Jodenvervolging in Nederland

Inleiding.

Onze hoofdvraag is: Waarom hadden de Duitsers zo een succes met de jodenvervolging in Nederland?
De hoofdvraag wordt in de loop van ons onderzoek beantwoord.
Ons onderzoek is onderverdeeld in 5 deelvragen om zo onze hoofdvraag te beantwoorden.
Deze deelvragen luidden als volgt:
- 1: Hoe werden de joden in Nederland voor de bezetting behandeld?
- 2: Hoe werden de joden in Nederland tijdens de bezetting behandeld?
- 3: Hoe reageerden de joden in Nederland op de jodenvervolging in Nederland?
- 4: Hoe reageerden de Nederlanders op de jodenvervolgingen in Nederland?
- 5: Waarom werden er in Nederland zoveel joden vermoordt ten opzichte van België?

De reden waarom we dit onderwerp hebben gekozen is dat wij wat meer te weten willen komen over de holocaust in de 2e wereldoorlog. We hebben al verschillende informatie via school gekregen over de jodenvervolging maar we willen er toch nog meer over te weten komen. We willen ons dus nog meer gaan verdiepen op het leven van de joden tijdens en voor de bezetting in Nederland en over de reacties van joden en niet-joden uit Nederland op de bezetting van de Duitsers.

Hoe werden de joden in Nederland behandeld vóór de bezetting?

