Rechercheurswerk en ruimtevaart

Paragraaf: 1.1 en 1.3 en 1.4 (blz 40 - 44) en 2.3 en 2.4

1.1 Recherchewerk

• Getuigen: angst of een mentale schok kan je waarnemingen beënvloeden, dus verklaringen kunnen elkaar tegenspreken, onder invloed van drugs? Relatie met de dader? Heeeeeeel belangrijk...
• Relatie- en buurtonderzoek: het verzamelen van gegevens van het slachtoffer dmv ondervragingen van buren en familie...
• Slachtoffers van geweld kunnen een signalement van de dader geven, maar soms foute herkenning, mensen in de gevangenis terwijl ze onschuldig zijn. Dit kwam aan het licht door moderne dna onderzoeken.
• Sporenonderzoek: beeldverslag (foto’s en filmen)
• Onderzoeken van het lichaam op sporen, dan naar de technische recherche.
• Stille getuigen: haren, bloed en vezels
• Drank drugs en medicijnen kunnen een oorzaak zijn voor de misdaad.
• Zoeken van het moordwapen en vingerafdrukken duidelijk maken.
• De rapporten van het lab, een verslag en de getuigenverklaringen komen samen in een dossier.
• Bewijs: het moet rechtvaardig verkregen zijn en de bank beoordeeld of het bewijs bruikbaar is. Er wordt steeds meer gevraagd naar sporenonderzoeken, lab. Er moeten meer sporen gevonden worden, want alleen bloedgroep en bijvoorbeeld schoenmaat (van schoenafdruk) zegt niet veel, kunnen er nog duizenden zijn.
• Vingerafdrukken: (Galton systeem) huidlijnpatroon is het hele leven hetzelfde, grote variatie, vingerafdrukken zijn in te delen in groepen
• Typica: vertakkingen of doodlopende lijnen
• Empirisch bewijs: een bewijs dat uit ervaring is verkregen
• In nederland moeten er 12 overeenkomsten zijn, 12 typica die kloppen.
• Zichtbaar maken onder uv licht met speciaal poeder..
• Dader in het archief: in de computer is een archief, snel vergelijkingsprogramma..
• Dna-fingerprint/profiel: het stukje onzin wat zichzelf een paar keer herhaald tussen de genen, zeer kenmerkend voor een persoon, soort streepjescode, samenvoeging van de code van de ouders...
• Het verbeterde dna-prfiel is wel accepteerbaar door de rechter; want tussen de 1 op 100 000 en 1 op 100 000 000 met dezelfde code (dus de kans is klein)...
• Gevolgen van het dna-profiel: men is bang dat het opgeslagen dna-profiel van burgers gaat worden misbruikt, aangezien daar bijvoorbeeld ook al erfelijke ziektes in te zien zijn (DIT kan dus leiden tot verlies van privacy)

1.3 Navigatie

• Ontdekkingsreizen: alleen het compas is niet genoeg.... ivm waterstromen en wind... het geeft je alleen het noorden, zegt niet waar je bent. (een beetje geschiedenis: reizen van nederlanders voor specerijen en dus geld)
• Plaatsbepaling: geografische breedte en lengte; coordinaten.
• Poolster: plaatsbepaling door zon, maan en sterren.. De poolster; op de noordpool een hoek van 90graden, op de evenaar 0 graden (je moet weten waarom) Hoe hoger je de pooster ziet, hoe noordelijker je zit (op het zuidelijk halfrond is de poolster natuurlijk niet te zien) DE HOEK VAN DE POOLSTER IS HETZELFDE ALS DE GEOGRAFISCHE BREEDTE! (vandaar ook ‘POOLSHOOGTE NEMEN’)
• De zon: dit is lastiger te bepalen, maar met de zon kan je wel geografische breedte EN lengte bepalen... zon op hoogste punt is uitgangspunt voor breedtegraad, het TIJDSTIP VAN HET HOOGSTE PUNT is het uitgangspunt voor lengtegraad.
Hier geldt natuurlijk; hoe nauwkeuriger hoe beter. (op land is dit alles te meten door een stok in de grond; lengte vd stok en vd schaduw...(beetje vaag))
• Prijsvraag: Door een gigantische schipbreuk loofde de britse regering een prijs uit van 20000 pond (dat zijn nu enkele miljoenen euro’s) voor degene die in staat was een methode te verzinnen waarmee de lengtegraad tot op een halve graad nauwkeurig kon worden bepaald.
• Een klok: John Harisson won, klokkenmaker; in 24 uur 360 graden, dus 15 graden per uur. Als je 15 graden naar het oosten reist zou je de zon dus een uur eerder op het hoogste punt zien. DUSSSSSS hoe nauwkeuriger de klok, hoe nauwkeuriger de positie. (interessant weetje; hij is heeeeeel lang bezig geweest met een klok zonder slinger, formaat wasmachine, en daarna nog een formaat flink horloge. Hij kreeg de prijs 3 jaar voor zijn dood, (1773))
• Nieuwe ontwikkelingen: dmv een radiobaken (een radiostation wat een speciaal signaal uitzendt ) navigeren. Een schip heeft antenne om de richting vd signalen te meten, met 3 signalen van verschillende radiobakens kan de positie worden bepaald.
• Satellietnavigatie: 24 satellieten in een baan om de aarde, signalen uitzenden, wordt opgevangen, kan afstand tot die satelliet meten, en omdat de banen vd satellieten bekend zijn is dit op een nauwkeurigheid van op 10 meter verschil!!!!
• Je kunt op een computertje aan boord de route uitstippelen en die dan koppelen aan het stuur, automatische piloot!!!! Zo kom je er vanzelf.
• GPS: Global Positioning System... (gebruik bij schepen en vliegtuigen en evt auto’s)

