H19-h23

H19 inkomensverdeling

§1 Personele inkomensverdeling

Primaire inkomen; de beloning  voor het ter beschikking stellen van de productiefactoren.

 

Als men niet kan werken doordat zij arbeidsongeschikt zijn krijgen zij inkomensoverdrachten van de overheid, dit zijn uitkeringen. Maar je kan ook kinderbijslag krijgen, dit zijn ook inkomensoverdrachten. Het secundaire inkomen kan volledig besteed worden aan goederen/diensten. Dit wordt daarom ook wel het besteedbaar inkomen genoemd. (primair – loon/inkomstenbelasting – sociale premies + inkomensoverdrachten)

 

Personele inkomensverdeling is de verdeling van de inkomens over de individuele inkomenstrekkers.

 

Denk aan lorenzcure oefenen.

 

Inkomensnivellering is het verminderen van de relatieve inkomensverschillen.

Inkomensdenivellering is het toenemen van de relatieve inkoensverschillen.

 

§2 Belastingen en inkomensverdeling

Voor het uitvoeren van de taken van de overheid zijn middelen nodig, deze middelen worden verkregen door het heffen van belasting. Het meerendeel van de betaalde belasting wordt weer ‘’terug betaald’’ via inkomensoverdrachten en overheidsbestedingen.

 

Belastingen zijn gedwongen afdrachten aan de overheid, zonder dat daar in het individuele geval aanwijsbare tegenprestaties tegenover staan.

 

Het belangrijkste doel van belastingen is het betalen van de overheidsuitgaven. Bij verschillende producten heeft belasting een nevendoel, bijvoorbeeld accijns op tabak. Maar ook het stimuleren van werk, mensen die werken betalen in verhouding minder belasting dan werklozen.

 

Er zijn twee groepen belasting;

• Kostprijsverhogende belasting; omzetbelasting/accijnzen.

Deze belasting maakt de producten duurder voor de consument. Daarom noemt men het ook wel eens productgebonden belasting. Door de belastingheffing ontstaat er een verschil tussen de aanbiedprijs en de verkoopprijs. Dit verschil incaseert de overheid. Door het hoger maken van de prijs wordt de koopkracht van de consument aangetast, er kan minder aangeschaft worden.

 

• Belasting op inkomen, winst en vermogen; loon/inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting.

Iedereen die inkomsten geniet moet hier belasting over betalen. Als je in loondienst bent, betaal je inkomstenbelasting (belasting + sociale premies). Dit wordt door de werkgever ingehouden op je loon en zo doorbetaald aan de fiscus. Zelfstandigen betalen belasting over de winst die zij verdienen met hun bedrijf. Bruto inkomen is het inkomen zonder afdracht van belastingen. Netto inkomen is het inkomen vermindert met de belastingen.

 

§3 Verschillende stelsels van inkomstenbelasting

 

Het Nederlandse systeem van loon en inkomstenbelasting bestaat uit een schijventarief. Hoe meer loon je verdient, hoe meer je moet afdragen aan de fiscus. Het uitgangspunt is dat er over het inkomen belasting betaald moet worden.

 

• Inkomen uit werk & woning

Je wordt niet alleen belast over het inkomen uit werk etc, maar ook over de eigen woning (ewf). De verschuldigde bedragen worden verminderd met de aftrekposten. Het belastbaar inkomen is het bedrag waarover werkelijk belasting betaald moet worden.

 

Er is sprake van een progressieve belasting, als in verhouding meer belasting moet worden betaald naarmate het inkomen stijft.

 

• Inkomen uit sparen & beleggen

Ook over spaargeld moet belasting worden betaald. De fiscus gaat er van uit dat men 4% rente krijgt hierover, hierover moet 30% belasting afgedragen worden.

 

• Heffingskorting

Dit is een kor3ting op de totaal te betalen belasting. Je heffingskorting kan verhoogd worden als je bijvoorbeeld alleenstaande ouder bent.

 

Een vlaktaks is een vorm van inkomstenbelasting waarbij het tarief onafhankelijk is van de hoogte van het inkomen.

 

Marginale belastingtarief; Hoeveel % belasting moet je betalen als je een euro meer verdient.

