AK brugklas H2 samenvatting

H2. Grote natuurlandschappen op aarde

• 1. Ontbossing in het Amazongebied
• Het Amazonegebied

Is 170 keer zo groot als Nederland. Ligt in Zuid Amerika en is genoemd naar de langste rivier in de wereld . De amazone begint in de Andesgebergten in Peru en mondt uuit in Brazilie in de zee na 6525 km.

• Tropissche regenwouden

Amazonegebied bestaat uit dichte en ondoordringbare bossen. Tropische  regenwouden liggen bij de tropen. Dat is het gebied dicht bij de evenaar , op 23.5 N.B. en 23.5 Z.B.

Het is er altijd warm, overdag rond de 30 graden en snachts een paar graden minder.

Het regent veel. Meer dan 2000mm per jaar regen. ( De bilt 800 mm)

Elke dag regenbuien,daarm heet het regenwouden.

Er is dichte begroeien. Veel soorten groeien door elkaar.

Variatie aan levensvormen is enorm à biodiversiteit is groot.

Er zijn bomen van 10-15 m hoog, maar ook 20-35m. Er ontstaan verschillen lagen en etages van bomen. Er is altijd schaduw in het bos

• Ontbossing

Braziliaanse regenwoud wordt bedreigt door kappen van bossen è ontbossing.

De ontbossing gaat langzamer de laatste 10-15 jaar maar elke minuut verdwijnt er is.  Er is al 1/5^e van de originele grootte verdwenen.

Ontbossing komt door ongelijke bevolkingsspreiding à oosten is dichtbevolkt, westen is leeg.

De regering wil mensen beter verspreiden  over het land  door  de Amazone bewoonbaar te maken voor mensen. Dwars door het bos liggen wegen.

Bos wordt gebruikt voor de winning van natuurlijke hulpbronnen. Dat zijn producten uit de natuur zoals goud, uranium, rubber en hout etc.

Tropisch hout is populair omdat het hard is en niet rot. Veel tuinmeubelen , deuren etc worden ervan gemaakt .

Langs de wegen van het Amazone gebied  is veel  bos verloren gegaan. Arme landloze boeren hebben langs Amazone land in gebruik genomen. Er zijn ook veebedrijven , Rancus en enorme akkers worden gebruikt voor groei van soja. 

• Duurzaam gebruik

De bossen in het Amazone gebied zijn belangrijk. Zijn woonplaats van oorspronkelijke bewoners. Bomen produceren zuurstof en er is veel biodiversiteit. Veel dagelijkse producten komen uit tropische regenwoud zoals  bananen , kaneel medicijnen etc. Mensen willen duurzaam gebruik. Duurzaam wilt zeggen ervoor zorgen dat iets heel lang blijft bestaan.

In bosbouw kan je ook duurzaam werken, als je weinig kapt en gelijk nieuwe jonge bomen planten. Dat heet herbebossing.

• 2. De outback in Australie
• Ongelijke spreiding

Australie is een groot land. De afstanden van oosten naar west is 4000 km. 185 keer groter dan Nederland.  Er wonen maar 25 miljoen mensen.

De bevolkingsdichtheid is laag.  Ruim 3 inwoners per vierkante km.

Veel verschillen in bevolkingsspreiding.  De Australische bevolking  is ongelijk verdeeld over het land.

Meeste mensen wonen bij de kust vooral in het oosten en zuidoosten.  Daar is het meest dichtbevolkt. 9 van de 10 Australische steden zijn daar. Sydney en Melbourne liggen daar.

Australiers = Aussies genoemd. 85% woont minder dan 50 km  uit de kust.

Het binnenland is leeg en bijna onbewoond.

• Outback

De ongelijke verdeling van de bevolkings heeft te maken met neerslag. In het kustgebied valt genoeg regen voor plantengroei. Het landschap is groen en bestaat uit akkers, bossen etc.

Hoe meer je naar het binnenland gaat hoe droger. Er is minder begroeiing. Op veel plekken groeien alleen verdorde grassen, struiken en verspreide bomen.

Outback = is de naam van de droge, bijna onbewoonde binnenland  van Australie. Outback = wildernis.

In de outback zijn er geen akkers, het is te droog.

Er zijn veel veebedrijven in de overgangsgebied van nat naar den. Als  het gras op is gaan ze verder.

Per hectare zijn er weinig koeien, dat noem je extensive veeteelt.

