§ 2 Conflictgebieden in de wereld

Strijdtoneel: waar en hoe?

Gebieden met conflicten noemen we brandhaarden. Een gewapend conflict is een aanhoudende strijd waarbij in totaal minstens duizend doden vallen. Er zijn twee soorten gewapende conflicten:

1. Internationale conflicten: een conflict dat zich afspeelt tussen twee of meer staten
2. Burgeroorlogen: een conflict tussen bevolkingsgroepen binnen de grenzen van een land. Het kan escaleren tot een regionaal conflict, waarbij verscheidende landen betrokken raken. De rebellen breiden dan vaak de gevechten uit over de grens.

Strijd om de macht tussen volken

Bij binnenlandse conflicten gaat het bijna altijd over de macht die volkeren in een land hebben. Territorium is het woongebied van een volk. Dat is een staat of land als er om dat gebeid een internationale erkende grens ligt. Binnen een staat gelden wetten en regels waaraan de mensen zich moeten houden. Wanneer de mensen in een staat voelen dat ze bij elkaar horen (taal, geloof, gemeenschappelijke geschiedenis) vormen ze één volk. Alleen hebben niet al deze volken een eigen staat, wat leidt tot conflicten. Er zijn 5000 volken en 200 staten…

1. Regionalisme: een volk houdt, binnen een staat, sterk vast aan de eigen geschiedenis en de eigen cultuur.
2. Separatisme: de wens van een volk om zich van een staat af te scheiden.
3. Irredentisme: de wens om bij een ander land geaccepteerd te worden

Omstandigheden die leiden tot gewelddadige conflicten

Gewelddadige conflicten komen vaker voor in landen met de volgende kenmerken:

1. Ze zijn niet democratisch
2. De mensenrechten worden geschonden (marteling, corruptie, geen persvrijheid)
3. Een groot deel van de bevolking lijdt honger
4. Er zijn meer dan 500.000 vluchtelingen uit buurlanden
5. Kort geleden heeft een ander gewelddadig conflict plaatsgevonden

§ 3 Gevolgen van gewelddadige conflicten

Economische gevolgen

Een oorlog kost veel geld. Rijke landen halen dat uit de belastingen, maar dat kunnen rebellengroepen niet. Zij komen aan dit geld door middel van diamanten, drugs, olie en hout. Deze producten worden het land uitgevoerd door corrupte ambtenaren en welwillende buurlanden. Zonder deze inkomsten zouden rebellen geen geld hebben, en zou de oorlog voorbij zijn.

Mensen die vechten of vluchten kunnen niet werken. Land blijft braak liggen. Het is gevaarlijk door mijnen en granaten. Kinderen raken hierdoor verwond en infrastructuur vernield. Het is een vicieuze cirkel: gewapende conflicten ontstaan niet alleen door armoede, ze leiden ook tot armoede.

Sociale gevolgen

Een oorlog maakt dode slachtoffers onder de mannen, maar treft vrouwen en kinderen op een andere manier. Zij vormen ruim ³/₄ van de vluchtelingen. Velen van hen zijn slachtoffer van seksueel geweld.

Het aantal asielzoekers, vluchtelingen die een aanvraag tot verblijf indienen, is maar een fractie van het totaal aantal vluchtelingen. De meeste vluchtelingen zijn veel te arm om naar Europa te kunnen vluchten. Ze graaien bijeen wat ze kunnen dragen en vertrekken naar de dichtstbijzijnde veilige plek.  Ze leven jarenlang in vluchtelingenkampen met slechte omstandigheden. Heel soms vinden ze een baantje in de stad.

Gedurende de gewapende strijd zijn ziekenhuizen slecht bereikbaar. Ze zijn slecht voorzien van geneesmiddelen en kunnen alleen de ergste gevallen helpen. Vluchtelingen lijden en sterven vaak van ziektes. Ook psychische hulp is nodig. Slachtoffers van geweld dragen hun hele leven gevolgen met zich mee (niet allemaal): angst, hoofdpijnen en depressies.

Demografische gevolgen

Een genocide is de vernietiging van een volk, ras of groep, of een poging daartoe. Wanneer er bij een conflict veel slachtoffers zijn gevallen, kun je dat zien aan de grafiek van leeftijdsopbouw. Demografische gevolgen is alles wat te maken heeft met cijfers, grafieken etc. Ieder conflict heeft een demografisch gevolg. Die gevolgen zijn zichtbaar in de bevolkings piramide. Je ziet er extreme sterfte, maar ook opmerkelijke geboortecijfers terug.

4 Internationale bemoeienis

Vechten voor vrede

De vredesmacht is een verdedigingsleger onder aanvoering van de VN of andere organisaties om in een conflictgebied de vrede te bewaren. De soldaten van een vredesmacht staan vaak letterlijk tussen de partijen in ze zijn lichtbewapend en kunnen zichzelf alleen verdedigen. De bedoeling van vredesoperaties is dat de strijdende partijen elkaar langzamerhand weer vertrouwen. Het allerbelangrijkste van een vredesmissie is dat strijders ontwapend worden. Daarnaast is er economische en sociale wederopbouw nodig. Een vredesoperatie is veel goedkoper dan een oorlog.

Bijdragen aan vredesoperaties

Rijke landen dragen vooral geld bij aan vredesmissies, arme landen vooral troepen. Er zijn vier redenen waarom landen hun troepen laten deelnemen aan vredesoperaties:

1. Om troepen en materieel up-to-date te houden
2. Voor internationaal aanzien, landen die helpen krijgen meer prestige en invloed op de beslissingen van de VN
3. Om economische belangen te beschermen, dus banden met het land waar conflicten zijn
4. Uit medeleven

Dubbelrol

Soms wordt er geen VN-vredesmissie ingeschakeld. Dat komt door de werking van de Veiligheidsraad het hoogste orgaan van de VN. Hier wordt over vredesmissies besloten. De veiligheidsraad heeft vijftien leden, waarvan vijf permanent en tien roulerend. China, de VS, de Russische Federatie, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn de permanente leden, die vetorecht hebben: zonder hun instemming wordt er niets besloten. Als er een permanent lid bij een conflict betrokken is, is een internationale bemoeienis vrijwel onmogelijk. Dan kunnen andere organisaties een vredesmissie opzetten of bemiddelen.

Conflicten zijn vaak moeilijk te voorkomen of te beëindigen door de gigantische omvang van de wapenhandel, met name in kleine wapen. Veel landen verkopen kleine wapens gewoon aan probleem regio’s. Er zijn namelijk alleen internationale overeenkomsten over wapenhanden in het zwarte materieel. Maar ook die controle is niet heel strikt. Via via kan een oorlogsland veel te makkelijk aan wapens komen.