Samenvatting De Geo (lrn-line) 3VWO, H3, P3

• 3 Chili brandt

Ontstaan van vulkanen

► De vulkanen van Chili zijn net als de aardbevingen en het Andesgebergte het gevolg van de subductie. De Nazcaplaat is zwaarder, want deze bestaat uit basalt. Dit is een stollingsgesteente dat snel afkoelt. Graniet, waaruit de Zuid-Amerikaanse plaat bestaat, koelt langzamer af. Daarom duikt de Nazcaplaat weg en zinkt hij in de aardmantel.
● De convectiestroom in de aardmantel kan de oceaanbodem wel 600 tot 700 km naar beneden trekken. Op een bepaalde diepte begint de oceanische korst te smelten. Daardoor stijgen magmabellen op die langs breuken het aardoppervlak kunnen bereiken. Hier vormt het explosieve vulkaanketens.

Drie platen

►In zuiden van Chili ontmoeten drie platen elkaar.
● Bij mid-oceanische ruggen wordt aardkorst gevormd. Bij Chili verdwijnt die nieuwe korst al snel, omdat er subductie plaatsvindt.

Explosieve vulkanen

► De vulkanen die bij subductie ontstaan, zijn stratovulkanen. De uitbarstingen van deze vulkanen zijn erg explosief. Dit komt doordat het magma taai en stroperig is en veel gas kan bevatten. Het magma stolt in de kraterpijp. Deze raakt verstopt en de druk wordt groot. Bij een explosieve uitbarsting komt deze druk vrij. Soms is er sprake van een pyroclastische stroom, een gloeiende wolk van as en stof die met grote snelheid van de vulkaanhelling naar beneden komt.
● Stratovulkanen zijn opgebouwd uit afwisselende lagen lava en vulkanische as. Ze hebben steile hellingen.

Bijzondere eilanden

► De Juan-Fernándezeilanden zijn een archipel. Het bijzondere is dat ze vulkanisch zijn, terwijl ze niet aan de rand van een plaat liggen.
● Diep in de aardmantel liggen mantelpluimen, kolommen van gesmolten gesteente die vanuit het onderste deel van de aardmantel naar boven komen. De top van een gesmolten mantelpluim noem je een hotspot. Boven een hotspot ontstaat een vulkaan. De plaat drijft over de hotspot heen. Hierdoor ontstaat een rij vulkanische eilanden.
● Het magma dat uit de mantelpluimen naar boven komt, is erg vloeibaar.Vulkanen die op deze manier ontstaan, heten schildvulkanen. De uitbarstingen van dit soort vulkanen noem je effusief: ze zijn vrij rustig van aard.