid neemt particulier bedrijf over
Privatiseren = overheid stoot taken af naar particuliere sector
’ 70 = veel privatisering
Stelsel sociale zekerheid is gebaseerd op het solidariteitsbeginsel (het uitgaan van eenheid/gelijkheid), risico’s worden dus samen gedragen.
Waardevast = uitkering die net zo snle stijgt als de prijzen (koopkracht blijft gelijk)
Welvaartsvast = uitkering die gekoppeld is aan de stijging/daling vd lonen
~ik mis hier een stukje, excuses~
soc. voorzieningen
Sociale uitkeringen volksverzekeringen
soc. verzekeringen
werknemersverzekeringen
Soc. voorzieningen worden betaald uit de algemene belastingpot, soc. verzekeringen van (verplichte) premies.
Soc. voorzieningen:
WWB
Volledige naam: Wet Werk en Bijstand
Doel: mensen die niet in staat zijn eigen inkomen te verzorgen
Bijzonderheden: geen spaargeld of (duur) huis (Soc. Dienst: inkomenstoets + vermogenstoets)
Financieel: IN: belastingpot en gemeenten. UIT: soc. min. = 70 % min. loon
Soc. verzekeringen:
- volksverzekeringen:
AOW
Volledige naam: Algemene Ouderdoms Wet
Doel: ouderen boven de 65 jaar
Bijzonderheden: 65+-er zijn
Financieel: IN: premies. UIT: soc. min.
AWBZ
Volledige naam: Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
Doel: gehandicapten, mensen met hoge ziektekosten
Bijzonderheden:
Financieel: IN: premies. UIT: alle bijzondere ziektekosten
ANW
Volledige naam: Algemene Nabestaanden Wet
Doel: naaste verwanten van overleden kostwinner steunen
Bijzonderheden: weduwe/weduwnaar, wezen en halfwezen
Financieel: IN: premies. UIT: soc. min.
AKW
Volledige naam: Algemene Kinderbijslag Wet
Doel: ouders compensatie geven voor hoge kosten vd opvoeding
Bijzonderheden: 18+-er die kind beneden de 18 opvoedt, je betaalt geen premie, maar het blijft een sociale VERZEKERING!
Financieel: IN: premies. UIT: hangt af van leeftijd
- Werknemersverzekeringen:
WVLZ
Volledige naam: Wet Verlenging Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte
Doel: zieke werknemers steun geven tot max. 2 jaar
Bijzonderheden:
Financieel: IN: premies v. werkgever/werkgever zelf UIT: 70% laatstverdiende loon
ZW
Volledige naam: ZiekteWet
Doel: zieke werknemers die niet onder bovenstaande verz. vallen (uitzendkrachten, flexwerkers)
Financieel: IN: belastingpot UIT: 70% laatstverdiende loon
ZVW
Volledige naam: ZorgVerzekeringsWet
Doel: (plotselinge) hoge zorgkosten drukken
Financieel: IN: premie voor basispakker: 1000,- per jaar + premie afhankelijk van inkomen: max. 30.000,- UIT: zorgkosten (huisarts, tandarts, ziekenhuisspecialist)
Nadeel: Doordat er een no-claimregeling is en een Zorgtoeslag > veel bureaucratie
WIA
Volledige naam: Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsgeschiktheid
Doel: (deels) arbeidsongeschikte werknemer na 2 jaar ziek keuren en evt. uitkering geven
Bijzonderheden: voll. afgekeurd > IVA (Regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten)
Deels afgekeurd > WGA (Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten)
Financieel: IN: premie UIT: 70% laatstverdiende loon
WW
Volledige naam: WerkloosheidsWet
Doel: ontslagen werknemers steun geven
Bijzonderheden:
Financieel: IN: premie UIT: 70% laatsteverdiende loon, lengte hangt af van arbeidsverleden en geschiktheid
Directe belastingen: belastingen die direct van het vermogen of inkomen van personen komen.