Paragraaf 1.4

Begin van ruimtevaart
De eerste wetenschappelijke experimenten met raketten zijn in het begin van deze eeuw gedaan. Dat waren maar kleine raketten die niet ver kwamen, in WO 2 was de techniek al wat verder ontwikkeld.
Wapenwedloop
Na de oorlog hebben de VS en Sovjet-Unie Duitse raketdeskundigen en materiaal naar hun land gehaald, want ze begrepen dat met de rackettechniek nieuwe, zeer gevaarlijke wapens ontwikkeld konden worden. Behalve nieuwsgierigheid naar de nieuwe mogelijkheden hadden ze dus ook een groot politiek belang bij de ontwikkeling van ruimtevaart. Tussen de VS en Sovjet-Unie ontstond een race om de beste wapens.
in 1969 eerste mens op de maan. Amerika stak veel geld in ruimtevaarttechnologie.
Satellietbanen
Dankzij de ruimtevaart is het mogelijk apparaten in een baan om de aarde te brengen. Voorwerpen die in een baan om de aarde draaien noemen we satellieten of kunstmanen. Ze worden aangetrokken door zwaartekracht. Als de snelheid maar groot genoeg is komt de satelliet tijdens de val niet dichter bij de aarde. Alle voorwerpen in een baan om de aarde zijn gewichtloos. Ze bevinden zich buiten de dampkring, daardoor hebben ze geen last van luchtwrijving. Daardoor worden ze niet afgeremd.
Behalve in hoogte boven het aardoppervlak verschillen satellietbanen ook on richting van elkaar. Hoogte en richting hangen af van de functie.
Toepassingen
Ze worden overal voor gebruikt. Ze worden ook gebruikt voor onderzoek in atmosfeer. De ruimtevaart heeft veel mogelijkheden gebracht die mensen vroeger nooit van hadden kunnen dromen.
Energievoorziening van ruimtevaartuigen
Satellieten hebben verschillende instrumenten aan boord, zoals computers, antennes en zenders. De meest gebruikte manier om in de ruimte elektriciteit op te wekken, is de energie in zonlicht om te zetten in elektriciteit door zonnecellen.
Een nadeel van zonnecellen is dat het rendement laag is. Een satelliet heeft dus vele vierkante meters aan zonnepanelen nodig om voldoende energie te kunnen opwekken.

Paragraaf 2.3

De paragraaf gaat over gebruiksvriendelijkheid en ergonomie: het aanpassen van technische producten aan de menselijke maat.
Doelgroep
Gebruiksvriendelijkheid stelt de gebruiker centraal, niet het apparaat. Sommige producten kunnen door iedereen makkelijk worden gebruikt, zoals bijv. een afwasborstel, maar andere dingen zijn speciaal gericht op 1 doelgroep, bijv. een skateboard voor jongeren.
In een doelgroep bestaan altijd verschillen, daar moet een ontwerper rekening mee houden.
Gebruik
Ontwerpers stellen zichzelf de vraag: Op wat voor een manier wordt het product gebruikt?
De ontwerper moet goed op de hoogte zijn van alle technieken en materialen die hij kan gebruiken.
Ontwerpers van een product dat intensief gebruikt zal worden proberen dit zo nauw mogelijk te laten aansluiten bij zoveel mogelijk gebruikers door:
1. Rekening te houden met lichaamsafmetingen van de doelgroep.
2. Zorgen dat de toekomstige gebruikers het apparaat ‘snappen’
Dik en dun, lang en kort:
Om producten zo goed mogelijk op de menselijke maat te maken, is en wordt er veel onderzoek gedaan naar lichaamsmaten, kracht en waarnemingsvermogen van mensen.
P5 en P95:
Omdat 95 % van de NL’ers kleiner maten hebben dan die kolom, heet het P95-waarden. In de eerste kolom heet het P5-waarden.
P = percentiel.
Fabrikanten nemen p5 en p95 vaak als uitgangspunt.
Verhoudingen:
Onderlinge verhoudingen zijn ook belangrijk.
Ontwerpstrategieen:
Hoe ontwerpers P-waarden gebruiken verschilt per product en per onderdeel.
Een andere rol speelt levensduur van een product. Nieuwe treinen en bussen zullen over 10 jaar ook nog rijden, hoe lang zijn de mensen dan?
Bij het ontwerpen van technische producten en meubels worden 5 strategieen onderscheiden die vaak door elkaar heen worden gebruikt:
- laag percentiel-strategie
- hoogpercentiel-strategie
- gemiddelde als maatstaf
- verstelbaarheid-strategie
- variantenstrategie
Kosten en baten
Voor hoeveel mensen iets geschikt moet zijn verschilt per product, per doelgroep.
Soms kost gebruiksvriendelijkheid niets extra’s, maar soms ook wel.
Elke ondernemer wil dat zoveel mogelijk mensen in zijn product geïnteresseerd zijn, maar hij vraagt zich af of de extra kosten van een ergonomisch ontwerp wel terugverdiend worden door extra omzet…met andere woorden: is er markt voor?
Massaproductie en individu
De techniek heeft in deze eeuw massaproductie mogelijk gemaakt. Daardoor kan ze een product zo goed mogelijk aan de individuele behoeften aan passen.
De tijd van massaproductie waarin alle producten identiek waren, maakt plaats voor een ander productieproces. Dankzij automatisering en computers wordt veel meer rekening gehouden met individuele wensen van de mensen.
De economische belangen rond de ontwikkeling en verkoop van een nieuw product bepalen voor een groot deel de speelruimte van ergonomische aanpassingen.

