Subculturen

Over het algemeen konden deze groepen goed met elkaar opschieten, maar soms waren er wel wat rellen. In Den Haag, bijvoorbeeld, is er jarenlang een oorlog geweest tussen de twee groepen die daar toen waren: de Kikkers en de Bullen. In 1997 werd er symbolisch een vredesverdrag getekend: de Vrede van Den Haag.

Jaren ’60: Hippiecultuur

Hoe is de hippiecultuur en de bijbehorende muziekstijl ontstaan en waar kwam het vandaan?

De hippiecultuur (ook wel bekend als de ‘Flower Power beweging’) vindt zijn oorsprong in de jaren ’60, in de staat Californië. San Francisco was dé hippiestad in die tijd, dit kwam omdat de bekendste artiesten van de muziek waar de hippies naar luisterden, uit deze staat afkomstig waren.

De hippiecultuur is ontstaan uit kritiek en protest tegen de huidige maatschappij, de naoorlogse generatie was het niet eens met hun ideeën. Na de Vietnam oorlog waren er veel oorlogsveteranen die genoeg hadden van al dat geweld en een vrije maatschappij wilden, zonder kapitalisme. De mensen wilden vrede na zo’n lange oorlogstijd! Volgens hen zou de materialistische maatschappij alleen maar leiden tot onnatuurlijkheid en milieuvervuiling. Ze willen dat het land weer zelfvoorzienend gaat leven en weer natuurlijker wordt in plaats van kunstmatig. Ook verzetten de hippies zich tegen geweld en discriminatie. Ze richten zich op het nu, niet op de toekomst.

Langzaam begon er veel verzet te groeien, waar uiteindelijk de hippiecultuur uit is ontstaan. Natuur, liefde en milieu staan centraal voor de hippies. Ze hadden respect voor alles wat leefde, waren vegetariërs, vonden hun passie in muziek en hun voornamelijk doel was om mensen te inspireren met hun wijze van leven en hun ideeën over te brengen, een voorbeeld te zijn. Hippies stonden voor de buitenwereld bekend als seksbeluste, blowende jongeren in rare felgekleurde kleren

Kenmerken en gedrag
In het beginstadium van deze tegencultuur, was de stijl nog vrij saai en armoedig. Mannen en vrouwen hadden lang, steil haar, wat symbolisch stond voor vrijheid. Mannen hadden vaak ook gezichtsbeharing. Qua kleding werd er vooral tweedehands kleding gedragen, dit was milieuvriendelijk. Vooral de heupbroeken met wijde pijpen en de versiering met bloemen waren erg kenmerkend. Sommigen droegen elastieken bandjes om hun hoofd, een trend die nu nog steeds ‘in’ is.

Wat schoenen betreft, werden er sandalen gedragen. Rond 1970 kwam de kleurrijke kleding pas meer naar voren. Er kwamen steeds meer speciale winkels die hippiekleding verkochten. Uiteraard moest alles zo zuinig mogelijk, dus als hippies ergens heen wilden, gingen ze vaak liften. In de liefde hadden ze vaak open relaties, dit was ook weer een teken van vrijheid. Er werd veel drugs gebruikt en ook spiritualiteit was belangrijk, wat beide als teken stond voor vrijheid en het vrij maken van je geest. ‘Free your mind and the rest will follow’

Muziek
Voor de hippiecultuur was muziek erg belangrijk. Ze gebruikten het om zich emotioneel, spiritueel en door middel van politieke gedachtes henzelf te kunnen uiten. Het soort genres die ze luisterden waren: (psychedelische) rock, blues, country, western, folk en protestliederen. Met protestliederen konden ze goed hun ontevredenheid over misverstanden uiten. Bij de muziek werd ook uitbundig gedanst. Dit zagen hippies als manier om zichzelf te kunnen uiten.

Hippies kwamen vaak samen op festivals. Het begon allemaal met het festival ‘Gathering of the Tribes’ in 1968. Dit werd gehouden in het Golden Gate Park in San Francisco. Hier waren optredens van allerlei bekende rockbands. Tijdens dit optreden kwamen de echte idealen van de jeugdcultuur naar boven en was de hippiecultuur geboren. Het allerbekendste hippiefestival is Woodstock (Three Days Of Peace and Music). Meer dan 450.000 mensen kwamen hier samen. Dit festival was voor hippies het aller populairste en belangrijkste festival.

The Beatles
De popgroep The Beatles had een erg grote invloed op het ontstaan van de Flower Power beweging. In 1967 bracht de band een nieuw album uit: Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. De verschijning van dit album wordt nog vaak gezien als het beginpunt van een hele nieuwe jongerencultuur. De band heeft het voor elkaar gekregen om verschillende mensen van verschillende culturen bij elkaar te brengen. Ze creëerden hun eigen ideeën, normen en waarden en volgden niet de mainstream systeem of cultuur. Dit was een grote inspiratie tot veel mensen, die zich al snel tot bij de nieuwe cultuur aansloten.