Joden zijn, zolang de mensengeschiedenis zich heugt, al de zondebok. Ze werden overal voor aansprakelijk gesteld. Als er wat ergs in de wereld gebeurde, het ging slecht met de economie of er was ergens oorlog uitgebroken werd er vaak gezegd: “oh kijk, dat is weer de schuld van de joden” Dit ging soms zo ver, net als in de tweede wereldoorlog, dat de andere volkeren probeerde de joden buiten te sluiten, te discrimineren en in het ergste geval het volk probeerde uit te moorden: Volkerenmoord. Dit was dus ook het geval in de tweede wereldoorlog. Maar dit was niet de eerste keer. Al vaker hebben de “gewone” volkeren geprobeerd dit tweederangs achterhaalde volkje proberen uit te moorden. Tijdens de middeleeuwen en hierna werd het christendom door de Romeinen als staatsgeloof ingevoerd en iedereen die een ander geloof had werd verdreven, buitengesloten of vermoord. In deze deelvraag gaan wij onderzoeken in hoeverre de joden in Nederland voor de tweede wereldoorlog behandeld werden.
In de Romeinse tijd werd in heel europa het christendom als staatsgeloof ingevoerd. Volgens de katholieke kerk waren joden slecht omdat deze verantwoordelijk waren voor de kruisiging van Christus. Hiervan was het gevolg dat in heel europa, en dus ook Nederland, de joodse gemeenschappen gediscrimineerd, onderdrukt en gedood werden. Dit bleef ongeveer tot de 19e eeuw doorgaan. Hierna matigde de christelijke kerk zijn regels over de joden en leek het beter te gaan.
Rond de 20ste eeuw woonden er zo’n 110.000 joden in Nederland. Deze waren, vooral in de grote steden, goed ingeburgerd. Van discriminatie was maar weinig sprake. Het leek wel alsof de joden volledig geaccepteerd werden. Dit was ook wel waar, maar dit kon niet van alle Europese landen gezegd worden. In de meeste Europese landen werden joden nog wel gewoon gediscrimineerd en uitgestoten, ze werden in niet volledig opgenomen in de samenleving en werden gezien als ondergeschikte mensen.
Omdat joden nog altijd in de minderheid leefde, met een andere manier van leven zoals in joodse gemeenschappen waren ze toch altijd degene die werd aangewezen als er iets fout ging. Joden waren goed opgeleide en slimme mensen maar het idee van de samenleving die we nu kennen “de multiculturele samenleving” kenden de mensen toen nog niet. En daarom bleven de joden toch last houden van racisme. In Nederland had deze niet de mate van andere Europese landen maar ook in Nederland was het er soms toch.
Toen Adolf Hitler rijkskanselier werd van Duitsland in 1933 voelden veel joden in Duitsland al onheil. Adolf Hitler had een extreem racistische houding naar heel de wereld en wilde voor Duitsland meer levensruimte (lebensraum) en moest het Duitse volk gezuiverd worden.
Het Waterlooplein is tot de tweede wereldoorlog het hart van de Amsterdamse Jodenbuurt geweest waar de Joden ook hun synagoge gebouwd hebben. Omdat Joden alleen beroepen mochten uitoefenen die niet in gildeverband bedreven werden bleven er activiteiten over als allerlei vormen van kleinhandel en ook geldhandel. Daarnaast introduceerden de Joden zelf een aantal nieuwe activiteiten waaronder diamantbewerking en boekdrukkunst. Doordat Joden van zoveel ambachten uitgesloten waren was er veel armoede onder de Joodse bevolking omdat ze niet gemakkelijk werk konden vinden. Joden hadden een aantal redenen waarom ze in deze buurt van Amsterdam woonden. Eén daarvan was dat ze op die manier hun eigen gebouwen zoals de joodse school en de synagoge goed konden bereiken. Een ander was dat zij in de samenleving toch een tweede rangs positie innamen en daardoor ook in de minste gewaardeerde buurten van Amsterdam zoals de Breestraat en Vlooyenburg terecht kwamen.
Omdat het joodse volk altijd al het mikpunt is geweest van discriminatie was het deze keer niet anders en vluchtte er uit Duitsland en Oost-Europa tussen 1933 en 1939 33.000 joden naar Nederland. Slechts enkele joden hadden genoeg geld om naar Noord-Amerika te vluchten en toen de bezetting begon in 1940 waren er nog 20.000 gevluchte joden in Nederland.
Nederland hielp de joden die genoeg geld hadden door te vluchtten naar Engeland en Noord-Amerika. De meeste joden hadden hier niet genoeg geld voor en werden in getto’s en kampen ondergebracht, dit vonden de vluchtelingen uit Duitsland maar niks. Ze voelden zich slecht behandeld en ondergewaardeerd. Toen na de Kristallnacht in november 1938 de joden in Duitsland een gigantische drang hadden om te vluchten werd de grens in het begin van december 1938 gesloten. De vluchtelingenstroom werd Nederland nu te groot om te verwerken. Hier werd weinig tegen geprotesteerd. De rest van de gevluchte joden uit Duitsland werd naar het omgebouwde vluchtelingenkamp Westerbork gebracht. Dit was een grootschalig project waar legale en illegale joodse vluchtelingen in barakken werden ondergebracht, de vluchtelingen uit Duitsland vonden het maar niks dat ze zo dicht bij Duitsland in barakken werden gestopt. De levensomstandigheden in zo’n kamp zijn natuurlijk ook niet om over naar huis te schrijven maar ze waren in ieder geval gevlucht voor het schrikbewind in Duitsland.
Wij denken dat Nederland vóór de tweede wereldoorlog een goede rol heeft gespeeld voor de (gevluchte) joden in Nederland en ook genoeg hulp heeft geboden. Afgezien van de dichtgegooide grens en het weinige protest van de joden en de Nederlanders zelf.

Hoe werden de joden in Nederland tijdens de bezetting behandeld?

