Hoofdstuk 1:
1.1 - sporenonderzoek, vaststellen gegevens, spullen voor onderzoek naar lab, resultaten vermeld in verslag. - Getuigen horen, niet altijd betrouwbaar, tijdsverloop, alcoholgebruik en spanning kunnen geheugen beïnvloeden. - Geen getuigen, resultaten sporenonderzoek enige bewijs. Bloed: bepalen bloedgroep: A, B, AB of O; geen overtuigend bewijs, verdenking sterker als schoenmaat en zoolprofiel hetzelfde zijn, vingerafdrukken unieke sporen, sporenonderzoek en getuigen moeten rechter kunnen overtuigen. - Eerst opmeten lichaamsdelen als identificatiemethode, duurde tot eind 19e eeuw totdat vingerafdrukmethode kwam. - 1. 1823 – J.E Purkinje schreef over patroon vingerhuid - 2. 1892 – Professor Francis Galton overtuigende argumenten: - lijnenpatroon vingerhuid blijft levenslang hetzelfde, aantal lijntekeningen dat kan voorkomen is zeer groot, je kunt vingerafdrukken indelen in groepen. - Details huidlijnenpatroon: vertakking, lus, doodlopende lijn. >typica. Rechter eist min. 12 punten van overeenkomst. Betrouwbaarheid vrijwel 100%. - Zichtbaar maken vingerafdruk: 1. poederkwast en zilverkleurig poeder dat hecht aan bestanddelen van verse afdruk: 99% water en 1% stoffen als zout, vet en eiwit; na poederen afdruk op plakband en meenemen. 2. kleurstoffen. 3. damp van secondelijm reageert met afdruk. 4. laserlicht op afdrukken schijnen (5). Ondergrond plastic, in gouddamp hangen, hecht aan plastic en niet aan andere stoffen, vingerafdruk zichtbaar door doorvallend licht. - 1. 1985 – Professor Jeffreys nieuwe techniek ontwikkelt, isoleren bijzonder DNA stukje, zit buiten genen in DNA-molekuul. Resultaat onderzoek, DNA-fingerprint (verzameling streepjes op fotografisch papier), bij familie overeenkomsten. - 2. 1987Amerikaanse rechtszaal gebruikte voor het eerst DNA-fingerprint als bewijs, rechter niet geaccepteerd. Kans 1: 100 000 en 1:1 000 000 zelfde DNA, wetenschappers spreken van DNA-profiel en niet vingerafdruk, omdat DNA nog niet zo uniek is als vingerafdruk. - DNA-profielen zijn van alles soorten lichaamscellen te maken. Onderzoekers proberen een uniek profiel te ontwerpen. Opslag van DNA-materiaal kan leiden tot verlies van privacy.
1.2 - zonder geboortebeperking vrouwen meer dan 20 kinderen kunnen krijgen, borstvoeding nog geven>niet gauw weer zwanger, daarom in ontwikkelingslanden vrouwen nu nog steeds borst. - Een van 1e voorbehoedsmiddelen: condoom, oorspronkelijk ook bescherming geslachtsziekten, gebruikte blinde darm geiten en schapen, vorige eeuw rubber, tegenwoordig latex, sterker en dunner - Baarmoederkapje of pessarium; Aletta Jacobs, 1e Ned. vrouwelijke arts, verspreide dit vanaf de eeuwwisseling; 1e condooms en pessaria niet erg betrouwbaar - Condoom of pessarium + zaaddodend middel, kans zwanger kleiner - Margaret Sanger kwam op voor ongewenst zwanger geworden vrouwen, bleef zoeken betere voorbehoedsmiddelen, benaderde wetenschappers, onder wie bioloog Gregory Pincus. - Vraag naar betrouwbaar voorbehoedsmiddel heeft tenslotte geleid tot ontwikkeling pil. - In pil stoffen lijken op vrouwelijke hormonen, zonder dierproeven wetenschappers nooit ontdekt hoe hormonen werkten; ontdekten sommige stoffen vruchtbaarheid verhoogden, andere remden. Kunstmatige hormonen oestrogenen +progestagenen. - Vanaf 1938 vrouwenartsen schreven kunstmatige hormonen voor als medicijn, hierdoor kregen onderzoekers ervaring kunstmatige hormonen. - 1e pil via kliniek geboorteregeling in overbevolkte Puerto Rico op 800 vrouwen getest en niet een werd zwanger, bloedverlies tijdens menstruatie was gering, pil werd voorgeschreven aan vrouwen met menstruatieklachten, onderzochten bijwerkingen, pas na enkele jaren verantwoord pil ook bij gezonde vrouwen, korte tijd pil in Europa en VS voorbehoedsmiddel nr.1. - 1. oestrogeen misleidt hypofyse> eirijping in eierstok afgeremd - 2. soms toch eisprong> hormoontekort vertraagt transport eicel door eileider, de eicel sterft daardoor vroegtijdig af. - 3. door hormoontekort ontwikkelt slijmvlies in baarmoeder