Bij het kustgebied zijn er per hectare  veel vee =  intensieve veeteelt. Ook is er akkerbouw in zuidoosten en zuidwesten. Bij het verbouwen van groente, wordt water gebruikt van de rivieren Murray en de Darling.

Kunstmatige bewatering van gewassen op akkers heet = irrigatie.

• Droogte

De verschillen in neerslag in Australie is groot. In het noorden en oosten van het kustgebied valt veel regen. 1000-2000 mm per jaar. In de bergen  van Cairns is het 8000 mm per jaar, dus  8m. Dus er is veel  verschil met het binnenland want daar valt  op sommige plekken minder dan 250mm neerslag per jaar.

Nooden van Australie ligt in de Tropen. Het is warm en vochtig. Regen valt tussen november- april. Dat is de Regentijd. In de rest van het jaar valt minder regen. In zo een tropische gebied met  afwisseling van natten en droge tijd groeien geen dichte bossen. Er is dan een savanne = dat is een gebied met lange grassen en afwisseling van bomen.

• Grootste deel van Australie valt minder dan 500mm regen, dus is een droge gebied. Zo een droge gebied met net genoed regen voor de groei van grassen en struiken noem je
• Als er minder dan 250 mm regen valt groeit er bijna niks en dat is een woestijn
• 3. De inuit in het poolgebied
• Enorme Oppervlakte

Noordpoolgebied ligt bij  noorden van de aarde bij de noordpoolcirkel. Dit ligt op 66.5 N.B.

Op die hoge breedte is het zo koud dat het het hele jaar lang bevroren is.

In het kustgebied van de noordleijke Ijsee wonen de Inuit. Vroeger werden ze eskimos genoemd. Dit zijn ongeveer 150.000 mensen in Groenland en in het noorden van Canada. Ze wonen verspreid over een grote oppervlakte.

Groenland is het grooste eiland op de wereld en is 50x groter dan Nederland. Maar er wonen naar 60.000 mensen. Dus de bevolkingsdichtheid is laag. 85% van Groenland is bedekt met ijs. Alleen bij de kust wonen mensen.

• Toendra

In de bewoonde gebieden is het in de winter -30 graden en in de zomer net boven de vriespunt. Overdag is het 10 graden en in de nacht 3 graden in de zomer.  Gemiddeld 6.5 graden. à Bij die temperatuur overleeft alleen grassen, mosseen en lage struikjes. Dat is dan boven de boomgrens en heet het de boomloze  die de toendra is.

Toendra = boomloze plek waar alleen gras, mos of struiken groeien. IS boven de boomgrens ( is bij 10 graden) Bij de toendra is de winter  lang. De bodem is 9 maanden lang keihard bevroren en onderin de grond is het altijd bevroren. Dat heet permafrost ( blijvend bevroren). In de zomer smelt de sneuw maar de water kan niet wegzakken omdat het onder de grond bevroren is  en er verdampt bijna niks, dus zijn de zomers op een toendra altijd nattig (drassig).

Isotherm=  is een lijn die een plaatsen met een gelijke temperatuur met elkaar verbindt. (iso=gelijk, therm= warmte)

In het zuiden van de isotherm ligt de Taiga. Dat is waar naaldbossen vavn Canada en Rusland liggen. ( er is geen taiga in Groenland, alleen in het zuiderlijke puntje vind je nog de boomgrens, veel mensen in Groenland hebben geen boom gezien )

• Sneeuw en Ijs

Hoe meer je naar het noorden gaat, hoe kouder het er is. Daar in het poolgebied is het in de zomer net boven de 0 graden of vriest het altijd. Er groeit niks en er valt alleen sneeuw. Er is altijd sneeuw op het land dat blijft liggen. Die laag heet eeuwige sneuw en wordt steeds dikker en wordt samengeperst tot ijs.à Zo onstaat er landijs.

Op Groenland ligt er 3 miljoen kubieke meter  landijs, bijna meer dan 3000 meter dik.

• Smeltend Ijs

Noordelijke Ijszee is in de wonter bevroren en smelt in de zomer een beetje. Door de opwarming van de aarde smelt het snel en ook het ijs op Groenland snelt.

• 400 jaar geleden zochten ontdekkingsreizigers naar kortere route naar Azie via de Noordelijke ijszee. Toen lukte dat niet doordat ze vastliepen in de zee-ijs. Nu lukt dat wel nu wel soms in de zomer. Maar er zullen niet veel schepen via daar varen voorlopig

• 4. Het Lötschental
• De Alpen

De Alpen liggen midden in Europa en is het grootste  berggebied van Europa. Is verspreid over 7 landen en de meeste bergen zijn hoger dan 1500m. à Daarom zijn de Alpen een Hooggebergte

• Hoogste bergtop van de Alpen is de Mont Blanc en is 4810m hoog.

Bij de Alpen is bevolkingsdichtheid laag.  Alleen in de  dalende delen van de bergen zijn er dorpen. Hoog in de bergen is leeft er niemand. Het is een natuurlandschap.

• Imzoomen : Het Lötschental

 Lotschental is een gebied met veel hoogteverschillen ( reliëf)

De  dorpen liggen tussen 1350~1550m omringd door Alpentoppen met aan de top de Gletsjer. ( dat is enorme ijsmassa die langzaam naar beneden schuift)

• De verschuiving is niet met het blote oog te zien meestal omdat het maar paar honderd meter per jaar is.

Ruim 100 jaar geleden leefden mensen in de Lotsental van de landbouw,bijna afgesloten van de buitenwereld.  De boeren brachten hun vee  in de zomer vanuit het dal naar alpenweiden die op 2000m liggen.

Tegenwoordig ziet het leven in de Lotschental er anders uit. De bereikbaarheid is erg verbeterd. Meeste mensen werken in de toerisme of gaan naar hun werk onder de dal. 

• Er zijn veel hotels, kabelbaan en vakantiehuizen en in de winter gaan mensen skieen etc en in de zomer wandelen of mountainbiken . Dus de Zwitserse Alpen kennen een Dubbelseizoen ( dus in allebei de seizoenen populair voor toeristen)

• Hoogtegordels

Er zijn verschillende zones van plantengroei in de Lotschentalà hoogtegordels.

Er zijn groene naaldbossen met daarboven de alpenweiden. Daarboven is het kouder en groeit er minder of bijna niks. Boven zijn er alleen rotsen, sneeuw en ijs.

• Daar lijkt het op de taiga en toendra en sneeuw en ijs met als bij het poolgebied.

Elk jaar valt er ongeveer 10 m sneeuw in de Lotschental maar er smelt meer af in de zomer.

De boomgrens is niet altijd scherp maar in de overgangszone worden de bomen lager en verspreid.

• 5. Bevolking en natuurlandschappen
• Groei wereldbevolking

De wereldbevolking stijgt snel -> 2,5 miljard in 1950à 7,5 miljard in 2018 à  ong. 10 miljard in 2060. Groei gaat door

Gemiddeld wonen er  50 mensen per vierkante km in de wereld op de aarde. Sommige plekken zijn leeg en sommige zijn overvol. Bevolking groeit maar er is ruimte voor natuurlandschappen want…

Bevolkingsdichtheid is  verschillend à sommige plekken zijn leeg andere zijn overvol

Bevolkingsspreiding is  ongelijk à gemiddelde aantal mensen per km2 is ongelijk op  verschillende plekken

• Volle gebieden

Bevolkingsconcentratie: In sommige gebieden op aarde wonen veel mensen bij elkaar.

• Voorbeeld: In China, in Shanghai wonen er 25 miljoen mensen
• Bij de tropen zijn ook veel bevolkingsconcentraties
• Meeste bevolkingsconcentraties zijn bij de gematigde zone ,vroeger was daar alleen oerbos nu miljoenen mensen

• Lege Gebieden

Er zijn veel dunbevolkte gebieden op aarde , Zoals woestijnen, toendras, berggebieden en naaldbossen (taiga’s)

• Waarom zijn die gebieden dunbevolkt ? à Te droog , Te koud of Te hoog

Er zijn ook onvruchtbare gebieden zoals de tropische regenwouden

• Als je daar akkers bouwt, groeit er niks na 2 of 3 jaar , Er kan alleen worden geteelt door kunstmest te gebruiken

• Schaalniveau

Schaalniveau belangrijk voor volle en lege gebieden  in te delen

Op mondiale (wereld) of continentale schaal ziet alles er anders uit dan op nationale of regionale of lokale schaal.

• Bijvoorbeeld   Nederland  is dichtbevolkt in West- Europa, maar als je inzoomt is niet overal van Nederland dichtbevolkt . Noorden van Nederland is dunbevolkt en westen is dichtbevolkt

  Bij een groot gebied kijk je  naar andere factoren dan bij een kleine gebied

   à bijvoorbeeld, Noord Europa is dunbevolkt dan West Europa door klimaat (factor)

    à Maar noorden van Nederland is meer dunbevolkt dan West Nederland door werkgelegenheid (factor)   à in het westen was er altijd meer werk