Migratie en vervoer

Migratie en vervoer

Hoofdstuk 1: Migratiestromen

Hoe vinden migratiestromen op wereldschaal plaats?

Hoe is de trek van het Zuiden naar het Noorden?

Migranten richting het Noorden trekken na 1945 vooral naar Noord-Amerika. Immigranten in de VS komen steeds meer uit landen in het Zuiden. Migranten uit het Zuiden die richting Europa trekken, komen vooral uit Noord-Afrika en Azië.

Hoe is de migratie in het Zuiden?

De migratie in het Zuiden is groter dan de migratie van het Zuiden naar het Noorden. Dit geldt vooral voor Afrika en Azië. Migranten in Afrika zijn veelal vluchtelingen. In Azië komen zowel arbeidsmigranten als vluchtelingen voor.

Hoe zijn migratiestromen te verklaren?

De migrantenstromen zijn te verklaren door:

- Kenmerken van het vertrek- en vestigingsgebied:

• Pullfactoren: Aantrekkingskrachten. Bij vrijwillige migratie overheersen de pullfactoren.
• Pushfactoren: Afstotende krachten. Bij gedwongen vertrek overheersen de pushfactoren
- Intermediaire factoren die de migratie kunnen bevorderen of belemmeren.
- Persoonlijke kenmerken van de migrant
- Groepskenmerken van de migrant.

Welke migranten zijn er in Europa?

Waar komen migranten in Europa vandaan?

Van de EU-bevolking heeft 4,7% niet de nationaliteit van het woonland. Hiervan is 3% van buiten de EU.
Als resultaat van de Zuid-Noord-migratie heeft West-Europa vooral te maken met migranten uit het zuiden van Europa en uit voormalige Europese koloniën.

Waarin verschillen migranten in Europa?

Voormalige wervingsgebieden van gastarbeiders en voormalige koloniën zijn nog steeds bepalend voor de nationaliteit van veel buitenlanders in een land. Daarnaast vormen ook mensen met de nationaliteit van de buurlanden een belangrijke categorie buitenlanders.

Hoe verloopt de migratie van en naar Nederland?

Waar gaan de Nederlandse emigranten naartoe?
De emigratie van Nederlanders is direct na de Tweede Wereldoorlog groot geweest. De belangrijkste pushfactor hierbij was de slechte arbeidsmarkt in Nederland. De belangrijkste emigratielanden waren:

- Canada
- Australië
- Verenigde Staten

De huidige emigratie is vooral op onze buurlanden gericht.

Waar komen de immigranten in Nederland vandaan?

- Nederlanders (terugkerend na emigratie)
- Indonesiërs (vluchtelingen voor en na de onafhankelijkheid in 1949)
- Marokkanen en Turken (arbeidsmigranten, gezinshervormers)
- Surinamers en Antillianen (vluchtelingen en arbeidsmigranten)
- Iranezen, Irakezen en Somaliërs (vluchtelingen)
- Arbeids-, economische en huwelijksmigranten uit andere EU-landen.

Waar wonen de Nederlandse immigranten?

Gezinshereniging: buitenlanders die zich willen herenigen met hun gezinsleden die al in het emigratieland verblijven.

Segregatie: Het ontstaan van een ruimtelijke scheiding tussen verschillende bevolkingsgroepen. Door sociale segregatie neemt ook de sociale afstand tussen groepen toe.

Amsterdam, Rotterdam en Den Haag zijn de belangrijkste woonregio’s van immigranten. Hier speelt het probleem van segregatie. Vooral rond de stadscentra wonen veel immigranten. Ook in de industriegebieden in het oosten en zuiden van Nederland wonen Turkse en Marokkaanse immigranten.

Hoofdstuk 2: Migratievraagstukken

Welke gevolgen heeft migratie binnen het Zuiden?

Wat betekent migratie voor verstedelijking?