Indirecte belastingen: consument betaald via de verkoper (BTW), want de verkoper rekent de belasting aan hem door.
Collectieve lasten: alle afdrachten (en premies) aan de overheid.
Collectieve belastingdruk in NL rond de 40%.
Directe belastingen:
- Successierechten
deel vd erfenis is belastingvrij. Naaste famielieleden betalen minder belasting dan verre.
- Kanspelbelasting
tot 454 euro belastingvrij, hierboven 25%.
- Vennootschapsbelasting
belasting over winst van een BV of NV (wordt gezien als inkomen rechtspersoon).
Tot 22.500 euro 27 %, daarboven 31,5%.
Indirecte belastingen:
- BTW (Belasting Toegevoegde Waarde)
bedrijven betalen 19% (of 6%) belasting over alles wat zij verkopen en rekenen dit door aan de klant, die dus eigenlijk betaald.
- Accijns
belasting om gebruik te verminderen/ontmoedigen, bijv op alcohol en benzine. Hoogte verschilt per product.
- Milieuheffingen
belasting om schade aan milieu te beperken. Tot nu toe allen voor particulieren en niet voor bedrijven. NL wil hiermee wachten tot rest vd EU dat ook doet, anders kan NL niet concurren met andere EU-landen.
- Invoerrechten
belasting die “buitenlanders” betalen om hun product hier in NL te verkopen. Binnen de EU is het belastingvrij.
- Motorrijtuigenbelasting
betaling/belasting die je betaald voor het gebruik van infrastructuur. Hoogte hangt af van gewicht vh voertuig. Geld wordt gebruikt voor reparatie vd wegen.
Overige ontvangsten:
- Retributies
betaling voor individuele collectieve goederen, bijv parkeergeld, aanschaf ID. Hoogte verschilt.
- Inkomsten uit overheidsbezit
Winst van overheidsbedrijven, bijv aardgasmaatschappijen of vroeger de KPN. Vooral aardgas levert vele miljarden op…
Sociale premies
Totaal 32,6 % belasting over het arbeidsinkomen aan premies.
De premies over werknemersverzekeringen worden geheven over de looninkomens. De afdracht doet de werkgever.
EVEN TUSSENDOOR
Progressief belastingstelsel = de gemiddelde belastingdruk stijgt naarmate het inkomen ook stijgt.
Proportioneel belatingstelsel = iedereen betaalt zelfde hoeveelheid belastingen.
Heffingsbeginselen: overheid baseert belasting op aantal beginselen:
Nivellering = als verhouding hoge en lage inkomens verandert ten gunste van de lage inkomens.
- Draagkrachtbeginsel: Sterkste schouders dragen de meeste lasten, bijv de verschillende schijven bij inkomensbelasting. Progressief = hoge inkomens meer belasten.
- Doelmatigheidsbeginsel: mensen betalen belasting, maar zien niet direct een tegenprestatie, free-riders profiteren dus alleen, ze proberen zo weinig mogelijk te betalen. Hun belastingmoraal (bereidheid om te betalen) is laag. 2 soorten free-riders: met ontwijkgedrag (legaal) en de belastingontduikers (illegaal). Opsproren en bestraffen doet de FIOD (Fiscale Inlichtingen en OpsporingsDienst).
- Profijtbeginsel: personen die profiteren van een voorziening betalen er ook voor. Voorbeeld: wegenbealsting.
Publiekrechtelijke bevoegdheid = recht om regels aan anderen op te leggen.
Instelling met publiekrechtelijke bevoegdheid (prb) = publiekrechtelijk lichaam/orgaan
(Rijks)overheid = staat = verzameling van publiekrechtelijke organen
Er zijn ook instelling die niet tot de overheid behoren, maar wel (een aantal) publiekrechtelijke rechten hebben (bijv CWI). Die instelling behoren dus niet tot de overheid, maar wel tot de collectieve sector.