 

Een vlaktaks is een voorbeeld van een proportioneel tarief. Je kan het belastingtarief ook zo ontwerpen dat er sprake is van een degressief tarief, dan wordt de belastingdruk voor mensen met een hoger inkomen relatief lager.

 

 

 H20 Economische groei

§1 Wat is economische groei?

Om te kunnen kijken of de economie gegroeid is, moeten we het BBP corrigeren met de inflatie. Dan krijg je het reëel BBP, het BBP uitgedrukt in goederen & diensten. Ook moet het reëel BBP gecorrigeerd worden met de bevolkingsgroei, uiteindelijk kunnen we dan de groei van het reeel BBP per hoofd van de bevolking vaststellen. Er is uiteindelijk sprake van economische groei wanneer op lange termijn het reeel BBP per hoofd van de bevolking toeneemt.

 

Hoe doen we dat?

1. We berekenen de procentuele verandering van het nominaal BBP, we gebruiken de cijfers van de totale productie.

Nieuw-Oud

    Oud                x100%

1. Vervolgens gebruiken we de reële groei van de productie, we gebruiken de gegevens over de inflatie. Indexcijfers!! Deel/geheel x100%
2. Door rekening te houden met de bevolkingsgroei vinden we de groei van het reeel BBP per hoofd. ((N-O) /O) x100%

 

Dit is de wetenschappelijke definitie van economische groei. In de media wordt dit vaak beschreven op korte termijn.

 

§2 Groeifactoren

Het verschil in rijkdom tussen landen komt door het grote verschil in productiviteit per inwoner. Hoe hoger de productiviteit van een werkende is, des te hoger zal zijn inkomen zijn.

 

• Arbeid

De kennis en vaardigheden van mensen noemen we het menselijk kapitaal. Dit onstaat door in de bevolking te investeren. Zonder goede scholing is een hoge productiviteit niet mogelijk.

 

• Kapitaal

Hieronder verstaan we kapitaalgoederen, denk aan machines, computers etc. Zonder kapitaalgoederen is er geen productie mogelijk. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de verbetering van de kwaliteit, en de uitbreiding van de hoeveelheid.

 

• Natuur

Alle middelen die de natuur ons levert, rekenen we tot de natuurlijke hulpbronnen.

 

• Arbeidsproductiviteit

Dit is de waarde van de productie per werknemer per tijdseenheid. Als de kwaliteit van productiefactor arbeid beter wordt, kan de apt omhoog gaan.

APT x Werkenden = productie per periode

Gemiddeld loon / APT = loonkosten per eenheid product

 

Het BBP is de totale productie door de binnenlandse factoren.

§3 Categoriale inkomensverdeling

De categoriale inkomensverdeling is de verdeling van het in ondernemingen gevormde inkomen over de productiefactoren KANO.

 

Als maatstaaf voor de ontwikkeling van deze inkomensverdeling wordt de AIQ gebruikt.

• De inkomens worden gegroepeerd, aan de ene kant het inkomen uit arbeid en aan de andere kant de overige inkomens.
• Er wordt alleen gekeken naar de inkomens die in ondernemingen worden verdiend.

 

De arbeidsinkomensquote is het totale arbeidsinkomen in ondernemingen als percentage van de door ondernemingen toegevoegde waarde. Als de aiq berekend is en bijvoorbeeld 80% is, is de restquote 20%.

 

AIQ= (looninkomen + toegerekend loon zelfstandigen / toegevoegde waarde) x100%

 

Bij de berekening van het arbeidsinkomen in ondernemingen, moeten we ons realiseren dat dit inkomen niet alleen uit loondienst komt, maar ook van de zelfstandigen. Het arbeidsinkomen is het looninkomen vemeerderd met het aan zelfstandigen toegerekende inkomen.

 

§4 Convergentie en divergentie

De armoedegrens is 2 dollar. Naarmate het BBP per hoofd van de bevolking lager is, is de levensverwachting ook lager. Armste landen kenmerken zich door:

• Slecht geformuleerde/gehandhaafde wetten en eigendomsrechten.
• Een geringe opeheid van de ecnomie voor internationale handel.
• Een overheidsconsumptie die beslag legt op een groot deel van het BBP.
• Een grote bevolkingsgroei, ondanks de grote zuigelingensterfte.

