Hoofdstuk 4, Antropologie

Paragraaf 1 Culturele antropologie: wetenschap die zich bezig houdt met het bestuderen van volken en hun culturen. Vroeger maakte men onderscheid tussen beschaafde en primitieve volken. Nu wordt vaak de indeling in complexe culturen of minder complexe culturen gebruikt. Daaraan zou geen waardeoordeel vastzitten. - In complexe culturen maakt men gebruik van machines, in minder spierkracht van mens/dier. - In complexe zijn mensen veelal sterk gespecialiseerd in een taak. In minder liggen beroepen niet helemaal vast. - In complexe zijn regeringen en vakbonden belangrijk. In minder spelen families of dorpen een grotere rol. In complex is alles vastgelegd in officiële regels, minder niet. De culturele antropologie probeert het gedrag van mensen te begrijpen en daarmee de verschillen
tussen culturen te verklaren. Om gegevens te verzamelen gaan ze een tijd bij zo’n volk wonen, participerende of deelnemende observatie.
Paragraaf 2 Nomadisme: een manier van leven, ze verblijven op een plaats zolang er voedsel is. Sedentaire landbouwers verbouwen een stuk grond, en als de grond is uitgeput zoeken ze een nieuw stuk. Bomen worden gekapt en verbrand, de as dient als bemesting. Belangrijkste vw is de hak. Deze manier van lb wordt shifting cultivation of brandbouw genoemd. Regenwoud heeft meer dan 15 jaar nodig om te herstellen. Als de grond te snel opnieuw gebruikt wordt, wordt roofbouw gepleegd. In gebieden met vruchtbare grond zijn meer intensieve vormen van landbouw
mogelijk, bv de sawabouw van Java, kunstmatig terrassen rijst verbouwd. De Masai uit O-Afrika trekken met hun kuddes van drinkplaats naar drinkplaats. Vee is voor hun veel
meer dan voedsel. Ze hebben een belangrijke plaats in de godsdienstige gebruiken. Deze samenhang van eco, soc, en godsd gebruiken rond vee noem je, cattle complex. Paragraaf 3 Mensen in groepen kunnen op verschillende manieren met elkaar verbonden zijn. - Verwantschap, familie van elkaar, bv de aboriginals geloven dat de familiebanden heel ver terug gaan naar een voorouders, clan. Als de afstamming wordt teruggerekend via de vader, grootvader enz, is een clan patrilineaal. Gaat de afstamming via de vrouwen, dan is de clan matrilineaal. - Mensen kunnen ook via een huwelijk aan elkaar verwant zijn. Huwelijken zijn bij veel volken belangrijk, want via een huwelijk kun je nl contacten met andere groepen leggen. Soms mogen jongens en meisjes
alleen trouwen met mensen uit een andere groep of clan, exogamie. En endogamie is dat er alleen getrouwd
mag worden met iemand uit de eigen clan of uit het dorp. Als een man met meerdere vrouwen tegelijk is getrouwd noem je dat polygamie. De Indiase samenleving is opgedeeld in kasten. Vaak hebben alle mensen van een kaste hetzelfde beroep. Mensen mogen niet buiten de eigen kaste trouwen. De kasten zijn dus endogaam. Officieel is het Indiase
kastenstelsel in 1949 afgeschaft. Maar in het dagelijkse leven speel het nog een grote rol. Paragraaf 4 Macht is de mogelijkheid om een ander iets te laten doen wat jij wilt, met geweld, maar het kan ook zijn dat mensen een leider volgen omdat ze vinden dat hij de juiste beslissingen neemt. Dan is de macht gebaseerd op gezag of autoriteit. Of mensen hun leider zonder dwang volgen, wordt onder andere bepaald door ideologie. Dat zijn de ideeën ver hoe een samenleving bestuurd moet worden. Zolang de leiders dezelfde ideologie hebben als de bevolking is er geen verzet. Mensen zijn dan zonder morren bereid om bv belasting te betalen. Een samenleving zonder leiders en regels heet een anarchie. Een samenleving bestaat uit groepen mensen. Bijna altijd hebben sommige groepen veel macht; andere groepen hebben dan veel minder macht. - De groepen heten standen, als de macht gebaseerd is op de groep waarin je geboren bent, koning. - De groepen heten klassen, als de mach gebaseerd is op bezit, grootgrondbezitters. Iemand die veel vee, goederen of grond bezit kan anderen afhankelijk maken. Een grootgrondbezitter geeft bijv land aan arme boeren in gebruik. In land voor wat de landeigenaar geeft, eist hij gehoorzaamheid of arbeid. DE boeren hebben ook niets anders aan hem te geven. Zo worden ze van hem afhankelijk, patronage.
Paragraaf 5 Religie helpt mensen om te gaan met moeilijke te begrijpen dingen als leven en dood, goed en kwaad. Alle ideeën over het bovennatuurlijke en alle handelingen die daarmee te maken hebben, noem je religie. - monotheïsme: 1 god - polytheïsme: meerdere goden. Veel polytheïsten geloven dat de goden opgeroepen kunnen worden door een trancedans. Onder invloed van muziek, dan en soms verdovende middelen raken de dansers in trance en spreken namens de goden. Als religies met elkaar in contact komen kunnen er mengvormen ontstaan, bijv van mengvormen zijn voodoo op Haïti en winti in Suriname. De kennis en ideeën over goden wordt in mythen bewaard. Mythen gaan over de goden en hun belevenissen en over wat als goed en kwaad gezien wordt. De mythen vertellen ook veel over de cultuur van een volk. Sommige volken geloven net alleen in goden, maar ook in geesten, Vaak zijn dat zielen van overleden voorouders, Bepaalde volken geloven dat ook dieren en zelfs voorwerpen een ziel hebben, dit heet animisme. Animisme is meestal een onderdeel vd godsdienst van die volken. Paragraaf 6 Door migratie wonen er verschillende etnische groepen in Nederland. Die etnische groepen brengen een ander cultuur mee, andere gewoonten en gebruiken en ze hebben vaak een ander uiterlijk. Bovendien kent de Nederlandse cultuur allerlei subculturen, mensen die zich anders gedragen dan de doorsnee-nederlander, militairen en studenten. Al deze invloeden zorgen voor een cultuurverandering. Sommige mensen vinden al die cultuurveranderingen erg bedreigend, zij zien de andere culturen vaak in stereotypen, sterk vertekende en erg eenzijdige voorstellingen van mensen die anders zijn. Ze hebben vooroordelen. In de koloniale tijd is bijv het stereotype ontstaan. Door zo over Afrikanen te denken, konden de Europese landen hun koloniale machtsovername goedpraten. Culturen veranderen. Als een aspect van een cultuur verandert, veranderen vaak andere aspecten mee. De ontwikkelingssamenwerking probeert van dit proces gebruik te maken. Door de zwakke economische sector van ontwikkelingslanden te versterken, sullen ook aspecten als onderwijs en de positie van vrouwen verbeteren. Culturen veranderen voortdurend, ze passen zich aan nieuwe omstandigheden en nemen dingen uit andere culturen over. Als een cultuur zozeer verandert dat zowel de sociale, economische als geestelijke aspecten echt anders worden, cultuurrevolutie. Paragraaf 7 De Arabieren ontwikkelden zich van vee nomaden tot een succesvol handelsvolk met een zeer rijke cultuur. Er zijn veel Arabische stammen, hoewel ze onderling sterk kunnen verschillen, hebben ze de taal en godsdienst hetzelfde. - De Arabische taal bestaat uit veel dialecten, schrift is hetzelfde. - De islam is in het begin van de 7e eeuw ontstaan. - Moslims zijn monotheïstisch. - Koran. Binnen de islam zijn verschillende stromingen ontstaan. Dat komt omdat niet alle moslims de koran hetzelfde uitleggen. Soms worden niet alle koranwetten even streng nageleefd. Een van de kleinere en bekendste stromingen is het fundamentalisme. De fundamentalisten, leggen de teksten van de koran heel streng uit. In Arabische landen waar een fundamentalisten regering vormen, mogen de inwoners geen afwijkende ideeën hebben, een dictatuur.