Arm en Rijk (Mexico & VS) H1,2,3

Hoofdstuk 1 Mexico en de Verenigde Staten: Een wereld van verschil.

§ 1.1 Kennismaking met het grensgebied
Mexico was voor de komst van de Spanjaarden de woonplaats van indiaanse beschavingen zoals de Maya’s en de Azteken. De komst van de Spanjaarden betekende het einde van die beschavingen. In de 19e eeuw werd Mexico na de revolutie onafhankelijk waardoor Mexico in rustiger vaarwater kwam.

Vanaf de jaren 40 en 50 kende Mexico een economische groei door grote hoeveelheden aardolie die werden gevonden. Deze groei stopte in de jaren 70 en 80 en door toenemende inflatie en een groeiende schuldenlast waardoor het land nu gekenmerkt word door lage lonen en hoge werkloosheidscijfers.

Toen de VS steeds groter werd werkte dit als een magneet op miljoenen mensen uit andere continenten die daar een nieuw bestaan wilden opbouwen. Mede door hun is Amerika uitgegroeid tot een grootmacht. Door verschillende migratiewetten werd de immigratie beheerst.


De grens tussen de VS en Mexico kwam in 1848 tot stand nadat de kolonisten de oorlog met Mexico hadden gewonnen. Na deze oorlog werd Mexico gedwongen nog meer grondgebied af te staan. Tegenwoordig strekt het grensgebied meer dan 3000km.

Dubbelstad: Een stad die door 2 delen is gescheiden, maar aan elkaar is gegroeid. De twee delen kunnen gescheiden zijn door een grens. El-Paso-Ciudad Juárez is een voorbeeld van een dubbelstad. In deze stad komen welvaart en armoede bijeen.

Veel Mexicanen die bij het grensgebied wonen worden beïnvloed door de ligging bij de VS. Uit economische noodzaak spreken velen de Engelse taal en gaan ze op in de Amerikaanse samenleving. Bij Amerikanen vind er weinig beïnvloeding plaats omdat zij die economische noodzaak niet hebben om Spaans te leren.

Vroeger bestond de grens tussen beide landen uit prikkeldraad en konden Mexicanen makkelijk de grens oversteken en makkelijk werk vinden omdat de immigratiedienst zich vaak tolerant opstelde. Tegenwoordig word de grens streng bewaakt door de Border Patrol. Veel Mexicanen betalen geld aan mensensmokkelaars om ze over de grens te helpen waarbij veel Mexicanen sterven.

§ 1.2 Noord-Amerika als handelsblok
Landen zijn op economisch gebied steeds meer samen gaan werken. Een oorzaak hiervan zijn ontwikkelingen op het gebied van telecommunicatie en verkeer. Twee organisaties op wereldwijd economisch gebied zijn de WTO en de GATT. Zij vinden dat elk land moet produceren waarin het het beste is en er vrije handel moet zijn op deze producten. Hierdoor kan elk land een hoog welvaartsniveau bereiken. Dit proces heet Internationalisering (wereldwijd producten en ideeën uitwisselen).

1 januari 1994 werd de NAFTA ingesteld. Deze North American Free Trade Agreement is een economisch samenwerkingsverband tussen Canada, de VS en Mexico. Deze regeling heeft als doel de tariefmuren tussen de landen af te breken op alle producten. De NAFTA is tot stand gekomen vanwege de economische dreiging van Aziatische landen.

De NAFTA biedt voordelen en nadelen. Een verwacht voordeel was dat de werk gelegenheid zou toenemen waardoor er minder migranten naar de VS zouden komen. Een andere verwachting was dat meer bedrijven zich in Mexico zouden vestigen vanwege lage lonen en minder strenge milieu eisen waardoor er minder arbeidsplaatsen in de VS zouden komen.

Na 10 jaar NAFTA steeg de waarde van de import en export enorm. Maar het minimumloon daalde sterk en de armoedecijfers stegen. De Mexicaanse boeren hadden het het zwaarst te verduren omdat doordat er goedkopere Mais uit de VS geïmporteerd werd. Hierdoor daalde de prijs van Mais met 70% waardoor meer mensen op het platteland nu in Armoede leven. Ook is de milieuvervuilingen sterk toegenomen in de grensstreek omdat veel bedrijven zich daar gingen vestigen.

Hoofdstuk 2 La Nueva Frontera

§ 2.1 Maquiladoras
Om het grensgebied met de VS een economische impuls te geven startte de Mexicaanse overheid een beleid om buitenlandse ondernemingen aan te trekken om zo de werkgelegenheid in dit gebied te verbeteren. Dit deden ze door onder andere belastingvoordeeltjes te verstrekken waardoor het gebied aantrekkelijk werd voor buitenlandse bedrijven. Dit waren meestal assemblagebedrijven die halffabrikaten importeerde waarna ze bewerkingen ondergingen en weer geëxporteerd werden. Over ingevoerde goederen hoeft geen belasting te worden betaald. Bij het exporteren hoeft alleen belasting te worden betaald over de toegevoegde waarde.


De maquiladoras-bedrijven vestigde zich in het noorden van Mexico want daar lagen de lonen het laagst (1 dollar per uur). Bovendien lag het gebied ook nog dicht bij de VS wat voordelig was voor de transportkosten. Deze bedrijven zorgden voor veel werkgelegenheid en bracht de migratie van Centraal-Mexico naar Noord-Mexico op gang.

In 1965 werd de bemoeienis van de Mexicaanse overheid met het bedrijfsleven minder (liberalisering) waardoor de marktwerking steeds beter kon gaan functioneren. Mexico is voor Europese en Aziatische bedrijven een aantrekkelijk vestigingsland geworden om vanuit daaruit de Amerikaanse markt te bedienen. Tussen 1987 en 2000 namen de maquiladoras 87% van de nieuwe arbeidsplaatsen voor hun rekening.

Mexico is aantrekkelijk als productieland omdat de lonen er laag liggen waardoor er meer geproduceerd kan worden voor minder geld. Mexico raakt hierdoor wel afhankelijk van de welvarende landen. Mexico behoort tot semi-perifere landen omdat het geen welvarend land is maar ook geen 3e wereldland.

De maquiladoras vestigen zich niet alleen aan de grensstreek, maar verschuiven ook langzaam landinwaarts omdat de lonen daar nog lager liggen en staan veel mensen te springen om een baantje. De macht van de vakbonden is daar minder en de arbeidsomstandigheden zijn er ook slechter dan in het noorden. Met name de textielindustrie zoekt het binnenlands op.

Een nadeel van de maquiladoras is dat ze het niet zo nauw nemen met de milieu-eisen. Ze ondervinden weinig tegenwerking bij het dumpen van industrieel afval, hoe verder van de grens hoe makkelijker het is.

§ 2.2 De andere kant van de medaille
De maquiladora-bedrijven zorgen direct en indirect voor de nodige problemen. Bijvoorbeeld door slechte werkomstandigheden of doordat eeuwenoude gemeenschappen bedreigd raken door de migratie van arbeiders.

Door de NAFTA is er veel meer werkgelegenheid in de maquiladoras ontstaan. Toch vestigen de meeste bedrijven zich nog steeds aan de grens. Hierdoor wonen daar nu veel meer Mexicanen dan vroeger. De belangrijkste vertrekgebieden vormen nu de droge landbouwgebieden van midden-Mexico.

In de maquiladoras gebieden groeit het aantal inwoners sneller dan het gebied ze kan opnemen. Hierdoor ontstaan spontaan krottenwijken waar de huizen gebouwd zijn van afval en er niet of nauwelijks voorzieningen zijn. Vaak verbeteren deze wijken zich gaandeweg als inwoners samen woningen opknappen of een waterleiding aanleggen.

Als een gebied leegloopt als gevolg van de Maquiladoras heeft dit enorme gevolgen. In de eerste plaats betekent dit een verlies aan arbeidskrachten voor de landbouw. De vrouwen en oude mannen kunnen dit werk vaak niet aan. In de tweede plaats raakt men afhankelijk van het geld dat de vertrekkers naar huis sturen waardoor ze minder zeggenschap hebben over hun eigen inkomen. Daarnaast word het geld meestal gebruikt voor voedsel en kleding, en word niet geïnvesteerd in de lokale economie door bijvoorbeeld een nieuwe ploeg of beter zaaigoed te kopen.


Migranten die terug komen naar hun oude dorp, kunnen de opgedane werkervaring niet toepassen in het platteland. Ook op sociaal-cultureel gebied zijn er gevolgen. De migranten zijn in contact geweest met de stedelijke westerse cultuur en brengen andere normen en waarden terug naar het platteland waardoor de invloed van de kerk vermindert, de familieband zwakker word en het ouderlijk gezag afneemt.

Hoofdstuk 3 Naar de Verenigde Staten: ‘el otro lado’

§ 3.1 Migratiegeschiedenis
Al sinds 1880 trekken veel Mexicanen naar de VS. Soms konden ze makkelijk werk vinden. In mindere tijden waren ze dan niet meer nodig. In zulke tijden werden de grenzen gesloten waarna de illegale migratie steeg. Want de druk om uit Mexico te vertrekken is altijd groot geweest.

