Economie
Lesbrief Welvaart
Hoofstuk 1
Goederen <----> Diensten
Materieel <----> Immaterieel
Stoffelijk <----> Onstoffelijk
Micro: Keuze’s in gezin en bedrijf
Meso: Keuze’s in bedrijfstak
Marco: Keuze’s in land of landen
Relatieve schaartste (met productie factoren bereikt(prijs)) – Vrij goed (zonder de mens bereikt (gratis)) Hoofdstuk 2
Balans
Debit per 31/12/2002 Credit (bezittingen) (schulden) ------------------------------------------------------------------ Vaste Activa |Eigenvermogen - Gebouw | Vlottende activa |Vreemd vermogen lang - Voorraad |- Lening bank
Liqiude Activa |Vreemd vermogen kort - Bank |- Lening oom - Kas | | Totaal | Totaal
Directe ruil = Goederen tegen Goederen
Indirecte ruil = Goederen tegen Geld tegen Goederen (arbeidsverdeling/specialisatie) Productiefactoren beloning
Bedrijf: Arbeid Loon
Kapitaal Winst + Huur + Rente
Natuur Pacht
Ondern. Act. Winst
Anders: Arbeid Loon
Kapitaal Rente + Huur/Pacht + Winst
Inkoop grond/hulpstoffen diensten van derden -> productieproces (toegevoegde waarde= omzet – inkoopwaarde= Loon+Rente+Pacht+Huur+Winst ((factor) inkomen) -> verkoop of omzet
Resultaatrekening
Kosten 2000 Opbrengsten --------------------------------------------------------------------- Inkoopkosten | Omzet
Loon | Rente | Pacht/Huur | Winst (saldo) | Verlies (Saldo) Hoofdstuk 3
Welvaart in enge zin is materiële welvaart. Maatstaf (econ. groei) = (verschil) reëel nat inkomen per hoofd van de bevolking
Niet meegeteld: Officieuze circuit (zwarte circuit), niet geld economie (ruil in natura of niet betaalde arbeid)
Welvaart in ruime zin is materiele behoeften – de immateriele behoeften (gezond leefmilieu, vrijheid en veiligheid).
Natuur:
De oude visie: Hulpbronnen gebruik afvalstoffenlozing
De nieuwe visie: Economi is een onderdeel van milieugebruiksruimte. De nadruk ligt op duurzame ontwikkeling. In Nederland (NMP) Doelstellingen
Beleidsinstrumenten: gebods/verbodwetgeving, convenanten, marktconformeaanpak, groen nationaal product, Systeem van verhandeling emissierechten. Problemen daarbij: - Externe effecten moeilijk vast te stellen - Internationale karakter van externe effecten - Onduidelijkheden over externe effecten voor toekomstige generaties
Hoofdstuk 4
Collectieve sector - overheid - rijk - lagere overheden (provincies, gemeenten, waterschap) - sociale zekerheidsinstellingen
Collectieve voorzieningen - Zuiver collectieve goederen - Quasi collectieve goederen - Individuele goederen
Uitgave Collectieve sector - overheidsuitgaven
Overheidsbestedingen: - overheidsconsumptie (materieel en personeel) - Overheidsinvesteringen
Sociale zekerheid - Sociale voorzieningen - Sociale zekerheid - volksverzekering (inkomensderving en hoge kosten) - werknemersverzekering (inkomensderving en hoge kosten) - Overige
Sociale zekerheid
Omslagstelsel: premie actieven en nu een uitkering
Kapitaaldekkingstelsel: Premie actieven nu en een uitkering later
Belastingdruk - gemiddeld (belasting/inkomen x 100%) progressief (nivellerend), proportioneel, degressief (denivellerend) - inflatiecorrectie: lengte belastingschijven + p% (belastingdruk gelijk) - Belastingmoraal: ontwijken (legaal), ontduiken (illegaal) en afwentelen (legaal) Inkomsten collectieve sector. Belastingen: - Direct: Inkomstenbelasting (uit arbeid en uit vermogen) Successierechten (afh. van relatie met overledene) Kansspelbelasting (25% boven € 454 /f 1000) Vennootschapbelasting (30% t/m f 50000 winst vanaf f 50000 winst 35%) - Indirect Btw (19%, 6% en 0%) Accijns
Milieuheffing
Invoerrechten
Niet belasting ontvangsten - Inkomsten uit overheidsbezit - Retributies - Motorrijtuigenbelasting
Sociale premies werknemersverzekeringen
Collectieve lastendruk= Collectieve lasten/Bruto binnenlands product x 100% Belastingen+Niet belastingmiddelen+Sociale premies/Bruto binnenlands product x 100% Bruto arbeidsinkomen - aftrekposten
belastbaar inkomen ---------> mbv schijven heffingsbedrag (loonbelasting - v volksverzekeringpremie) - heffingskorting loonheffing
Bruto arbeidsinkomen
- loonheffing
- premie werknemers verzekering
Netto arbeidsinkomen
Arbeidskosten (werkgever) - nettoloon - loonheffing - premie werknemersverzekering (wn-deel) - premie werknemersverzekering (wg-deel) WIG = arbeidskosten – nettoloon
Inkomensverschillen - tussen beroepen - binnen beroepen - leeftijd - ervaring
rechtvaardige inkomensverdeling???? Primaire inkomen (= Loon+Pacht+Huur+Rente+Winst) - Subjectgebonden betalingen (directe belastingen + sociale premies) + Subjectgebonden ontvangsten (sociale uitkeringen) Secundaire inkomen (= besteedbaar inkomen) - Objectgebonden betalingen (indirecte belastingen) + Objectgebonden ontvangsten (subsidies) Tertaire inkomen
