H2

Biologie samenvatting
Hoofdstuk 2 Soorten en relaties
Nectar
Havo 4

Paragraaf 2.1 Soorten
-Ecologische akkerbouwers proberen ziekten en plagen zoveel mogelijk te voorkomen door gebruik te maken van biotische factoren. Dat zijn andere organismen die het gewas beïnvloeden.
-abiotische factoren zoals temperatuur of vochtigheid en wind is ook belangrijk voor een goed product. Elke plant heeft zijn eigen tolerantiegebied voor abiotische factoren. Dat gebied is de reeks waarden van een abiotische factor waarbij individuen van een soort kunnen leven. De meeste individuen van een soort vind je rond de optimumwaarde van de abiotische factor, bij de maximum- en minimumwaarden overleven bijna geen planten. Buiten de tolerantiegrenzen gaan ze dood.

-Planten hebben een wetenschappelijke naam, meestal in het Latijn. Die naam bestaat uit twee delen.
1. Voorop, met een hoofdletter, staat de naam van het geslacht waar de soort toe behoord. Een soort is bijvoorbeeld de haas; poolhaas, sneeuwhaas horen daar ook bij. Planten hebben dat dus ook. Voor de peen (wortel) is dat Daucus.
2. Daarna komt, met een kleine letter, de aanduiding van de soort. Een soort is een groep organismen die zich onderling geslachtelijk voortplanten. Poolhaas + poolhaas, sneeuwhaas + sneeuwhaas. Voor de peen is dat carota.
-Soms staat achter die tweedelige naam nog een letter of een naam. Zoals de L van Lisseaeus, de bedenker van het systeem van de dubbele naamgever. Het kan ook de naam van het ras heten. De peen heet daarom Daucus carota L. De Romance is de naam voor het ras peen.

-Mensen ordenen dingen. Ordenen ontward dingen en maakt alles duidelijk.
-Linneaus is begonnen met het tweedelige wetenschappelijke naam systeem om dingen te ordenen. Hij plaatste soorten bij elkaar in steeds grotere groepen: organismen --> soorten --> geslachten --> families --> orden.
-Soorten met gemeenschappelijke kenmerken vormt een geslacht en geslachten samen is een familie. Voorbeeld: de haas heet Lepus europeaus en die hoort bij de familie van de hazen (Leporidea, poolhaas of sneeuwhaas). De familie vormt samen met andere families, (poolhaas & sneeuwhaas) de orde van de haasachtigen (Lagomorpha).
-Via DNA-onderzoek kunnen we veel meer dieren indelen in groepen

Paragraaf 2.2 Populaties
-Een monocultuur is een grote akker met één soort gewas. Daardoor kan de boer alle planten tegelijk zaaien en oogsten. Door dat efficiënt gebruik maken van de grond gaan de arbeidskosten omlaag --> prijs van het gewas omlaag voor de kopers.
-preciesielandbouw is lonend, nieuwe machines en technieken verbeteren het efficiënt platen en laten de prijzen dalen.
-Monoculturen lijken een goede oplossing om veel voedsel te produceren voor een lage prijs. Er is wel een nadeel: insecten en dat soort beestjes komen in plagen naar de planten toe en beschadigen het hele veld. Er zijn ook plagen van beestjes die met schepen of vliegtuigen naar ons land reizen, die nieuwe soorten die via de mens binnenkomen noemen we exoten.
-De enige oplossing om deze beesten weg te houden, want ze geven ook ziektes aan het eten mee, is chemische bestrijding. Via satelliet beelden worden plagen ontdekt en weten we waar ze zijn.

Als je een aardappel plant, komen er nieuwe aardappels uit. Als je die dan weer plant komen er nog meer. Die nieuwe aardappel noem je een kloon. Die aardappelen zijn door ongeslachtelijke voortplanting ontstaan. Ze hebben dezelfde erfelijke eigenschappen, voor een monocultuur is dat erg belangrijk. Dat alle aardappelen hetzelfde zijn.
-In laboratorium wordt veel onderzoek gedaan naar weefselkweek, daar proberen onderzoekers van plantcellen dezelfde cellen te klonen.

-Een veldmuizen plaag in een akker noem je een populatie. Dat is een groep organismen van dezelfde soort. De populatiegrootte is het aantal individuen. De populatiedichtheid is het aantal individuen per oppervlakte. Veldmuizen noem je geen plaag omdat ze veel natuurlijke vijanden hebben, met minder komen en makkelijker zijn om uit te schakelen.

-Natuurbeheerders zorgen dat de populatiegrootte van de grote grazers (koeien en schapen) onder de draagkracht blijft. Dat is het maximale aantal beesten waarin het gebied nog genoeg ruimte en eten aan kan bieden. Dit kan ook fout gaan, te veel koeien eten al het gras op en het gebied doet er dan weer jaren over om weer te herstellen.

Paragraaf 2.3 Relaties
-Een productiebos is geplant, alle bomen staan kaarsrecht naast elkaar en alles is georganiseerd en onderhouden.
-Een productiebos is bedoelt om geld aan te verdienen. Wel moeten de goede bomen uitgekozen worden, en omdat het een monocultuur is, is er een grote kans op plagen. Als een boom ziek is besmet hij de andere binnen no-time.

-Loofbossen vind je in gebieden met genoeg vocht. Er leven overal dieren, planten, schimmels en bacteriën. Ze zitten overal. Het bos is een ecosysteem. Dat is een afgegrensd gebied waarin de organismen leven in wisselwerking met abiotische en biotische factoren. In Nederland zijn veel bossen verdwenen en zijn er weilanden gekomen. Ook die hebben hun eigen abiotische en biotische factoren.

-Een ecosysteem is nooit alleen, ze gaan over in andere systemen en veranderen mee. Dieren wonen in een ecosysteem, maar zoeken eten in een ander. Alle ecosystemen op aarde zijn met elkaar verbonden, ze vormen samen het systeem Aarde.

-‘eten of gegeten worden,’ dat DE regel in het dierenleven. Er zijn veel predatoren nodig (die dieren eten) maar ook genoeg prooien voor iedereen. Er moet een evenwicht zijn, een dynamisch evenwicht (BINAS 93D).
-Een bosbrand of een overstroming kan dit evenwicht verstoren.

Paragraaf 2.4 Samenwerking
-Sommige planten zijn zelfstuivers, ze laten zelf hun zaadjes los of de wind neemt het mee. Als een hommel uit een bloem drinkt blijft er stuifmeel aan zijn lichaam plakken en als hij dan op de volgende bloem zit geeft hij ze weer af. Dat is een vorm van symbiose. Het gaat dan om diverse vormen van betrekkingen tussen organismen van verschillende soorten. Wanneer de beiden soorten voordeel hebben van de symbiose, zoals bij een bloem en de hommel, is er sprake van de symbiosevorm mutualisme.