 

Als we kijken naar het BBP per hoofd, kunnen we zien dat landen ‘uit elkaar’ en ‘naar elkaar toe’ kunnen groeien. Hiervoor gebruiken de de volgende termen;

• Divergentie: het economisch uit elkaar groeien van landen.
• Convergentie: het economisch naar elkaar toe groeien van landen.

 

Als je inzicht wilt hebben in de ontwikkeling van landen kun je ook kijken naar factoren als:

• Veranderingen in de kwaliteit/kwantiteit van het voedsel per hoofd van de bevolking.
• De kindersterfte
• De levensverwachting
• Het aantal artsen per 1000 inwoners
• Het aantal scholieren in het basisonderwijs per leraar.

 

 

 

 

 

H21 Conjunctuur in Nederland

 

§1 Schommelingen in de productie

De maatstaaf om de productieomvang in een land te meten, is het bruto binnenlands product (BBP). Het BBP bestaat uit de productie van alle ondernemingen en de overheid in een land in een jaar. Bij een toename van het BBP maken we onderscheid tussen;

 

• Reële groei

Dit is de toename van de hoeveelheid geproduceerde goederen & diensten, dit wordt ook wel een volume toename genoemd.

• Nominale groei

Dit is de toename van het BBP in euro’s.

 

Om de reële groei te berekenen moeten we de nominale groei corrigeren met de inflatie.

 

Index reëel BBP = index nominaal BBP/index algemeen prijspeil x100%

 

Onder de conjunctuur verstaan we de schommelingen in de groei van het reëel bbp rond de trend (de gemiddelde groei over een bepaalde periode).

 

Als het BBP meer dan gemiddeld groeit spreekt men van hoogconjunctuur. Als het BBP minder dan gemiddeld groeit spreekt men van een laagconjunctuur. Als het reëel BBP twee achtereenvolgende kwartalen krimpt, spreken we van een recessie.

 

§2 Inflatie

De reële groeicijfers van het BBP vinden we door de nominale groeicijfers te corrigeren voor de inflatie. Inflatie doet zich voor als het algemeen prijspeil stijgt. Het consumentenprijsindex CPI wordt gebruikt voor het aangeven van het algemeen prijspeil. De aandelen van de verschillende soorten uitgaven in het budget fungeren daarbij als weginsfactoren.

 

Bij een stijging van de CPI spreken we van inflatie, bij een daling spreken we van deflatie. Iets is waardevast als de ontvanger van het inkomen hiermee even veel goederen en diensten kan kopen als voor de inflatie. We spreken van een welvaartsvast pensioen als de koopkracht van het pensioen even snel stijgt als het loon in het bedrijfsleven.

 

 

§3 Conjunctuurindicatoren

 

Een conjunctuurindicator geeft een aanwijzing voor de fase waarin de conjuncturele ontwikkeling van een bepaald land zich bevindt. Er zijn verschillende indicatoren;

 

• Werkloosheid en Vacature’s

Men is werkloos als ze geen betaald werk hebben, maar hier wel naar op zoek zijn. Bij het werkloosheidspercentage drukken we de werkloosheid uit in een percentage van de beroepsbevolking(iedereen tussen 15-64 jaar die minstens 12 uur per week wil en kan werken).;

Formule; Werkloze beroepsbevolking/beroepsbevolking x100%

 

• Consumenten- en Producentenvertrouwen

Het CBI meet maandelijks hoeveel vertrouwen de consumenten en producenten in de economische toekomst hebben. Het consumentenvertrouwen wordt gemeten door vragen te stellen over de verwachting van de economische ontwikkeling, de eigen financiële situatie & de mate waarin consumenten bereid zijn om een duurzaam consumtiegoed aan te schaffen.

 

Het producentenvertrouwen wordt gemeten door ondernemers vragen te stellen over zaken als; de verwachte economische ontwikkeling en de eigen orderpositie. Als zij de toekomst vol vertrouwen in zien, zijn ze bereid meer te investeren.

 

• Het aantal uitzenduren

Aan het begin van een economische opleving willen werkgevers liever nog geen vaste krachten in dienst hebben. Ook al zijn uitzendkrachten duurder, geven zij voorkeur hieraan omdat ze hier makkelijk vanaf kunnen komen. Een toename aan uitzenduren kan er dus op wijzen dat er een economische opleving is.