Tussen de herfst en de zomer trekken veel Mexicanen naar de VS om te helpen met het plukken van fruit en het oogsten van de groenten. De meeste Mexicanen gaan weer terug naar Mexico na deze periode. Maar er zijn ook Mexicanen die hun familie laten overkomen om zich blijvend in de VS te vestigen waardoor er nu veel Mexicanen in de VS wonen.

Toen in 1848 het huidige Amerika werd gevormd kregen die Mexicanen die daar woonden (onvrijwillig) het Amerikaanse staatsburgerschap. De eerste Mexicanen kwamen rond 1880 naar de VS toen er spoorlijnen aangelegd moest worden. Men had liever Mexicanen omdat je Chinezen zo moeilijk kon terugsturen naar hun thuis. Toen de spoorlijnen aangelegd waren gingen ze katoen plukken, koper delven in de mijnen en oogsten in de tuinbouw. Tijdens de 1e wereldoorlog toen de Amerikanen vochten op de slagvelden in Europa waren de Mexicanen zelf onmisbaar om de economie draaiende te houden. Tussen de 2 wereldoorlogen in werd de migratie teruggeschroefd.

In de 2e wereldoorlog werden de Mexicanen opgeroepen in het Bracero programma. Amerikaanse werkgevers mochten arbeidskrachten verhuren aan grote Amerikaanse landbouwbedrijven waarbij een minimumloon en het transport was verzekerd. De Mexicanen waren onmisbaar bij het oogsten van ‘food to win the war’. Tijdens het bracero programma was de illegale migratie veel kleiner dan de periode ervoor.

Er zijn verschillende oorzaken waarom er de afgelopen decennia een grote legale en illegale immigratie is ontstaan. De economie van Mexico schommelt al vele jaren onderhevig. De Mexicaanse overheid had de subsidies op landbouwproducten stopgezet waardoor voor veel mensen op het platteland een uitzichtloze situatie is ontstaan. 50% van de Mexicanen is arm en twee-derde hiervan woont op het platteland. Daarnaast is de bevolking van Mexico enorm gegroeid met 100 miljoen.

Er zijn 2 soorten migranten: Economische en niet-economische. Iemand verlaat alleen zijn thuis in Mexico als er push factoren (redenen om weg te gaan) en word aangetrokken door het vestigingsgebied (pull factoren).

Een pushfactor is de slechte economie in Mexico. Het minimumloon ligt er laag in Mexico. Een andere factor zijn rooskleurige verhalen die door eerdere migranten naar achterblijvers word gestuurd waardoor er volgmigratie ontstaat.
California, Texas, Arizona en Illinois zijn de belangrijkste vestigingsstaten van de Mexicaanse migranten. Er vindt langzaam een verandering in dit patroon plaats, die 4 staten blijven de meeste migranten aantrekken maar dat neemt langzaam af. Het zuidoosten van de VS word steeds populairder als vestigingsgebied doordat ze aangetrokken worden door de werkgelegenheid in slachterijen, de bouw en de lichte industrie.


§ 3.2 De huidige migranten
Er zijn 2 soorten migranten: Legaal en illegaal. Deze zijn onder te verdelen in Cirkelmigranten en Permanent gevestigde migranten. Cirkelmigranten (seizoensarbeiders) hebben Mexico als thuisbasis. Ze gaan werken in de VS om hun inkomen aan te vullen en zijn voor het grootste gedeelte jonge, laaggeschoolde mannen. Permanent gevestigde migranten blijven in de VS wonen. Het zijn ongeveer evenveel mannen als vrouwen en hun scholingspeil is hoger. Ze werken minder in de landbouw dan cirkelmigranten en hebben een hoger inkomen.

De hogere lonen in de VS zijn de belangrijkste pull-factor. Veel Mexicanen sturen geld terug naar hun familie in Mexico. Dit is een belangrijke inkomstenbron voor de Mexicaanse economie. Bijna een-derde van de mensen die in de VS wonen en in het buitenland zijn geboren komen uit Mexico.

Om meer controle op de illegale Mexicaanse migratie kwam er in 1986 een wet waardoor Mexicanen die konden aantonen dat ze sinds 1982 in Amerika woonden gelegaliseerd werden, 2 miljoen maakten hier gebruik van.

Toen de NAFTA werd ingevoerd werd verwacht dat de migratie van Mexicanen zou afnemen. Dit was echter niet het geval omdat mensen die in de landbouw (maïsproductie) werkzaam waren uit de markt werden geconcurreerd omdat de VS betere technologie/irrigatiemogelijk heeft.

Een gevolg is dat de landbouwbevolking naar verwachting elk jaar met 1 miljoen zal afnemen die allemaal naar de VS legaal of illegaal zullen emigreren.