2 rivieren: natuurlijke systeem
Stroomstelsel: geheel van hoofdstroom en zijtakken
- Bovenloop
- Hoog in de bergen
- Snel stromen
- Gletsjerrivier: rivier die voornamelijk bestaat uit water vanuit een gletsjer
- Middenloop
- Middelste deel
- Rivier snijdt een dal
- Verticale en horizontale erosie
- Regenrivier: rivier die bestaat uit regenwater en hoge waterafvoer heeft in natte maanden
- Maas
- Benedenloop
- Monding van rivier
- Riviervlakte
- Vervoert meeste water
- Gemengde rivier: rivier met mengeling van regen en gletsjerwater en regelmatig regiem heeft
- Rijn
Verval: hoogteverschil tussen beide plaatsen
- Verval neemt stroomafwaarts af
- 5 m – 1,5 m = 3,5 m
Verhang: hoogteverschil per km2
- 5m – 1,5 m = 3,5 m → 3,5/50= 0,07
Meanderen: het kronkelen van een rivier
- Vooral benedenloop
- Stroomsnelheid relatief laag
Stroomgebied: verzamelgebied van rivier waarbinnen alle neerslag via zijrivieren de hoofdrivier in stroomt
- Waterscheiding: scheiding van stroomgebieden
- Gebergten of andere verhogingen
Vertragingstijd: hoeveel tijd er nodig is om regenwater naar de rivier te brengen
- Kalksteen → laat water zakken, vertragingstijd lang
- Graniet → laat slecht water doorzakken, vertragingstijd kort
- Zand → laat water zakken, vertragingstijd lang
- Klei → laat water slechter doorzakken, vertragingstijd kort
- Ontbossing → vertragingstijd kort
- Verstedelijking → vertragingstijd kort
Regiem: schommeling van waterafvoer door het jaar
- Gemengde rivier: regelmatig regiem
- Gletsjerrivier: warme periodes groot regiem
- Regenrivier: natte maanden groot regiem
Piekafvoer: maximale hoeveelheid water die rivier in hoogwaterperiode afvoert
Debiet: totale hoeveelheid die een rivier afneemt
- In benedenloop het grootst
Klimaatveranderingen
- Stijging temperatuur → meer neerslag → hoger debiet
- Extreme weersituatie → onregelmatiger neerslagregiem
- Stijging temperatuur → zeespiegelstijging
3 rivieren: invloed van de mens
Onbedijkte rivier
- Geen dijken
- Meanderen
- Kleine verhang
- Bovenloop: verticale erosie
- Middenloop: verticale erosie
- Benedenloop: horizontale erosie
- Sediment
- Oeverwal: zandrug direct naast de rivier
- Kom: laaggelegen gebied waar klei is afgezet
- Stroomrug: geheel van rivierbedding met beide oeverwallen
- Hoge waterstand → meanders afgesneden → nieuwe rivierloop
- Terpen: aangelegde woonheuvel
Bedijkte rivier
- Dijken
- Winterdijk: hoge dijk
- Zomerdijk: kleine dijk
- Uiterwaarden: gebied dat kan overstromen
- Grasland
Ingrepen
- Kribben → rivier niet meanderen, bevaarbaarheid
- Zomerdijken ophogen → uiterwaarden niet overstromen
- Kanaliseren: stuwen met sluizen aanleggen → waterstand regelen
- Verstedelijking: ontstaan van stedelijke gebieden → vertragingstijd korter
5 rivieren: maatregelen
Maatregelen vroeger
- Dijkverzwaring: versteviging en verhoging van dijken om land te beschermen
- Noodoverloopgebieden: gebieden die mogen onderstromen
- Stuwen: dam die de waterafvoer regelt en voor bevaarbaarheid zorgt
Ruimte voor de rivier
- Dijkverhoging
- Rivierverruiming
- Veiliger en aantrekkelijker maken
- Nevengeul: extra riviergeul om water meer ruimte te geven
- Obstakels verwijderen: bebouwing verwijderen die de stroomdoorgang bij hoog water vermindert
- Verlaging uiterwaarden: afgraven kleilaag en zandlaag om de uiterwaarden te verlagen
- Dijkverlegging: uiterwaarden worden groter waardoor rivier meer ruimte krijgt
- Bergingsgebieden aanleggen: water wordt tijdelijk opgevangen zodat hoeveelheid water verminderd wordt
- Verminderen zijdelingse toestroom: verminderen van zijdelingse toestroom om hoeveelheid water te verminderen
- Kribverlaging: voorkomen van opstuwing door krib te verlagen
- Zomerbedverdieping: verdiepen van zomerbed zodat afvoercapaciteit vergroot wordt
- Dijkverhoging: verhogen van een dijk ter bescherming
- Ontpoldering: dijken van een polder verleggen om rivier meer ruimte te geven
- Bypasses en groene rivieren aanleggen: bedijkte gebieden met aftakking maken om water via omweg te leiden
6 rivieren: beleid
Nationaal waterbeleid:
- Veilige en leefbare delta’s
- Rivierengebied
- Kustgebied
- Waddengebied
- Zuidwestelijke Delta
- Rijnmond-Drechtsteden
- IJsselmeer gebied
- Zoetwatervoorzieningen en waterveiligheid
Drietrapsstrategie
- Vasthouden: in de bovenloop water opnemen in de grond
- Bergen: naar een ander gebied brengen en daar opslaan
- Afvoeren: stuwen en sluizen openzetten om water af te voeren
Watertoets
- Locatie past bij drietrapsstrategie?
- Geen afwenteling van water naar ander gebied
- Rijk
- Unie van waterschappen
- Vereniging van Nederlandse Gemeenten
- Interprovinciaal overleg
Internationaal waterbeleid
- Fluviaal schaalniveau: rivier wordt bestudeerd zonder naar grenzen te kijken
- Rijnconferentie: conferentie van Rijnoeverstaten over beheer van de Rijn
- Retentiegebieden en noodoverloopgebieden → tegengaan van overstromingen
- Verbreding uiterwaarden en overstromingsgebieden → rivier ruimte geven
- Verbetering waarschuwingssysteem → kans op overstroming verminderen
- Rijn 2020: actieplan van Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn en EU om wateroverlast en watervervuiling te voorkomen
8 Kust: natuurlijk systeem
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden