H5: Azië

Stap 1: Wat is het probleem?

Hoe moet het ongebruikte stuk grond worden ingericht?

Stap 2: Wie zijn erbij betrokken?

Winkeliers, bewoners, leerlingen en de gemeente

Stap 3: Wat is hun mening over het probleem?

Winkeliers: In onze straat is nauwelijks parkeerruimte. Dat moet veranderen anders blijven de klanten weg. Daarom willen wij dat er een parkeerplaats komt.

Bewoners: In onze buurt staan de huizen dicht op elkaar. Er groei nauwelijks een boom. Daarom willen wij een park.

Leerlingen: Onze school is ingebouwd tussen de huizen. Wij kunnen in de pauze alleen een beetje over straat slenteren. Daarom willen wij graag een half-pipe en een basketbalveldje.

De gemeente: In onze stad zoeken veel mensen een woning. Daarom willen wij er appartementen bouwen.

Stap 4: Wat is jouw eigen mening?

Je moet als een soort rechter goed luisteren wat de verschillende partijen willen. En waarom ze dat willen. Daarna geef je je eigen oordeel.

Ik zou twee ideeën combineren, ik zou namelijk een park met een basketbalveld en/of half-pipe laten maken op de plek. Zo heb je en iets voor het milieu, de bewoners en de leerlingen. Dan zou je al heel veel mensen blij maken.

• Vulkanisme

Bij vulkanisme komt materiaal uit de aarde door openingen in de aardkorst naar buiten. Dat kan gasvormig, vloeibaar of vast zijn. In vloeibare vorm is het heel erg heet, gesmolten gesteente. Zolang het in de aarde zit noem je het magma. Als het uit de aarde is dan heet het lava. Soms wordt een deel van het magma explosief de lucht in geslingerd in grote en  kleine klonten. De klonten stollen tot vulkanische bommen. Ook komen er kleine deeltjes vrij, dat zijn asdeeltjes. Vulkanisch as kan bij een uitbarsting tot wel 30km de lucht in geslingerd worden. Hete gassen, stof en as kunnen in een gloeiend hete wolk met een geweldige snelheid de vulkaanhelling afkomen. Dit heet een pyroclastische stroom of gloedwolk. Zo’n wolk is zo heet en verstikkend dat niemand het overleefd. Het uitgestroomde en uitgeworpen materiaal vormt rond de krater een vulkaan. Een vulkaan kan duizenden jaren actief zijn, zelfs bij een dode vulkaan kunnen nog vulkanische verschijnselen voorkomen, dat zijn postvulkanische verschijnselen

§4 Dodelijke vloedgolf

• Een tsunami is een hoge golf die door een zeebeving wordt veroorzaakt. De oorzaak van deze tsunami was in de Indische Oceaan was een zeebeving met een kracht van 9 op de schaal van Richter. De beving deed zich voor op 30 km diepte voor de kust van Sumatra en duurde bijna 10 minuten, dat is heel erg lang want de meeste bevingen duren maar een paar seconden. Door de grote schok werd een stuk van de oceaanbodem over een lengte van 1200km opgetild en weer terug gegooid.
• In het ondiepe water neemt de golf af tot een snelheid van enkele tientallen kilometers per uur. Hierdoor haalde het achterste deel van de golfberg het voorste deel in. Er ontstond een kortere golf die een paar meter hoger werd. Als een muur van water ‘stormde’ de tsunami het land op.
• Het gebied dat werd getroffen is door de tsunami is ____________________________________________________________________________
• Thailand is aantrekkelijk voor toeristen omdat ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• De ontwikkelingslanden krijgen hulp van de rijkere landen, die hulp wordt ook wel ontwikkelingssamenwerking genoemd. Een eerste indeling van de soort hulp is op grond van wat er gegeven wordt: financiële hulp, voedselhulp, technische hulp of hulp in de vorm van goederen. Een deel van de hulp is bedoeld om blijvend verbetering aan te brengen, zoals het opleiden van dokters of het aanleggen van wegen en waterleidingen. Dat noem je structuele hulp of duurzame hulp. Een ander deel is noodhulp, hulp bij hongersnoden, natuurrampen en oorlogen. Het gaat dan om hulp die mensen in leven houdt.

