Hoofdstuk 1 en 2: Arm en rijk

§ 1.1 Kennismaking met het grensgebied

Mexico was voor de komst van de Spanjaarden de woonplaats van indiaanse beschavingen zoals de Maya’s en de Azteken. De komst van de Spanjaarden betekende het einde van die beschavingen. In de 19e eeuw werd Mexico na de revolutie onafhankelijk waardoor Mexico in rustiger vaarwater kwam.

Vanaf de jaren 40 en 50 kende Mexico een economische groei door grote hoeveelheden aardolie die werden gevonden. Deze groei stopte in de jaren 70 en 80 en door toenemende inflatie en een groeiende schuldenlast waardoor het land nu gekenmerkt wordt door lage lonen en hoge werloosheidscijfers.

Toen de VS steeds groter werd werkte dit als een magneet op miljoenen mensen uit andere continenten die daar een nieuw bestaan wilden opbouwen. Mede door hun is Amerika uitgegroeid tot een grootmacht. Door verschillende migratiewetten werd de immigratie beheerst.

De grens tussen de VS en Mexico kwam in 1848 tot stand nadat de kolonisten de oorlog met Mexico hadden gewonnen. Na deze oorlog werd Mexico gedwongen nog meer grondgebied af te staan. Tegenwoordig strekt het grensgebied meer dan 3000km.

Dubbelstad: Een stad die door 2 delen is gescheiden, maar aan elkaar is gegroeid. De twee delen kunnen gescheiden zijn door een grens. El-Paso-Ciudad Juárez is een voorbeeld van een dubbelstad. In deze stad komen welvaart en armoede bijeen.

Veel Mexicanen die bij het grensgebied wonen worden beïnvloed door de ligging bij de VS. Uit economische noodzaak spreken velen de Engelse taal en gaan ze op in de Amerikaanse samenleving. Bij Amerikanen vindt er weinig beïnvloeding plaats omdat zij die economische noodzaak niet hebben om Spaans te leren.

Vroeger bestond de grens tussen beide landen uit prikkeldraad en konden Mexicanen makkelijk de grens oversteken en makkelijk werk vinden omdat de immigratiedienst zich vaak tolerant opstelde. Tegenwoordig word de grens streng bewaakt door de Border Patrol. Veel Mexicanen betalen geld aan mensensmokkelaars om ze over de grens te helpen waarbij veel Mexicanen sterven.

§ 1.2 Noord-Amerika als handelsblok

Landen zijn op economisch gebied steeds meer samen gaan werken. Een oorzaak hiervan zijn ontwikkelingen op het gebied van telecommunicatie en verkeer. Twee organisaties op wereldwijd economisch gebied zijn de WTO en de GATT. Zij vinden dat elk land moet produceren waarin het het beste is en er vrije handel moet zijn op deze producten. Hierdoor kan elk land een hoog welvaartsniveau bereiken. Dit proces heet Internationalisering (wereldwijd producten en ideeën uitwisselen).

1 januari 1994 werd de NAFTA ingesteld. Deze North American Free Trade Agreement is een economisch samenwerkingsverband tussen Canada, de VS en Mexico. Deze regeling heeft als doel de tariefmuren tussen de landen af te breken op alle producten. De NAFTA is tot stand gekomen vanwege de economische dreiging van Aziatische landen.

De NAFTA biedt voordelen en nadelen. Een verwacht voordeel was dat de werk gelegenheid zou toenemen waardoor er minder migranten naar de VS zouden komen. Een andere verwachting was dat meer bedrijven zich in Mexico zouden vestigen vanwege lage lonen en minder strenge milieu eisen waardoor er minder arbeidsplaatsen in de VS zouden komen.

Na 10 jaar NAFTA steeg de waarde van de import en export enorm. Maar het minimumloon daalde sterk en de armoedecijfers stegen. De Mexicaanse boeren hadden het het zwaarst te verduren omdat er goedkopere Mais uit de VS geïmporteerd werd. Hierdoor daalde de prijs van Mais met 70% waardoor meer mensen op het platteland nu in Armoede leven. Ook zijn de milieuvervuilingen sterk toegenomen in de grensstreek omdat veel bedrijven zich daar gingen vestigen.