Na de eerste wereldoorlog begon Duitsland aan zijn wederopbouw. Adolf Hitler meende dat hij Duitslands problemen op kon lossen. Hij bracht de raszuiverheid weer in de praktijk en beloofde zo Duitsland opnieuw op te bouwen en banen te scheppen. Hij was een van de eerste leiders van de Nationaal-Socialistische partij ( de nazi partij ). In januari 1933 werd Hitler benoemd tot rijkskanselier van Duitsland. Hij begon meteen alle gebieden weer te bezetten die hij onder het verdrag van versailles had moeten afstaan en samen met de SA, de militante aanhangers van Hitler begon nu ook het discrimineren van andersdenkende mensen, negers, zigeuners en joden. Dit was eerst het geval in Duitsland, Tsjecho-Slowakije, polen en andere Oost-Europese landen. Maar op 10 Mei 1940 werd het echt gevaarlijk voor de joden in Nederland. De Duitse bezetting van Nederland was op deze datum een feit.
In 1940 woonden er 124.000 joden in Nederland waaronder 20.000 vluchtelingen uit Duitsland.
In de eerste maanden van de bezetting gebeurde er weinig, tegen alle verwachtingen van de joden en de Nederlanders in. Maar al gauw werd duidelijk dat Duitsland systematisch van het jodenprobleem af wilde. Op 10 februari 1941 moesten alle joden in Amsterdam een bewijs van aanmelding halen dit koste elke jood een gulden. Welke mensen dit bewijs moesten halen word duidelijk uit het volgende artikel uit de Neuremberger wetten

“Artikel 4
Het begrip ‘Jood’
1. Joods is een ieder, die uit ten minste drie naar ras voljoodse grootouders stamt.
2. Als Jood wordt ook aangemerkt hij die uit twee voljoodse grootouders stamt en:
- Hetzij zelf op de negende mei tot de joodskerkelijke gemeente heeft behoord of na die datum daarin wordt opgenomen.
- Hetzij op de negende mei met een Jood was gehuwd of na dat ogenblik met een Jood in het huwelijk treedt.
3. Een grootouder wordt als voljoods aangemerkt, wanneer deze tot de joodskerkelijke
gemeenschap heeft behoord.”


