Hoofdstuk 2

Paragraaf 2.1: Sparen en rente

Sparen:

Uitstellen van bestedingen.

Spaarmotieven:

- Sparen uit voorzorg ( onverwachte uitgaven)

- Sparen voor rente

- Sparen voor duurzame goederen ( dure producten)

- Sparen om een inkomensdaling op te vangen ( eerder stoppen met werken)

Enkelvoudige interest ( rente) en samengestelde rente:

Een rentepercentage is altijd per jaar.

Enkelvoudige interest is dat de rente over het oorspronkelijke bedrag wordt berekend. Het geld staat dan korter dan een jaar op de bank.

Samengestelde rente is dat het geld langer dan een jaar op de bank staat en dat je ook rente ontvangt over de reeds ontvangen rente.

Spaarsaldo na n jaar = (1 + p)ⁿ x eenmalige beginstorting

n = het aantal jaren dat er rente ontvangen is.

P = percentage uitgedrukt in decimalen: 2,5% = 0,025

Om nu te weten hoeveel je elk jaar moet sparen om over een aantal jaren een bepaald bedrag te hebben, gebruik je de volgende formule:

Eenmalige storting = spaarsaldo na n jaar

( 1 + p)ⁿ

Nominale rente en reële rente:

Nominale rente is het werkelijke geldbedrag dat er bij geschreven wordt.

Door inflatie daalt de koopkracht van het spaargeld en de rente.

Het reële bedrag is Nominale bedrag spaarrekening

Prijsindex x 100 =

De reële rente-index is Nominale rente-index

Prijsindex x 100 =

Bijvoorbeeld:

Rente 5%, indexcijfer wordt dan 105

Inflatie 3 %, prijsindex wordt 103

Reële rente-index is dan 105 / 103 x 100 = 101,94,

dat betekent dat de koopkracht van het geld met 1,94 % is gestegen of te wel het reële rentepercentage is 1,94%

Paragraaf 2.2: Spaarvormen

Welke spaarvorm je kiest is afhankelijk van het volgende:

Rentepercentages: banken lokken klanten met hoge rentepercentages.

Hoogte van het spaarbedrag: meer rente als je een hoger bedrag spaart.

Looptijd: - dagelijks opvraagbaar ( de laagste rente)

- spaardeposito’s met een hogere vaste rente ( opnamekosten)

- termijndeposito’s, je geld staat een periode vast.

Verder zijn er nog specifieke mogelijkheden:

Spaarloon en levensloop: je betaalt minder belasting, je geld staat vast.

Milieusparen: je geld wordt alleen uitgeleend aan organisaties die rekening houden met de natuur en het milieu

Lijfrentesparen: dit is een levensverzekering. Je stort eenmalig een bedrag of jaarlijks op een depositorekening van de bank. Je spreekt af wanneer en hoelang je geld uitgekeerd wilt krijgen.

Spaarrisico en depositogarantiestelsel.

Spaarrisico: koopkracht van het geld kan achteruit gaan en voor de spaarder kan de bank failliet gaan.

Depositogarantiestelsel: De Nederlandse Bank ( DNB) garandeert de eerst

€ 100.000 als een bank failliet gaat. Dit geldt voor betaalrekeningen, spaarrekeningen en bijzondere spaarrekeningen zoals termijndeposito’s.

De kosten worden verhaald bij de overige banken.

Paragraaf 2.3 Beleggen

Aandelen: door aandelen te kopen word je mede-eigenaar van een bedrijf.

Voor de onderneming is het aandelenvermogen het eigen vermogen.

Voor de aandeelhouders noemen we dit een risicodragende belegging, bij winst ontvangen ze dividend en bij een faillissement zijn ze het ingelegde vermogen kwijt. Aandelen van naamloze vennootschappen ( nv) kun je kopen via je bank op de effectenbeurs, ze staan niet op naam en zijn vrij verhandelbaar.

Aandelen van een besloten vennootschap ( bv) staan niet op naam en zijn niet vrij verhandelbaar.

De vrij verhandelbare aandelen hebben een vaste nominale waarde en ze kunnen worden door verkocht, dit noemen we de beurskoers van het aandeel. Speculanten proberen aandelen te kopen tegen een lage prijs en te verkopen tegen een hogere prijs. Doe je dit internationaal dan noemen we dat aandelenarbitrage.

Beurzen:

- Amsterdamse Effectenbeurs: AEX index ( 25 meest verhandelbare aandelen) AMX ( middelgrote nv’s)

- New York ( Wall Street): Dow Jones index, Nasdaq

- Tokio: Nikkei index

- Frankfurt: DAX index

- London: FTSE index

Derivaten: van aandelen afgeleide effecten:

- Optie: het recht om aandelen te kopen ( calloptie) of te verkopen ( putoptie) tegen een afgesproken prijs.

- Warrants: hetzelfde als een optie alleen wordt deze afgegeven door een onderneming en een optie door de beurs.

Obligaties: is een hoge, langlopende rekening verdeeld in kleinere obligaties.

Bedrijven en overheid proberen op deze manier aan geld te komen voor hun investeringen of tekorten. De koper ( obligatiehouder) ontvangt een vast interest- of rentepercentage, dat wordt berekend over de nominale waarde. Dit noemen we de couponrente. Deze belegging loopt minder risico, omdat de schommelingen in de keurs kleiner zijn, het interestpercentage staat vast en als het bedrijf failliet gaat krijgen ze met voorrang hun geld terug. We noemen deze belegging daarom een risicomijdende belegging.