Collectieve uitgaven = uitgaven die de CS doet
Individuele goederen:
- afzonderlijk leverbaar
- prijs is per product (te berekenen)
- alleen persoon die betaald maakt er gebruik van
Collectieve goederen:
- gebruik van het goed is niet-uitsluitbaar
- goed is niet-revaliserend (gebruik maakt het niet minder waard)
Nachtwakersstaat = staat waarin de overheid zich alleen beperkt tot het produceren van de coll. goederen veiligheid, rechtsspraak en openbaar bestuur.
Quasi-collectief goed = individueel goed wat door de overheid geproduceerd is
Redenen waarom overheid quasi-collecitieve goederen produceert:
- bepaalde goederen moeten toegankelijk zijn voor iedereen
- dienen het algemeen welzijn
Ambtenaren = personeel vd overheid
Overdrachten
Soorten uitgaven coll sector
investeringen
Bestedingen overheid
overheidsconsumptie
Nationaliseren = overheid neemt particulier bedrijf over
Privatiseren = overheid stoot taken af naar particuliere sector
’ 70 = veel privatisering
Stelsel sociale zekerheid is gebaseerd op het solidariteitsbeginsel (het uitgaan van eenheid/gelijkheid), risico’s worden dus samen gedragen.
Waardevast = uitkering die net zo snle stijgt als de prijzen (koopkracht blijft gelijk)
Welvaartsvast = uitkering die gekoppeld is aan de stijging/daling vd lonen
~ik mis hier een stukje, excuses~
Sociale uitkeringen volksverzekeringen
soc. verzekeringen
werknemersverzekeringen
Soc. voorzieningen worden betaald uit de algemene belastingpot, soc. verzekeringen van (verplichte) premies.
Soc. voorzieningen:
WWB
Volledige naam: Wet Werk en Bijstand
Doel: mensen die niet in staat zijn eigen inkomen te verzorgen
Bijzonderheden: geen spaargeld of (duur) huis (Soc. Dienst: inkomenstoets + vermogenstoets)
Financieel: IN: belastingpot en gemeenten. UIT: soc. min. = 70 % min. loon
Soc. verzekeringen:
- volksverzekeringen:
AOW
Volledige naam: Algemene Ouderdoms Wet
Doel: ouderen boven de 65 jaar
Bijzonderheden: 65+-er zijn
Financieel: IN: premies. UIT: soc. min.
Volledige naam: Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
Doel: gehandicapten, mensen met hoge ziektekosten
Bijzonderheden:
Financieel: IN: premies. UIT: alle bijzondere ziektekosten
ANW
Volledige naam: Algemene Nabestaanden Wet
Doel: naaste verwanten van overleden kostwinner steunen
Bijzonderheden: weduwe/weduwnaar, wezen en halfwezen
Financieel: IN: premies. UIT: soc. min.
AKW
Volledige naam: Algemene Kinderbijslag Wet
Doel: ouders compensatie geven voor hoge kosten vd opvoeding
Bijzonderheden: 18+-er die kind beneden de 18 opvoedt, je betaalt geen premie, maar het blijft een sociale VERZEKERING!
Financieel: IN: premies. UIT: hangt af van leeftijd
- Werknemersverzekeringen:
Volledige naam: Wet Verlenging Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte
Doel: zieke werknemers steun geven tot max. 2 jaar
Bijzonderheden:
Financieel: IN: premies v. werkgever/werkgever zelf UIT: 70% laatstverdiende loon
ZW
Volledige naam: ZiekteWet
Doel: zieke werknemers die niet onder bovenstaande verz. vallen (uitzendkrachten, flexwerkers)
Financieel: IN: belastingpot UIT: 70% laatstverdiende loon
ZVW
Volledige naam: ZorgVerzekeringsWet
Doel: (plotselinge) hoge zorgkosten drukken
Financieel: IN: premie voor basispakker: 1000,- per jaar + premie afhankelijk van inkomen: max. 30.000,- UIT: zorgkosten (huisarts, tandarts, ziekenhuisspecialist)
Nadeel: Doordat er een no-claimregeling is en een Zorgtoeslag > veel bureaucratie
WIA
Doel: (deels) arbeidsongeschikte werknemer na 2 jaar ziek keuren en evt. uitkering geven
Bijzonderheden: voll. afgekeurd > IVA (Regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten)
Deels afgekeurd > WGA (Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten)
Financieel: IN: premie UIT: 70% laatstverdiende loon
WW
Volledige naam: WerkloosheidsWet
Doel: ontslagen werknemers steun geven
Bijzonderheden:
Financieel: IN: premie UIT: 70% laatsteverdiende loon, lengte hangt af van arbeidsverleden en geschiktheid
Directe belastingen: belastingen die direct van het vermogen of inkomen van personen komen.