Door provocaties van de Duitsers als deze kwamen de joden in opstand er ontstonden relletjes tussen joden en de bezetters, dit zinde de duisters natuurlijk niet en daarom werd op de nacht van 22 februari op 23 februari de eerste razzia in Amsterdam gehouden, hierbij werden 400 joodse mannen opgepakt en gedeporteerd.
Na deze actie ging het snel. In 1941 werden er door de Duitsers steeds meer maatregelen tegen de joden opgesteld. Niemand met joods bloed mocht meer tot een leidinggevende functie benoemd worden. Ook werd half oktober de ariër verklaring naar alle regeringsafdelingen gestuurd. Op 26 oktober moest formulier A (wel ariër) en formulier B (niet ariër) weer ingeleverd worden. Eind 1940 werden op veel openbare gelegenheden borden geplaatst waarom stond “ joden niet gewenst” en op joodse winkels werden borden opgehangen met de tekst “joodse zaak” . Deze maatregelen gingen ook gepaard met joodse opstanden zoals de Februaristakingen van 25 en 26 Februari waarbij het grootste deel van Amsterdam het werk neerlegden. Het gevolg hiervan waren steeds meer razzia’s en dus steeds meer gedeporteerden. In maart moesten alle joden hun radio inleveren en ging hun zeggenschap over hun eigen bedrijf verloren als ze die hadden. Deze kwam dan onder een Duitse toezichthouder te staan waardoor de joodse ondernemer niks meer te vertellen had.
In april moest iedere jood in Nederland die ouder dan 14 jaar was een persoonsbewijs bij zich hebben om zich te kunnen identificeren. Dit bewijs werd opgehaald bij gemeentehuizen. Het was een A4-tje met erop persoonsbewijs een stukje tekst en er werden 2 grote J’s op gestempeld om dat het dan goed duidelijk was dat het om een jood ging.
Eind 1941 begonnen de grote deporaties van de joden naar werkkampen, doorvoerkampen en concentratiekampen. De joden werden op zo’n doorvoerkamp getest op gezondheid, deze lagen in Vucht en Drenthe. Wie gezond was mocht naar Duitse werkkampen waar de joden bijvoorbeeld wapens of kleding voor het Duitse leger mochten maken. En wie niet gezond genoeg werd gevonden door de duisters werd naar een concentratiekamp gedeporteerd en “afgemaakt”. Het ging hier om zeven- tot achtduizend joden.
Maar volgens de Duitsers konden de moorden en deportaties niet snel genoeg gaan. Het ging volgens Hilter nog allemaal te langzaam daarom kwamen de Duitsers op het “geniale” idee om elke jood te voorzien van een jodenster op de borst of een mouwband om de rechterarm. De mouwband was een witte band met hierop een zwarte davidsster die onder de elleboog en goed in het zicht gedragen moest worden. En een jodenster op de borst was een gele davidsster met in het midden het woord “jood” of “jude”. Dit idee werd op 3 mei 1942 ingevoerd.
Ook had de Nederlandse overheid in 1939 een kamp in Drenthe opgericht voor gevluchte joden uit Duitsland. Hier was plaats voor 1800 joodse vluchtelingen. In 1942 lieten de duisters dit kamp uitbreiden om hier een doorvoerkamp van te maken en het vluchtelingenkamp hiermee op te heffen. Er kwamen 7200 extra plaatsen bij en de totale capaciteit kwam hier op 9000 joden.
Nu was voor de Duitsers de tijd rijp en gingen de eerste grote jodendeportaties van start. In juli 1942 werden in Nederland elke week 4000 joden opgeroepen door de duisters om te werken in Duitse werkkampen. maar dit bleek schijn te zijn want in werkelijkheid werden veel van de opgeroepen joden naar een concentratiekamp gedeporteerd. Bovendien was de eerste opkomst van joden zo klein, slechts 700 man, dat er weer een razzia werd gehouden en de Duitsers dreigden dat ook deze joden naar een concentratiekamp werden gedeporteerd als de andere joden zich niet ook gauw aan zouden melden.
Deze oproepen bleven triest genoeg heel de tweede wereldoorlog aan de gang. De joden werden mensonwaardig en als beesten behandeld. In concentratiekampen werden ze kaal geschoren, kregen op een verschrikkelijke manier een nummer in de arm getatoeëerd, werden publiek vernederd, moesten in het openbaar bidden met een pistool op het hoofd voordat ze doodgeschoten werden. Dit gebeurde niet alleen in concentratiekampen als Auschwitz maar ook in grote steden in Nederland als Amsterdam en Groningen en het Nederlandse kamp Westerbork. Toen de geallieerden Nederland op 5 mei 1945 bevrijdden leefden er van de 124.000 joden in Nederland voor de tweede wereldoorlog nog maar 22.000.

Hoe reageerden de joden op de jodenvervolging in Nederland?

Om deze vraag te kunnen beantwoorden kunnen we deze vraag onderverdelen in 2 hoofdpunten en die luidden als volgt: De joden die niet tegen het Duitse verzet in opstand komen en de joden die wel in opstand kwamen tijdens de Duitse bezetting en dat bracht risicovolle gevolgen met zich mee. Om deze vraag de beantwoorden behandelen we dus deze twee opties.
De joden die zich gehoorzamen aan het Duitse verzet en dus de jodenvervolging kwamen niet in opstand tegen het Duitse verzet en kwamen dus niet in opstand tegen het bewind van Hitler.
Deze groep joden was het grootst omdat er een grote pressie op de joodse bevolking werd uitgewerkt. Men was dus bang voor bepaalde gevolgen als men niet mee werkte met het bewind van Hitler en dus de jodenvervolging. Over deze groep is in tegenstelling tot de andere minder te vertellen omdat deze groep afwachtte wat er ging gebeuren en niet deelnam aan de opstand. De joden dachten aan het begin van de bezetting dat het wel mee zou vallen want zij konden toen niet weten wat de bedoelingen waren van Hitler. Als joden bijvoorbeeld naar kampen werden gebracht dachten zij dat ze daar zouden gaan moeten werken maar zij wisten niet dat hen de dood stond te wachten in deze kampen. Die kampen lagen vaak in afgelegen gebieden zodat weinig mensen er vanaf wisten. Dit werkte natuurlijk in het voordeel van de Duitsers want zo kon er niet openbaar gemaakt worden dat er daar vele groepen joden vermoordt werden.
Omdat er niets of weinig in het nieuws (kranten bijvoorbeeld) was konden de mensen niet op de hoogte worden gehouden van deportaties van joden. Zeker niet toen er een censuur in Nederland werd opgelegd tijdens de bezetting (censuur is dat niet alles meer geschreven mocht worden). De uit Duitsland gevluchte joden wisten wel wat er aan de hand was want zij hadden dat in Duitsland meegemaakt en wisten dus wat de gevolgen waren van de bezetting. Er waren ongeveer 22.000 uit Duitsland gevluchte joden.
De reactie van die Duitse joden op de Duitse bezetting in Nederland was dus anders dan de Nederlandse joden. De Nederlandse joden dachten dus dat het wel mee zou vallen maar de Duitse joden wisten dat dit het omgekeerde was.
Ook heeft meegespeeld dat Nederlanders altijd gewend geweest waren om zich te gehoorzamen aan de regering. De joden vallen natuurlijk ook onder deze Nederlanders en dat is dus ook een reden om geen verzet te tonen tijdens de bezetting. Ze waren dus gewoon niet gewend om verzet te tonen. Er werden tijdens de bezetting 99.000 joden afgevoerd zonder onder te duiken.
Tijdens de 2e wereldoorlog werd er door de Duitse bezetters een Amsterdamse joodse raad opgericht. Die joodse raad was groep joden die moest helpen de rust en orde te herstellen na de stakingen en rellen in februari in 1941. De joodse raad van Amsterdam moest in het vervolg zorgen dat de joden de bevelen van de Duitse bezetting opvolgde. De leiders van deze joodse raad waren Abraham Asscher en David Cohen.
Hier komen een paar manieren/pogingen die men gebruikte en toepaste om het bewind van Hitler ten onder te brengen. We beginnen bij het ongewapend verzet. Het ongewapend verzet was bijvoorbeeld de hulp aan onderduikers. In de 2e wereldoorlog waren er veel joden die schuilden bij mensen die hen wilde helpen. Er waren zo’n 25.000 joden die verzet pleegden door onder te duiken. De joden doken onder in bijvoorbeeld kelders dat was zeer gevaarlijk want op straat werd iedereen in de gaten gehouden en als men onraad rook kon men binnenstormen in huis en het huis onderzoeken of er joden waren. Het was ook gevaarlijk voor de niet-joodse mensen die de joden hielpen omdat daar een zware straf op stond. De straf was soms even zwaar voor de helpende Nederlander(s) als voor de ondergedoken joden.
Bij de onderduik van de joden was geen geweld nodig maar sommige verzetsmensen deden wel dingen waar geweld bij kwam kijken en dat werd het gewapend verzet genoemd.
Die gevaarlijke dingen die men uitvoerden waren bijvoorbeeld joodse knokploegen.
Joodse knokploegen waren groepjes van mensen uit het verzet die bijvoorbeeld wapens stalen van de Duitsers. Die wapens werden dan bijvoorbeeld door de lucht vervoerd. Er werden door het verzet geheime codes gebruikt zodat de Duitsers niet wisten wat er zou gaan gebeuren zoals: “Marie gaat morgen haar koffer pakken” en dat betekende dan
dat het vliegtuig de volgende dag zal komen. Die codes werden gebruikt dus gebruikt om onopgemerkt wapens te droppen voor het verzet.
Een ander onderdeel van het gewapend verzet door joden waren overvallen op distributiecentrums. Dat waren centrums waar voedsel bonnen werden uitgedeeld. Het voedsel was schaars in de 2e wereldoorlog dus wilde men zo eerlijk mogelijk voedsel verdelen door deze bonnen in te voeren. De onderduikers kregen geen voedselbonnen omdat zij verscholen zaten en daarom gingen de verzetsgroepen dus voedselbonnen voor hen stelen.