Een tweede indeling is op grond van wie er hulp geeft: particulieren of regering. Bij particulieren kun je denken aan bedrijven uit rijke landen die investeren in een ontwikkelingsland. Daar werken ze samen met een bedrijf uit dat land of met de regering van dat land. Zo’n gedeelde investering heet joint venture (joint=gezamenlijk, venture=waagstuk: avontuurlijke onderneming). Ook zijn er organisaties die hulp verlenen, zoals Cordaid, Artsen zonder Grenzen.

Veel hulp wordt ook gegeven door regeringen van landen. Bij bilaterale hulp (bi=twee, lateraal=zijdig) zijn maar twee landen betrokken: een gever, een zogenaamd donorland, en een ontvanger. Bij multilaterale hulp (multi=veel) wordt een ontwikkelingsland geholpen door een groep van rijke landen. De hulp gaat meestal via internationale organisaties als Unicef.

§5 Durian raast over Azië

Gevolgen

Menselijke gevolgen

Economische gevolgen

Landschappelijk gevolgen

• Orkanen hebben drie kenmerken: de windsnelheid van een orkaan is heel erg hoog, een hevige regenval die zorgt voor overstromingen en door de harde wind kunnen er op zee hoge golven ontstaan, langs de kust veroorzaken deze golven de meeste slachtoffers.
• Orkanen die over Azië razen, veroorzaken meer schaden dan in de Verenigde staten. Dit heeft met het ontwikkelingspeil te maken. In arme landen is meestal te weinig geld om goede huizen en dijken te bouwen. Als er weinig geld is kun je ook geen waarschuwingssysteem opzetten. Zo’n systeem maakt het mogelijk om inwoners op tijd te waarschuwen. De mensen kunnen dan maatregelen treffen om hun huizen te verstevigen. Als er groot gevaar dreigt, heeft de overheid ook nog genoeg tijd om een gebied te evacueren.
• De Saffir-Simpson orkaanschaal

Klasse

Omschrijving

Windsnelheid (km/u)

Stormvloed (meters boven normaal)

Stormvloed (meters boven normaal)

Schade

1

Zwak

118-152

1,2-1,6

Meest lichte schade

2

Matig

153-176

1,7-2,5

Dak- en vensterschade en belangrijke schade aan bomen en gewassen

3

Krachtig

177-208

2,6-3,7

Grote schade met uitgebreide vernieling aan gebouwen

4

Zeer krachtig

209-248

3,8-5,4

Zeer groot: daken weggeblazen, veel waterschade

5

Verwoestend

248+

5,5+

Enorme schade aan gebouwen en infrastructuur, overstromingen

• Een orkaan is een zware tropische storm met een minimale windkracht van 12 op de schaal van Beaufort. De storm ontstaat boven warm zeewater van minimaal 27. Zo’n hoge temperatuur komt alleen voor van augustus tot en met oktober. De doorsnede van een orkaan kan enorm groot worden, 500-1500km. Pas na 5 tot 10 dagen is een orkaan uitgeraasd. Orkanen komen vooral voor in gebieden rond de keerkringen. In elk deel van de wereld is er een andere naam voor een orkaan. Elke orkaan krijgt ook ween een eigen naam, afwisselend een jongens- of meisjesnaam. De eerste orkaan van het jaar begint met een A
• Een orkaan ontstaat boven warm zeewater van minimaal 27. De lucht erboven is ook erg warm en bevat veel waterdamp. De warme lucht stijgt snel op, koelt af en condenseert. Bij het condenseren komt warmte vrij die de lucht weer verder laat stijgen, met een toenemende snelheid. Er vormen zich enorme onweerswolken waaruit het hard gaat regenen. Vanuit zijn omgeving wordt nieuwe lucht aangezogen om het tekort boven zee aan te vullen. Ook van bovenaf wordt lucht aangezogen. Doordat de aarde om zijn eigen as draait gaat de lucht ook draaien. Dit gaat steeds sneller.  Op het noordelijk halfrond draait de lucht linksom en op het zuidelijk halfrond rechtsom. Orkanen komen alleen tussen de 5de en 30ste breedtegraad voor. Kenmerkend aan een orkaan is het oog, dit is in het midden van de orkaan een windstil en wolkenvrij gebied met een doorsnede van 10 tot 30km. Rondom het oog bevindt zich de snel draaiende ‘zuil’ van stapelwolken waaruit enorme stortbuien vallen. De windsnelheid is er 100km tot soms wel 300km per uur. Zodra een orkaan boven land komt nemen ze in kracht af. Ook worden ze geremd door de botsing met begroeiing en bebouwing