Arbeidsmarkt Hoofdstuk 2

HOOFDSTUK 2 : LOONDIENST OF ZELFSTANDIG

2.1 : De ene baas is de andere niet
Een vereniging is een rechtsvorm; een vereniging is een organisatievorm die in de wet voorkomt.

Als je een bedrijf wilt beginnen moet je een ondernemingsvorm kiezen,
Dit is de rechtsvorm van de onderneming, de vier belangrijksten zijn;
- Eenmanszaak
- Vennootschap onder firma (vof)
- Besloten vennootschap (BV)
- Naamloze vennootschap (NV)

Een eenmanszaak kan wel veel personeel hebben, het heeft alleen één eigenaar.
Nadelen zijn, dat als je bedrijf in de schulden komt, jij maar moet zorgen dat ze betaald worden.
Voordelen zijn dat je zelf alle beslissingen mag nemen en alle winst mag houden.

Bij een vennootschap onder firma zijn er meerdere eigenaars.

De BV en NV zijn rechtspersonen; ze zijn juridisch zelfstandig,
je kunt bijvoorbeeld het bedrijf afzonderlijk voor de rechter slepen,
zonder dat je de eigenaren aanklaagt.
De eigenaren zijn niet met hun privévermogen aansprakelijk voor de schulden,
deze scheiding tussen bedrijf en eigenaren is er bij de eenmanszaak en de vof niet.
De aandeelhouders zijn de eigenaren van een BV en BN. Een aandeel is een eigendomsbewijs van een bedrijf.
Als aandeelhouder ontvang je een deel van de winst; het dividend.

Meestal is een BV in handen van één of enkele directeuren-grootaandeelhouders.
Een NV staat, in tegenstelling tot een BV, niet op naam, het is vrij verhandelbaar.
Zo’n aandeel kost vaak maar een tientje, sommige NV’s hebben miljoenen aandeelhouders.

2.2 : De arbeidsovereenkomst
Werkgever en werknemer moeten altijd een arbeidsovereenkomst opstellen.
In een individuele arbeidsovereenkomst worden het loon en de arbeidstijd vastgelegd.
Overige zaken staan in de collectieve arbeidsovereenkomst (cao).

Een bedrijfstak omvat alle bedrijven die zich bezighouden
met een zelfde soort productie, zoals alle bouwbedrijven.
Meestal word er een gelijke cao gemaakt voor alle bedrijven van een bedrijfstak.

Namens werknemers onderhandelen vakbonden,
ook wel werknemersbonden of vakverenigingen, over de cao’s
namens de werkgevers onderhandelen de werkgeversbonden als de cao voor een bedrijfstak geldt.
Sommige grote bedrijven hebben een eigen cao.

De organisatiegraad van werknemers is het percentage van werknemers dat is aangesloten bij een erkende vakbond. In Nederland is dat ongeveer 25%.

Werkgevers en werknemers maken afspraken over arbeidsvoorwaarden;
- Onder primaire arbeidsvoorwaarden vallen het loon en de arbeidstijd.
- Met secundaire arbeidsvoorwaarden worden andere dingen zoals vakanties, pauzes en kinderopvang bedoelt.

2.3 : Het centraal akkoord
De rijksbegroting is een overzicht van inkomsten en uitgaven van de overheid.
De miljoenennota is een soort samenvatting van de rijksbegroting.
De plannen van de overheid hebben grote invloed op de economie.

Vakbonden organiseren zich in een werknemerscentrale (vakcentrale) om te overleggen over de arbeidsvoorwaarden, als de rijksbegroting bekend is.
De werkgevers doen dit in een werkgeverscentrale.

De vertegenwoordigers van de centrales overleggen samen in de Stichting van de Arbeid.
In plaats van werkgevers en werknemers gebruiken we vaak de term sociale partners.

Als de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers met elkaar praten in de Stichting van Arbeid, noemen we dat ook een sociaal overleg.