Het einde van de cultuur
Aan het eind van de jaren ’70 was de hippiecultuur tot zijn einde gekomen. Veel hippiejongeren wilden weer naar school en carrière gaan maken en kregen ook weer andere interesses. Er bestaan nog wel een aantal echte hippies, deze worden tegenwoordig moderne hippies Toch is er helaas maar een klein aantal hippies overgebleven van deze bijzondere cultuur.

Jaren ’70: Punk

Hoe is de punkcultuur en de bijbehorende muziekstijl ontstaan en waar kwam het vandaan?

Na de jaren ’60 was de hippietijd een beetje voorbij. In Amerika was punkmuziek al bekend, alleen had het toen nog geen specifieke naam. Er ontstond Punk in Engeland tussen 1975 en 1976, als verzet tegen de vele werkloosheid en de economische problemen (punk betekent letterlijk ‘straatschoffie’, die term klopte ook wel, want de jongeren zagen er in die tijd ruig uit met hun kleding en heftige hanenkammen). Het concert van The Ramones maakte veel indruk op de jongeren in Londen. Ze stimuleerden de jeugd om zelf ook muziek te gaan maken. Zo ontstonden er veel nieuwe bands, zoals The Sex Pistols. Jongeren besloten om hun eigen creativiteit in de vrije loop te laten, met het motto ‘Do It Yourself’.

Punkers waren grote aanhangers van het ‘anarchisme’. Dit wil zeggen dat hun voornaamste uitgangspunt ‘vrijheid’ was. Dit uitgangspunt stond een beetje gelijk aan dat van de hippies, alleen waren de hippies positiever qua denken over het leven. Punkers zetten zich massaal af tegen de regering. Niet meer werken, op een uitkering leven en vooral je stem laten horen en herrie schoppen.

Iedereen die probeerde hun vrijheid te beperken, werd aangepakt. Er ontstonden veel rellen, voornamelijk tegen de politie. Ze wilden absoluut niet gaan werken. Door alle vrije tijd die de werkloze jongeren hadden, gingen ze vaak in groepen op straat hangen, veel drinken en drugs (heroïne) gebruiken. Ook kwam er veel vandalisme voor.

De jongeren in Nederland waren net een beetje uit de hippieperiode, toen de punkmuziek overwaaide. In 1977, een jaar na Engeland, was deze punkbeweging ook in Nederland te vinden. Media besteedde veel aandacht aan deze nieuwe beweging. Ook in Nederland was werkloosheid onder jongeren snel toegenomen. Jongeren studeerden hard, maar vaak tevergeefs, want de kans op een baan was minimaal. Niemand had meer vertrouwen in de toekomst, want die bestond er volgens hen niet, de jongeren dachten overal erg negatief over. Zonder baan bleef er veel vrije tijd over. Er was woningnood, dus veel punkers gingen in kraakpanden wonen. Langzaam maar zeker begon Nederland ook de punkbeweging over te nemen, er verschenen steeds meer hanenkammen en ook de kledingstijl werd overgenomen van artiesten en naar punk aangepast.

Kenmerken
De opvallende punkstijl was wel hét deel waaraan je deze subcultuur kon herkennen. Er zijn in de stijl erg veel verschillende richtingen en stromingen te vinden, als het maar afweek van het normale. Vaak werd er in de kleding veel creativiteit gestoken. Tweedehands winkels werden afgestruind om vervolgens de kleding naar helemaal naar stijl te bewerken. De meeste kleding was zwart en het werd volop versierd met bijvoorbeeld ritsen, studs en veiligheidsspelden, of er werden scheuren in gemaakt of delen gebleekt. Op shirts waren vaak maatschappelijke teksten te vinden, zoals:  ‘Anarchy!’ en ‘Fuck The System!’.
Ook bandlogo’s werden vaak gebruikt.

Leer was in die tijd ook erg populair en werd veel gedragen, vooral de jassen zag je vaak voorbijkomen, elke punker had we wel één. Er werden veel grote, hoge en opvallende zwarte schoenen of laarzen bij gedragen, maar afgetrapte gympies deden het ook erg goed. Het haar maakte eigenlijk niet zoveel uit, zolang het maar niet te lang was. Vaak zag je omhoog staand en getoupeerd haar, zoals hanenkammen of stekels. Aan de zijkant werd het haar vaak kaalgeschoren. Tatoeages zag je ook veel, bijvoorbeeld van het logo van anarchisme of prikkeldraad. Dikke lagen met heftige zwarte make-up maakte je outfit af. Hygiëne kenden de punkers niet echt: er was vaak niet eens stromend water om je mee te wassen in de kraakpanden!

