Hoofdstuk 2 par 2 t/m 4

2.1 Hoe hard is gesteente?
Hooggebergten hebben veel reliëf.
Gesteenten in bergen verslijten dankzij verwering en erosie.

Verwering kan op 4 verschillende manieren gebeuren:
- door het bevriezen van water in scheuren
- door het uitzetten en krimpen van gesteente door temperatuurverschillen
- door plantenwortels die in de scheuren groeien
- door water dat gesteente oplost.

Erosie vindt plaats doordat water, wind of ijs met zand of stenen ergens langs beweegt. Het gesteente schuurt hierdoor uit.

Vanaf bergtoppen kunnen stenen naar beneden vallen en in rivieren terecht komen. In dit snelstromende water botsen stenen tegen elkaar aan. Hierdoor worden ze afgerond. Zo ontstaat er grind.

V-dalen ontstaan door rivieren en U-dalen door gletsjers.

2.3 Waar blijft alle zand, grind en klei?
Door de lage stroomsnelheid in de benedenloop sedimenteert al het materiaal dat de rivier vervoert. Hierdoor ontstaan laagvlaktes en delta. De laagvlaktes zullen bij hoogwater in de rivieren overstroomd worden en telkens opgehoogd worden met een nieuw laagje.

Op de plaats waar de rivier in zee stroomt, laat de rivier veel sediment vallen. Zo ontstaan er onderwater steeds nieuwe lagen. Zo ontstaat een delta.

Het sediment dat in zee terechtkomt kan door zeestromen in zandbanken en op het strand terecht komen. Hierdoor kunnen duinen ontstaan.

Wanneer sedimentlagen wegzakken en bedekt worden met een nieuw laagje worden ze samengeperst tot sedimentgesteente zoals zandsteen, schalie en kalksteen.
In deze lagen sedimentgesteente kun je later ook nog fossielen terugvinden van bijvoorbeeld schelpen of planten.

2.4 Gebergten verslijten, gebergten ontstaan
Hooggebergte met veel reliëf en spitse toppen   → jong gebergte

Middelgebergte, weinig reliëf, heuvelachtig          → oud gebergte
(al veel erosie en verwering plaatsgevonden)

Gebergten ontstaan wanneer aardkorstplaten botsen. Op deze plaatsen komen de sedimentlagen op de zeebodem in de verdrukking en worden deze opgeheven en geplooid. Hierbij kan ook magma uit de aardmantel omhoogkomen. Zo ontstaat het stollingsgesteente graniet.

Jong gebergte ontstaat op plaatsen waar aardkorsten op dit moment botsen.

Oud gebergte komen voor op plaatsen waar in het verleden aardkorstplaten zijn gebotst.