Hoofdstuk 1
Ontwikkeling
1.1 Recherchewerk Een goed rechtssysteem vereist een betrouwbaar bewijs. Het sporenonderzoek en de getuigen moeten de rechter kunnen overtuigen
Het vingerhuidpatroon is persoonsgebonden en blijft levenslang hetzelfde. Verbeterde technieken hebben van vingerafdrukken een belangrijk opsporingsmiddel gemaakt. DNA-profielen zijn van alle soorten lichaamscellen te maken. Onderzoekers proberen een uniek profiel te ontwerpen. DNA-gegevensbestanden kunnen leiden tot verlies van privacy 1.2 De pil De maatschappelijke vraag naar een betrouwbaar voorbehoedsmiddel gaf de impuls tot de ontwikkeling van de pil
Kennis van de vruchtbaarheidsremmende werking van vrouwelijke hormonen maakt de ontwikkeling van de pil mogelijk.
Economische belangen en klachten van gebruiksters leidden tot de ontwikkeling van de derde generatie pil.
1.3 Navigatie
Om op open zee je route te volgen, is het nodig je plaats op aarde te kunnen bepalen. Nauwkeurige navigatie was en is van groot economisch en politiek belang
Plaatsbepaling is mogelijk door een nauwkeurige tijdmeting en het meten van hoeken waaronder hemellichamen, zoals de zon, boven de horizon staan. Nieuwe ontwikkelingen in wetenschap en techniek hebben gezorgd voor navigatiemethoden die nauwkeuriger zijn en gemakkelijker in het gebruik. 1.4 Ruimtevaart Behalve wetenschappelijke nieuwsgierigheid was de wapenwedloop tussen Amerika en de Sovjet-Unie een belangrijke reden voor de snelle ontwikkeling van de ruimtevaart. Satellieten hebben een grote invloed op het dagelijks leven. Denk maar aan satelliettelevisie, betrouwbaarder weersvoorspellingen of telecommunicatie. Bemande ruimtevaart stelt zwaardere eisen aan ruimtevaartuigen dan onbemande ruimtevaart. Langdurig verblijf in gewichtloze toestand is niet goed voor de gezondheid. Hoofdstuk2
Techniek
2.1 Cassettes en cd’s Je kunt een bandje steeds opnieuw opnemen, Maar ook de cassette heeft nadelen: kwetsbaarheid en ruis. Dat heeft te maken met de achterliggende techniek. Door digitalisering en lasertechniek konden fabrikanten een nieuwe generatie geluidsdragers (de cd) ontwikkelen
De kwaliteit van een cd is niet alleen te danken aan de digitalisering zelf. De bemonsteringsfrequentie speelt ook een grote rol. Op een cd kan veel meer dan alleen muziek. Een probleem lijkt de hoge investeringskosten in relatie tot de kosten van kopiëren. 2.2 Toilet en riolering Het gebruik van toilet en riolering door iedereen is een zeer belangrijke bijdrage aan de verbetering van de volksgezondheid gebleken. Afvalwater komt via het riool bij de waterzuiveringsinstallatie. Strengere milieueisen maken in de toekomst gescheiden afvoer van afval- en regenwater misschien noodzakelijk. De stortbak van de wc is een voorbeeld van een regelsysteem. Na het doortrekken gaat de kraan open en stijgt het water weer tot het oude niveau.
2.3 Techniek op menselijke maat
Gebruiksvriendelijke ontwerpen stelt de toekomstige gebruiker centraal.
Een gebruiksvriendelijk ontwerp probeert door gebruik van percentieltabellen en het kiezen van goede strategieën geschikt te zijn voor zoveel mogelijk mensen.
Hoe ergonomisch een product is hangt voor een groot deel af van economische afwegingen.
2.4 Ontwerpen
Ontwerpers zetten wetenschappelijke en technische kennis om in kant-en-klare producten.
Elk ontwerp kent z’n eigen mengeling van functionele, ergonomische, financiële, milie- en vormingevingseisen.
Veel ontwerpen hebben ook sociale en ethische gevolgen. Ontwerpers mogen hun ogen daar niet voor sluiten.