Muziek
Punkmuziek was er dus al een tijdje in Amerika, maar de muziekstijl is in Engeland ontstaan. In Engeland wordt muziek over het algemeen al snel opgenomen in de maatschappij, dus punk was hier al snel in de dagelijkse leefstijl geïnfiltreerd. Omdat de stijl in Engeland is ontstaan uit protest tegen de armoede en werkloosheid, was het daar populairder dan in Nederland. In Nederland zag je het ook wel, maar minder veel, omdat wij niet in zulke zware omstandigheden leefden als in Engeland.

The Sex Pistols
The Sex Pistols is misschien nog wel de band die de meeste invloed heeft gehad op de punkcultuur. Door middel van de media was deze band al erg populair geworden. Op 8 oktober 1976 kregen The Sex Pistols een platencontract bij EMI, waarna hun ‘Anarchy In The U.K.’ een grote hit werd.

Toen ze eenmaal werden uitgenodigd in de ‘UK Today Show’, hadden ze als plan om heel veel scheldwoorden te gebruiken tijdens het interview wat daar zou plaatsvinden, om aandacht te trekken. Grof taalgebruik was namelijk niet erg gebruikelijk in Engeland. En het aandacht trekken heeft gewerkt:, de volgende dag hadden ze de voorpagina gehaald van het Engels dagblad ‘The Daily Mirror’. Na alle media-aandacht begon het succes.

Vooral Britse jongeren vonden de band geweldig. Ze namen al snel de ‘denkwijze’ over en begonnen zich massaal af te zetten tegen de maatschappij en de band te steunen. De oudere Britten waren echter geschokt door het taalgebruik en de teksten gingen voor hen te ver. Hierdoor werden veel concerten van hun ‘Anarchy Tour’ verboden, waarna hun platenmaatschappij besloot dat ze voorlopig niet meer in Engeland op konden treden.

In oktober 1977 was hun eerste optreden in Nederland, daarna volgden er ook enkelen, onder andere in Paradiso. Helaas werd de band in Nederland ook niet erg gewaardeerd, maar ze hadden wel een erg grote invloed op het ontstaan van de punkbeweging in ons land. De platenmaatschappij besloot de samenwerking met de band te verbreken, omdat er erg veel kritiek op was ontstaan.

Johnny Rotten en Sid Vicious waren de meest populaire leden van de band. Nadat Johnny de band verliet omdat hij vond dat de band té populair werd (veel in de media, commercieel, dit kon natuurlijk niet, punk was hier juist tegen) en de dood van Sid Vicious, was het officieel gedaan met de band. Wel is de band in 2007 nog bij elkaar gekomen voor een reünie tournee, waar ze onder andere op Lowlands hadden gespeeld.

Het einde van de cultuur
Het definitieve einde van de punk kwam eigenlijk doordat de stijl steeds commerciëler begon te worden. Dit was nou juist waartegen er geprotesteerd werd. De mensen die punk waren, schaamden zich al snel voor zichzelf en hielden de stijl voor gezien. Tegenwoordig is er nog steeds wel iets van punk terug te zien (bijvoorbeeld de bekende ‘mohawk’) maar dit wordt meestal gedragen om ‘anders’ te zijn. Punkmuziek is zeker nog aanwezig (denk aan bijvoorbeeld Green Day of Blink-182), maar naar mijn mening is deze muziek vrij gecommercialiseerd, er verschijnen regelmatig punk liedjes in de Top-40. Als voorbeeld: Green Day had laatst een MTV EMA-award gewonnen voor beste rock-act, deze commercie is juist wat een echte punkband tegen zou gaan.
 

Jaren ’80: Gothic

Hoe is de gothic cultuur en de bijbehorende muziekstijl ontstaan en waar kwam het vandaan?

Het woord ‘gothic’ is eigenlijk al heel oud. Het leidt af van de Goten, een Duits volk. Deze goten hadden in de Romeinse tijd het hele Romeinse rijk vernietigd en werd daarom door het volk gezien als ‘barbaren’.

 Het wordt ook gebruikt om de term ‘Gotiek’ aan te geven, wat een steeds meer opkomende bouwstijl was rond de middeleeuwen. De Gotische bouwstijl is ontstaan als reactie op de Romaanse decoratie. Echter, tijdens de Renaissance was er veel kritiek op deze bouwstijl. Het werd gezien als ‘barbaars’, wat voornamelijk kwam door de versieringen die werden aangebracht (bijvoorbeeld demonen in de architectuur). Mensen vergeleken dit al snel met duisternis, zo stond de term ‘gothic’ meteen in het negatieve.