De leningen moeten worden afgelost, soms in een keer na een afgesproken aantal jaren: bulletleningen of door een systeem van uitloting.

Staatslening: de staat geeft obligaties uit.

Pandbrieven: hypotheekbanken geven obligaties uit.

Converteerbare obligaties: de obligatie kan worden omgezet in een aandeel.

Beleggingsfondsen: een naamloze vennootschap. De belegger koopt aandelen van de nv, de nv koopt aandelen, obligaties e.d. en de opbrengst wordt na aftrek van de kosten doorgegeven aan de aandeelhouders in de vorm van een koersstijging of daling van het aandeel. Dividend wordt ook uitgekeerd.

Invloed van de rente op aandelen- en obligatiekoersen:

Als de rente stijgt is het aantrekkelijk om te gaan sparen, aandelen worden minder interessant ( minder vraag en aanbod neemt toe) dus de prijs daalt. Ook bedrijven hebben last van de hoge rente, de bedrijfskosten stijgen en de winstverwachtingen nemen af.

Handel met voorkennis verboden

Als de ene belegger meer informatie heeft dan de andere dan is er sprake van asymmetrische informatie. Daar kan de belegger voordeel uit halen, dit is verboden, het wordt moreel wangedrag genoemd. De Wet financieel toezicht houdt in dat het misbruiken van voorkennis verboden is, de toezichthouder Autoriteit Financiële Markten ( AFM) ziet toe dat de wet wordt nageleefd.

Paragraaf 2.4 Lenen en rente

Lenen: je koopt nu goederen en diensten met geleend geld om die pas in de toekomst te betalen. De lening moet je aflossen met rente. Een ander woord voor lenen is krediet.

Winst van de bank wordt gemaakt doordat de rente op het lenen hoger is dan de rente op het sparen.

Leenmotieven:

- Lenen voor de aanschaf van ( dure duurzame) goederen, bijvoorbeeld het kopen van een huis of een auto.

- Lenen om een tijdelijk tekort op te vangen,

- Lenen om calamiteiten ( tegenslagen) op te vangen.

Bij het afsluiten van een lening, let daarbij op:

- Effectieve rente: dit is het rentepercentage , met inbegrip van de kosten ( afsluitkosten en / of administratiekosten) dat je werkelijk betaalt.

- Risico’s, looptijd en onderpand: als de looptijd van een lening langer wordt lopen de banken meer risico. Ze vragen een hoger rentepercentage of een onderpand. Als de bank een onderpand heeft, denk aan een hypotheek, dan is het rentepercentage lager, omdat de bank het huis kan verkopen en met de opbrengst de schuld kan afbetalen.

Jij als geldlener loopt ook de nodige risico’s, je kunt je baan verliezen, gaan scheiden, iemand komt te overlijden. In het algemeen: de looptijd van een lening mag niet langer zijn dan dat het product meegaat.

- Maximaal leenbedrag:

- de hoogte van je inkomen in verhouding met je maandelijkse lasten.

- het aantal andere leningen dat je hebt uitstaan. Het BKR ( het Bureau

Krediet Registratie) in Tiel registreert het aantal leningen en ook

eventuele openstaande bedragen.

- de hoogte van het rentepercentage.

- Nominale en reële leenrente: dit is de nominale effectieve rente

gecorrigeerd met de prijsstijgingen.

Reële rente – index = nominale effectieve rente-index x 100

Prijsindex

Paragraaf 2.5 Leenvormen

Consumptieve kredieten: leningen zonder onderpand.

- Rekening-courantkrediet: de bank geeft toestemming om tot een bepaald bedrag rood te staan op je betaalrekening, hierover betaal je rente.

- Persoonlijke lening: je leent een bepaald bedrag ( afhankelijk van je inkomen) en je spreekt af in welke tijd je de lening aflost. Hoe langer de aflossingstijd hoe lager het maandbedrag maar hoe hoger het rentebedrag wordt. Het maandelijkse bedrag dat je betaalt bestaat uit aflossing en rente.

- Doorlopend krediet: je spreekt met de bank af hoeveel je rood mag staan, zodra je leent ( rood staat) moet je gaan terug betalen met rente. Je kunt steeds weer opnieuw rood komen te staan, alles weer aflossen en dan weer lenen.

- Kopen op afbetaling: je betaalt bij aankoop een deel van het bedrag, een aanbetaling, en daarna betaal je in termijnen. Je bent meteen eigenaar van het product. ( hoge effectieve rente)

- Huurkoop: je hoeft geen aanbetaling te doen, de winkelier blijft eigenaar van het product.( vaak bij postorder- en online bedrijven) Je betaalt in termijnen terug. ( ook hoge effectieve rente)

Hypothecaire kredieten: leningen met onderpand.

De bank leent geld uit voor een lange periode, bijvoorbeeld 30 jaar. De rente die je betaalt mag je maximaal 30 jaar aftrekken van je inkomstenbelasting. Het huis en de grond dienen als onderpand, dus op het moment dat je niet in staat bent om de aflossing en rente terug te betalen heeft de bank het recht om je huis te verkopen.

Er zijn heel veel verschillende hypothecaire kredieten, als je er een gaat afsluiten is het belangrijk om verschillende banken met elkaar te vergelijken, want je zit er vaak 25 tot 30 jaar aan vast. De rentepercentages, maar ook de voorwaarden zijn verschillend, dus het is belangrijk om te vergelijken en te kijken wat jouw financiële mogelijkheden zijn.