De Engelenmaker door Stefan Brijs

Het zijn drie jongens, met hazenlippen. Michaël, Gabriël en Rafaël, zoals de drieling heet, en hun vreemde vader, zijn constant het gespreksonderwerp. Vader Victor Hoppe wordt al snel aanvaard als de nieuwe huisarts, na een wonderbare levensredding, maar door het aannemen van een verzorgster voor de kinderen, komen de geruchten over de bewoners van Napoleonstrasse 1 weer op gang. Dokter Hoppe heeft heel wat geheimen die hij met zich meesleept, waardoor er bij de dorpelingen veel onbegrip is.

Stefan Brijs werd geboren op 29 december 1969 in Genk (Belgisch-Limburg), waar hij ook jarenlang woonde en naar school ging. In 1990 studeerde hij af als onderwijzer en begon als opvoeder aan zijn vroegere middelbare school te werken.
Sinds 1999 schrijft Stefan Brijs voltijds. Hij debuteerde bij uitgeverij Atlas (Amsterdam) met ‘De verwording’, een magisch-realistische roman die opviel door zijn barokke taal.
In oktober 2005 verscheen zijn nieuwe roman ‘De engelenmaker’, waarvan de vertaalrechten aan meer dan tien landen zijn verkocht, waaronder Amerika, Engeland, Frankrijk, Duitsland en Rusland. Het boek ging intussen in Vlaanderen en Nederland al 160.000 keer over de toonbank en werd bekroond met de Gouden Uil Prijs van de Lezer 2006, de Vijfjaarlijkse Prijs voor Proza van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 2006 en door de leesclubs van Vlaanderen en Nederland met de Boek-delenprijs 2007. Ook werd het genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2006 en de AKO Literatuurprijs 2006. In 2010 kreeg de Franse vertaling ‘Le Faiseur d'anges’ de Prix des Lecteurs Cognac, een jaar later won het boek de Euregio-Schüler-Literaturpreis, toegekend door scholieren uit België, Nederland en Duitsland. In 2011 verscheen de 25ste druk in het Nederlands als Dwarsligger.

Het boek is opgedeeld in drie delen. Het eerste en het laatste deel horen bij elkaar. In totaal beschrijven deze delen ongeveer vier jaar. Deel één en drie zijn elk opgedeeld in hoofdstukken. Deel twee van het boek is anders. Het is niet opgedeeld in hoofdstukken en neemt ongeveer veertig jaar in beslag. Het dient als verklaring voor het gedrag van Victor Hoppe in de rest van het boek. Ook bestaat het tweede deel uit twee verschillende verhaallijnen, die door elkaar lopen. Het ene deel beschrijft de jeugd van dokter Hoppe en het andere deel zijn carrière. “Soms is wat onmogelijk is alleen maar moeilijk” (blz. 277). Een veelgebruikte uitspraak van Victor, wanneer hij weer eens bezig is met klonen. Alles wat een beetje vaag lijkt in het eerste deel, wordt uitgelegd en duidelijk gemaakt in het tweede deel, waardoor het derde deel makkelijk te begrijpen is.

Het boek draait hoofdzakelijk om Victor Hoppe. Hij blijkt al vanaf hele jonge leeftijd zeer intelligent te zijn en omdat zijn vader dokter is, is Victor vastberaden om dat ook te worden. Voordat hij huisarts wordt, houdt hij zich jaren bezig met klonen. Eerst het klonen van muizen en uiteindelijk het klonen van zichzelf. Er ontstaan drie identieke jongens, Michaël, Gabriël en Rafaël, de klonen van Victor. Maar tijdens de celdeling is iets verkeerd gegaan met het DNA van de jongens, waardoor zij erg snel oud worden en dus ook snel sterven. Wanneer zij vier jaar oud zijn overlijden ze één voor één. Er is veel ophef geweest over de manier waarop Victor met zijn kinderen om ging. Voor hem waren het ook geen kinderen, alleen een experiment. Toch lijkt het mij erg naar om als kleine jongen alleen maar onderzoeken te moeten ondergaan, om uiteindelijk toch te sterven, echt verschrikkelijk.
Meneer Hoppe vergeleek zichzelf zijn hele leven lang met Jezus en dus besloot hij om op dezelfde manier te sterven. Nadat hij zijn zonen had verloren, vermoordde hij de draagmoeder van de jongens, die hem onverwacht kwam opzoeken en ontzettend kwaad op hem werd toen ze de stervende jongens zag. Hij nagelde zichzelf aan het kruis en stierf voor de ogen van de dorpelingen. Een verschrikkelijk iets om te zien gebeuren, maar toch ergens ook mooi. Hij heeft ‘zijn’ verhaal af kunnen maken zoals hij dat wilde. Er was niks meer voor hem over, zijn experiment was mislukt. ‘En toen weerklonk een stem en die stem was herkenbaar uit duizenden: “Het is volbracht!”’ (blz 422) Victor zijn laatste woorden.

Het hele boek gaat over dokter Hoppe die mensen wil klonen doormiddel van kerntransplantatie. Dit is een moderne techniek die werkelijk is uitgevonden, maar nooit uitgevoerd. Het klonen van mensen is in de meeste landen streng verboden, ook in verband met het geloof. In het boek wordt nooit gesproken over het feit dat Victor de wet zou hebben overtreden, maar hij werkte in Duitsland, dus wie weet mag het daar wel. Het klonen is in ieder geval voor een deel niet realistisch, omdat het gewoon nog niet kan. In het boek zit veel symboliek, bijvoorbeeld dat Victor leeft zoals Jezus en net als hem aan het kruis sterft. Hierdoor wordt het boek veel minder realistisch, maar zeker niet slechter.

Al met al is ´De engelenmaker´ een geweldig boek. Stefan Brijs heeft een meesterlijk brein, dat hij dit boek zo fascinerend heeft kunnen maken. Ontzettend goed bedacht en er zit een interessante verhaallijn in het boek. Fantastisch!