Hoofdstuk 3
Gezondheid en ziekte
3.1 Ziek en gezond De grens tussen ziek en gezond is niet scherp te definiëren en hangt af van hoe iemand zijn ziekte beleeft. De visie op ziekte en genezing kan verschillen en is onder andere cultureel bepaald. De geneeskunde op natuurwetenschappelijke basis ziet de mens als een lichaam met storingen die dikwijls op gestandaardiseerde manieren te verhelpen zijn. 3.2 Ziekte als raadsel Semmelweiss gaat niet uit van onbewezen verklaringen, maar ordent feiten en cijfers. Bij (natuur)wetenschappelijk onderzoek toets je of een hypothese juist is. Dit leid je af uit de resultaten van experimenten. Maatregelen tegen verspreiding van besmettelijke ziekten zijn effectiever dan alle medische behandelingen achteraf. Dubbelblind onderzoek is noodzakelijk voor betrouwbaar medisch onderzoek. 3.3 Ziektekiemen Pasteur bewees experimenteel dat ziektekiemen niet spontaan ontstaan. Koch ontdekte dat één ziektekiem maar één soort ziekte veroorzaakt. Waterleiding, riolering en goede huisvesting zijn effectieve maatregelen tegen de verspreiding van ziektekiemen.
3.4 Vaccineren
Besmetting met verzwakte ziektekiemen maakt niet ziek, maar immuun tegen de ziekte.
Door vaccinatieprogramma’s wordt de Nederlandse bevolking beschermd tegen gevaarlijke infectieziekten.
Ziektekiemen veranderen en nieuwe gevaarlijke ziektekiemen ontstaan. Wetenschappelijk onderzoek naar oorzaak, preventie en behandeling van infectieziekten blijft daarom actueel.
Hoofdstuk4
Productie
4.1 Jam maken Nieuwe producten kun je maken door het kiezen van ingrediënten die de gewenste eigenschappen opleveren. Kenmerken van een grootschalige productie zijn het gebruik van meet- en regelapparatuur en een constante kwaliteit van het eindproduct. Om efficiënt te produceren gebruikt de industrie vaak andere grond- en hulpstoffen dan bij de bereiding op kleine schaal. 4.2 Een miljoen colablikjes Hoogwaardige grondstoffen en geautomatiseerde processen maken de productie van grote hoeveelheden halffabrikaten en eindproducten mogelijk. Bij de ijzer- en staalproductie zijn grote hoeveelheden grondstoffen en energie nodig. Bij de productie van staal uit ruwijzer wordt staalafval hergebruikt. Voor de productie van blikjes uit ijzererts is veel energie nodig en er ontstaat veel vervuiling. Voor recycling van blikjes tot nieuw staal is minder energie nodig. 4.3 Kleurstof voor spijkerbroeken In de natuur komen veel kleurstoffen in kleine hoeveelheden voor. Grootschalige productie van kleurstoffen met landbouwmethodes vereist veel arbeidskracht. Door onderzoek kan van vele natuurlijke stoffen de moleculaire structuur bepaald worden. Het is dan mogelijk deze stoffen kunstmatig te fabriceren/ De chemische industrie is voortdurend op zoek naar nieuwe producten en naar methodes die de productiewijze optimaliseren. 4.4 De productie van penicilline Wetenschappelijk onderzoek is afhankelijk van maatschappelijke ontwikkelingen. Het onderzoek naar de productie van penicilline werd versneld door de Tweede Wereldoorlog. Penicilline ontstaat door een schimmelsoort te laten groeien in een voedingsvloeistof. De steriele omgeving en zuivering stellen hoge eisen aan de productie. Geneesmiddelen kunnen minder werkzaam worden doordat ziekteverwekkers veranderen. Door voortdurend onderzoek is men in staan geneesmiddelen daarop aan te passen.
Ontwikkeling
1.1 Recherchewerk Een goed rechtssysteem vereist een betrouwbaar bewijs. Het sporenonderzoek en de getuigen moeten de rechter kunnen overtuigen
Het vingerhuidpatroon is persoonsgebonden en blijft levenslang hetzelfde. Verbeterde technieken hebben van vingerafdrukken een belangrijk opsporingsmiddel gemaakt. DNA-profielen zijn van alle soorten lichaamscellen te maken. Onderzoekers proberen een uniek profiel te ontwerpen. DNA-gegevensbestanden kunnen leiden tot verlies van privacy 1.2 De pil De maatschappelijke vraag naar een betrouwbaar voorbehoedsmiddel gaf de impuls tot de ontwikkeling van de pil
Plaatsbepaling is mogelijk door een nauwkeurige tijdmeting en het meten van hoeken waaronder hemellichamen, zoals de zon, boven de horizon staan. Nieuwe ontwikkelingen in wetenschap en techniek hebben gezorgd voor navigatiemethoden die nauwkeuriger zijn en gemakkelijker in het gebruik. 1.4 Ruimtevaart Behalve wetenschappelijke nieuwsgierigheid was de wapenwedloop tussen Amerika en de Sovjet-Unie een belangrijke reden voor de snelle ontwikkeling van de ruimtevaart. Satellieten hebben een grote invloed op het dagelijks leven. Denk maar aan satelliettelevisie, betrouwbaarder weersvoorspellingen of telecommunicatie. Bemande ruimtevaart stelt zwaardere eisen aan ruimtevaartuigen dan onbemande ruimtevaart. Langdurig verblijf in gewichtloze toestand is niet goed voor de gezondheid. Hoofdstuk2