niet voldoende, bevruchte eicel kan zich niet innestelen. - 4. meeste pilsoorten bevatten ook progestageen>maakt slijmprop tussen vagina en baarmoeder taai, bijna alle zaadcellen worden daardoor tegengehouden. - 1944 werd aantal bedrijven eigenaar basistechniek maken verschillende hormonen, uitvinder had dit voor lage prijs aan meerdere bedrijven verkocht>concurrentie daalde prijs van 80 tot ongeveer 2$ per gram. - Wetenschapper Pincus ruim 10 jaar nodig ontwikkelen 1e pil> 1962 1e pil op markt door bedrijf waar hij bij werkte, goede verkoopcijfers. - * 1e pilgebruikers bijzonder enthousiast, bijwerking namen ze voor lief, na enkele jaren kritischer. - 1. Fabrikanten verlaagden hoeveelheid oestrogeen per pil tot 50>nauwelijks invloed betrouwbaarheid - * vanaf 1972 schreven artsen pil voor - * vanaf 1974 pil hoeveelheid oestrogeen beneden 50 op de markt. - In 42 pillen van nu zit evenveel oestrogeen als 1 pil uit begintijd. - 2. manier om bijwerkingen te verminderen, tijdens normale vruchtbaarheidscyclus varieert hoeveelheid progesteron, meeste merken alle 21 pillen zelfde dosis, in driefasenpil neemt totale hoeveelheid hormoon in 3 stappen toe, lijkt meer op natuur, sommige vrouwen hierdoor minder bijwerkingen. - Gemiddeld kost onderzoek nieuw medicijn 12 jaar, 1 op 2 000 ontdekte medicijnen daadwerkelijk in winkel. - 1. onderzoek biologen giftigheid en bijwerkingen> meestal 2 tot 3 jaar. - 2. onderzoek op mensen > ongeveer 5 jaar(middel soms bij mensen anders dan bij proefdieren) - 3. overheid beslist aan hand onderzoeksrapport of middel op de markt mag, vergunning kan later ingetrokken worden bij onverwachte bijwerkingen - economische belangen en klachten van gebruiksters hadden grote invloed op ontwikkeling pil.
1.3 - kompas al eeuwen belangrijk hulpmiddel op zee, niet makkelijk: water stroomt, wind. Korte afstanden> kompas en kustlijn gaat goed - tegen einde van middeleeuwen: Europeanen steeds verder op zee, zochten onontdekte gebieden, niet alleen voor avontuur ook voor winstgevende handelsverbindingen. - Om op open zee je route te volgen, is het nodig je plaats op aarde te kunnen bepalen. Goede navigatie was en is van groot economisch en politiek belang. - Belangrijkste houvast op zee: zon, maan en sterren - 1. poolster, precies boven de noordpool, op evenaar precies aan horizon, zuidelijke halfrond poolster niet zichtbaar, hoe hoger poolster aan hemel, hoe noordelijker je ter aarde bent, makkelijk vaststellen geografische lengte, kan niet bij bewolking, licht of op het zuidelijke halfrond. - 2. zon, zonshoogte (zon boven horizon)> geografische breedte, tijdstip zon hoogste punt> geografische lengte. - Zon komt op in oosten, hoogste punt zuiden, gaat onder in westen, tijdstip hoogste punt = 12 uur. - Plaatsbepaling is mogelijk door het meten van hoeken waaronder hemellichamen, zoals zon, boven de horizon staan. - Radiobaken > zenden signalen uit, plaats precies bekend, schip heeft antenne die richting signalen vandaan komen kan meten, als richting 3 radiobakens gemeten wordt kan computer positie schip uitrekenen> is ook mogelijk bij vliegtuigen. - Satellietnavigatie > jaren 70 en 80 zijn 24 satellieten in baan om aarde gebracht, elk zend apart signaal uit, schepen ontvangen deze en kan zo precies uitrekenen hoe lang dit onderweg is geweest, hieruit kan afstand afstand tot satelliet berekend worden, deze navigatiemanier is zo nauwkeurig dat positie bepaald kan worden van ongeveer 10 meter. - Ingebouwde kaarten > afgelegde route aangeven, route uitstippelen, aangeven of schip nog op koers is > computer aan stuur koppelen kan weg automatisch worden gevaren, dit GPS systeem wordt bij vliegtuigen steeds belangrijker, zijn ook in auto’s. - Nieuwe ontwikkelingen in wetenschap en techniek hebben gezorgd voor navigatiemethoden die nauwkeuriger zijn en gemakkelijker in gebruik. - GPS kon gerealiseerd worden door ontwikkeling ruimtevaart en satellieten, computers en radiocommunicatie.
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden