Aardrijkskunde Hoofdstuk 2

H2 Steden Samenvatting

2.1 Leven in de grote stad

Wat is een stad?

In de wereld zijn er heel veel steden, maar wanneer is een plek een stad? We hebben hier vier kenmerken voor:

1. Een bepaald, per land verschillend aantal inwoners.
2. Een hoge bebouwingsdichtheid in vergelijking met het omringde gebied.
3. Een werkende groep die vrijwel alleen werkt in de secundaire en tertiaire sector.
4. Een groot aantal voorzieningen voor het gebied rond de stad.

Indeling van steden

In de wereld hebben we veel verschillende steden, die verdelen we met een paar categorieën. Zo heb je in veel Afrikaanse landen megasteden, die hebben meer dan 10 miljoen inwoners. Ook hebben we wereldsteden, die hebben invloed op een groot deel van de wereld met bijvoorbeeld, economie, cultuur en politiek. Hier vind je ook grote bedrijven die door heel de wereld gevestigd zijn.

Dan hebben we ook de belangrijkste stad van een land, de hoofdsteden. Vaak zit hier het bestuur. Maar in Nederland is dit niet zo.

Een aantal voorbeelden van hoofdsteden zijn: Amsterdam, Berlijn en Londen.

2.2 De spreiding van wereldsteden

Hoe is de spreiding van grote steden?

Waarom een stad op een plek ontstaat heeft een aantal redenen.                                                        Zoals: Gunstige fysieke kenmerken van een plaats zelf, zoals toegang tot water of brandstoffen. Ook heeft het soms een gunstige relatieve ligging tot andere gebieden. Tot slot hebben we het koloniale verleden, deze steden hebben vaak een koloniale dubbelstad. Die steden hebben een oud, authentiek gedeelte en een nieuw modern gedeelte. Ook zie je vaak dat die steden aan het water liggen en belangrijk zijn als doorgeefluik.

Steden ontwikkelen ook nog steeds, zo zien we dat in arme landen de verstedelijkingsgraad laag ligt. Dit is het percentage van inwoners die in een stad wonen, maar in arme landen trekken nu wel veel mensen op een hoog tempo naar de stad. Dat noemen we verstedelijkingstempo. In arme landen groeien de steden nu heel snel, dit komt door een hoog vestigingsoverschot. Reden nummer twee is een groot geboorteoverschot. Doordat er meer mensen komen wonen slokken de steden ook omringde gebieden op. In arme landen zien we vaak een primate city, dit is een stad die veel groter is qua inwoners dan de op een na grootste stad. In rijke landen zie je dit een stuk minder en hebben we vaker een stedelijk netwerk.

2.3 De stad verandert

In rijke landen hebben we een andere ontwikkeling dan in arme landen, zo zien we dat de grens tussen het platteland en de stad vervaagt. Dit komt door suburbanisatie, dit is de trek van mensen naar het platteland toe. Ook ontstaan er stedelijke gebieden, één van de bekendste is de randstad.

Hoe zijn steden opgebouwd?

Amerikaanse steden: aan de rand van de stad vind je de buitenwijken ofwel de suburbs. Hier vind je ook de randsteden en de grote winkelcentra. In het midden vind je vaak het CBD ( Central Business Disctrict ), grote bedrijven met wolkenkrabbers.

In veel ontwikkelde landen liggen er meestal meerdere grote steden binnen een land, deze zijn ook op veel manieren met elkaar verbonden en vormen zo een stedelijk netwerk.

Opbouw en verandering in de westerse stad

Aan de buitenkant van ( Amerikaanse ) steden liggen suburbs, opgezette woonwijken met laagbouw. Hier wonen de rijke mensen. Dichter bij het centrum liggen de oude woonwijken, vaak probleemwijken, die nu langzaam opgeknapt worden door de inwoners dat proces heet gentrification.

Europese steden zijn veel ouder dan Amerikaanse steden, zo vinden we in het centrum het historische centrum. Daaromheen vind je de oudere woonwijken/suburbs

In Aziatische steden vinden we zelfs twee centra, dit noemen we ook wel het twee kernen model. Hieromheen vind je de winkels en de suburbs.

Andere niet westerse steden hebben ook een ander patroon dan de Europese steden.

• Eén of meer zakencentra.
• Eén zone met overwegend industrieterreinen.
• Woonwijken met de rijken, met villa’s achter grote hekken.
• De rest is allemaal opgevuld met krottenwijken, die bestaan uit huizen die zelf zijn gebouwd door de inwoners. Het nieuwere gedeelte vind je aan de buitenrand en het oudere meer richting de stad. De oudere krottenwijken hebben tegenwoordig vaak toestemming om daar te blijven wonen waardoor ze de huizen verbeteren/opknappen.

2.4 Megastad, krachtstad met groeistuipen

Megasteden zijn enorm snel gegroeid, daar komen een aantal problemen bij kijken. Welke dat zijn bespreken we hier:

• Wonen: Veel mensen leven in krottenwijken. Vooral de oudere straten worden door de bewoners en gemeente opgeknapt. Waardoor ze basisvoorzieningen krijgen.
• Werken: De informele sector is de grootste werkgever, toch gaan de jongere naar school en krijgen betere banen.
• Milieu: Megasteden zijn vaak sterk vervuild, er zijn wel milieuafspraken maar die worden door bedrijven vaak niet nageleefd. Een voorbeeld hiervan is: vervuiling van de rivieren.

Is het allemaal hopeloos voor de megasteden? Nee zeker niet want met wat geld en tijd veranderen deze steden in metropolen.

2.5 Nederland: land zonder een echt grote stad

Steden hebben een groot verzorgingsgebied, dit is het gebied dat door één plaats wordt voorzien van diensten en goederen. De reikwijdte bepaald hoe groot dit verzorgingsgebied is. Mensen zullen namelijk voor bepaalde voorzieningen verder willen reizen dan voor andere. Voorbeelden hiervan zijn: Ziekenhuizen/supermarkten/restaurants.

2.6 Stad in de steigers

De stad moet weer aantrekkelijk worden, hoe doe je dat? Optie één is saneren, dan worden huizen afgebroken en komen er nieuwe voor in de plaats. Eén nadeel hiervan is wel dat de dichtheid daalt. Optie twee is dat huizen worden gerenoveerd, dan wordt een bestaande woning opgeknapt. Een nadeel hiervan is dat de woningwaarde stijgt. Optie drie is dat de gemeente kan zorgen voor betere publieke ruimtes zoals parken en wegen en het mengen van arm en rijk in de wijk. Dit moet buurtbeleid tegen gaan.

In de toekomst zullen steden anders zijn dan nu. Zo wordt een stad van nu een duurzame stad die schoner, energie neutraal en Co2 arm is. Daarbij worden de steden ook een smart city, die zijn veiliger en beter geregeld.