Thema 4 , De bloedsomloop

Bs 4 1. Samentrekken van de boezems. Bloed  kamers. De hartkleppen zijn open, halvemaanvormige kleppen zijn dicht. 2. Samentrekken van de kamers. Bloed  longslagaders en aorta. De hartkleppen zijn dicht. Druk in de kamers stijgt. Halvemaanvormige kleppen gaan open.  longslagaders en aorta. 3. hartpauze. Boezems en kamers ontspannen. Bloed gaat van holle aders en longaders  boezems en kamers. De hartkleppen zijn open, halvemaanvormige kleppen zijn dicht. Slagaders: -  van hart - Hoge bloeddruk - Dikke, stevige en elastische wand - Diep in het lichaam - Alleen halvemaanvormige kleppen (begin longslagader en aorta) Haarvaten: - Wand is 1 cellaag dik - Witte bloedcellen en vocht met zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen kunnen door de wand. Aders: -  naar hart - Lage bloeddruk - Dunne wand - Ondiep in het lichaam - Veel kleppen
Kleine bloedsomloop: longslagaders (zuurstofarm)– longaders (zuurstofrijk) Grote bloedsomloop: aorta – armslagaders – armaders – halsslagaders – halsaders – leverslagader – leverader – darmslagader – poortader – nierslagaders – nieraders – beenslagaders – beenaders – onderste holle ader – bovenste holle ader - Naam van de slagader is meestal vernoemd naar het orgaan waar ze het bloed naartoe voeren. Slagaders hebben zuurstofrijk bloed, behalve longslagaders. - Naam van de ader is meestal vernoemd naar het orgaan waar ze bloed van wegvoeren. Aders hebben zuurstofarm bloed, behalve de longaders. - Door de poortader stroomt zuurstofarm bloed van de wand van het darmkanaal naar de lever. Bs 5 Afwijkingen in de bloeddruk - Te lage bloeddruk  veel hoofdpijn en duizelingen - Te hoge bloeddruk  verhoogt de kans op hart- en vaatziekten
Aderverkalking (atherosclerose): vernauwing van de bloedvaten - Oorzaak: door een hoog cholesterolgehalte van het bloed wordt cholesterol (vaak ook kalk) afgezet tegen de binnenwand van de bloedvaten. - Gevolg: een mogelijke overbelasting van het hart. Hartinfarct: verstopping van een kransslagader of een vertakking ervan - Oorzaak: aderverkalking in een kransslagader - Gevolg een deel van de hartspier krijgt geen zuurstof en voedingsstoffen meer. Hierdoor sterft dit deel van de hartspier af. Kans op hartinfarct kun je verkleinen door: - niet teveel vette voedingsmiddelen te eten - niet te roken - voor regelmatige lichaamsbeweging te zorgen - stress te vermijden
Wat kun je eraan doen? - Bypassoperatie  er wordt als het ware een omweg aangelegd om het vernauwde deel van het bloedvat heen. Hiervoor wordt meestal een stukje bloedvat uit het been gebruikt. - Dotteren  er wordt een slangetje met aan het uiteinde een ballonnetje tot in de kransslagader geschoven. Door het oppompen van het ballonnetje brokkelt de kalkafzetting af. Daarna wordt het slangetje teruggetrokken. Bs 6 Weefselvloeistof : - Ontstaat alleen in de grote bloedsomloop en wordt veroorzaakt door de bloeddruk. - Ontstaat doordat in de haarvaten vocht naar buiten wordt geperst. - Bevat zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen. Weefselvloeistof kan ook witte bloedcellen bevatten. - Functie: zuurstof en voedingsstoffen naar de celleb toevoeren en koolstofdioxide en andere afvalstoffen van de cellen wegvoeren. Lymfe: - Ontstaat doordat weefselvloeistof wordt opgenomen in lymfevaten. - Bevat zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen. Lymfe kan ook witte bloedcellen bevatten. - Lymfevaten verenigen zich tot grotere lymfevaten. In de lymfevaten komen kleppen voor. - Het lymfevatenstelsel voert de lymfe weer terug naar het bloedvatenstelsel. - Lymfeknopen (lymfeklieren) zuiveren de lymfe van onder andere ziekteverwekkers. Nier: - Bestaat van buiten naar binnen uit nierschors, niermerg en nierbekken. - Functie: afvalstoffen, overtollig water, overtollige zouten en schadelijke stoffen uit het bloed verwijderen. De verwijderde stoffen heten samen urine. - Nierschors en niermerg vormen samen de urine. - In de nierbekkens wordt de urine verzameld. Urineleiders: - Voeren de urine af naar de urineblaas
Urineblaas: - Hierin wordt de urine tijdelijk opgeslagen
Urinebuis: - Voert de urine af uit het lichaam Bs 8 Bloedende wond: - De spieren trekken zich samen. Hierdoor worden de bloedvaten nauwer en stroomt er minder bloed door. Bloedplaatjes: - Kleven aan de beschadigde bloedvatwand en vormen een bloedpropje. - Uit de bloedplaatjes komen stoffen vrij. Onder invloed van deze stoffen wordt fibrinogeen omgezet in fibrine. - Fibrine vormt een netwerk van draden dat de wond afsluit (bloedstolsel). - Door indroging ontstaat een korstje Bs 9 Lichaamsvreemde stoffen: stoffen die niet in het lichaam thuishoren. Infectie: - Ziekteverwekkers (zijn lichaamsvreemd) dringen het lichaam binnen - Witte bloedcellen van een bepaald type produceren antistoffen tegen de lichaamsvreemde stoffen van de ziekteverwekkers. - Een antistof hecht zich aan een lichaamsvreemde stof op het oppervlak van de ziekteverwekker. De ziekteverwekker wordt bedekt met antistof. Hierdoor wordt de ziekteverwekker onschadelijk gemaakt. - Eén type antistof kan zich maar aan één type lichaamsvreemde stof hechten. Immuniteit: - Na een infectie blijft de antistof in het bloed aanwezig of kan bij een nieuwe infectie snel worden gemaakt. - Natuurlijke immuniteit: ontstaat doordat een persoon de ziekte doormaakt, bijvoorbeeld waterpokken. - Kunstmatige immuniteit: ontstaat door inenting (vaccinatie) van een vaccin, bijvoorbeeld tegen mazelen. Een vaccin bevat een dode of verzwakte ziekteverwekker. Bs 10 Bloedfactor: - Stof op het celmembraam van rode bloedcellen die als lichaamsvreemde stof werkt voor iemand die deze stof niet heeft. - De belangrijkste bloedfactoren zijn bloedfactor A en bloedfactor B. Bloedgroepen A, B AB en 0 - Het bloedplasma bevat antistof tegen de bloedfactor die niet op de rode bloedcellen zit.

Bloedtransfusie: - Men geeft bij voorkeur bloed van een donor met dezelfde bloedgroep als de ontvanger. - In bepaalde (nood)gevallen is bloedtransfusie mogelijk als de ontvanger geen antistof heeft tegen een bloedfactor in het donorbloed. 0
A B
AB - In andere gevallen reageren bloedfactor en antistof met elkaar. De rode bloedcellen klonteren samen en gaan te gronde.