 

Hoofdstuk 2 La Nueva Frontera

§ 2.1 Maquiladoras

Om het grensgebied met de VS een economische impuls te geven startte de Mexicaanse overheid een beleid om buitenlandse ondernemingen aan te trekken om zo de werkgelegenheid in dit gebied te verbeteren. Dit deden ze door onder andere belastingvoordeeltjes te verstrekken waardoor het gebied aantrekkelijk werd voor buitenlandse bedrijven. Dit waren meestal assemblagebedrijven die halffabrikaten importeerde waarna ze bewerkingen ondergingen en weer geëxporteerd werden. Over ingevoerde goederen hoeft geen belasting te worden betaald. Bij het exporteren hoeft alleen belasting te worden betaald over de toegevoegde waarde.

 

 

De maquiladoras-bedrijven vestigde zich in het noorden van Mexico want daar lagen de lonen het laagst (1 dollar per uur). Bovendien lag het gebied ook nog dicht bij de VS wat voordelig was voor de transportkosten. Deze bedrijven zorgden voor veel werkgelegenheid en bracht de migratie van Centraal-Mexico naar Noord-Mexico op gang.

In 1965 werd de bemoeienis van de Mexicaanse overheid met het bedrijfsleven minder (liberalisering) waardoor de marktwerking steeds beter kon gaan functioneren. Mexico is voor Europese en Aziatische bedrijven een aantrekkelijk vestigingsland geworden om vanuit daar de Amerikaanse markt te bedienen. Tussen 1987 en 2000 namen de maquiladoras 87% van de nieuwe arbeidsplaatsen voor hun rekening.

Mexico is aantrekkelijk als productieland omdat de lonen er laag liggen waardoor er meer geproduceerd kan worden voor minder geld. Mexico raakt hierdoor wel afhankelijk van de welvarende landen. Mexico behoort tot de

semi-perifere landen omdat het geen welvarend land is maar ook geen 3e wereldland.

De maquiladoras vestigen zich niet alleen aan de grensstreek, maar verschuiven ook langzaam landinwaarts omdat de lonen daar nog lager liggen en staan veel mensen te springen om een baantje. De macht van de vakbonden is daar minder en de arbeidsomstandigheden zijn er ook slechter dan in het noorden. Met name de textielindustrie zoekt het binnenlands op.

Een nadeel van de maquiladoras is dat ze het niet zo nauw nemen met de milieueisen. Ze ondervinden weinig tegenwerking bij het dumpen van industrieel afval, hoe verder van de grens hoe makkelijker het is.

 

2.1 een betere toekomst – enorme groei

• Al tientallen jaren trekt het grensgebied van Mexico mensen aan.

• De belangrijkste vertrekgebieden vormen momenteel de droge landouwgebieden van Midden- Mexico. De migratie verloopt vaak stapsgewijs.

• Vooral vrouwen in de leeftijdsgroep van 15 tot 35 jaar doen aan de migratie mee. Het geboortecijfer is daardoor hoger dan het landelijke gemiddelde en het sterftecijfer is lager.

 

Weggaan of blijven?

• Er zijn twee type migranten: economische en niet economische. Iemand vertrekt alleen als er push- of pullfactoren zijn.

• Ook de netwerken waar een migrant deel van uitmaakt spelen een rol bij de beslissing wel of niet migreren. Zo ontstaat kettingmigratie.

Nogmaals Ciudad Juárez

• Een voorbeeld van groei die bijna uit de hand loopt, is de stad Ciudad Juárez. Naast de huisvestingsproblemen (en gebrek aan woonruimte en krottenwijken), zijn de voorzieningen op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg slecht.

• Reizen tussen wonen en werk kost veel tijd en geld en is niet zonder gevaren

• Inwoners van krottenwijken knappen deze vaak op

• Door de sterke groei is het oude stadscentrum niet meegegroeid het is een stad zonder hart.

• Er zijn ook grote milieuproblemen. De lucht is verontreinigd door de industrieën en het verkeer. De groei leidt ook tot steeds meer watergebruik. Er wordt al jaren meer water verbruikt dan op natuurlijke wijze wordt aangevuld.

 

De vertrekgebieden

• De leegloop van gebieden waar mensen wegrekken heeft grote gevolgen.

• Allereerst is er een verlies aan arbeidskrachten voor de landbouw.

• De achterblijvers, vaak ouderen, zijn voor hun inkomen vaak afhankelijk van het geld dat vertrekkers toesturen

• Het ontvangen geld wordt meestal niet geïnvesteerd in de lokale economie

• Terugkomers gebruiken hun opgedane werkervaring ook nauwelijks in het eigen dorp ( ervaring in de industrie is niet zo bruikbaar op het platteland)

• Tot slot worden de sociaal- culturele waarden en normen van de stad steeds meer gemengd met die van het platteland, als migranten eenmaal in contact zijn geweest met de stad en het westen. Oude waarden verdwijnen op die manier.

