4.1

4.1 samenvatting

Wat is gedrag?
Gedrag is alles wat een mens of dier doet.

Hoe ontstaat gedrag?
Gedrag is een reactie op inwendige of uitwendige prikkels.
voorbeeld inwendige prikkel: Het voelen van pijn, honger, dorst
voorbeeld uitwendige prikkel: je ziet dat het stoplicht op rood staat en jij stopt

Werkt een prikkel altijd?
Sleutelprikkel: Een prikkel die steeds dezelfde reactie oproept. (Een sleutel maakt een slot open, een sleutelprikkel start een bepaald gedrag).
Voorbeeld: De rode buik van een stekelbaarsmannetje roept altijd dreiggedrag op bij andere stekelbaarsmannetjes.
Sleutelprikkels zijn soms afhankelijk van de leeftijd van het dier. Dit is het geval bij spergedrag van jonge vogels. (Spergedrag vertonen jonge vogels alleen als ze honger hebben)
zie bron 4 blz. 90

Hoe bestudeer je gedrag?
Ethologie = Het onderdeel van de biologie dat gedrag bestudeert.
Ethologen = biologen die het gedrag bestuderen.

Als je gedrag waarneemt , zie je vaak dat je gedrag kunt verdelen in kleine stukjes. Zo’n stukje noem je een handeling.
Bijvoorbeeld als je soep eet zijn er volgende handelingen: Lepel pakken, lepel in soep doen, lepel in mond doen.
Je gedrag bestaat dus uit een hele reeks handelingen. Die handelingen gebeuren in een bepaalde volgorde. Je moet eerst de lepel pakken voordat je soep kunt eten.

Handelingen die je hebt gezien kun je beschrijven.. De lijst met beschrijvingen die je dan krijgt heet een ethogram.
In een ethogram staan dus de beschrijvingen van verschillende handelingen van dieren of mensen.

Waarom bestudeer je gedrag?
Ethologen bestuderen gedrag om iets te weten te komen over het dier of de mens. Bijvoorbeeld: Een dompteur in een circus moet iets weten van het gedrag van een tijger om niet te worden opgegeten.

Handeling = klein stukje gedrag; gedrag bestaat uit een reeks handelingen

Ethogram = lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van een mens of dier