Indirecte belastingen: consument betaald via de verkoper (BTW), want de verkoper rekent de belasting aan hem door.
Collectieve lasten: alle afdrachten (en premies) aan de overheid.
Collectieve belastingdruk in NL rond de 40%.
- Successierechten
deel vd erfenis is belastingvrij. Naaste famielieleden betalen minder belasting dan verre.
- Kanspelbelasting
tot 454 euro belastingvrij, hierboven 25%.
- Vennootschapsbelasting
belasting over winst van een BV of NV (wordt gezien als inkomen rechtspersoon).
Tot 22.500 euro 27 %, daarboven 31,5%.
Indirecte belastingen:
- BTW (Belasting Toegevoegde Waarde)
bedrijven betalen 19% (of 6%) belasting over alles wat zij verkopen en rekenen dit door aan de klant, die dus eigenlijk betaald.
- Accijns
belasting om gebruik te verminderen/ontmoedigen, bijv op alcohol en benzine. Hoogte verschilt per product.
- Milieuheffingen
belasting om schade aan milieu te beperken. Tot nu toe allen voor particulieren en niet voor bedrijven. NL wil hiermee wachten tot rest vd EU dat ook doet, anders kan NL niet concurren met andere EU-landen.
- Invoerrechten
- Motorrijtuigenbelasting
betaling/belasting die je betaald voor het gebruik van infrastructuur. Hoogte hangt af van gewicht vh voertuig. Geld wordt gebruikt voor reparatie vd wegen.
Overige ontvangsten:
- Retributies
betaling voor individuele collectieve goederen, bijv parkeergeld, aanschaf ID. Hoogte verschilt.
- Inkomsten uit overheidsbezit
Winst van overheidsbedrijven, bijv aardgasmaatschappijen of vroeger de KPN. Vooral aardgas levert vele miljarden op…
Sociale premies
Totaal 32,6 % belasting over het arbeidsinkomen aan premies.
De premies over werknemersverzekeringen worden geheven over de looninkomens. De afdracht doet de werkgever.
EVEN TUSSENDOOR
Progressief belastingstelsel = de gemiddelde belastingdruk stijgt naarmate het inkomen ook stijgt.
Proportioneel belatingstelsel = iedereen betaalt zelfde hoeveelheid belastingen.
Nivellering = als verhouding hoge en lage inkomens verandert ten gunste van de lage inkomens.
- Draagkrachtbeginsel: Sterkste schouders dragen de meeste lasten, bijv de verschillende schijven bij inkomensbelasting. Progressief = hoge inkomens meer belasten.
- Doelmatigheidsbeginsel: mensen betalen belasting, maar zien niet direct een tegenprestatie, free-riders profiteren dus alleen, ze proberen zo weinig mogelijk te betalen. Hun belastingmoraal (bereidheid om te betalen) is laag. 2 soorten free-riders: met ontwijkgedrag (legaal) en de belastingontduikers (illegaal). Opsproren en bestraffen doet de FIOD (Fiscale Inlichtingen en OpsporingsDienst).
- Profijtbeginsel: personen die profiteren van een voorziening betalen er ook voor. Voorbeeld: wegenbealsting.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden