Samenvatting H1

Samenvatting aardrijkskunde h1 §2 t/m 4

§2 kantelt het economisch wereldbeeld?
Het aandeel van de industriegoederen van de westerse landen daalt, terwijl het aandeel de BRIC-landen stijgt. De westerse multinationale doen ze om 2 redenen :  c

1. Al sinds 1980 verplaatsen westerse multinationale ondernemingen hun maakindustrie naar lagelonenlanden. Een gevolg is dat de industriële werkgelegenheid daalt en dat sommige lagelonenlanden grote producenten van industriële goederen worden. Naast het maken van producten, ontwikkelen de opkomende landen deze ook steeds vaker. De kennis daarvoor hebben zij niet meer in huis en China telt nu al twee keer zoveel wetenschappers als de vroegere grootmacht Japan. Niet alleen de maakindustrie wordt verplaatst, dit gebeurd ook steeds vaker met de diensten.
2. De opkomende landen vormen een interessante afzetmarkt, de koopkracht neemt immers toe. De gedachte is → als je de markt wil veroveren, moet je er maar zitten.

Een flink stuk van de wereldhandel, verschuift naar de periferie or semi-periferie landen, daar worden immers veel goederen gemaakt die bestemd zijn voor westerse landen. → levert handel op.   de wereldeconomie is enorm toegenomen, de oorzaken daarvan zijn:

1. Voor een auto heb je verschillende producten nodig, die producten worden gekocht waar het goedkoopst is, dat stimuleert de wereldhandel.
2. Het transport is veel sneller, en goedkoper geworden→ Doordat containers wereldwijd dezelfde afmetingen hebben, passen ze op elk vervoersmiddel.
3. De handelsgrenzen verdwijnen steeds meer, de Wereldhandelsorganisatie (WTO) wil de wereldhandel bevorderen en tet 160 landen als lid, de verschillen tussen de leden zijn echter zo groot, dat afspraken maken moeilijk is.

Landen raken steeds meer met elkaar verweven→ globalisering

Eerst maakten Europa en de VS in de wereldorganisatie die dienst uit, maar de verhoudingen zijn veranderd, China en de andere opkomende landen beslissen nu ook volop mee.  de centrumlanden hebben nu nog een grote voorsprong bij het ontwikkelen en produceren van goederen en diensten, maar het economisch zwaarte punt  (global shift) is aan het verschuiven. De richting is nog onduidelijk, maar de BRIC-landen zijn goed op weg. We zijn misschien op weg naar een multipolaire wereldeconomie → een economie waar op meerdere plaatsen in de wereld belangrijke economische kerngebieden liggen.

§3 ontwikkelingen van de handelsstromen
Gebieden die nauwelijks contact hadden met de buitenwereld in die tijd, werden door handelsstromen verbonden met Europa. Daarin zijn twee periodes te onderscheiden:

1. 1500-1800: de fase van het handelskolonialisme. Vanuit de koloniën worden grondstoffen gehaald (katoen & specerijen) en plantages aangelegd.
2. 1800-1950: de fase van het industrieel kolonialisme. Door industrie wordt het belangrijk dat je verzekerd bent van de aanvoer van grondstoffen en dat de afzetmarkt hebt voor de industrieproducten.

Na het eind van de 2e wereldoorlog zijn er 2 belangrijke veranderingen:

1. De koloniën worden in snel tempo onafhankelijk → dekolonisatie.
2. De wereld wordt opnieuw ingedeeld,  er ontstaan 3 blokken → het westerse-, het communistische- en het ontwikkelingslanden blok.

Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie,  wordt de wereldorde opnieuw opgeschud. De vrijemarkteconomie wordt het belangrijkste economische systeem op de wereld. Een vrijemarkteconomie ontwikkelt zich het beste in een wereld zonder handelsbelemmeringen → vrijhandel.                                     

Voordelen van vrijhandel tussen landen zijn:

1. Een land kan zich specialiseren in de productie van de goederen of diensten die dat land het beste of het goedkoopst kan maken.
2. Bedrijven hebben toegang tot buitenlandse afzetmarkten.→ zo kunnen ze veel groter worden dan wanneer ze hun producten alleen op de binnenlandse markt verkopen.

Aan vrijhandel zit ook een nadeel. Bedrijven krijgen te maken met buitenlandse concurrentie en kunnen daardoor failliet gaan. Veel landen proberen hun markt af te schermen tegen buitenlandse concurrentie → protectionisme. Zo kan een land de import tegen gaan door importheffingen op te zetten. Zo maakt het land dat de arbeiders hun producten niet kunnen verkopen, maar eet je zelf wel iets veel te duurs. Toch verliest na 1990 het protectionisme snel terrein en gaat liberalisering van de wereldhandel door.