De stedelijke bevolking groeit in de arme landen veel sneller dan in de rijke landen. De voornaamste oorzaak hiervan is de migratie vanaf het platteland.

Welke invloed heeft migratie op de vertrekgebieden?

Positieve effecten van emigratie voor het vertrekgebied zijn:

- Afname van de armoede
- Stimulans voor de huizenbouw
- Beter onderwijs

Negatief effect van emigratie voor het vertrekgebied zijn:
- De meest ondernemende mensen vertrekken. De stumpers blijven over.

De overheidsmiddelen om het wegtrekken van mensen te voorkomen zijn beperkt.

Welke invloed heeft migratie op de vestigingsgebieden?

In veel steden in arme landen heersen slechte leefomstandigheden. Om de problemen aan te kunnen pakken, moet het stadsbestuur de bestaande situatie eerst legaliseren. Dit gebeurt nu niet, omdat dit leidt tot nieuwe migratie naar de stad.

Welke invloed heeft de Zuid-Noordtrek op de bevolkingssamenstelling?

Hoe ziet de bevolkingssamenstelling eruit na emigratie?

Migratie is selectief. Een leeftijd van 15-45 jaar en een goede scholing zijn algemene kenmerken van emigranten. Behalve tot een direct bevolkingsverlies leidt dit tot een afname van het geboortecijfer. Het vertrek van hoogopgeleiden hoeft lang niet in alle gevallen negatieve effecten te hebben, maar vaak is dit wel nadelig voor de ontwikkeling van het vertrekgebied.

Hoe ziet de bevolkingssamenstelling eruit na immigratie?

Migratie beïnvloedt onder meer de etnische samenstelling, de groei van de bevolking, de sekseverdeling, de leeftijdsverdeling en het inkomensniveau in de ontvangende samenleving. Migranten trekken vooral naar stedelijke gebieden dus zijn daar de effecten het grootst.

Hoe gaan overheden om met het migratievraagstuk?

Wat houdt het Nederlandse toelatingsbeleid in?

Het Nederlandse toelatingsbeleid kent drie criteria:

- Internationale verplichtingen:
• arbeidsmigranten uit de EU
• Conventie van Genève: Een vluchteling is iemand die uit gegronde vrees voor vervolging wegens ras godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep, zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit bezit en die de bescherming van dat land niet kan of, uit hoofde van bovengenoemde vrees, niet wil uitroepen
• Schengen-akkoord
- Nederlandse economische belangen
- Humanitaire redenen: gezinshereniging

Als immigranten geen beroep op deze bovenstaande criteria kunnen doen, blijft slechts het asielverzoek over. Als hij dan in Nederland wordt toegelaten is het een vluchteling.

Hoe is het beleid elders in Europa?

Schengen-akkoord: Verdrag tussen Europese staten waarin vrij personenverkeer wordt toegestaan tussen de ondertekende landen.

Gevolgen Schengen-akkoord:
- Een asielzoeker moet in het eerste Schengenland van binnenkomst asiel aanvragen
- Asielzoekers die via zogenaamde veilige landen in de deelnemende Europese landen zijn binnengekomen, moeten terug naar dat veilige land om daar asiel aan te vragen.

Het Schengen-akkoord is van oorsprong een economisch akkoord, maar is tot een instrument geworden van een restrictief asiel- en immigratiebeleid. Binnen de Europese landen bestaat geen overeenstemming over het te voeren beleid, waardoor de onderlinge verschillen in behandeling van asielzoekers groot zijn.

Hoofdstuk 3: Wereldhandel

Hoe verlopen vervoersstromen?

Welke routes volgen de goederenstromen?

Global shift:

Accentverschuiving in de productie en handelsstromen; de nadruk lag vroeger op de landen in West-Europa en het oosten van de VS, maar nu komt het meer te liggen op de landen rond de Grote Oceaan.

