Hoofdstuk 2 Maquiladoras

Hoofdstuk 2

2.1

3 plekken toegankelijk voor schepen:
- Atlantische oceaan : Straat van Gibraltar
- Rode zee : Suezkanaal in Egypte
- Zwarte Zee: Bosporus

Gevolg nauwe straat van Gibraltar: nauwelijks eb en vloed bewegingen
Middellandse Zee zelf bestaat uit Bekkens o.a
- Adriatische Zee
- Tyrrheense Zee
- Egeissche Zee

Kustlijn van de Middellandse Zee is erg afwisselend.
Middellandse Zee heeft hogere saliniteit in vergelijking met Atlantische oceaan, dus hogere temperatuur en hoger zoutgehalte door de verdamping.

Oorzaak kenmerkende patroon zeestromen
- Verticale stromingen: worden veroorzaakt door toename zoutgehalte, water word zwaarder (dus grotere dichtheid) en zakt naar beneden. Zoeter (en dus lichter) water neemt daarbij de plek in van het zoute water.
- Horizontale stromingen: ontstaan doordat de hete zomers ervoor zorgen dat de watertemperatuur van de M-Z 5 graden hoger is dan open wateren op dezelfde breedte.
Hierdoor is verdamping groot (vooral oostelijk deel). Verdamping is groter dan aanvoer regen/zeewater. Als ander zeewater (uit bijv Atlantische oceaan) in Mid.Zee komt, wordt het warmer, daardoor word de verdamping groter en dat heeft gevolg: toename zoutgehalte.

Naast het Cs-klimaat (droge zomers, natte winters) is de oorspronkelijke mediterrane vegetatie een belangrijke factor die het Middellandse Zeegebied tot een geheel maakt. Neerslaghoeveelheid en de verdeling van neerslag heeft grote invloed op bodemgebruik. Vegetatie heeft zich aangepast aan het klimaat, planten groeien in het vochtige voorjaar. De natuurlijke vegetatie bestaat uit drie groepen planten soorten
Loofbos: Verliest het blad niet gedurende droge periode, lange wortels, leerachtige bladeren (kurkeik, steeneik)

Bladverliezende Stuiken: bloeien in het voorjaar, overleven in ruststand de droogte. (struikheide,buxus,brem, jeneverbes)

Maquis
Mens heeft bos doen verdwijnen. Er staat nu hoog doornachtig struikgewas. Tussen de struiken is ruimte voor kruiden zoals tijm,lavendel, rozemarijn.
Olijfboom vervanging van oorspronkelijke bos, olijfboom kan groeien op koude plekken. (5graden)

Mediterrane landbouw bestaat traditioneel uit akkerbouw, belangrijkste gewassen: Graan, olijfbomen en wijndruiven. Veeteelt is vooral extensief. Door irrigatie is het mogelijk veel dieren bij elkaar te houden of voer te verbouwen voor dieren, dieren staan dan meestal in stallen.

Akkerbouw komt in 3 vormen voor
Droge akkerbouw
Vind het hele jaar plaats, (vooral binnenlanden en gebergten). 2 of 3 jarige cyclus.
2 jarige cyclus: eerste jaar bebouwt, 2e jaar braak laten liggen
3 jarige cyclus: gedurende 2 jaar beweid en het 3e jaar bewerkt.
Nadeel 3 jarige cyclus: dat steeds maar een derde van de oppervlakte geoogst word, en gedurende braakligging kans op erosie. Seizoen werkloosheid.

Voordeel van droge akkerbouw: bomen en struiken kunnen nog groeien op plaatsen waar voor de eenjarige akkerbouwgewassen te weinig water is. Olijfbomen, notenbomen, vruchten.

Door irrigatie: minder afhankelijk van neerslag, boeren zijn arbeids- en kapitaalintensief, 3 tot 5 oogsten per jaar mogelijk, de gebieden liggen vooral in vlakkere en vruchtbare dalen aan de kust, steeds meer gewassen die oorspronkelijk niet uit dat gebied komen

Veeteelt in Middellandse Zee gebied heeft geringe economische betekenis die steeds verder afneemt. Maar veeteelt is wel in staat om gebieden die niet geschikt zijn voor andere bedrijfsvormen in gebruikt te nemen. Berggebieden en neerslachtige gebieden worden voor nomadische veeteelt of transhumance gebruikt.

Transhumance: Volgen jaarlijks vaste route, zomer in hogere berggebieden, winder warmere lagergelegen berggebieden, vast onderkomen bij zomerweiden, tijdens zomerverblijf verbouwen ze rond woonhut wat groenten en akkerbouw gewassen.

Nomaden: Moeten gaan betalen voor grazen, voormalige weidegebieden zijn tegenwoordig in gebruik voor droge/irrigatie landbouw. En aan de kust zijn ze bebouwd, schaden van plantengroei en erosie moet tegengaan
Dus de dieren worden nu per vrachtwagen van de ene naar de andere plaats vervoerd.

Moderne veeteelt:
Melk en rundvlees productie is zo gering dat alleen door import aan de behoefte kan worden voldaan. Er wordt nauwelijks varkens/pluimvee gehouden, alleen voor eigengebruik op kleine schaal.

