H1 Algemeen

ANW- Samenvatting Hoofdstuk 1 : Algemeen

1. Scheppingsverhalen en wetenschappelijk verklaren

Omdat er vroeger geen mogelijkheid was voor wetenschappelijke verklaringen, zijn er mythes bedacht en scheppingsverhalen. Mensen wilden (waarschijnlijk) een antwoord hebben op hun vragen hoewel natuurverschijnselen (aardbeving, vulkaan uitbarsting, etc. ) er niet minder erg van worden.
Maar iets bekends lijkt minder gevaarlijk dan iets Onbekends.

Scheppingsverhalen:

Griekse dichters: Donkere, vormeloze Chaos. In het midden Gaia (platte aarde). Er boven was de hemel (Auranos) en even ver er onder als de hemel er boven de onderwereld (Tartaros). De aarde en de hemel waren een echtpaar en daar is de hele natuur uit ontstaan.

Germanen: Uit onpeilbaar diepe afgrond vuurwereld + kille nevelwereld. Daartussen was een kloof. Uit de nevel vielen druppels die een koe vormden en de god Ymir. Door Ymirs bloed kwam de zondvloed. De koe likte aan ijs, totdat de oppergod Buri eruit gevormd werd, Buri is de grootvader van Wodan. Wodan is de oppergod.

Oude Iraniërs: Eerst hemel, begrensd door bergkristal. Vervolgens water, aarde, planten en dieren ontstaan. Daarna de mensen en als laatste vuur. De berg Hara groeide gedurende 800 jr. zo hoog, tot de hemel. De zon, maan en sterren draaiden om de top. De wortels van de berg zitten tot diep in de grond.

West- Afrika Obatala uit hemelrijk via gouden ketting omlaag. Hij nam schelp, zand en een kip mee. Hij liet alles vallen en die kip ging meteen krabben. Daardoor zijn bergen ontstaan. Obatala vond het te donker en maakte de zon. Obatala verveelde zich, en maakte mensen. Door de palmwijn maakte hij ook mismaakte mensen. Nu nog kunnen gehandicapten rekenen op de hulp van Obatala.

Karl Popper (1902- 1994): Als een theorie een voorspelling doet, moet je vooral proberen om met experimenten aan te tonen dat je voorspelling onjuist is!
Dan heb je pas zekerheid.

2. Wat doet wetenschap?

In alles en iedereen van je directe omgeving kun je gevolgen van natuurwetenschappelijk onderzoek vinden.

3. Wie doet wetenschap?

Vroeger was het beeld van professor, een oud iemand, nu verandert het meer. Ook kleine kinderen doen aan wetenschap. Waarom dit? Waarom dat? Enzovoort. Kinderen (peuters en kleuters) zijn erg nieuwsgierig.

4. Waarom doet men aan wetenschap?

Door nieuwsgierigheid willen mensen dingen uitzoeken. Ook waar je interesse ligt hangt het van af.

Drijfveren om door te gaan met de wetenschap:

- eigenwijsheid (ionen theorie)
- medelijden( Salix, aspirine)
- prijzen (Frankrijk, eind 1700)
- prestige, roem, eer, aandacht (nu)
- werk (om gewoon net als iedereen je geld te verdienen, met een vast werkschema)

Als wetenschappers iets onderzoeken, weten ze nooit precies wat er uit gaat komen. Daarom worden onderzoeken vaak geheim gehouden.

5. Zekerheid bestaat niet

Alledaagse dingen blijken soms toch levensgevaarlijk te zijn. Bijvoorbeeld:

- Roken: - Eigenlijk hadden mensen vroeger kunnen weten dat roken erg slecht was, want in elke rookreclame werd gezegd hoe gezond het wel niet was.
- Nadat het (ongezond, etcetera) bekend was, kwamen er voor de tabaksfabrieken problemen.

- PVC: - Vinylchloride kan een vorm van leverkanker veroorzaken. PVC = NIET vinylchloride!!!
- Milieubelastend, bij verbranding ontstaat naast koolstofdioxide en waterdamp een schadelijk gas.
- In speelgoed is het gevaarlijk, doordat het GEMENGD is met weekmakers. Als kinderen kauwen, of zo’n speelgoed iets opeten, komt dat in hun maag. Maar die weekmakers lossen op in het maagzuur, waardoor er splinters overblijven. Er zijn veel peuters in het ziekenhuis beland. (nu wordt dit alleen nog gebruikt voor riolering)

6. Geen voordeel zonder nadeel

Tussen de blootstelling aan de stof en het merkbaar worden van de ziekte zit soms veel tijd.

Antireclame in bijsluiters: - wettelijke verplichtingen
- geen kans op schadeclaims

Minder vaak nieuwe medicijnen dan reclame beweert. Duurt lang om nieuw iets te maken.

7. Asbest in Nederland

Asbest:- isolerend en brandwerend
- zorgt voor deze ziektes: asbestose, mesothelioom (kan alleen door asbest veroorzaakt worden) en longkanker (kan ook door andere oorzaken veroorzaakt worden).
- Alleen gevaarlijk zijn de vezels die in de longen kunnen komen, dat gebeurt bij vijlen zagen, boren, ofwel: bewerken.

De werknemers wilden schadevergoedingen, maar kregen die niet altijd. Dat kwam doordat ze soms al overleden waren aan desbetreffende ziekte (veroorzaakt door asbest) voor dat de zaak gesloten was. Daarom werden sommige zaken na de dood van desbetreffende slachtoffers pas afgesloten.

8. De informatiemaatschappij

ppm = “Parts per Million”

Oorzaken uitblijven maatregelen tegen asbest in fabrieken:
- Was iets gewoons, iedereen had het in huis in die tijd.
- Niet 1 persoon of instantie was verantwoordelijk

Zelf op zoek naar info over je werk + werk en woon omgeving. Vergt moeite en tijd, maar levert ook iets op. Nog steeds moeilijk om alles bij de houden.

9. Hemelbeweging, uurwerk of glazen bol?

- Vroeger Egypte: Ster Syrius aan de hemel, betekent dat de Nijl buiten zijn oevers gaat treden
- Babyloniërs: Ontwikkelden de astrologie. Koningen vroegen raad aan astrologen en waarschijnlijk waren de “Wijzen uit het Oosten” ook astrologen.
Middeleeuwen: Zagen verband tussen de gezondheid van de mens, en de stand van de sterren, zon, maan. (piskijkers en aderlaters)

Alles komt terug (zon/ maan stand), maar kometen enzovoort zijn niet voorspelbaar. Vroeger dachten mensen dat wel, vooral tijdens eeuwwisselingen.

Meteoren: Geen echte sterren die vallen, maar kleine stofjes die met grote snelheden de atmosfeer binnendringen. En dan ten gevolge van wrijving met de lucht gaan opgloeien tot ze binnen enkele seconden zijn verbrand.

Meteorieten: Brokstukken uit de ruimte die zo groot zijn dat ze in de aardatmosfeer niet geheel verbranden.

Kometen: Vliegende bergen van (met stof vervuild) ijs. (vroeger werd dit gezien als voorteken van onheil, oorlog, of zelfs dood.)

(Super)nova’s: Exploderende ouden sterren, die aan het eind van hun ‘leven’ zijn. (vroeger dacht men dat dit nieuwe sterren zouden zijn.)