‘Gothic’ werd ook al snel met horror en donkerheid vergeleken. Dit idee is ontstaan na het opkomen van de gothic novel in de 18e eeuw. Een gothic novel is een griezelroman waar veel duisternis, bovennatuurlijke dingen (zoals geesten) en horror (zoals vampiers) in verwerkt zit . Het ‘gothic’ gedeelte verwees naar de locatie waar deze verhalen zich afspeelden: bijvoorbeeld in ruïnes of op begraafplaatsen.

In de 19e eeuw, de Romantische periode, werden veel mensen weer tot het verleden aangetrokken. Mensen keken terug op de tijd in de middeleeuwen en dus ook op de gothic. Schilders begonnen duistere, donkere schilderijen van verlaten plekken te schilderen, er werden weer kerken gebouwd in de Gotiekstijl en er werden weer massaal romans geschreven.

In de 20e eeuw, rond 1980, begon gothic  in Groot-Brittannië weer meer in het licht te komen, eigenlijk nadat de punkbeweging was afgelopen. Het was te vergelijken met de Romantische periode in de 19e eeuw: teksten gingen over negativiteit en dood en ook de gothic rock werd ontwikkeld, waarna er een stijl op volgde. Dit genre werd steeds populairder en verspreidde zich al snel uit naar Europa.

Langzamerhand werd gothic een echte levensstijl.

Levensstijl
De mensen die tot deze stijl behoren, worden ‘goths’ genoemd (dus niet ‘gothics’, dit is een foute benaming!). Wat zo bijzonder is aan de levensstijl van goths, is dat het geen trend is, zoals door vele mensen wordt gedacht. Gothic is een levensstijl. Mensen binnen deze stijl hebben hun eigen normen, waarden, gewoontes en kijk op het leven. Ze leven voornamelijk uit gevoel, ze zijn gevoeliger voor positiviteit en negativiteit. Het zijn ook echt nadenkers over het leven. Ze zijn erg creatief en zoeken een manier om dit kwijt te kunnen, bijvoorbeeld in muziek maken of gedichten schrijven. Helaas worden goths vaak gezien als ‘raar’, omdat ze erg op zichzelf zijn, op de achtergrond willen blijven en het liefste altijd alleen willen zijn, dan hebben ze de ruimte om te denken.

Kenmerken
Er is een verschil tussen er niet als goth uit willen zien maar wel op die manier willen leven en echt de stijl ook zelf willen aannemen. Je kunt dus niet altijd aan de buitenkant zien of iemand tot deze stijl behoort. Elke goth is anders, dat was juist de bedoeling. In de kleding en make-up komt hun creativiteit weer tot uiting. Toch zijn er wel typische kenmerken waaraan iemand die niet gothic is, de goths kan herkennen.

Er was eigenlijk maar één echte must: zwart. (soms werd er ook wit, donkerrood of paars gebruikt). De kleding die je het vaakst ziet voorkomen, zijn van aparte stoffen die je niet vaak tegenkomt (denk aan latex, kant of pvc). Vaak worden er broeken gedragen waarvan de pijpen enorm wijd uitlopen aan de onderkant, vaak ook met ritsen of kettingen versierd. Shirts waren bijna altijd oversized, waarvan de mouwen ook erg wijd waren. Bij vrouwen waren jurkjes en korsetten erg populair (vaak werd dit gecombineerd). Wat schoenen betreft werden er voornamelijk hoge boots of laarzen gedragen met een enorme zool.

Make-upgebruik is ook weer erg gevarieerd per goth. Sommigen dragen niets, sommigen hebben dikke zwarte lijnen onder hun ogen en zwarte lippenstift op. Vaak wordt het haar wel zwartgeverfd. Qua sieraden werden er vaak pentagrammen of kruizen in verwerkt. Ook de spijkerhalsband was erg populair.

Kortom: Elke goth is anders en kleedt zich anders, dit door hun creativiteit in vrije loop te laten op wat ze denken, doen, dragen en maken.


Muziek
Volgens onderzoekers zijn bands als The Doors en The Velvet Underground een soort grondleggers geweest voor de opkomst van de gothicmuziek, wat werd gebaseerd op bijvoorbeeld teksten of duisternis in de nummers. De inspiratie voor nieuwe gothicmuziek werd niet alleen ontwikkeld door andere muziek, maar ook door literatuur of films.

Goth muziek valt onder het genre ‘post punk’, alleen werd het agressieve uit de punkmuziek vervangen door een donkerdere, romantische en melancholische sfeer en ook het atheïsme werd aangepast voor het occulte, bijvoorbeeld een sterke obsessie voor dood . Gothic werd, in tegenstelling tot de ‘Do It Yourself’ cultuur van de punk, vaak gezien als een androgyne cultuur (veel goths waren homo- of biseksueel) die vaak een beetje een verdorven seksualiteit kende.

