Hoofdstuk 3

3.1
Geofactoren » factoren die de elementen vormen voor de verschillende ecosystemen op aarde:
- Gesteente en reliëf (lithosfeer)
- Klimaat en lucht (atmosfeer)
- Bodem: dat deel van de grond, waaruit planten het grootste deel van hun voedingsstoffen halen. (1 á 2m diep)
- Water (hydrosfeer)
- Vegetatie (onderdeel biosfeer)
- Mens en dier (biosfeer)

De tropische zone
- Gelegen weerszijden van de evenaar
- Warm klimaat, nooit onder 18°C

- Veel neerslag
- Veel uitspoeling bodem, rode kleilagen

De subtropische zone
- Komt na de tropische zone, 20-30° NB en ZB
- Tenminste 8 maanden temperatuur boven de 10°C
- Hele jaar door neerslag, of kent een droog seizoen
- Minder uitspoeling dan de tropische bodems, roodgeel van kleur

De gematigde zone
- Voornamelijk op het noordelijk halfrond (europa, noord-amerika, rusland)
- Tenminste 4 maanden warmer dan 10°C
- Bodem heeft verschillende horizonten

De boreale zone
- Overgang tussen de gematigde zone en de polaire zone (rusland)
- Enkele maanden per jaar boven 10 graden
- Strenge winters
- Niet veel neerslag
- Podzolbodems

De polaire zone
- De temperatuur komt nooit boven de 10 graden
- Sneeuw
- Toendrabodems, grond is vaak bevroren


De Aride zone
- Zone is gesorteerd op hoeveelheid neerslag, de andere zones op temperatuur
- Dwars door de tropische, subtropische en gematigde landschapzones liggen aride zones (=zones met droge klimaten)


3.2
Landbouw in de zones
Tropische en subtropische zones
- Shifting cultivation; stukken bos worden gekapt of platgebrand, de boer zaait en oogst 2 jaar en gaat dan verder naar een volgend stuk land, zodat de bodem kan herstellen
- Intensieve zelfvoorzienende akkerbouw; vereist veel arbeid en de boeren bereiken een hoge productie door bemesting op kleine stukjes grond.

Aride zone
- Veel veeteelt, te weinig gras voor vee vanwege de droogde, daarom trekken de herders met hun kuddes van het ene naar het andere gebied
- Grond is te droog voor intensieve vorm landbouw
- Veel zelfvoorzienende landbouw

Gematigede zone
- Meditarane landbouw
- Commeriele graanbouw

- Gemengde bedrijven van akkerbouw en veeteelt
- Intensieve commerciële veeteelt
- In de koelere steppen vind je extensieve commerciële veeteelt

Noordelijke en boreale zone
- Soms nomadische veeteelt mogelijk, maar meestal te koud voor akkerbouw

Zelfvoorzienende landbouw:
- Afrika, Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië.
- Zij produceren het overgrote deel voor zichzelf.

Commerciele landbouw:
- De overige delen van de wereld
- Zij produceren voor de regionale, nationale of internationale markt
- Vaak grootschalig en gemechaniseerd

3.3
Natuurramp » Ramp, veroorzaakt door de natuur, waarbij veel slachtoffers zijn en er grote schade is aangericht.

Milieuramp » Verstoring door de mens van de natuur, waardoor zich een ramp met slachtoffers en financiële schade voordoet.

Milieurampen:

- Ozonlaag » Door de industrie tast de ozonlaag aan door schadelijke stoffen, CFK’s, deze breken hoog in de atmosfeer de ozonmoleculen af. Hierdoor komt er meer UVstraling op de aarde wat slecht voor je is.
- Opwarming aarde » door verbranding van fossiele brandstoffen zoals steenkool is het gehalte kooldioxide in de atmosfeer flink toegenomen.
- Opschuiven klimaatzones » Bij een toename van de wereldtemperatuur met 1 graden zullen de klimaatzones 200 tot 300 km naar het noorden schuiven. Sommige plantensoorten zullen hierdoor uitsterven. Ook zullen de ijskappen smelten en de wereld een stukje overstromen.
- Landdegradatie » Aantasting van het landschap, meestal door menselijk activiteiten. Zoals ontbossing(Azië) en overbevolking(Europa).
- Bodem erosie » Het snel verdwijnen van de voor plantengroei belangrijke verweringsgrond, meestal het gevolg van menselijke activiteiten. Bodemdegradatie » Verlies van de kwaliteit van de toplaag van de bodem.
- Verwoestijning » uitbreiding van de woestijn, veroorzaakt door verkeerde toepassing van landbouw, soms gecombineerd met klimaatvariaties.
- Verzilting » toename van het zoutgehalte van de bodem of het grond- en oppervlaktewater.
Duurzaam landgebruik » Natuurlijke hulpbronnen zodanig gebruiken dat men tegemoet komt aan de behoeften van deze tijd, zonder dat de behoeften voor de komende generaties in het drang komt.

3.4
Het lijkt of er steeds meer natuurrampen voorkomen. Dit heeft te maken met een nauwkeuriger registratie, maar ook veel kwetsbare gebieden dichter bevolkt raken, waardoor de gevolgen voor de mensen ernstiger zijn dan vroeger.

Voorkomen van natuurrampen is niet altijd mogelijk:

- Orkanen » meteorologen volgen een orkaan met satellietbeelden, zo kunnen ze zien welke richting hij opgaat en kunnen ze mensen alvast waarschuwen.
- Vulkaanuitbarstingen » zijn nooit precies te voorspellen, soms denken ze dat er 1 komt maar dat blijkt later helemaal niet zo te zijn.
- Aardbevingen » nog moeilijker om een ramp te voorspellen. Ze weten alleen de gebieden die gevoelig zijn voor deze natuurramp.

Hazard management » Het omgaan met de risico’s van een natuurramp.

Maatregelen nadelige effecten van natuurrampen zoveel mogelijk te beheersen:
- Onderzoekstechnieken en modellen: het doel is om te voorspellen waar en wanneer er een ramp plaats zal vinden
- Waarschuwingssystemen
- Rampenplannen: evacuatiecentra, hulpverlening ed
- Bouwtechnische maatregelen: bijv. gebouwen met rubberfunderingen om de trillingen van een aardbeving op te vangen.
- Verzekeringen tegen natuurrampen: Vaak is voor de bouw van een gebouw in aardbevingsgevoelige gebieden een verzekering verplicht.

Waarom blijven mensen in natuurrampgevoelige gebieden wonen?
- De dreiging wordt ontkend. “Het kan overal gebeuren”.
- Men probeert vat te krijgen op natuurrampen » herhalingsperiode » De tijd die tussen 2 rampen in een bepaald gebied zit.

- De inwoners wegen de voordelen van het wonen in het gebied af tegen de nadelen van natuurrampen.
- Geen geld om te migreren naar een minder kwetsbaar gebied.