Hoofdstuk 3, 4 en 5

Anw ed-toets H3, §4.4 en H5 §3.1 De grens tussen gezond en ziek is vaag. De opvattingen over ziek zijn verschillen per cultuur. - De westerse geneeswijze leest ziekte af door middel van cijfertjes. - De oosterse geneeswijze zegt dat ziek zijn komt door verstoring van het evenwicht. - De Surinaamse geneeswijze “Winti” zegt dat je dan een voorvader beledigd hebt. Rond 1800 ontdekte dokters dat het menselijk lichaam niet meer wat dan een vat chemie. Een epidemioloog onderzoekt waar een ziekte door wordt veroorzaakt. §3.2 Als je iets op natuurkundige manier gaat onderzoeken dan moet je dat zo doen: De beste bestrijding van infectieziektes is het verkomen ervan door goede hygiëne.
§3.3 Hoe kun je bewijzen welk micro-organisme welke ziekte veroorzaakt: - Elk micro-organisme veroorzaakt een infectieziekte. - Op de zieke plek is deze extreem veel aanwezig. - Het micro-organisme is bij iedereen met die ziekte te vinden. - Als een proefdier met dat micro-organisme wordt besmet krijgt het die ziekte. Als een ruimte schoon van micro-organisme is, is hij kiemvrij of steriel. Om een epidemie te voorkomen moet je: - Afval geregeld weghalen. - Licht en lucht door de huizen laten gaan. - Ontlasting gelijk wegwerken. §3.4 De theorie van het vaccineren is: - Je neemt verzwakte en/ of dode ziektekiemen - Je injecteert iemand ermee. - Het afweersysteem ziet ze, en maakt antistoffen tegen de ziekte. - Deze antistoffen blijven voor tientallen jaren actief tegen de ziektekiemen. Sommige mensen willen niet ingeënt worden omdat hun geloof dat niet goed vind, anderen denken dat omdat iedereen ingeënt is zij niet hoeven worden ingeënt. De ontwikkeling van een geneesmiddel tegen aids is hel moeilijk te maken, omdat: - Het meeste geschikte proefdier voor een vaccin een aap is maar die zijn er niet vatbaar voor. - Het uiterlijk van HIV, de veroorzaker van aids, verandert de hele tijd van vorm. §4.4 Penicilline houdt bacteriën op afstand. Penicilline zit in broodschimmels maar er is veel schimmel nodig voor een beetje penicilline. Nadelen van penicilline: 1. Het dood naast slechte ook goede bacteriën dood. 2. De kuur is lang. 3. Er zijn ziektekiemen die na verloop van tijd ongevoelig voor het worden. Maar daar zijn oplossingen voor: 3. Er komen in de natuur meer soorten penicilline voor. H5 §1 Lineaire groei: er komt steeds hetzelfde bij, 100 + 7 per jaar. Exponentiele groei: er komt steeds meer bij, 100 + 7% per jaar. Factoren die de bevolkingsgroei beïnvloeden: - Hygiëne: ziektes, epidemieën. - Oorlog - Omstandigheden: kerkelijke of politieke macht. Manieren om bevolkingsgroei te remmen: - Later trouwen: minder lang vruchtbaar, minder kinderen. - Voorbehoedsmiddelen: condoom, de pil. §2 Om te zorgen dat we op den duur zonder grondstoffen komen te zitten moet je: - Zuiniger met de stoffen omspringen. - Alvast kijken of er ook ander mogelijke grondstoffen bestaan of te maken zijn. - De gebruikte stoffen recyclen. Om luchtvervuiling tegen te gaan moet je: - Andere, schonere, brandstoffen ontwikkelen. - Carpoolen - Katalysatoren gebruiken. - Minder met het vliegtuig gaan. - Meer met het openbaar vervoer gaan, omdat: - Het spaarzaam gebruik maakt van ruimte en energie. - Er relatief weinig vervuiling is. - Er minder ongelukken mee gebeuren. - De derde wereld landen die nog niet zo’n intensief verkeer hebben de richting van milieuvriendelijke vervoersmiddelen duwen.
§3 Planten hebben dit nodig om te groeien: - Water - Koolstofdioxide - Voedingstoffen - Zonlicht
De voedingstoffen die een plant nodig heeft om te groeien zitten in de grond en het water. Bij fotosynthese zet de plant zonne-energie om in chemische energie. Hierbij maakt de plant van Water en Koolstofdioxide: glucose en zuurstof. Om een plant te laten groeien heb je deze elementen nodig: - Fosfor - Kalium - Stikstof - Zwavel
Omdat er te weinig stikstof in de grond zit wordt dat in de fabriek gemaakt door stikstof uit de lucht door middel van ammoniak om te zetten in nitraten. Om een goede oogst te krijgen moet je: - Sterke planten kweken door te manipuleren. - De juiste voeding in de juiste mate in de grond brengen. Er zijn maar een paar planten die stikstof gelijk uit de lucht kunnen opnemen. Deze planten doen dat met behulp van de Rhizobium bacterie. §4 Doordat er veel met kunstmest gewerkt wordt is de normale mest niet veel meer nodig, doordat dit toch nog in de grond geïnjecteerd wordt komt het in het oppervlaktewater en dat kan alleen tegen hoge kosten eruit worden gehaald. Om de nitraatvervuiling en het uitbreken van epidemieën onder dieren te verkleinen, moeten er veel dieren weg. Ook moeten de boeren hun gebruik van mineralen bijhouden in een mineralen boekhouding. Omdat er veel boeren zijn die bang zijn voor plagen en epidemieën worden er veel bestrijdingsmiddelen gebruikt, maar dat is zo slecht voor het milieu dat de verkoop en verbruik ervan aan banden is gelegd. Er worden ook subsidies uitgelooft voor mensen die helemaal geen bestrijdingsmiddelen gebruiken deze vorm van landbouw heet biologische landbouw.