 

Deze conjunctuurindicatoren kunnen soms een onvoorspelbaar en grillig verloop hebben, toch valt er altijd wel iets te zeggen over het gedrag van deze indicatoren.

 

Kortom;

In hoogconjunctuur groeit het reëel BBP sneller dan gemiddeld, de werkloosheid neemt af en het aantal vacatures neemt toe. Ook de uitzenduren nemen aan het begin toe, later weer af. Ook ligt het consumenten en producentenvertrouwen op een relatief hoog niveau.

In laagconjunctuur groeit het reëel BBP minder dan gemiddeld. De werkloosheid neemt toe en het aantal vacatures neemt af. Consumenten en producentenvertrouwen zijn relatief laag en het aantal uitzenduren is gering.

 

H22 Een macro-economisch model

 

§1 De macro-economische vraag

De macro-economische vraag bestaat uit de volgende onderdelen;

• De consumptieve bestedingen
• De netto investeringen
• De overheidsbestedingen
• De netto-export

De consumptieve bestedingen bestaan uit de totale vraag van huishoudens naar consumptiegoederen. De investering wordt gevromd door de aanschaf van kapitaalgoederen door ondernemingen. De overheidsbestedingen bestaan uit de consumptie en investeringen door de overheid. De netto-export is het saldo van export/import van goederen en diensten.

 

De macro-economische vraag hangt af van het algemeen prijspeil. Er is een omgekeerd evenredig verbang tussen het algemeen prijspeil en de macro economische vraag.

 

 

   

 

 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kortom, bij een dalend prijspeil, zal de macro-economische vraag toenemen. Export wordt goedkoper door de dalende prijzen, maar import wordt relatief duurder. Je kan ook een macro-economische vraagcurve tekenen. Verschuift de curve naar links? Bij elk niveau van het algemeen prijspeil is er minder macro-economische vraag, ofterwijl bij elk prijspeil wordt er minder besteed. Enkele oorzaken voor een verschuiving van de curve naar links/rechts zijn;

• Afname van consumentenvertrouwen

Dit kan er voor zorgen dat er minder duurzame consumptiegoederen worden aangeschaft, hierdoor verschuift de curve naar links.

• Afname van producentenvertrouwen

De investeringen van ondernemingen zijn afhankelijk van de winstverwachting, de curve verschuift naar links.

• Toename van producentenvertrouwen

De curve verschuift naar rechts.

• Vergroting van de macro economische vraag

Dit kan gebeuren door de overheid, als zij zelf meer uit gaat geven neemt de vraag toe. De curve verschuift dan naar rechts.

• Afzwakking van de economische groei in Amerika

Dit kan ertoe leiden dat Amerikanen minder goederen/diensten invoeren. Bij een gelijkblijvende import neemt de netto-export af. De curve verschuift dan naar links.

 

§2 Het macro-economisch aanbod

Het macro-economisch aanbod is de totale hoeveelheid goederen en diensten die ondernemingen willen produceren en verkopen. We brengen het macro economisch aanbod in verband met het algemeen prijspeil, dit doen we door onderscheid te maken tussen het aanbod op korte en lange termijn.

 

• Het macro-economische aanbod op korte termijn

Als het algemeen prijspeil op korte termijn niet verandert, dan loopt de economische aanbodcurve horizontaal. Door een kostenstijging kan het algemeen prijspeil toenemen.

 

• Het macro-economisch aanbod op lange termijn

De productie van een land is uiteindelijk afhankelijk van de kwantiteit en kwaliteit van de productiefactoren. Op lange termijn is het macro-economisch aanbod afhankelijk van verschillende factoren, maar niet van het algemeen prijspeil. Wel van de hoeveelheid en kwaliteit van de productiefactoren. De curve hiervan loopt daarom ook verticaal.

 

§3 Het macro-economisch vraag-en-aanbodmodel

we brengen de vraag en aanbod onder in een model, in de evenwichtssituatie is de macro-economische vraag steeds gelijk aan het macro-economisch aanbod. Een verandering van het APP kan alleen plaatsvinden, als de macro-economische vraag en/of het aanbod verandert.