Om muziek tot gothicmuziek te maken, moest het zwaarmoedig klinken. Dit werd gedaan door het gebruik van zware baslijnen, een sloom tempo en gitaren met distortiongeluid. Het ritme varieerde van steeds hetzelfde tot onregelmatig. Hetzelfde donkere geluid gold voor de zang. Sommige zangers hadden een speciale techniek om hun stem of stemkleur emotioneel te laten klinken. In teksten werd er veel verwezen naar de dood of naar een politiek thema.

Er zijn veel verschillende golven in de gothicmuziek, daarom benoem ik alleen de golf die er als allereerst was en dus de grondlegger was van het ontstaan van de subcultuur.

In 1978 werd de term ‘gothic’ nu ook gezien als een muzikale term. Dit jaar had de BBC een interview met de manager van een bekende rockband: Joy Division (zie plaatje). Deze man omschreef de muziek van de band als ‘dancing music with Gothic overtones’. Door dit gezegde werd Joy Division gezien als de stichters van de gothicmuziek. Al snel vonden veel bands dat ze ook wel binnen deze muzieksoort pasten en zo ontstond er langzamerhand veel nieuwe bands en natuurlijk een heel nieuw muziekgenre. Als de muziek niet uit Groot-Brittannië kwam (het oorsprongland), maar uit de Verenigde Staten, werd de muziekstijl Deathrock genoemd.

Within Temptation

Within Temptation is een Nederlandse symfonische rock/metalband. De band is begonnen onder de naam ' The Circle', maar nadat twee bandleden de band verlieten en hun 'nieuwe' band 'Voyage'  ook niet lang stand hield, besloten ze een andere band te maken, genaamd  ' The Portal', welke bestond uit Jeroen van Veen, Robert Westerholt en zijn vriendin Sharon den Adel. Al voordat hun allereerste liedjes uitkwamen, besloten ze de naam al te veranderen naar ' Within Temptation'.

In hun beginperiode maakten ze vooral metal, maar toen hun cd ' Mother Earth'  kwam, gingen ze zich meer richten op Keltische Rock. Hun voornaamstee doorbraak was toen 3FM hun liedje ' Ice Queen' verkoos tot Megahit.

De band mocht op grote evenementen optreden en al snel stonden ze hoog in de hitlijsten met hun singles. Na deze tijd werd het even stil in de band, ze waren druk met hun tour en studeren. Ze kregen een contract bij de platenmaatschappij BMG. De eerstvolgende cd kwam pas uit in 2004. Nadat er videoclips werden gemaakt voor hun nieuwe singles, braken ze door in het buitenland.

Hun bekendste nummers in de Top 40 zijn: 'Ice Queen' (nummer 4) en ' What Have You Done' (nummer 7)

Bestaat deze subcultuur nog?

Jazeker, hij neemt zelfs steeds meer toe! Er zijn erg veel soorten ontstaan in deze subcultuur.

Zo heb je bijvoorbeeld de Lolita Goth (zie plaatje), dit zijn vrouwen die het leuk vinden om zich te verkleden als poppen in Victoriaanse stijl. Deze stijl is vooral populair in Japan door de invloed van Japanse rock, maar in Nederland zijn er naar schatting maar zo’n honderd mensen die ook met deze stijl door het leven gaan. Sommige goths vinden het bijvoorbeeld ook fijn om zich te verkleden als elfje. Zo zijn er nog veel meer verschillende, creatieve stijlen te vinden!

Jaren ’90: Gabber
Hoe is de gabbercultuur en de bijbehorende muziekstijl ontstaan en waar kwam het vandaan?

Het woord ‘gabber’ betekent ‘vriend’ of ‘maatje’. Deze subcultuur is de enige subcultuur die puur in Nederland is ontstaan, in Rotterdam. Er is al eeuwenlang een strijd tussen Rotterdam en Amsterdam. Deze subcultuur is ontstaan als tegenreactie op de housemuziek in Amsterdam, waar jongeren die van hardcore hielden werden geweigerd in de housediscotheek RoXY. In de discotheek ‘Parkzicht’ in Rotterdam is, rond de jaren ’90, de grootste jongerensubcultuur begonnen die Nederland ooit gekend heeft.

In 1993 en 1994 kende Nederland zijn hoogtepunt in de gabberstijl. Gabbers hebben hun eigen groep met hardcore liefhebbers gevormd en hun voornaamste doelen waren uitgaan, feesten en het gewoon gezellig hebben met elkaar. Elke vrijdag- en zaterdagavond kwam er een grote stoet gabbers bij elkaar in discotheken zoals Parkzicht, om vervolgens tot in de ochtend met zijn allen te ‘hakken’.

Hakken was de gebruikelijke soort dans die gabbers de hele nacht lang deden met elkaar op muziek. Het is een soort stampen met je voeten op de grond, kleine pasjes op het ritme van de bass. Er zijn heel veel soort manieren waarop er werd gehakt, elke gabber ontwikkelde zijn eigen pasjes.