2.2 migratie naar de VS – noodzakelijke hulp

• In 1848 werden grote delen van Mexico ingelijfd bij de VS. Hun inwoners kregen zo onvrijwillig het Amerikaanse staatsburgerschap.

• Rond 1880 waren er in de VS goedkope arbeidskrachten nodig om spoorlijnen aan te leggen. Dit trok veel migranten aan. Na het werk bij de spoorwegen volgde ander werk: katoenpluk, koper delven in de mijnen en oosten in de tuinbouw. Vooral het westen van de VS had grote vraag naar arbeidskrachten.

• Tijdens de WO l namen de Mexicaanse arbeidskrachten de plaats in van Amerikaanse soldaten

• Tussen de WO ll. werd de migratie weer teruggeschroefd vanwege de economische crisis

Bracero-programma

• In de WO ll. werd weer een beroep gedaan op Mexicaanse arbeidskrachten. De overheid startte het Bracero-programma: Amerikaanse koppelbazen mochten officieel arbeidskrachten verhuren aan grote Amerikaanse landbouwbedrijven (minimumloon en transport werd verzekerd)

• Veel braceros ondertekenden de contracten zonder te weten wat er in stond.

• In 1964 werd het Bracero-programma beëindigd. Tijdens het Bracero-programma was de illegale migratie van Mexicanen veel kleiner dan in de periode daarvoor.

 

Economische noodzaak

• Een pushfactor is de slecht draaiende economie van Mexico. Dit dwingt veel mensen te werken in de informele sector, een armoedig bestaan.

• Verder heeft de Mexicaanse overheid de subsidies op landbouwproducten teruggedraaid en is de bevolking van Mexico in de twintigste eeuw explosief gegroeid

 

Springplank

• De migranten gebruiken de grenssteden vaak als een springplank naar de VS in sommige grenssteden is een hele economie ontstaan rond de illegale migratie.

• Ook bij de migratie naar de VS is er sprake van kettingmigratie.

• Meestal is er ook sprake van cirkelmigratie. De migranten gaan slechts voor een paar maanden of hooguit een paar jaar naar de VS en keren dan weer terug naar Mexico

• Vaak beschikken de migranten in Mexico over meer en betere informatie over de beschikbaarheid van sommige soorten werk dan de Amerikanen.

Vertrekgebieden

• Meer dan 80 % van de migranten is afkomstig uit vijf staten: Jalisco, Michoàcan, Zacatecas, Durango en Oaxaca. Ze komen vaak uit de kleine plattelandsgemeenten, maar steeds vaker ook uit grote steden.

• Mexicaanse migranten in de VS zijn illegaal of legaal. Er zijn seizoenarbeiders (cirkelmigranten) die heen en weer reizen tussen de VS en Mexico, zij krijgen lage lonen

• De andere groep bestaat uit Mexicanen die zich permanent in de VS vestigen. Zij zijn beter geschoold en vaker buiten de landbouw werkzaam.

 

Overboekingen

• Een belangrijke pullfactor zijn de hogere lonen in de VS. Een deel van het verdiende geld wordt overgemaakt naar Mexico. Het totale bedrag aan geldzendingen wordt steeds hoger.

• Uit de allerarmste staten komen relatief weinig migranten. Daar is het geld niet om de migratie te bekostigen.

• Het geld zorgt voor een afname van de inkomensongelijkheid in Mexico. Het grootste deel wordt besteed aan voedsel, onderwijs, huishoudelijke goederen en gezondheidszorg

• Soms maken mensen afkomstig uit een dorp gezamenlijk geld over

• De Mexicaanse overheid simuleert met speciale programma’s dat het geld ook ten goede komt aan de lokale gemeenschappen

 

Aantekeningen

 

verschillen

 

 

Centrum

 

Periferie

 

kerngebied

 

randgebied

 

macht

 

afhankelijk

 

rijker

 

armer

 

dichtbevolkt

 

dun bevolkt

 

werkgelegenheid

 

werkgelegenheid

 

1. diensten

 

1. landbouw

 

2. industrie

 

 

 

koopt grondstoffen

 

levert grondstoffen

 

 

Schaalniveau van laag naar hoog.