2.2

Het Middellandse Zeegebied heeft een Cs-klimaat. Warme droge zomers, gematigde neerslachtige winters, subtropische landschapszone. Zuidoost Spanje en zuiden van de m-z uitzonderingen.

Mediterraan klimaat kan door de grote windsystemen worden verklaard:
Verdeling land en water op aarde : hoge,lage drukgebieden liggen niet in een rechte lijn.
Voor de verklaring van het klimaat zijn de volgende factoren van belang:
- Tropisch minimum/maximum
- Passaten en westenwinden
- Minimum: lage druk gebied (nat)
- Maximum: hoge druk gebied (droog)

Hoge luchtdruk = koude lucht daald (heldere hemel)
Lage luchtdruk = warme lucht stijgt op (wolken en regen, bevat veel waterdamp)

Humide klimaat=vochtig, neerslag groter dan verdamping.
Arideklimaat= droog, neerslag kleiner dan verdamping.

Tropisch minimum wordt veroorzaakt door:
- Loodrechte zonnestand in het gebied tussen beide keerkringen
- Door de schuine stand van de aardas ‘loopt tropisch minima ook mee’ tussen beide keerkringen. En beweegt ook de zone met de tropische minima met de loodrechte zonnestand mee. Deze zone met tropische minima wordt ook wel de inter-tropische convergentiezone (ITC) genoemd.

ITC ligt in juli noordelijker dan in januari. Boven continenten is de verschuiving het sterkst door grote temperatuur verschillen.

- Door verschuiven ITC verschuift ook ligging van hoge drukgebieden op Noordelijk Halfrond .
- Hoge drukgebied ligt in de zomer ±10 graden verder van de evenaar dan in de winter.
- In de zomer liggen deze maxima boven de oceanen,omdat boven land in dat seizoen door verwarming vaak een lagere druk heerst.
- Gebied met westenwinden schuift verder naar de evenaar zodat tot ongeveer 40 graden breedte aan de westkust van de continenten droge zomers voorkomen.
- Hogedrukgebied Atlantische oceaan = Azoren Hoog

Neerslag
In de winter: gebied met hoge luchtdruk trekt zich terug naar het zuiden. Vanuit het noorden komen koude luchtmassa’s in de richting van tropische luchtmassa’s die nog zo warm zijn van de temperatuur van het Middellandse Zeegebied. Door botsing koude lucht met vochtige warme lucht ontstaan mediterrane fronten. Mediterrane fronten verplaatsen zich van west naar oost.
Overgang van zomer naar winterseizoen: snel en onstuimig. Weeromslag in begint september, in westelijk Middellandse Zeegebied. Eind oktober pas in het oosten.

Winden ontstaan in de winter en voorjaar omdat er dan de grootste drukverschillen zijn tussen water en land.
Soricco
zeer hete woestijnwinden ontstaan wanneer lage druk gebieden van Middellandse Zee naar het oosten trekken en vanuit het zuiden hete droge lucht aanzuigen. De temperatuur kan 10 gaden hoger worden. Sirocco brengt meestal zand en stof mee.

Mistral
Zeer krachtige Noorden tot noordwestenwind, waait in het dal in de Rhône in Zuid-Frankrijk.
Lucht wordt tussen bergwanden geperst, er treedt een versnelling op. Grote temperatuursverschillen tussen noordelijk bergland en mediterrane gebied, de verwarming kan het verschil niet goed maken. Wind kan enkele dagen aanhouden en een volle storm met windstoten van meer dan 100km/uur.

De Bora
Kroatische kust. Na stuwing achter bergketens valt hij over de bergpassen als koude wind naar zee.

2.3

Waterproblemen
Middellandse Zee klimaat
Zomers warm met hoge verdamping, ’s Winters zacht, zomers tekort aan water, soms stortbuien, bosbranden, overstromingen. Dat komt door regionale verdeling neerslag, gedurende het jaar niet altijd evenveel neerslag.

Neerslagintensiviteit: Hoeveelheid neerslag die per uur of per dag valt. (overstromingen)
Neerslagvariabiliteit: neerslag per jaar, grote verschillen per jaar in het M-Z gebied, dit kan de waterbalans verstoren (verhouding verdamping en neerslag)
Als er weinig water in de bodem zit is er droogte, er kan weinig verdampen dus stijgt de temperatuur sneller. Zolang er iets kan verdampen gaat de stijging minder snel.

Noorden Afrika heeft problemen met water door: groei bevolking, vervanging van vegetatie naar akkerbouw, toerisme, exportgeoriënteerde (intensieve) landbouw neemt toe.

Oplossingen:
- Ondergrondse watervoorraden aangeboren (aquifers).
- Ontziltings installaties om zeewater te ontzilten (zout eruit halen).

Begroeiing Middellandse Zee gebied bestaat van oorsprong uit zomergroen loofwoud en steppevegetatie (is in meeste gebieden verdwenen)
Planten die nu aanwezig zijn zullen in de toekomst verdwijnen om plaats te maken voor agrarische doeleinden.