De gabberstijl werd helaas niet erg gewaardeerd door een groot aantal mensen. Veel mensen zagen hen als herrieschoppers: ze stonden bekend als jongeren die naar troep luisterden veel drugs gebruikten, zich helemaal klem zopen, hier erg agressief van werden en vervolgens overal rotzooi gingen maken en dingen gingen slopen. Dit beeld was totaal niet juist, want gabbers waren, zoals gezegd alleen maar uit om het gewoon leuk te hebben. Het is wel waar dat een aantal jongeren alcohol dronken, maar over het algemeen werd er meerdrugs gebruikt  (voornamelijk speed en XTC, daarvan kon je de hele nacht volhouden en doorhakken). Van alcohol ga je inderdaad herrie schoppen (althans: dan moet je wel heel veel ophebben, zei een jongen in de documentaire), maar van drugs word je alleen maar energieker.

Kenmerken
De gabberstijl is voornamelijk gebaseerd op één ding: het moet comfortabel en luchtig zitten, want je moet er goed in kunnen dansen.

Mannen waren goed herkenbaar aan hun kaalgeschoren hoofd. De gangbare kledingstijl van een gabber was een trainingspak (vest en joggingbroek) van de merken Australian of Cavello (vaak naaiden ze er een vlag van eigen land op), met daaroverheen vaak een bomberjack. Ook werden er altijd Nike Air Max gedragen, dit waren schoenen met een soort luchtige zool, zodat je er makkelijk de hele nacht op door kon gaan. Het was zelfs vereist om je veters op een bepaalde manier in je schoenen te stoppen: je mocht ze vooral niet strikken! Veel mannen droegen als accessoire gouden oorringen.

Vrouwen droegen een joggingbroek of een kort rokje. Daarop werd vaak een vest of topje gedragen, met uiteraard Air Max schoenen eronder. Het haar werd altijd in een staart gedragen. Veel vrouwen hadden hun hoofd aan de zijkant kaalgeschoren.

Ik had een documentaire van 3voor12 gekeken over deze cultuur, en wat me opviel is dat bijna iedereen op kauwgom aan het kauwen was. Dit heb ik opgezocht; het werd gedaan omdat anders door de speed je je eigen wangen kapotbeet.

Muziek
Gabbers leefden voor hun muziek. Ze luisterden het liefst naar hardcore house, wat een duidelijke beat had en dus erg belangrijk was om los te gaan. Hardcore house was eigenlijk een mengeling van verschillende soorten stijlen, wat later tot hardcore zelf uit zou groeien. In 1992 werd de maatschappij Rotterdam Records opgericht door DJ Paul Elstak, wat zorgde voor het begin van de hardcore platenindustrie in Nederland. DJ Rob was ook erg populair, hij draaide het meest in Parkzicht (‘the place to be’ voor gabbers). Niet heel veel later was de hardcore overgewaaid naar heel West-Europa. De hardcore scene is dus eigenlijk typisch Nederlands!            

DJ Paul Elstak 

Paul Elstak is een van de bekendste Nederlandse hardcore/gabber DJ’s, zowel rond die tijd als nu. In 1987 begon zijn succes, hij werd aangenomen bij de discotheek Bluetiek-Inn in Rotterdam. Nadat Paul in 1992 zijn eigen hardcore label had opgericht, maakte hij het protestlied ‘Amsterdam, Waar Lech Dat Dan?’. Dit was een protestlied naar de media, hij vond dat Amsterdam veel te vaak besproken werd en Rotterdam te weinig aandacht kreeg (wat dus ook de gabberbeweging in stand heeft gebracht!)

Rond 1995 begon hij commerciële nummers te maken. ‘Rainbow In The Sky’ en ‘Luv U More’ waren twee hele populaire nummers geworden. Na twee jaar vond hij het niet zo leuk meer om dancemuziek te maken en wilde hij zich alleen nog maar richten op de hardcore. In 2001 begon hij een nieuw label: Offensive Records. Met dit label brengt hij tot op de dag van vandaag hardcore platen uit.

Veel mensen kennen Paul Elstak van zijn rolletje en de muziek in de film New Kids Turbo, die over een stel gabbers gaat die het niet eens zijn met de maatschappij en regeling. Paul had de titelsong voor deze film gemaakt, waarmee hij de Rembrandt Award voor beste titelsong in de wacht sleepte en er zelfs een gouden plaat voor kreeg.

Het einde van de subcultuur
Op een gegeven moment raakte de gabbercultuur over zijn hoogtepunt heen. Er verschenen steeds meer parodieën, waaronder die van Hakkuhbar (Bob Fosko) en Gabber Piet (met het nummer Hakken en Zagen), was te populariteit van hardcore muziek in een mum van tijd verdwenen. Veel gabbers voelden zich belachelijk gemaakt door deze parodieën en wilden niet meer met de stijl geassocieerd worden.