Paragraaf 2.4

Nieuwe producten zijn in vergelijking met ‘oude’ producten vaak ‘slimmer’, gebruiksvriendelijker, compacter en minder schadelijk voor het milieu.
Nieuwe kennis, nieuwe producten
Ontwerpers proberen wetenschappelijke ontdekkingen en technische uitvindingen in nieuwe producten om te zetten.
Basistechniek
Grootschalige productie van elektriciteit en elektrische aandrijving veroorzaakten deze eeuw een revolutie in het ontwerpen van huishoudelijke producten.
Elektrische aandrijving en verwarming werden voor ontwerpers een basistechniek.
Transistoren en chips
Minstens even belangrijk voor ontwerpers was de uitvinding van een elektronische schakelaar, de transistor (1948) en vooral de ‘chip’ (1960-1970). Het bleek mogelijk miljoenen van die elektronische schakelaar samen te brengen op een heel klein oppervlak. Door de chip werd een apparaat niet alleen compacter maar ook veelzijdiger, want alles kon worden samengevoegd in de chip, geprogrammeerd worden.
Nieuwe materialen
Door productie van allerlei soorten plastic en kunststoffen kregen ontwerpers meer mogelijkheden met ontwerpen.Vormgeving (Design) werd belangrijk. Vooral na de WO II.
Soorten eisen:
De meeste ontwerpprocessen beginnen met de het opstellen van alle eisen waar een ontwerp aan moet voldoen. Dat doen ze o.a. door marktonderzoek naar behoeften en wensen van de mens. Daardoor komen ze aan de eisen waaraan het product moet voldoen. Dat is in 4 groepen in te delen:
1. Functionele eisen: welke taken moet het kunnen uitvoeren?
2. Ergonomische en milieueisen: hoe gebruiksvriendelijk en met welke verschillen tussen de mensen moet het rekening houden? Milieuvriendelijk?
3. Vormgevings-eisen: welke vorm en kleur moet het ontwerp krijgen?
4. Financiele eisen: hoeveel mag het kosten?
Mengeling van eisen
Binnen de beperking van de verschillende ontwerpeisen wordt een zo goed en aantrekkelijk mogelijk product verwacht.
Soms liggen de eisen van de 4 groepen niet allemaal even zwaar, dat ligt aan het soort product, en aan de doelgroep.
Ontwerpen en ethiek
Moeten ontwerpers rekening houden met de effecten van hun producten op milieu en maatschappij? Hebben ontwerpers ook ethische en maatschappelijke verantwoordelijkheid?
Technologische cultuur
Technische apparaten en producten zijn medebepalend voor de manier waarop mensen zich gedragen en met elkaar omgaan. Mensen kunnen niet zonder techniek. We leven in een technologische cultuur waarin techniek en technische apparaten onze leefomgeving domineren.
Invloed op gedrag
Ontwerpers moeten zich realiseren dat de invloed van technische apparaten en producten groter is dan vaak gedacht wordt. Zoals water is voor vissen, is techniek voor de moderne mens en maatschappij.
Techniek beïnvloedt ook onze manier van denken, handelen en waarnemen.
Voor steeds meer dagelijkse zaken zijn mensen aangewezen op techniek. De ontwerpen zijn medebepalend voor de rol die techniek speelt, en daarmee voor de manier waarop mensen zich in onze moderne cultuur gedragen.