Lorenze-curve: personele inkomensverdeling (personele vermogensverdeling) - hoe schever hoe ongelijkere verdeling van ......... Inkomensbeleid: doel nivellerend - Minimumjeugdloon - Progressieve ink. belasting effect Sociale uitkering nivellering - Huursubsidie (ink afhankelijk)
Lesbrief Welvaart
Hoofstuk 1
Goederen <----> Diensten
Materieel <----> Immaterieel
Stoffelijk <----> Onstoffelijk
Micro: Keuze’s in gezin en bedrijf
Meso: Keuze’s in bedrijfstak
Marco: Keuze’s in land of landen
Relatieve schaartste (met productie factoren bereikt(prijs)) – Vrij goed (zonder de mens bereikt (gratis)) Hoofdstuk 2
Balans
Debit per 31/12/2002 Credit (bezittingen) (schulden) ------------------------------------------------------------------ Vaste Activa |Eigenvermogen - Gebouw | Vlottende activa |Vreemd vermogen lang - Voorraad |- Lening bank
Liqiude Activa |Vreemd vermogen kort - Bank |- Lening oom - Kas | | Totaal | Totaal
Indirecte ruil = Goederen tegen Geld tegen Goederen (arbeidsverdeling/specialisatie) Productiefactoren beloning
Bedrijf: Arbeid Loon
Kapitaal Winst + Huur + Rente
Natuur Pacht
Ondern. Act. Winst
Anders: Arbeid Loon
Kapitaal Rente + Huur/Pacht + Winst
Inkoop grond/hulpstoffen diensten van derden -> productieproces (toegevoegde waarde= omzet – inkoopwaarde= Loon+Rente+Pacht+Huur+Winst ((factor) inkomen) -> verkoop of omzet
Resultaatrekening
Kosten 2000 Opbrengsten --------------------------------------------------------------------- Inkoopkosten | Omzet
Loon | Rente | Pacht/Huur | Winst (saldo) | Verlies (Saldo) Hoofdstuk 3
Welvaart in enge zin is materiële welvaart. Maatstaf (econ. groei) = (verschil) reëel nat inkomen per hoofd van de bevolking
De nieuwe visie: Economi is een onderdeel van milieugebruiksruimte. De nadruk ligt op duurzame ontwikkeling. In Nederland (NMP) Doelstellingen
Beleidsinstrumenten: gebods/verbodwetgeving, convenanten, marktconformeaanpak, groen nationaal product, Systeem van verhandeling emissierechten. Problemen daarbij: - Externe effecten moeilijk vast te stellen - Internationale karakter van externe effecten - Onduidelijkheden over externe effecten voor toekomstige generaties
Hoofdstuk 4
Collectieve sector - overheid - rijk - lagere overheden (provincies, gemeenten, waterschap) - sociale zekerheidsinstellingen
Collectieve voorzieningen - Zuiver collectieve goederen - Quasi collectieve goederen - Individuele goederen
Uitgave Collectieve sector - overheidsuitgaven
Overheidsbestedingen: - overheidsconsumptie (materieel en personeel) - Overheidsinvesteringen
Sociale zekerheid - Sociale voorzieningen - Sociale zekerheid - volksverzekering (inkomensderving en hoge kosten) - werknemersverzekering (inkomensderving en hoge kosten) - Overige
Sociale zekerheid
Kapitaaldekkingstelsel: Premie actieven nu en een uitkering later
Belastingdruk - gemiddeld (belasting/inkomen x 100%) progressief (nivellerend), proportioneel, degressief (denivellerend) - inflatiecorrectie: lengte belastingschijven + p% (belastingdruk gelijk) - Belastingmoraal: ontwijken (legaal), ontduiken (illegaal) en afwentelen (legaal) Inkomsten collectieve sector. Belastingen: - Direct: Inkomstenbelasting (uit arbeid en uit vermogen) Successierechten (afh. van relatie met overledene) Kansspelbelasting (25% boven € 454 /f 1000) Vennootschapbelasting (30% t/m f 50000 winst vanaf f 50000 winst 35%) - Indirect Btw (19%, 6% en 0%) Accijns
Milieuheffing
Invoerrechten
Niet belasting ontvangsten - Inkomsten uit overheidsbezit - Retributies - Motorrijtuigenbelasting
Sociale premies werknemersverzekeringen
Collectieve lastendruk= Collectieve lasten/Bruto binnenlands product x 100% Belastingen+Niet belastingmiddelen+Sociale premies/Bruto binnenlands product x 100% Bruto arbeidsinkomen - aftrekposten
belastbaar inkomen ---------> mbv schijven heffingsbedrag (loonbelasting - v volksverzekeringpremie) - heffingskorting loonheffing
Netto arbeidsinkomen
Arbeidskosten (werkgever) - nettoloon - loonheffing - premie werknemersverzekering (wn-deel) - premie werknemersverzekering (wg-deel) WIG = arbeidskosten – nettoloon
Inkomensverschillen - tussen beroepen - binnen beroepen - leeftijd - ervaring
rechtvaardige inkomensverdeling???? Primaire inkomen (= Loon+Pacht+Huur+Rente+Winst) - Subjectgebonden betalingen (directe belastingen + sociale premies) + Subjectgebonden ontvangsten (sociale uitkeringen) Secundaire inkomen (= besteedbaar inkomen) - Objectgebonden betalingen (indirecte belastingen) + Objectgebonden ontvangsten (subsidies) Tertaire inkomen
Lorenze-curve: personele inkomensverdeling (personele vermogensverdeling) - hoe schever hoe ongelijkere verdeling van ......... Inkomensbeleid: doel nivellerend - Minimumjeugdloon - Progressieve ink. belasting effect Sociale uitkering nivellering - Huursubsidie (ink afhankelijk)
REACTIES
1 seconde geleden