Hardhouse en Trance werden de nieuwe muziekgenres die helemaal in kwamen. In 2002 is er echter nog een opleving van de hardcore gekomen, door het feest van  ’10 Jaar Thunderdome’.

Huidige subculturen

Zijn er subculturen ontstaan in Nederland die nu nog steeds duidelijk zichtbaar zijn?

Ja, die zijn er zeker en er komen soms nog wel eens nieuwe, dit komt mede door de populariteit en beïnvloeding via internet en artiesten.

Skaters

De skatercultuur is een cultuur die van oorsprong van rond de jaren '70 komt, toen surfers ook op het land wilden kunnen surfen en zo het skateboard is ontstaan. In de cultuur van het skateboarden is vrijheid een belangrijk begrip. Als je een skateboard had, was je vrij om te gaan waar je wilt.

Het uiterlijk van de skaters kun je omschrijven als 'comfortabel'. Het was natuurlijk belangrijk dat je kleding lekker los en luchtig zat tijdens het skaten, dus daarom werd er vaak een hele wijde, laaghangende broek gedragen en een lekker ruim t-shirt. Petjes werden vaak ook gedragen. Er waren geen specifieke schoenen voor deze stijl, maar vaak werden wel grote gympen met dikke zolen gedragen.

Skaters luisteren het liefste naar punkmuziek. Vroeger, rond de jaren '80, was er een specifieke muziekstijl voor skaters: de skatepunk. Rond de jaren '90 was het geen aparte categorie meer, maar werd het identiek aan poppunk.

Emo's

Emo was oorspronkelijk alleen een muziekstijl in de jaren '80 (emocore), maar rond de jaren '90 werd het voor veel tieners ook een levensstijl. Emo's worden vaak gezien als mensen die lijden aan depressie en zichzelf totaal afsluiten en in hun eigen wereld leven. Er wordt ook vaak gezegd dat alle emo's doen aan automutilatie, maar dit is natuurlijk een vooroordeel.

Emo's zijn vaak te herkennen aan hun alternatieve stijl. De echte modestijl ontstond pas in het begin van de 21e eeuw, nadat het door internet populair was geworden. Er komen veel kenmerken van de stijlen van punk en skate in voor. Vaak hadden emo's veel zwart in hun kleding, t-shirts met bandlogo's of doodshoofden of kruisjes, skinny jeans broek, het haar in een grote lok, wat vaak eindeloos geverfd en getoupeerd werd. Meestal werd met deze lok een oog bedekt

Emomuziek is ontstaan uit de hardcore-punk. Muziek is heel erg belangrijk in deze cultuur.  Het is vaak een beetje depressieve muziek en tekst. Eigenlijk luistert elke emo naar iets anders, maar hardcore, rock en natuurlijk emocore is het populairste.

Hiphop
Hiphop is in Amerika ontstaan rond 1970, in een arme wijk in New York, bewoond door Afro-Amerikanen. Vanaf 1982 is de muziek ook in Nederland te vinden. Hier hoorden toen ook dingen als breakdancen en graffiti spuiten bij.

Rond 1985 is de hype van het breakdancen een beetje over en er begint rapmuziek te ontstaan. Toen was deze cultuur eigenlijk alleen bekend onder Nederlandse allochtonen (voelden zich minder belangrijk gevonden) die zich door middel van bijvoorbeeld rap protest wilden leveren.

De hiphopmuziek is eigenlijk begonnen nadat de hit Spraakwater van de band ‘Extince’ werd uitgebracht. Hierna volgden er meer hiphopartiesten, waaronder Brainpower. Dit was het begin van de Nederlandse hiphop (Nederhop).

Hiphop in Nederland is zo ongeveer wel de normaalste en meest voorkomende cultuur onder jongens. Je ziet ze vaak lopen: jongens met petjes, trainingspakken, afzakbroek, grote sneakers, koptelefoon om hun nek en altijd luisterend naar Nederlands- of Engelstalige rapmuziek, rappers als Jiggy Dje of Lil' Wayne. Er wordt dus meestal rapmuziek geluisterd.

Beantwoording hoofdvraag

In dit gedeelte zal ik de thema’s nog een keer langsgaan en per thema apart de hoofdvraag beantwoorden, om zo tot een conclusie te kunnen komen.

De hoofdvraag luidde:

‘Heeft muziek invloed gehad op het ontstaan van subculturen, of hebben subculturen juist invloed gehad op het ontstaan van de muziek?’

De jaren ’60: Hippie
Hippies zijn ontstaan uit protest tegen de maatschappelijke normen en waarden en de materialistische maatschappij. De hippies maakten zelf muziek, dit was hun manier om zichzelf te kunnen uiten. Ze kwamen erachter dat dit een perfect middel was om hun stem te kunnen laten horen: door middel van het schrijven van protestliederen.