 

• Het macro-economisch model op korte termijn

Dit model bestaan uit de macro-economische vraagcurve, aanbodcurve en de evenwichtsvoorwaarde (vraag gelijk aan aanbod).

 

• De macro-economische vraag neemt toe

Door een toename van het consumentenvertrouwen verschuift de curve naar rechts.

 

• Er treedt een plotselinge kostenstijging op

Als bijvoorbeeld energie duurder wordt, moeten ze hun prijzen wel verhogen om dit terug te verdienen. De curve schuift dan omhoog.

 

• Starre lonen veroorzaken werkloosheid

Wanneer de groei van het reëel BBp gering/negatief is, kan de werkloosheid toenemen. Op lange termijn kan de loonstarheid verbroken worden, als bijvoorbeeld de vraag naar arbeid op lange termijn langzaam toeneemt.

 

• Het macro-economisch model op lange termijn

Op lange termijn wordt het macro-economisch aanbod bepaald door hoeveelheid en kwaliteit van de productiefactoren. Door consumenten vertrouwen zal vraagcurve naar rechts gaan of bij belasting verlaging. De aanbodcurve zal ook vast liggen. Prijzen zullen flexibel zijn door aanpassingen en omstandigheden. Hoe hoger de prijzen hoe hoger algemeen prijspeil.

 

§4 Sturing van de macro-economische vraag

Conjuncturele schommelingen kunnen nadelen met zich mee brengen. Tijdens en laagconjunctuur nemen de productie/inkomen af, terwijl de werkloosheid juist toeneemt. Bij hoogconjunctuur bestaat de kans dat de productie tegen de capaciteitsgrenzen aanloopt, hierdoor stijgt het algemeen prijspeil snel. Bewegingen op korte termijn worden vaak veroorzaakt door veranderingen in de macro-economische vraag. In een periode van hoogconjunctur kan de overheid proberen de bestedingen af te remmen en in laagconjunctuur proberen de bestedingen te stimuleren. Dit beleid wordt anti-cyclische conjunctuurpolitiek genoemd. Als de groei van het reëel BBP boven de trend ligt, bestaat de kans op oververhitting. Het gevolg hiervan is dat de productie/werkgelegenheid minder snel groeien.

 

Het anticyclische beleid in de praktijk

In het algemeen is de anticyclische conjunctuurpolitiek echter geen succes, dit kan aan de volgende oorzaken liggen;

• De timing van de maatregelen. Bij bijvoorbeeld belastingverlaging moet deze voorbereid en goedgekeurd worden voor deze in werking gezet kan worden. Dit duurt meestal 1 of 2 jaar, dan is de conjunctuur vanzelf al uit zijn dal gekropen. Dit is een procyclisch effect.
• Een groot deel van de macro-economische vraag komt uit het buitenland. Een beleid om de vraag te stimuleren of af te remmen kan makkelijk van de tafel gegooid worden door veranderingen in de wereldhandel.
• In een laagconjunctuur/recesie is het relatief gemakklijk voor een overheid om extra geld uit te geven/de belasting te verlagen. Maar tijdens een hoogconjunctuur is het moeilijk om de overheidsbestedingen te verminderen of de belasting te verhogen.

 

Vooral vanwege het laatste bezwaar hebben de meeste overheden het anticyclisch conjunctuurbeleid verlaten.

 

Ingebouwde stabilisatoren

De meeste economiën kennen mechaismen waardoor de conjuncturele schommelingen vanzelf gedempt worden. Drie van deze stabilisatoren zijn;

• Inkomensoverdrachten

Als de de economie in elkaat stort en mensen raken werkloos, krijgen zij een uitkering van de overheid

• Het minimumloon

Dit werkt ook als een demper in de macro-economische vraag. Als het slecht gaat met de economie zijn werkgevers nog steeds verplicht om het minimumloon te betalen

 

• Progressieve belastingen

Het progressief belastingstelsel remt in een fase van hoogconjunctuur de toename van de vraag enigzins af. Als je meer verdient moet je meer belasting betalen, dit remt de bestedingsmogelijkheden af.