In sommige gebieden wordt veel vervoerd en in andere gebieden weining. Verklaring van Ullman:

- Er is veel handel tussen gebieden als deze elkaar aanvullen (complementariteit)
- Hoe goed kan een product vervoerd worden? (transferability)
- Zijn er tussenliggende mogelijkheden? (intervening opportunities)

Hoe veranderen internationale vervoersstromen?

Wat zijn de gevolgen van de global shift voor de vervoersstromen?

We zien in de wereld een sterke opkomst van nieuwe industrielanden in Zuid- en Oost-Azië. Deze global shift betekent een verschuivingin de richting van wereldhandelsstromen.

Welke kenmerken hebben mainports?

Transportketen bestaat uit:

- collectienetwerk
- verplaatsingsnetwerk
- distributienetwerk

Hub:

Een grote haven of luchthaven die vanuit alle richtingen goederen en mensen ontvangt en die vervolgens weer in allerlei richtingen doorstuurt.

Mainport:

Een zeer grote haven of luchthaven die tevens een belangrijke distributiefunctie heeft. Mainports hebben een gunstige economische en geografische ligging.

Welke invloed hebben vervoersstromen op de locatiekeuze van bedrijven?

Welke invloed heeft de technologische ontwikkeling op vervoersstromen?

De transportmiddelen zijn steeds groter en sneller geworden: de relatieve afstand is afgenomen en de transportprijs is lager geworden. Het belang van de verschillende vestigingsplaatsfactoren verandert. Daardoor is het mogelijk handel te drijven met alle landen in de wereld. Nieuwe industrielanden profiteren hiervan. Vooral havensteden prifiteren van de sterke toename van de transport.

Hoe kiest een bedrijf een vestigingsplaats?

Achterland:

Het gebied dat veel goederen ontvangt van en levert aan een zeehaven

Inlandterminal:

Overslagpunt van goederen, landinwaarts gelegen in de buurt van een corridor.

Corridor:

Verkeersas tussen belangrijke steden, geschikt als vestigingsplaats voor bedrijven die afhankelijk zijn van goed transport.

Hoofdstuk 4: Vervoersstromen veranderen Nederland

Hoe verlopen de vervoersstromen in Nederland?

Waarom is transport erg belangrijk voor Nederland?

Transport levert in Nederland een grote bijdrage aan de werkgelegenheid en aan het BNP. Internationaal gezien is transport in Nederland belangrijker dan in de meeste andere West-Europese landen.

Hoe verlopen de contacten tussen de mainports en het achterland?

Vanuit Europese Distributiecentra (EDC’s) worden grote delen van Europa van goederen voorzien. Internationale transporten verlopen vaak via bepaalde transportwegen en vormen zo de corridors. Door de goed ontwikkelde infrastructuur vestigen zich hier veel (vervoers)bedrijven en ontstaan overlaadpunten, waar goederen van het ene transportmiddel op het andere worden gezet.
Hoe kan Nederland haar distributiefunctie behouden en versterken?

Op welke manier kunnen de Nederlandse mainports verder groeien?

De Nederlandse havens en vliegvelden zullen in de toekomst verder groeien. Dat is erg belangrijk voor onze economie.
Bij de inrichting van nieuwe gebieden wordt niet meer uitsluitend op de economische voordelen gelet, maar ook op de nadelen dat het kan hebben op het milieu.

Hoe beoordeel je het ruimtelijke vervoersbeleid van de Nederlandse overheid?

Wordt de leefbaarheid groter door toename van het vervoer?

Gebruikswaarde:

De functies die de ruimte kan vervullen.

Belevingwaarde:

De mate waarin de mens zich prettig voelt in de ruimte.

Toekomstwaarde:

Er voor zorgen dat de ruimtelijke kwaliteit ook voor toekomstige generaties goed blijft.

Welke keuzes maakt de Nederlandse overheid?

Nimby-wet:

Not in my backyard: een wet die stelt dat het collectieve belang altijd zwaarder telt dan individueel belang.