The Diary of Anne Frank (1957)

Anne Frank - Een meeslepende en tragische film

Anne Frank, arm meisje, waarom moest jou dit nou overkomen? Het boek dat je hebt geschreven, is toch uitgeven (…. ). Je bent beroemd geworden, maar het is niet gegaan zoals je zelf wilde, je bent er zelf niet eens bij geweest. Na alle moeite die je had gedaan, waarom is het allemaal zo gelopen? Het belangrijkste wat je nu hebt bereikt is dat nu, iedereen uit de hele wereld, je gevoelens kan lezen, en met je mee kunnen leven en, heel misschien, een oorlog zouden kunnen voorkomen.

Het dagboek van Anna Frank speelt zich van 1940 tot 1942 af in Nederland, Anne was toen nog maar 13 jaar. Na zeven jaar werd het boek gepubliceerd en werd het boek openbaar gemaakt, de reden was dat Anne begin maart 1945 in Bergen-Belsen was gestorven aan de besmettelijke ziekte tyfus. In het kamp Bergen-Belsen hielden de nazi's duizenden joden gevangen. Maar ze gaven hen bijna niets te eten en de hygiënische omstandigheden waren slecht. Duizenden gevangenen stierven aan honger en ziektes. Het dagboek van Anna Frank speelt zich van 1940 tot 1942 af in Nederland, Anne was toen nog maar 13 jaar. Na zeven jaar werd het boek gepubliceerd en werd het boek openbaar gemaakt, de reden was dat Anne begin maart 1945 in Bergen-Belsen was gestorven aan de besmettelijke ziekte tyfus. In het kamp Bergen-Belsen hielden de nazi's duizenden joden gevangen. Maar ze gaven hen bijna niets te eten en de hygiënische omstandigheden waren slecht. Duizenden gevangenen stierven aan honger en ziektes.

In 1955 kwam voor het eerst het toneelstuk, met de naam The Diary of Anne Frank, uit, gebaseerd op het dagboek van Anne Frank. Het toneelstuk won een Pulitzer-prijs, een Tony voor beste toneelstuk, de Theatre World Award van 1956 en de New Yorks Critics’ Circle Award voor beste toneelstuk. Het stuk werd ook nog eens genomineerd voor vier andere Tony's, waaronder beste actrice en best regisseur.

Na het grote succes van het toneelstuk gaf Anne’s vader Otto Frank in 1957 toestemming voor een filmversie. Enkele acteurs uit de toneelstuk, waaronder Joseph Schildkraut (als Otto Frank), speelden ook in de film. Susan Strasberg, de actrice die Anne Frank in het toneelstuk speelde, wou haar rol niet in de film herhalen. Otto Frank wou Audrey Hepburn als Anne Frank, maar die weigerde de rol ook al. Vervolgens werd de rol aangeboden aan Natalie Wood, maar ook die weigerde de rol van Anne Frank. In Nederland deden zo'n 70 meisjes van rond de 15 jaar auditie. Uiteindelijk ging de rol naar het jonge Amerikaanse fotomodel Millie Perkins. Het echtpaar Frances Goodrich en Albert Hackett schreef zowel het toneelstuk als het filmscenario.

‘’Ik zal, hoop ik, aan jou alles kunnen toevertrouwen, zoals ik het nog aan niemand gekund heb en ik hoop dat je een grote steun voor me zult zijn"…, zo luidt de eerste zin van Anne’s dagboek. Het dagboek van Anne Frank is zelfs een van de beroemdste boeken van nu. Ze verteld over haar leven van voor de oorlog, totdat ze als een van de acht onderduikers wordt opgepakt en word meegevoerd naar Westerbork. Ze maakt veel mee en heeft het er moeilijk mee, maar gelukkig kan ze haar gevoelens en gedachten uiten aan haar verzonnen ‘vriendin’ Kitty. Er waren wel opmerkelijke stukjes in de film, want Hendrik van Hoeve, de groenteboer die de onderduikers voorzag van groente, speelde zichzelf in de film. Ook werd de oorspronkelijke eindscène met Anne Frank in Austwitz uit de film geknipt, na negatieve reacties van het testpubliek.

De opnames van de film speelde af in Amsterdam, maar niet in het oorspronkelijke Achterhuis. In de film zie je de Prinsengracht, de Westermarkt, de Nicolaaskerk en de Staalstraat. Het interieur in de film werd zo nauwkeurig mogelijk nagebouwd in een studio in Hollywood, samen met één van de mensen die de onderduikers in het Achterhuis hielp.

Op de dag van de Nederlandse première van de film op 16 april 1959 waren koningin Juliana en prinses Beatrix aanwezig, na afloop werd het Wilhelmus gespeeld. Op 17 maart 1959 stond in het dagblad Het Vrije Volk het volgende:

"Toch moet men de film zien, al was het alleen maar om zich te laten herinneren aan de beestachtigheid van menselijk wezens. En ook aan de grootheid van 's mensen hart. Van Anne’s hart."

— Alex Burnham voor Het Vrije Volk

De film heeft veel prijzen gewonnen, Academy Award voor Beste Vrouwelijke Bijrol voor Shelley Winters als Petronella van Daan, Academy Award voor Beste Art Direction en de Academy Award voor Beste Cinematografie. Daarnaast werd de film genomineerd voor de Oscar voor beste film, beste regisseur, beste mannelijke bijrol, beste kostuumontwerp en beste originele muziek. De film won ook een Golden Globe en werd genomineerd voor vier andere Golden Globes en de Palme d'Or.

Wie de film gezien heeft, moet wel tot het besluit komen dat de acteurs een hele sterke persoonlijkheid hebben. De strategie van regisseur Jon Jones is daarom verfrissend. De regisseur maakt bijvoorbeeld door middel van het decor en de aankleding de sfeer van de oorlogsjaren te behouden en maakt van de bewoners van het Achterhuis moderne personages. Maar jammer genoeg lukt dat niet bij ze allemaal, want Anne wordt neergezet als een boeiend en levendig personage, wat ze beslist ook was, maar wat nooit echt helemaal aan het oppervlak kon treden uit angst om haar personage te beschadigen. In haar dagboek schreef Anne soms ook hele persoonlijke dingen, over de veranderingen in haar lichaam, over verliefdheid, maar ook over haar eerste menstruatie. Toen haar vader, na haar dood, haar dagboek voor het eerst las, was hij heel erg gechoqueerd en hij vertelde tegen de pers dat hij toen z’n dochter toen pas echt leerde kennen.

"Het achterhuis" van Anne Frank heeft een aantal kenmerkende kenmerken van volwassenenboeken. De hoofdpersonage, Anne, is een opgroeiende tiener, ze reageert met veel tragedie en ontroering op door volwassenen opgelegde regels, ook is ze is heel erg kritisch tegenover haar familie en de andere onderduikers. Als dat nog niet erg genoeg is, speelt zich op de achtergrond ook nog een groot drama af. Maar waarom zijn de film en het dagboek nou zo populair geworden? Omdat het in de tweede oorlog afspeelt? Of komt het door de dramatische dood van de schrijfster? Ja, het heeft er allemaal mee te maken, maar in het Achterhuis hebben de onderduikers heel weinig ruimte en zijn hun behoeften beperkt. De puberende Anne heeft nagenoeg ook nog eens problemen met haar moeder, wordt heel vaak door de volwassenen gecorrigeerd en wordt ook nog eens voor de voeten gelopen.