Techniek
2.1 Cassettes en cd’s Je kunt een bandje steeds opnieuw opnemen, Maar ook de cassette heeft nadelen: kwetsbaarheid en ruis. Dat heeft te maken met de achterliggende techniek. Door digitalisering en lasertechniek konden fabrikanten een nieuwe generatie geluidsdragers (de cd) ontwikkelen
De kwaliteit van een cd is niet alleen te danken aan de digitalisering zelf. De bemonsteringsfrequentie speelt ook een grote rol. Op een cd kan veel meer dan alleen muziek. Een probleem lijkt de hoge investeringskosten in relatie tot de kosten van kopiëren. 2.2 Toilet en riolering Het gebruik van toilet en riolering door iedereen is een zeer belangrijke bijdrage aan de verbetering van de volksgezondheid gebleken. Afvalwater komt via het riool bij de waterzuiveringsinstallatie. Strengere milieueisen maken in de toekomst gescheiden afvoer van afval- en regenwater misschien noodzakelijk. De stortbak van de wc is een voorbeeld van een regelsysteem. Na het doortrekken gaat de kraan open en stijgt het water weer tot het oude niveau.
Gezondheid en ziekte
3.1 Ziek en gezond De grens tussen ziek en gezond is niet scherp te definiëren en hangt af van hoe iemand zijn ziekte beleeft. De visie op ziekte en genezing kan verschillen en is onder andere cultureel bepaald. De geneeskunde op natuurwetenschappelijke basis ziet de mens als een lichaam met storingen die dikwijls op gestandaardiseerde manieren te verhelpen zijn. 3.2 Ziekte als raadsel Semmelweiss gaat niet uit van onbewezen verklaringen, maar ordent feiten en cijfers. Bij (natuur)wetenschappelijk onderzoek toets je of een hypothese juist is. Dit leid je af uit de resultaten van experimenten. Maatregelen tegen verspreiding van besmettelijke ziekten zijn effectiever dan alle medische behandelingen achteraf. Dubbelblind onderzoek is noodzakelijk voor betrouwbaar medisch onderzoek. 3.3 Ziektekiemen Pasteur bewees experimenteel dat ziektekiemen niet spontaan ontstaan. Koch ontdekte dat één ziektekiem maar één soort ziekte veroorzaakt. Waterleiding, riolering en goede huisvesting zijn effectieve maatregelen tegen de verspreiding van ziektekiemen.
Productie
4.1 Jam maken Nieuwe producten kun je maken door het kiezen van ingrediënten die de gewenste eigenschappen opleveren. Kenmerken van een grootschalige productie zijn het gebruik van meet- en regelapparatuur en een constante kwaliteit van het eindproduct. Om efficiënt te produceren gebruikt de industrie vaak andere grond- en hulpstoffen dan bij de bereiding op kleine schaal. 4.2 Een miljoen colablikjes Hoogwaardige grondstoffen en geautomatiseerde processen maken de productie van grote hoeveelheden halffabrikaten en eindproducten mogelijk. Bij de ijzer- en staalproductie zijn grote hoeveelheden grondstoffen en energie nodig. Bij de productie van staal uit ruwijzer wordt staalafval hergebruikt. Voor de productie van blikjes uit ijzererts is veel energie nodig en er ontstaat veel vervuiling. Voor recycling van blikjes tot nieuw staal is minder energie nodig. 4.3 Kleurstof voor spijkerbroeken In de natuur komen veel kleurstoffen in kleine hoeveelheden voor. Grootschalige productie van kleurstoffen met landbouwmethodes vereist veel arbeidskracht. Door onderzoek kan van vele natuurlijke stoffen de moleculaire structuur bepaald worden. Het is dan mogelijk deze stoffen kunstmatig te fabriceren/ De chemische industrie is voortdurend op zoek naar nieuwe producten en naar methodes die de productiewijze optimaliseren. 4.4 De productie van penicilline Wetenschappelijk onderzoek is afhankelijk van maatschappelijke ontwikkelingen. Het onderzoek naar de productie van penicilline werd versneld door de Tweede Wereldoorlog. Penicilline ontstaat door een schimmelsoort te laten groeien in een voedingsvloeistof. De steriele omgeving en zuivering stellen hoge eisen aan de productie. Geneesmiddelen kunnen minder werkzaam worden doordat ziekteverwekkers veranderen. Door voortdurend onderzoek is men in staan geneesmiddelen daarop aan te passen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden