Boekrecensie Een vlucht regenwulpen

Een vlucht regenwulpen is het boek waarmee Maarten ’t Hart in 1978 als schrijver doorbrak. In 2014 heeft Maarten ’t Hart een Diamanten Boek ontvangen voor de roman omdat het meer dan 1 miljoen keer verkocht was. Het werk is in 1981 ook verfilmd. De psychologische roman, die grotendeels gebaseerd is op het leven van de schrijver, begint met het volgende motto:

Zondag 10

Vraag 27: Wat verstaat gij door de voorzienigheid Gods?

Antw.: De almachtige en alomtegenwoordige kracht Gods, door welke Hij hemel en aarde, mitsgaders alle schepselen, gelijk als met zijn hand nog onderhoudt, en alzo regeert, dat loof en gras, regen en droogte, vruchtbare en onvruchtbare jaren, spijze en drank, gezondheid en krankheid, rijkdom en armoede, en alle dingen, niet bij geval, maar van zijn vaderlijke hand ons toekomen.

 Hiermee wordt gesteld dat alle dingen in het leven, goed en kwaad, geschieden door Gods kracht.  Je zou hierdoor kunnen denken dat het boek een godlievende toon bevat, maar het tegendeel is waar. In het boek zet de hoofdpersoon, Maarten, zich juist af tegen het geloof.

Hij is een jongen die zeer gereformeerd is opgevoed waardoor hij altijd in isolement leefde. Dit isolement is op meerdere manieren in het boek terug te vinden. Met betrekking tot de locatie, omdat hij in zijn jeugd nooit buiten het gebied rond zijn huis kwam, maar ook met betrekking tot sociale contacten, omdat Maarten heel slecht vrienden kan maken en het hem niet lukt een vriendin te krijgen.

Hoe slecht het gaat op sociaal gebied, hoe goed het gaat met zijn wetenschappelijke carrière. Maarten ontwikkelt zich namelijk sterk in de celbiologie, hij wordt internationaal erkend en mag naar een congres in Bern over weefselkweek.

Het boek verhaalt ongeveer twee weken en begint wanneer de hoofdpersoon druiven plukt voor een bruiloft. Het eindigt na het congres in Zwitserland, als Maarten in bed ligt en een bijzondere droom krijgt. Echter  zitten er in het boek veel flashbacks, die beginnen bij zijn kleutertijd en doorgaan totdat hij ongeveer 30 jaar oud is. Door deze vele flashbacks raak je soms in het boek de draad een beetje kwijt, omdat ze zo uitgebreid zijn dat je het verhaal in het heden lichtelijk vergeet.

Ondanks dat het verhaal dus soms wat moeilijker te volgen is, wordt je volledig meegesleurd in de gevoelens van het hoofdpersonage. De manier waarop ’t Hart dromen en gevoelens als verliefdheid en opluchting beschrijft  is erg sterk en ik denk dan ook dat iedereen zich erin kan verplaatsen.

’t Hart gebruikt hiervoor veel tekst, een schrijfstijl die bijvoorbeeld te vergelijken valt met Hella Haasse wanneer zij spreekt over omgevingen en landschappen. Het verschil is dat ’t Hart een vlotter taalgebruik aanhoudt terwijl het bij Haasse juist wat meer moeite kost om door de uitgebreide beschrijvingen heen te komen.
                In het boek worden regelmatig de angstige gedachten van Maarten beschreven over zijn mogelijke aanstaande dood. Deze zijn ook duidelijk en met veel aandacht voor detail in woorden gevat.

Het contrast tussen het falen op sociaal gebied en het slagen op wetenschappelijk gebied van Maarten is erg groot en soms ligt het er wel erg dik bovenop. Dat voelt vrij geforceerd, maar heeft misschien te maken met het feit dat dit het eerste boek was wat ’t Hart schreef en hij daarom zijn stijl nog aan het verkennen was.

De titel Een vlucht regenwulpen slaat op de interesse van ‘t Hart in natuur en vogels, die hij al vanaf zijn jeugd heeft. Op het moment dat zijn moeder overlijdt, vliegen er vogels over, een vlucht regenwulpen. Hij raakt zeer geëmotioneerd door dit beeld, waarna het blijft terugkeren in zijn gedachten.

Dit boek is zeker een aanrader als je je helemaal wilt verdiepen in het leven van iemand. Het is makkelijk om mee te leven met Maarten. Je weet hoe hij zich voelt, wat hij denkt en waarom hij bepaalde keuzes maakt.  Je lacht wanneer hij lachen moet en voelt je plaatsvervangend slecht als hij iets vervelends meemaakt.