Hoofdstuk 2 en 3, Middelands Zeegebied & Stedelijke gebieden in de VS

Hoofdstuk 2: Middellandse Zeegebied

2.2 Platentektoniek rond de Middellandse Zee

Euraziatische plaat botst in het Middellandse Zee gebied op de Afrikaanse plaat. Aan de rand van deze twee platen zitten verschillende kleine platen vast, die elk anders bewegen. Hierdoor ontstaan jonge gebergten (tijdens de alpiene gebergtevormende fase).

- Iberische plaat
- Tyrreense plaat: Oostelijke richting, veel vulkanen(zoals de Etna) door subductie apulische plaat. Zorgde ook voor ontstaan Apennijnen.
- Apulische plaat (Ontstaan Alpen): Westelijke richting
- Anatolische plaat: Arabische plaat die zich heeft losgemaakt van Afrikaanse plaat en hierdoor de anatolische plaat naar het westen drukt.
- Egeïsche plaat: Afrikaanse plaat (bodem middellandse zee) duikt hieronder, Egeïsche plaat wordt hierdoor richting Afrika getrokken. Plaat wordt hierdoor uitgerekt (dunner) en is daarom overstroomt door water.

o Randen staan omhoog. Kreta gaat nog steeds omhoog
o Veel vulkanische eilanden op de rand

Afrika beweegt zich sinds het Krijt richting Europa.

2.3 Een onrustig gebied

Aardbevingen
- Italië en Griekenland, veroorzaakt door subductie. Gevaarlijk omdat de haard ondiep zit.
- Turkije, door transforme plaatbewegingen. (Anatolische en Euraziatische plaat)

Vulkanisme
- Allemaal veroorzaakt door subductie, meeste stratovulkanen of caldera’s.
o Oceanische korst smelt en vermengt zich met water en sediment, dit komt in de magmakamer. Alleen als de druk heel hoog is komt de stroperige magma eruit.

2.4 Landschap en klimaat rond de Middellandse Zee

Mediterrane vegetatie:
- Plantsoorten hebben leerachtige bladeren tegen zomerdroogte
- Veel stekelplanten tegen grazende dieren
- Sommige soorten kunnen tegen brand
- Nauwelijks verweringslaag en veel scheuren in de bodem
- Begroeiing vooral lage struiken en bomen: maquis of macchia
- Waar geen begroeiing is en wel tertiair sediment ontstaan al snel badlands.

Klimaat:
- Wintergroen
- Hoge neerslag variabiliteit en hoge intensiteit.
- Ligt op de grens van het de gematigde en tropische zone, door verplaatsing door het jaar ontstaan winden zoals de sirocco (warm en stoffig), mistral (koud) en de föhn (warm en droog).

2.5 De invloed van bewoners op het Middellands Zeegebied

Vooral de hellingen worden bebouwd. Hier werden terrassen aangelegd. Hierdoor werd voorkomen dat de bodem ging eroderen, en werd er meer water opgevangen. Verder werd vooral gebruikt gemaakt van plantensoorten die goed tegen weinig regen kunnen zoals olijven. In de winter werd wintertarwe gebruikt. Bij de extensieve veeteelt werd gebruik gemaakt van transhumance (in de winter laag en in de zomer in de bergen).

Na toetreding tot de EU werden er enorme hoeveelheden subsidies in dit gebied gepompt. Hierdoor zijn veel kleine boerenbedrijven verdreven.
Verder veel toerisme.

2.6 Landdegradatie rond de Middellandse Zee

Landschap raakt snel uit balans, er is veel landdegradatie (bovenste humuslaag verdwijnt) en erosie. Door grote landbouwbedrijven verdwenen scheidingen tussen akkers die eerst de grond vasthielden. Grote hoeveelheden dieren zorgden voor overbegrazing. Ook bulldozers hebben een grote rol gespeeld in de landdegradatie.

Het grootste probleem in dit gebied is de onregelmatige regenval. Door middel van moderne techniek wordt grondwater ook in droge tijden uit de grond gepompt. Hier wordt vaan onzorgvuldig mee omgesprongen waardoor verzilting ontstaat.

Hoofdstuk 3: Stedelijke gebieden in de VS

3.2 Een wereld van steden

Wereldsteden vormen een stedelijk netwerk en zijn de basis van de wereldeconomie.
Kenmerken wereldsteden (=Tokyo, Londen, New York):
- Concentratie hoofdkantoren MNO’s
- Dicht netwerk van verbindingen
- Intensieve uitwisseling van ideeën & informatie
- Veel financiële instellingen
- Oververtegenwoordiging van quartaire sector
- Knooppunt in internationaal transportnetwerk

Megastad: Een stad met meer dan 10 miljoen inwoners. Snelle groei te verklaren door:

- Hoge natuurlijke groei
- Vestigingsoverschot
- Uitbreiding stad, waardoor randgemeente ook meegeteld worden
Dit zorgt voor problemen op het gebied van werk en voorzieningen.