 

Hoofdstuk 23 De invloed van het geld

§1 geldhoeveelheid en inflatie
De kwantiteitsvergelijking (hoeveelheidvergelijking) wordt ook wel de verkeersvergelijking genoemd. Hoe meer geld in de omloop, hoe hoger de prijzen.
De maatschappelijke geldhoeveelheid: giraal en chartaal geld.
Omloopsnelheid een euro wordt vaker gebruikt door verschillende personen.
Voorbeeld: in een economie worden Bh’s verkocht voor €15,- in totaal 50.000 verkocht. De waarde van de transacties is 50.000 x €15,- = €750.000, -. De geldhoeveelheid is €25.000. De omloopsnelheid is dan €750.000,- / €25.000,- = 30.
Uiteindelijk zijn de transacties, de maatschappelijke geldhoeveelheid, de omloopsnelheid en het prijspeil gelijk. Dit drukken we uit met de verkeersvergelijking: M x V = P x T = gelijk
- M Maatschappelijke geldhoeveelheid
- V Omloopsnelheid
- P Algemeen Prijspeil
- T Aantal transacties
We kunnen de verkeersvergelijking ook gebruiken om te kijken of de maatschappelijke geldhoeveelheid tot inflatie kan leiden: P = M x V / T. Ze gaan er vanuit dat V op korte termijn constant is. Geldschepping kan als gevolg hebben dat er meer gevraagd word: de vraagcurve schuift naar rechts.

Op korte termijn kan de prijs gelijk blijven (als de omloopsnelheid ook gelijk blijft) als de ondernemingen kunnen voldoen aan de vraag.

Op de lange termijn zal bij geldschepping en de vraag neemt toe, de prijs stijgen omdat het aanbod vast staat. Dit zal leiden tot inflatie.

We maken onderscheid tussen de reële economie en de monetaire economie. De reële economie is de productie (BBP) en de monetaire kant is het geld; vooral de maatschappelijke geldhoeveelheid. Op lange termijn is geld neutraal: de geldhoeveelheid kan wel toenemen, maar de productie blijft gelijk, alleen de prijs stijgt.

 

§2 Centrale banken, rente en inflatie
Inflatie maakt geld minder waard en zorgt voor minder vertrouwen in de economie. Belangrijke taak van de overheid; vaak in handen van centrale banken.
Algemene banken: RABO, ING, ABN -> niet gespecialiseerd in een bepaalde financiële dienstverlening. Centrale bank: de DNB, deze is in handen van de staat -> toezicht op de algemene banken.
De DNB maakt deel uit van het Europees Stelsel van Centrale Banken (ESCB). Dit bestaat uit de nationale centrale banken van de EU en de Europese Centrale Bank (ECB).
Taken ECB bank:
- Inflatiebestrijding; probeert de geldhoeveelheid te beheersen.
- Bank van de banken: alle banken hebben hier een rekening lopen voor onderlinge betalingen
- Goed functionerend betalingsverkeer: zorgen voor genoeg geld
- Toezicht: toezicht houden op de algemene/centrale banken.
monetair beleid
De ECB voert een monetair beleid: de inflatie mag niet harder dan 2% stijgen per jaar, een daling is ook niet gewenst, dan wachten de consumenten totdat de laagste prijs er is, weinig voorkomend.
Belangrijk is het geldhoeveelheidbeleid, ze moeten de geldhoeveelheid onder controle zien te houden. Handig daarbij is de rentestand:

De ‘Fed’ bank in Amerika kan ook de rente omlaag gooien als de bestedingen stagneren. De ECB stimuleert de macro-economische vraag niet. Want door de inflatie moeten de rentes naar boven, maar als de economie ook stagneert, moeten de rentes juist naar beneden. Maar door hun taak: monetair beleid moeten ze de rentes omhoog doen wat de bestedingen nog meer ontmoedigt.