Hoe reageerden de Nederlanders op de joden vervolging in Nederland?

Tijdens de 2e wereldoorlog was er de holocaust en daar waren verschillende reacties op van de Nederlanders. De Nederlanders hadden dus verschillende standpunten tegenover het feit dat er zoveel joodse mensen vermoord werden. In deze deelvraag wordt duidelijk gemaakt hoe de Nederlanders keken en reageerden op de vervolgingen op de joodse bevolkingsgroepen. De deelvraag is onder te verdelen in 3 verschillende standpunten; de Nederlanders die in opstand kwamen tegen de Duitse bezetting,
de Nederlanders die mee hielpen met het Duitse bezet in vorm van collaboratie en
de Nederlanders die neutraal bleven in de 2e wereldoorlog en dus niet passief voor maar ook niet passief tegen het Duitse beleid waren en dus niemand hielp en zelf afwachtten wat er ging gebeuren. De groep Nederlanders die in opstand kwamen en dus de joden hielpen was het kleinst en dat kwam omdat er hoge straffen op stonden als je de joden hielp. Er wordt nu behandeld wat de Nederlanders deden tegen de jodenvervolging. De Nederlanders konden de joden op verschillende manieren helpen.
Nederlanders konden de joden helpen onderduiken. Nederlandse burgers konden joden helpen door hen onder te laten duiken in hun eigen huizen maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan want er staan hoge straffen op het verschuilen van joden. Als je jezelf voorstelt hoe moeilijk en vooral gevaarlijk het was om tijdens de tweede wereldoorlog joodse mensen te laten onderduiken in je eigen huis kom je er al snel achter dat alleen zeer heldhaftige mensen deze optie kozen. Het is heel moeilijk om geheim te houden dat er een groepje joden die eigenlijk opgepakt moesten worden schuil te houden. Denk maar aan de levensomstandigheden van de Nederlandse bevolking tijdens de tweede wereldoorlog want die waren ook niet luxe. De mannen werkten voor het voedsel voor het gezin en daarvan konden zij rondkomen maar wat als er een groep joden zich schuilhoud in je huis, die moesten ook voedsel hebben om te overleven. Degenen die genoeg inkomen hadden om ook de joden te voorzien van voedsel moesten tijdens het inslaan van voedsel ook heel goed opletten als zij over straat liepen met het ingeslagen voedsel want mensen uit de omgeving wisten natuurlijk dat je een gezin had van een bepaalde grootte en als er ineens een groep van 3 of 4 joden bij waren moest je dus meer voedsel inkopen en dat viel natuurlijk op. Als collaborateurs argwaan kregen dan vielen ze bij die desbetreffende persoon naar binnen en vonden ze natuurlijk die joden.

