Examendomein G: Risico en informatie

Domein G: Risico en informatie

Informatie bij marktpartijen

❖ Symmetrische informatie​ alle partijen dezelfde informatie

❖ Asymmetrische informatie ​niet dezelfde informatie

Onvolledige informatie leidt tot

❖ Risico’s ​wat wil/kan je wel of niet accepteren

❖ Transactiekosten

➢ Zoek- en informatiekosten

➢ Contractkosten

➢ Controle- en nalevingkosten

Verzekeren

Marktpartijen

❖ Verzekeraar ​of ​verzekeringgever

Risico’s

➢ Asymmetrische informatie​ verzekerde kent meer risico ➢ Averechtse selectie alleen verzekerden met hoog risico​

➢ Moreel wangedrag verzekerde neemt onverantwoord risico​ ➢ Fraude​ oplichting

❖ Verzekerde of verzekeringnemer

Motieven

➢ Risicomijding ​of ​Risicoaversie

➢ Inschatten risico

➢ Financieel gevolg van een gebeurtenis​ afwegen tegen premie

Premie​ betaling per tijdseenheid om verzekerd te zijn Hoogte afhankelijk van

❖ Risico​ kans op gebeurtenis

❖ Mogelijke financiële schade

❖ Profiel deelnemers ​wel of geen averechtse selectie

❖ Mate van solidariteit​ hoe zit het met het gemiddelde risicoprofiel van premiebetaler Nodig voor

❖ Uitbetaling van schades

❖ Kosten van verzekeringsmaatschappij

❖ Winst verzekeringsmaatschappij

Tegen averechtse selectie bij verzekeringen

❖ Eigen risico instellen

❖ Premiedifferentiatie ​in de grote stad betaal je meer voor fietsenverzekering, risicogroepen indeling

❖ Afdwingen solidariteit ​ziektekostenverzekering verplicht voor iedereen (overheid!)

❖ Bonus-malusregeling​ premie omlaag als lang schadevrij

Beleggen​ ruilen over de tijd, kans op onvolledige en/of asymmetrische informatie

❖ Sparen bij een bank ​voor ​rente/interest

❖ Aandelen kopen​ voor ​dividend

❖ Obligaties kopen​ voor ​rente/interest

❖ Onroerend goed kopen ​voor ​huur/pacht/vermogenswinst

Hoogte rente Afhankelijk van

❖ Schaarste​ vraag/aanbod

❖ Termijn

❖ Risico

❖ Inflatie

❖ Rentebeleid ECB

Verandering gevolg voor

❖ Vraag en aanbod van leengeld

❖ Koers obligatie

❖ Koers aandelen

Effectief rendement van een obligatie​ = werkelijke rentepercentage dat je verdient aan een obligatie per jaar, berekend over de looptijd.

Balans

Zie boek pag 80

Verzorgingsstaat

Doelen

❖ Verzoening markteconomie met sociale doelstellingen

❖ Verzoening eigenbelang met solidariteit

Sociale wetgeving

Doelen

❖ Maatschappelijk

❖ Laag houden verzekeringspremie

❖ Beïnvloeding van inkomensverdeling

➢ Secundair inkomen ongelijk aan primair inkomen

➢ Nivellering van inkomens

❖ Garanderen van bestaanszekerheid

Geeft een uitkering ten behoeve van

❖ Bestaansminimum

❖ Inkomstenderving

❖ Kostenbijdragen

Socialezekerheidsuitkeringen

Overheidsdeel

❖ Socialeverzekeringsuitkeringen ​betaald uit premies en belastingen

➢ Volksverzekeringen

■AOW

■AKW ​kinderbijslag, helemaal uit belasting betaald

■ZVW​ zorgverzekeringswet, inkomensafh bijdrage

■AWBZ​ algemene wet bijzondere ziektekosten

➢ Werknemersverzekeringen​ premies betaald door werkgev en werkn, uitgekeerd door UWV

■ZW ​ziektewet

■WIA​ met werk en inkomen naar arbeidsvermogen

■WW​ werkloosheidswet

❖ Socialevoorzieningenuitkeringen

■WWB wet werk en bijstand​

■Wajong​ arbeidsongeschiktheidsvoorziening voor jonggehandicapten Particuliere deel​ Door verzekeringsmaatschappijen

■Ziektegeld

■ZVW ​iedereen verplicht verzekerd voor basispakket

■VUT

■Pensioenregeling ​AOW is de basis

Redenen om dit door particuliere sector te doen oa

❖ Efficiency

❖ Eigen risico ​betekent minder ongelijk gebruik

❖ Verlaging collectieve lasten

Methode financieren van sociale zekerheid

❖ Kapitaaldekkingsstelsel ​(VUT en pensioen)

❖ Omslagstelsel ​(AOW) jaarlijkse premieopbrengsten gelijk aan jaarlijkse uitkeringen

Uitgangspunten belastingheffing in NL:

- Draagkrachtprincipe (sterkste schouders)

- Profijtbeginsel (betaal alleen als je er gebruik van maakt, denk aan motorrijtuigenbelasting)

Permie- en belastingdruk​ percentag van nationaal dat naar overheid gaat

❖ Legale effecten

➢ Afwenteling in hogere loonkosten ​door vakbonden ter behouden nettoloon ➢ Afname participatie arbeid

➢ Aanpassing bestedingsgedrag ​(m.n accijns)

➢ Hogere prijzen ​(m.n btw)

➢ Belastingvlucht ​wonen in België

➢ Substitutie arbeid/kapitaal❖ Illegale effecten

➢ Zwart (laten) werken

➢ Verzwijgen omzet

Tegengaan van oneigenlijk gebruik van sociale verzekeringen en voorzieningen Fraude tegengaan door

❖ Strenge controle

❖ Eenvoudige regels ​Ingewikkelde regels geven meer mogelijkheden tot misbruik ❖ Hoge boetes

Beperken uitkeringsmogelijkheden door

❖ Verruiming van begrip passende arbeid ​mensen moeten eerder een ban accepteren

❖ Verplicht stellen van scholing​ kans op werk wordt groter

❖ Uitkering afhankelijk van arbeidsverleden

❖ Herkeuring/strenge keuringseisen ​niet zo makkelijk arbeidsongeschikt ❖ Verkorting van uitkeringsperiode ​extra prikkel baan zoeken