§3 Internationaal geld
Bijna elke land heeft een eigen munteenheid/valuta.
De omrekening gebeurd door een wisselkoers: de prijs van de ene valuta uitgedrukt in de andere valuta bijvoorbeeld: €1,- = $ 1,50. En andersom is het $ 1 = €1/,50 = €0,67
Wisselkoersen kunnen ook van prijs veranderen: de vraag en aanbod veranderen.
Appreciatie waardestijging van ene valuta ten opzichte van andere valuta
depreciatie waardedaling van ene valuta ten opzichte van andere valuta

Wisselkoersen en betalingsbalans
De vraag en aanbod naar een valuta hangen af van twee betalingsbalansen:
- De lopende rekening: export en import van goederen, gewoon de lopende betaalrekening
- De financiële rekening: bedrijfsovernames, aandelen, obligaties en beleggen op buitenlandse rekeningen

Vraag naar dollars
De vraag naar dollars is er als mensen uit het eurogebied spullen uit Amerika kopen. Om die spullen te betalen zullen ze hun euro’s om moeten ruilen voor dollars. Hoe meer de dollar apprecieert ten opzichte van de euro hoe meer wij moeten betalen voor Amerikaanse spullen en hoe onaantrekkelijker het wordt (lopende rekening. Op de financiële rekening kunnen Europese ondernemers gaan investeren, maar hoe duurder de dollar is hoe onaantrekkelijker dat is. Als de dollarkoers hoger is zal dus de vraag naar dollars minder worden.

Aanbod van dollars
Als Amerikanen hun dollars aanbieden voor euro’s kopen ze dus goederen uit de eurozone. Op de lopende rekening: goederen/diensten uit Europa. Als de dollarkoers stijgt worden de producten uit Europa goedkoper en aantrekkelijker. De vraag van euro’s neemt dan toe en dan ook het aanbod van dollars. Op de financiële rekening zullen Amerikanen als er een goedkopere euro is sneller investeren in het eurogebied. Vraag euro’s toe en aanbod euro’s.

Als de dollarkoers stijgt zullen ze bijvoorbeeld meer wijn vragen.
= €0,63,- -> €1,-= /0,63 = ,59 //// = €0,83 -> €1,- = /0,83 = ,20
Voor de Amerikanen is de wijn goedkoper geworden en daardoor zullen ze deze ook meer gaan importeren en dus meer euro’s vragen en bieden meer dollars aan.

Bij een stijgende dollarkoers worden er meer dollars aangeboden en meer euro’s gevraagd.
Bij een dalende dollarkoers worden er minder dollars aangeboden en minder euro’s gevraagd.
Bij een stijgende dollarkoers worden minder dollars gevraagd en minde euro’s aangeboden
Bij een dalende dollarkoers worden meer dollars gevraagd en meer euro’s aangeboden
De vraag- en aanbodcurve blijven nooit lang staan, kunnen naar links en rechts schuiven. Ligt aan de concurrentiepositie van land. Lopende rekening: veel export? Financiële rekening: veel investeringen in land? (laag loonpeil is voordelig, hoge inflatie is slecht, hoge arbeidsproductiviteit is veel productie). De rentestand is ook een lokkertje: hoge rente is veel geld uit buitenland -> vraag valuta neemt snel toe.

 

§4 De economische & monetaire unie
EMU: De economische en monetaire unie. Een economische Unie, één gemeenschappelijke markt is met vrij verkeerd van goederen, diensten en productiefactoren -> geen grenzen meer. Ze hebben samen een economisch beleid: samen overleggen, niet overal mee eens wel: overheid tekort, staatsschuld en consumentenbescherming.

De monetaire unie (muntunie) houdt in dat iedereen dezelfde valuta heeft en dezelfde wisselkoers.
Verschillende motieven voor de EU:
- Politiek: meer eenheid (dus minder conflicten: oorlog)
- Transactiekosten: geen kosten (grenzen) meer & meer transparantie -> prijzen goed vergelijkbaar dus meer concurrentie, betere concurrentiekracht vs. Japan/vs.
Als je bij de EMU wilt komen zitten er eisen aan: convergentiecriteria = de inflatie, wisselkoers en rente moeten goed zijn en er moet een niet te groot tekort van de overheid zijn. Maximaal 3% van het BBP (anders recessie) en de staatsschuld mag niet hoger dan 60% van het BBP zijn.
Landen in de EMU moeten zich hier ook aan houden. Belangrijk zijn de overheidsfinanciën. Als dat niet in orde is ook weinig beleggingen in je eigen land. De EMU heeft een stabiliteit- en groeipact (SGP) om overtreders te straffen.
Wet: tijdens recessie mag je boven 3% zitten.