Gaia Theorie

Gaia Theorie.
VWO 5 / ANW /

Wat houdt de Gaia Theorie in?
De Gaia Theorie is een theorie die stelt dat alle organismen op deze aarde samen met hun niet-levende omgeving, 1 groot levend wezen vormen! Volgends de Gaia theorie zijn alle organismen, gesteenten, oceanen, zeeën en de atmosfeer met elkaar verbonden door stromen van energie, water en voedingsstoffen in en rondom de aarde. Alle individuele organismen danken hun bestaan aan Gaia, en andersom kunnen alle organismen samen het wereldklimaat manipuleren. Zo wordt de kringloop van belangrijke elementen voor het leven in stand gehouden.

Hoe en door wie is het ontstaan?
De Gaia Theorie is bedacht door de chemicus James Lovelock. Lovelock werkte in de zestiger jaren bij de NASA aan het ‘life on Mars’. Op verzoek van de NASA verdiepte hij zich in de jaren zestig in de mogelijkheid van leven op andere planeten. Hij merkte op dat de atmosfeer van Mars en Venus bijna helemaal uit CO2 bestond, terwijl de atmosfeer van de aarde bijna helemaal uit stikstof en zuurstof bestaat. En op die planeten was helemaal geen leven, op de aarde wel. Hij dacht dat het misschien iets met elkaar te maken zou kunnen hebben.
Daarom is hij de Aarde gaan onderzoeken en dat was het begin van zijn theorie dat de aarde werkt als één groot levend wezen, de Gaia theorie.

Waar komt de naam Gaia vandaan?
Het verhaal gaat dat, terwijl Lovelock op het land rond zijn huis in Wilshire (Engeland) liep, hij de theorie aan zijn buurman William Golding vertelde. Lovelock vroeg aan hem een geschikte naam voor de theorie. Hij stelde de naam ‘Gaia’ voor, naar een Griekse god die de Aarde uit de chaos had gehaald en zo een moeder aarde was geworden die met haar 2 kanten de mensen strafte of beloonde.

Wie hebben kritiek op de theorie?
Er zijn verschillende groepen mensen die kritiek hebben op de Gaia theorie.
1.) Gelovige mensen. Zij beweren dat de aarde een levenloze omgeving is die geschapen is door God. Het feit dat de omstandigheden op aarde precies goed zijn voor het bestaan van leven komt doordat God daarvoor heeft gezorgd.
2.) Natuurwetenschappers. Zij geloven in de Big-Bang theorie. De eerste organismen waren eencellig en hier zijn later door natuurlijke selectie en mutatie alle huidige organismen uit ontstaan. Alle levende wezens hebben een aantal dingen gemeen: Beweging, gaswisseling, waarneming, voeding, uitscheiding en voortplanting. Gaia voldoet niet aan al deze voorwaarden.

Wat is het antwoord van James Lovelock op deze kritiek?
Op de kritiek van de gelovige mensen geeft Lovelock als antwoord dat hij hun God helemaal niet beledigt. Het feit dat Gaia functioneert als een groot leven wezen heeft niks te maken met of het nou wel of niet oorspronkelijk geschapen is door God. Als zij graag willen geloven dat de aarde door God geschapen is moeten ze dat vooral doen en zijn theorie staat hierbij niet in de weg.
Op de kritiek van de natuurwetenschappers heeft hij ook allemaal een antwoord. Je moet Gaia niet zo sterk vergelijken met bijvoorbeeld een dier. Een dier heeft een leefomgeving (Gaia), Gaia heeft geen leefomgeving waaruit zij voedsel e.d. haalt. Gaia haalt haar voedsel uit zichzelf, haar gaswisseling vindt ook plaats in haarzelf en ga zo maar door. Was voortplanting betreft moet je het ongeveer hetzelfde zien als met voeding. Gaia heeft geen partner van dezelfde soort waar zij zich mee voort zou kunnen planten. Daarentegen vind er in Gaia wel voortplanting plaats (door o.a. mensen den dieren). Je zou daarom o.a. de mens kunnen zien als de voortplantingsorganen van Gaia.

Wat is Daisyworld?
Er is, aansluitend op de Gaia theorie een eenvoudig model gemaakt, dat laat zien hoe een planeer in staat zou kunnen zijn om zichzelf in leven te houden. Daisyworld is een versimpelde voorstelling van onze aarde. Het is een planeet die draait om een madeliefjeszon, en op de planeet zelf heb je twee verschillende typen madeliefjes. Het ene type is zwart en het andere type is wit.
In het begin heb je ongeveer evenveel witte als zwarte madeliefjes. Omdat het in het begin nog relatief koud is (de zon schijnt nog niet echt fel), hebben de zwarte madeliefjes de voorhand. Zij kunnen namelijk warmte absorberen. Door die zwarte madeliefjes wordt de aarde steeds warmer. Op een gegeven moment wordt het zo warm dat de zwarte madeliefjes niet meer kunnen leven en dan hebben de witte madeliefjes weer voordeel. Doordat zij warmte terugkaatsen koelt de aarde weer af en gaan de zwarte madeliefjes ook weer groeien.