Samenvatting Aardrijkskunde H2 par 2,2

Par 2:

‘’Waaruit bestaat de aarde?’’

1. De Aardkorst, gemiddeld 10 – 40 kilometer dik
2. De Aardmantel, gemiddeld 1000 tot 3200 graden.
3. De Aardkern, een binnenste deel van de aarde: Een grote ijzeren kogel.

‘’Welke soort breuken zijn er?’’

1. Divergente breuk: Platen bewegen uit elkaar. Hier komt magma uit de aardmantel omhoog, het magma stolt en vormt nieuw gesteente. Zo drijven de continenten van elkaar weg.
2. Convergente breuk: De platen bewegen naar elkaar toe. De zwaardere plaat gaat onder de lichtere plaat, het gesteente gaat de aardmantel in en wordt weer magma. Er komen ook aardbevingen voor en er ontstaan
3. Transforme breuk: De platen schuiven langs elkaar. Doordat de platen grillig zijn gaat het schuiven met horten en stoten. De platen haken; en als eentje verschuift, dan komt er een aardbeving.’

Divergent^                                   Convergent^                          Transforme breuk^

‘’Bewegende platen:’’

De aardkorst bestaat uit losse aardplaten (ofwel schollen). Waar aardplaten elkaar grenzen liggen breuklijnen. Het bewegen van aardplaten door convectiestromen heet plaattektoniek en dat gaat met enkele centimeter per jaar. Er zijn 6 aardplaten en nog een aantal kleinere.

Par 3:

‘’Hoe werken/ontstaan stratovulkanen?’’

Bij een convergente breuk duikt de zware plaat in de lichtere plaat steeds dieper in de aardmantel, waardoor het gesteente smelt. Het magma wilt omhoog -> De druk word te groot; de vulkaan barst de explosief uit. De taaie lava stolt snel; vulkaan krijgt steile hellingen ofwel een Stratovulkaan.

‘’Hoe worden/onstaan vulkanen opgebouwd?’’

-in de buurt van breuklijnen. Daar zijn openingen in de aardkorst waardoor magma naar buiten kan komen. Als het magma boven is heet het lava. Op sommige plekken kan de lava naar boven, waar het niet kan, hoopt het magma zich op in magmakamers (ruimtes diep in de aardkorst vol met magma). Als de druk in de magmakamer te groot wordt, barst de vulkaan uit. Uit de gestolde laa, modder en stenen onstaat een berg: de kegel. De opening boven de kegel heet de krater van de vulkaan.

“Hoe werken/ontstaan schildvulkanen?’’

Bij een divergente breuk schuiven de aardplaten uit elkaar. Het magma stroom daardoor veel rustiger naar buiten. De lava is vloeibaar en stroomt een grote afstand voordat hij stolt. Dit is Effusief vulkanisme. Hierdoor onstaat een vulkaan met een flauwe helling: een schildvulkaan. 

“Hoe werken/ontstaan hotspotvulkanen?’’

De hotspotvulkanen hebben niks met breuklijnen te maken, maar met aardplaten. Deze vulkanen ontstaan op plekken waar het in de aardmantel zeer heet is. Waar het magma door de aardkorst breekt, onstaat een schildvulkaan. Hawaii is boven een hotspot.

“Hoe werken/ontstaan geisers?’’

Doordat water in de grond wordt verhit, komen er gassen en dampen uit gaten en scheuren. Een geiser (heetwaterbron) spuit met enige regelmaat water en stoom hoog de lucht in. Geisers komen maar op een paar plaatsen op aarde voor. Doordat ze alleen bij bepaalde omstandigheden ontstaan. Onder de grond is een pijpenstelsel met grondwater. Dit stelsel is via een nauwe opening verbonden met de buitenlucht.