 

• Lokaal
• Regionaal
• Provinciaal
• Nationaal
• Internationaal
• Continentaal – Globaal & Mondiaal

 

Sinds het ontstaan van de NAFTA:

• Meer werknemers in Maquiladoras
• Handel tussen 3 lidstaten
• Vereenvoudigd en sterk toegenomen
• Mexico = semi-perifeer land
• Verschuiving van Assemblage
• Activiteiten van Periferielanden
• Arbeidslonen lager

 

Maquiladores:

• Assemblage bedrijven in grensgebied (Mexico – VS)
• Ze zetten onderdelen in elkaar (TV)

1. Import van halffabrikaten (onderdelen)
2. Export van eindproducten (TV)

• Eerst alleen bij grens VS, nu ook verder binnenland in.
• Lage lonen, lage transportkosten als dicht bij de grens ligt
  • GEVOLG: sterke migratie naar grensgebied

De Maquiladoras gaan nu verder het binnenland in omdat de vestigingseisen daar minder hoog zijn, minder vakbonden en de loonkosten worden nog lager. Ecologische draagkracht onder druk = het milieu gaat achteruit door de maquiladoras, omdat ze al hun afval zo in de natuur dumpen.

 

 

WTO = World Trade Organisation

Zij willen Vrije Handel

De Boeren in de VS krijgen subsidies, daarom kunnen ze zichzelf die dure machines veroorloven. Dat kunnen de boeren in Mexico en andere periferie landen (Ontwikkelingslanden) niet, daardoor kunnen ze minder produceren en gaat de prijs van hun landbouwproduct omlaag omdat de farmers in de VS zoveel produceert.

Economisch: Geld en Werk

Demografisch; over Bevolking

Sociaal – cultureel: Taal en Godsdienst

 

Mexico = ontwikkelingsland

• lage lonen
• lage BNP per Inwoner
• ongelijke inkomen
• hoge werkloosheid

 

VS:

• Vestiging van miljoenen immigranten
• Huidige grens Mexico en VS is van 1948

 

Demografie Mexico

• Lage bevolkingsdichtheid met uitzondering van de dubbelsteden, sterke bevolkingsgroei.

Economie

Mexico grensgebied rijker dan Mexico  VS grensgebied armer dan VS maar rijker dan Mexico.

Mexicanen willen graag Amerikaanse cultuur want ze moeten de taal leren om kans op werk in de VS te maken.

De eerste migranten uit Mexico stad en het noorden van Central Mexico, vooral vrouwen en jonge mensen.

2 soorten migranten:

• Economische
• Niet economische

Het grensgebied van Mexico is erg in trek. Dat pas in trek kwam door de maquiladoras.

 

Weggaan  - push & Aangetrokken – pull

Ciudad Juárez: elk jaar trekken er 50 000 mensen er naartoe om werk te vinden in de maquiladoras.

• weinig woonruimte door teveel aan mensen

Kenmerken van de krottenwijken het gebrek aan openbare voorzieningen:

• waterleidingen
• rioleringen
• bestrating
• vuil verwerking

Ciudad Juárez heft veel milieu problemen omdat de maquiladoras al in troep dumpen. Meest ongezonde stad van Amerikaans continent.

Door de migratie naar de grensgebieden

• verlies aan arbeidskrachten in de landbouw
• mensen in de achtergelaten dorpen zijn afhankelijk van de geld zendingen, dit word niet geïnvesteerd in de lokale economie.
• Migranten kunnen hun werkervaring niet gebruiken als ze terug komen
• Problemen op sociaal cultureel gebied

 

Mexicaanse migranten naar VS omdat ze daar simpele goedkope arbeidskrachten nodig hebben, voor de aanleg van spoorwegen.

 

Braceroprogamma

 

De Amerikaanse mannen die moesten vechten in Europa in de WO II, moesten worden vervangen op hun werk in VS, toen warden Mexicanen gehaald om ze te vervangen.

 

1964 – einde van braceroprogamma

 

Cirkelmigratie = migranten gaan voor een bepaalde tijd en daarna weer terug.

 

2 soorten migranten:

• Seizoenarbeiders, jonge laaggeschoolde mannen. (gaan na seizoen weer weg)
• Migranten die zich vestigen (blijven)

 

Pull factor voor de Mexicanen om naar de VS te gaan: Hoge lonen

 

Veel Mexicanen wonen in zuid, zuidoosten van de VS.

 

Mexico verliest de strijd van de VS, door gebrek aan irrigatiemogelijkheden en minder hoog ontwikkelde technologie.