De jaren ’70: Punk
De punkers verzetten zich tegen de maatschappij. Zij wilden vrijheid en niet gebonden zijn aan de regels die de maatschappij hen oplegde. Punkmuziek werd al gemaakt in Amerika, alleen heette het toen nog geen punk. The Ramones stimuleerden tijdens hun concert vele jongeren om ook zelf muziek te maken en hun stem te laten horen.

De jaren ’60: Hippie
Hippies zijn ontstaan uit protest tegen de maatschappelijke normen en waarden en de materialistische maatschappij. De hippies maakten zelf muziek, dit was hun manier om zichzelf te kunnen uiten. Ze kwamen erachter dat dit een perfect middel was om hun stem te kunnen laten horen: door middel van het schrijven van protestliederen.

De jaren ’70: Punk
De punkers verzetten zich tegen de maatschappij. Zij wilden vrijheid en niet gebonden zijn aan de regels die de maatschappij hen oplegde. Punkmuziek werd al gemaakt in Amerika, alleen heette het toen nog geen punk. The Ramones stimuleerden tijdens hun concert vele jongeren om ook zelf muziek te maken en hun stem te laten horen.

De jaren ’80: Gothic
Gothic is al een erg oude stijl, het komt uit de Romeinse tijd. De stijl werd steeds meer met donker geassocieerd en geleidelijk kwamen er dingen zoals gothic novels en duistere schilderijen. Ook de gothic rock kwam er, waarna er een stijl op volgde.

De jaren ’90: Gabber
Gabber is ontstaan vanuit Rotterdam uit protest tegen Amsterdammers. Hardcore muziek bestond al en de liefhebbers ook, maar door de gabberstijl kwamen ze samen. Hun voornaamste doel was om gewoon lekker te feesten.

Subculturen van tegenwoordig
De skater luistert voornamelijk punkmuziek, die natuurlijk al bestond. Wel is er later nog skaterpunk uit ontstaan.

Emo was oorspronkelijk alleen een muziekstijl in de jaren 80, maar na de jaren ’90 werd het een levensstijl.

Hiphopmuziek ontstond in de jaren ’70, de muziek werd gemaakt door arme Afro-Amerikanen. Later is zich hier een stijl op gaan baseren.

Conclusie
Voordat we de conclusie gaan beantwoorden, laten we eerst nog eens kijken wat de hoofdvraag was:

‘Heeft muziek invloed gehad op het ontstaan van subculturen, of hebben subculturen juist invloed gehad op het ontstaan van de muziek?’

Laten we dan ook nog even alle subculturen langsgaan. Bij subculturen zoals de hippies werd muziek als een soort overbrenging voor hun politieke ideeën gebruikt. Als je dan bijvoorbeeld weer naar de punks kijkt, bestond de punkmuziek al. De stijl is later overgenomen.

Bij de gothic is er juist een stijl gecreëerd op basis van de duisternis van liedjes, verhalen en kunst. Mensen gingen zich dragen zoals beschreven werd in deze elementen.

Bij de gabber heeft zich een groep samengevoegd met dezelfde muziekinteresse, die in het weekend samen kwamen voor maar één ding: puur voor de gezelligheid en het hakken tot je erbij neervalt.

Het kan ook zijn dat er een hele nieuwe muziekstijl ontstaat uit een subcultuur, bijvoorbeeld bij de skaters. Omdat skaters zoveel naar een bepaald soort punkmuziek luisterden, is hieruit de ‘skatepunk’ ontstaan.

Emo was oorspronkelijk alleen een muziekstijl, namelijk de emocore. Deze muziek werd vaak geassocieerd met ‘emotioneel’. Later is hier een hele stijl naar gaan vormen. Hetzelfde geldt eigenlijk voor hiphop.

Na alle stijlen bestudeerd te hebben en gekeken te hebben of eerst de cultuur is ontstaan of eerst de muziek, ben ik tot de conclusie gekomen dat dit verschilt per subcultuur, maar dat voornamelijk de muziek er eerder was en daarna pas de cultuur zelf.

Als muziek invloed heeft gehad op het ontstaan van subculturen, dan is deze cultuur dus uit de muziek zelf ontstaan. Personen die al een soortgelijk genre leuk vinden, zullen de nieuwe stijl ook aantrekkelijk vinden. De stijl en de normen en waarden worden dan vaak van de artiesten en uit nummers overgenomen. De cultuur die hieruit ontstaat, heeft aantrekkingskracht. Jongeren zijn namelijk erg beïnvloedbaar, niet alleen door artiesten, maar vooral door elkaar.

Het einde van de subculturen nadert vaak wanneer een subcultuur gecommercialiseerd wordt, wanneer hij mainstream wordt.