Micro-organismen in relatie tot de mens
Wat zijn micro-organismen ?
Organismen : omwille van hun grootte met microscoop bestudeerd worden. Tot deze levensvormen behoren alle bacteriën, sommige schimmelsoorten en protisten.
Wetenschap : microbiologie
Virussen zijn geen echte organismen, wel onderzoeksdomein v microbiologie
invloed :
Louis Pasteur naar waarde geschat
- rol van oneindig kleine = oneindig groot
relaties micro-org. mens als gastheer :
- parasitisme: voordeel voor Micr.org., schade vr mens
- commensalisme: voordeel voor Micr.org., gn schade vr mens
- mutualisme: voordeel voor beide partijen
virussen = schadelijk
bacteriofagen = onschadelijk: virussen, vallen bacteriën aan
Parasitaire micro-organismen
Wegen van besmetting en infectie
onderscheid tussen besmetting en infectie
- ziekteverwekker in contact met je lichaam/binnendringt = besmetting
- ziekmakende indringers, na besmetting vermenigvuldigen, schade = infectie
incubatietijd = tijd tussen besmetting en symptomen ( paar dagen tot vele jaren)
- nog niet genoeg ziekteverwekkers aanwezig om ziek te worden.
- duurt even voor indringer geactiveerd wordt
epidemie = infectieziekte ( veel mensen tegelijkertijd treft)
pandemie =epidemie op wereldschaal
sommige ziekten = meldingsplicht, om epidemieën te voorkomen
infectiewegen manieren binnendringen van ziekteverwekker :
- opname van besmet voedsel of drinkwater
- voedselvergiftiging
- ziekmakende stof in voedsel
- bacteriële voedselverg. : eten van producten met toxine of gifstof (botulisme)
- voedselinfectie:
- ziekteverschijnselen: bacteriën die zich i. Voedsel sterk vermenigvuldigt hebben en darm infecteren.
- bacteriën : toxine produceren (salmonella, cholera)
- ingeademde lucht, griepvirus besmet ons via ingeademde speekseldruppels (ook tubercolose)
- scheurtjes in slijmvliezen (soa) syfilis, hiv defect schedeslijmvlies /kloofje in opening v urineweg
- besmette naalden niet-steriele naalden hepatitis B, hiv (druggebruik, piercing, tattoos)
- huidwonden tetanus/klem via huidwondjes, na contact met besmette aarde, roestige voorwerpen
- bijtwonden, malaria, tseetseevlieg , teek (lime)
- bacteriële infecties
vermenigvuldiging van bacteriën razendsnel celsplitsing
Bacteriële conjugatie= uitwisseling van erfelijke info met behuld van cytoplasmabrug
Als leefomstandigheden ongunstig worden: bacteriën sporen vormen: stevig omhulsel waarin de bacterie in soort slaaptoestand moeilijke tijden overbruggen.
levensvoorwaarden van bacteriën
- zuurstof gehalte, temperatuur, zuurgraad en voedingsbodem
- aan- of afwezigheid van zuurstofgas
- aerobe bacteriën/ zuurstofrijk (anaerobe bacteriën kunnen zich alleen vermenigvuldigen in zuurstofarm milieu ( darmflora))
- temperatuur 20°C en 40 °C bij vriestemp groei/ vermenigvuldiging stil
- zuurgraad voor meeste bacteriën bedraagt de optimale zuurgraad of pH 7
- voeding op alle mogelijke voedingsbodems voeden zich met organische bestanddelen heterotroof voeden zich met mineralen in de bodem autotroof
- gevoeligheid voor uv-stralen. zonlicht = dodelijk
- uitzonderingen :
- uv-stralen groter in bergstreken (minder bacteriën)
- uv-lampen ruimtes en water ontsmetten ( hygiënisch)
gevoeligheid voor toxische stoffen
- afvalstoffen v bacteriën ook toxisch voor bacterie zelf
- hoe talrijker hoe meer afvalstoffen
- azijnzuur bacteriën azijnzuur : afvalstof
- antibiotica remmende invloed op ontwikkeling verstoren stofwisseling
- penicilline verhindert productie van belangrijke stof voor de celwand van bacteriën
Hoe maken bacteriën ons ziek ?
- bacteriële afbraakenzymen tasten gastheercelweefsel aan (tbc-bacil longweefsel)
- toxinen verstoren stofwisseling in gastheer ( toxinen tetanusbacil → spierkramp)
- talrijke aanwezigheid van bacteriën overdreven reactie bij gastheer
REACTIES
1 seconde geleden