Hoofdstuk 4.2: Natuurlijk systeem

4.2      Rivieren: natuurlijk systeem

Waardoor wordt een hoofdrivier gevoed?

• talloze zijrivieren
• grondwater

Stroomstelsel : Het geheel van de hoofdrivier met al zijn zijtakken

stroomstelsel bestaat uit 3 delen:

• bovenloop = hoog in de bergen, waar de rivier ontspringt. Door het grote hoogteverschil stroomt de rivier snel en is de erosieve kracht groot
• middenloop = het middelste deel, waar de rivier door een dal loopt waar hij zich heeft ingesneden
• benedenloop = dicht bij de monding waar de rivier door een riviervlakte stroomt. De stroomsnelheid is laag en hierdoor neemt de sedimentatie op.

Verval = het hoogte verschil tussen beide plaatsen.

Verhang = het hoogteverschil per kilometer

Bijvoorbeeld: Een breedte van 175 km en een verval van 14 m.  (hoogte)

I =  h : b

verhang = 14 : 175 = 0,08 m = 8 cm.

Gevolg geringe verhang: stroomsnelheid neemt af, daardoor begint de rivier te sedimenteren en te kronkelen. = meanderen

stroomgebied = is het verzamelgebied van een rivier waarbinnen alle neerslag en grondwater via de zijrivieren uiteindelijk in de hoofdrivier stroomt.

waterscheiding = is de grens tussen de stroomgebieden. (zie bron 6 op blz 86) Dit zijn altijd

gebergten of andere verhogingen in het landschap

vertragingstijd = De tijd die het regenwater nodig heeft om uiteindelijk

in de rivier te komen De snelheid hangt af van het gesteente in de ondergrond, de bodem en de vegetatie. poreus gesteente zoals kalksteen, laat water door, en graniet niet. (geen gaatjes) in een klei boden zakt het water minder snel weg en in een zandbodem wel sneller. op kale helling(ontbossing) krijgt water niet de tijd om in de bodem te gaan, een beboste helling duurt het veel langer

Regiem = verschil waterafvoer gedurende het jaar

Gletsjerrivier =  wordt gevoed met smeltwater, komt vooral vrij in het voorjaar wanneer de sneeuw begint te

smelten

regenrivier =  wordt gevoed door regenwater, met een hoge waterafvoer in de natte maanden van het jaar. (de MAAS is een echte regenrivier)

gemengde rivier =  krijgt water voor een deel van smeltwater en voor een deel van regenwater. regiem is hier regelmatig. (de RIJN is

een gemengde rivier)

debiet = totale hoeveelheid  water

die een rivier afvoert (per SECONDE)

piekafvoer = de maximale afvoer tijdens een hoogwaterperiode