Drie redenen waarom sommige megasteden black holes zijn:
- Koopkracht van de bevolking heel laag, geen goede afzetmarkt
- Sociale en of politieke onrust
- Ideologie of opvatting verzet zich tegen liberale markteconomie

3.3 Steden in de VS

Achterland: Dat gedeelte van de omgeving van een megastad dat afhankelijk is van deze stad voor verschillende voorzieningen.

Amerikaanse steden zijn nog erg gericht op het achterland, waarschijnlijk omdat dit nog steeds een enorm grote afzetmarkt is.

Internationale/ economische belang te zien aan:
- Concentratie hoofdkantoren en zakelijke dienstverlening.
o Zwaartepunt schuift binnen VS naar het westen door:
Volgt het demografisch zwaartepunt
Economische groei, die vooral in Texas, Florida en Californië voorkomt.
Global shift, waardoor de Pacifische zone belangrijker wordt dan de Atlantische.
o Omvang van het vliegveld
Knooppunt in een vliegnetwerk > hub
Lijnen die vanuit de hub lopen > spokes

Amerikaanse steden:

- Hebben een CBS (Central Business District)
- Daarom heen de oude en verpauperde woonwijken
- Buiten de stad suburbs, waar de rijken wonen

3.4 Ontwikkelingen aan het stedenfront

Compacte stad > Stedelijk gebied
Kleine stadjes die goed bereikbaar zijn groeien uit tot belangrijke steden.
Stadjes krijgen een functie, er ontstaan functionele regio’s. Zo ontstaat een stedelijk gebied.

Stad > global city
Ruimtelijke geleding: Indeling van een stedelijk gebied in deelgebieden, gelet op de functie van de deelgebieden.

De maakindustrie in Amerika schuift richting mexico. Back offices schuiven ook uit naar de randen van de steden. Alleen de front office blijft in het centrum zitten. Alle aspecten die niet tot de kernactiviteiten behoren worden outgesourced.

Metropool: Moederstad, een centrale stad met voorsteden en een grote en dichtbevolkte randzone. In de randzone ontstaan edge cities en daarbinnen gated communities. Hierdoor ontstaat ruimtelijke segregatie.

Geografische ligging van een plaats:
- Site: Eigenschappen plaats
- Situation: Positie ten opzichte van andere plekken

3.5 New York, the Big Apple

Plek waar eeuwenlang mensen naar toe gaan die een kans willen. Ligt op een centrale plek voor een haven. Belangrijke mainport met een grote mainportregio. Ook een creatieve stad. Wel veel sprake van gentrificatie (vervallen wijken opknappen voor rijke mensen), hierdoor verdwijnen arme mensen naar troosteloze voorsteden.

Veel voorzieningen voor:
- Bewoners. Winkels.
- Toeristen
- Zakenwereld en internationale dienstverlening
- Financiële markt.
- Supranationale organisaties (VN)

3.6 Los Angeles, cultureel en economisch knooppunt

LA:
- Hoogwaardie industrie
- Grote haven, versterkt door global shift
- Internationaal zaken en financieel centrum
- Internationaal centrem van de entertainment bussiness
- Verzorgingscentrum voor een groot achterland
- Veel minorities, vooral hispanics
o Veel jonge hispanic immigranten
o Hoge geboortecijfers in die groep
o Gezinshervorming & gezinsvorming uit land van herkomst. Mensen die komen omdat familie er ook woont heet volgmigratie.

Gevolgen grote immigratie:
- Latinosering van LA
- Verschillen in leeftijdsopbouw van native en latijnse bevolking
- Scheidingslijn arm/rijk lijkt erg op scheidingslijn latino /blanke > ruimtelijke segregatie, sociale polarisatie, getto’s.

3.7 Washington, centrum van politieke en militaire macht

Hoofdstad van Amerika, politieke wereldstad.
Sluitstuk van Megalopolis (= stedelijke zone aan de oostkust) / BosWash
Clustering van politieke instellingen in het noordwestelijke deel van de stad.

Tweederde van de inwoners van Washington D.C. is Afro-Amerikaans omdat:
- Washington heeft bij toelaten van immigranten nooit onderscheid gemaakt naar ras en of geloof.
- Blanke bevolking heeft de stad de rug toegekeerd en woont nu in de suburbs. Arme zwarte bevolking blijft in het centrum.