Er konden door Nederlanders overvallen worden gepleegd. Er werden overvallen gepleegd door Nederlandse verzetsgroepen op distributie kantoren. Dat waren kantoren waar bonnen voor eten en drinken werden uitgedeeld. Die bonnen werden daar uitgedeeld omdat het voedsel in die tijd schaars was en zo wilde men het schaarse voedsel goed verdelen onder de bevolking. Onderduikers kregen geen bonnen want zij zaten verstopt en daarom overvielen de verzetsgroepen deze distributie kantoren om zo ook bonnen te krijgen voor de onderduikers.
Je zou je kunnen afvragen waarom die verzetsgroepen dat deden want zij waren niet noodgedwongen die overvallen te plegen. Op deze vraag zou je een simpel antwoord kunnen geven en dat is medelijden. De mensen uit verzetsgroepen leefden zo mee met de joden dat zij hen zo graag wilde helpen dat zij hun leven er zelfs voor wilden riskeren. Stel dat iemand zeer dichtbijstaande vrienden heeft die joods zijn. Dan zou je gaan nadenken hoe je hen zou kunnen helpen en dan kom je dus bij de optie overvallen plegen op distributie kantoren om zo dus jouw zeer goede vrienden een makkelijker leven tijdens de bezetting te geven en een grotere bestaanszekerheid want door het stelen van die bonnen hadden ook die ondergedoken joodse vrienden genoeg te eten.
Mensen uit het verzet in Nederland roofden ook persoonsbewijzen. Dat waren bewijzen waarin stond waar je woonde en wie je was. Je moest dat persoonsbewijs altijd bij je hebben en de Duitsers controleerden daar regelmatig op. Op het persoonsbewijs van joden stond een grote J zo konden de Duitsers zien dat je joods was en konden zij de joden makkelijker oppakken. De mensen uit het verzet gaven de joden daarom dus gestolen persoonsbewijzen want daar stond geen J in of zij gaven vervalste persoonsbewijzen die zij zelf hadden gemaakt. Daar hadden de vervalsers dan een niet joodse naam in gezet van iemand die niet echt bestond. Dat maken van die vervalste persoonbewijzen was niet gemakkelijk want het was moeilijk om het watermerk na te maken.
In de 2e wereldoorlog hebben verschillende verzetsgroepen aanslagen gepleegd op bijvoorbeeld Nederlandse verraders (collaborateurs) en Duitse militairen. Dat gebeurde bijvoorbeeld als zo’n collaborateur op het punt stond een verzetsgroep of joden te verraden. Die Nederlandse verraders waren zeer moeilijk te herkennen omdat men vaak niet wist wie voor of wie tegen het Duitse bezet waren. Sommige collaborateurs waren dus als het ware een soort spionnen want zij verraden Nederlandse verzetsgroepen en die Nederlanders die tegen het Duitse beleid waren wisten niet dat iemand een collaborateur was of niet. De verzetsgroepen moesten dus alles heel geheim doen anders konden zij onopgemerkt verraden worden door een Nederlandse verrader. Waarom zouden mensen die een ‘gewone’ status in de maatschappij hadden joden verraden? er zijn hier natuurlijk verschillende oorzaken voor. Een oorzaak om een jood te verraden is bijvoorbeeld het geld. Mensen konden door joden te verraden geld verdienen en er ontstonden jodenjagers. Als iemand dus in geldnood zat kon die geld gaan verdienen door joden te verraden (dus aan de Duitsers door vertellen waar een groep joden verstopt zat bijvoorbeeld). Die verraders aldus spionnen maakten het nog moeilijker voor het Nederlandse verzet om de joden te helpen want je kunt begrijpen dat je niet iedereen kon vertrouwen tijdens deze omstandigheden. Een andere reden zou kunnen zijn dat diegenen die joden opspoorden sterke sociaal nationalistische gedachten hadden en dus uit haat voor de joden de joden gingen opsporen.
Een andere vorm van verzet en opstand was de staking in februari 1941 dat werd de Februari- staking genoemd. De aanleiding tot deze staking was de grote razzia in een jodenbuurt in Amsterdam. Er werden wel 400 joden opgepakt en de meeste werden naar het concentratie kamp Buchenwald vervoerd. De staking begon op 25 februari en er waren veel aanwezigen waardoor er niet gewerkt kon worden en veel bedrijven dus stil stonden (de enigen die niet staakten waren NSB leden en ambtenaren. De staking begon in Amsterdam maar later werd de staking uitgebreid naar Haarlem de Zaanstreek en het Gooi. Op 26 februari werd de staking nog verder uitgebreid naar Utrecht, Zuilen en Velsen. De Duitsers hadden deze staking totaal niet verwacht maar grepen wel in. Er vielen onder de stakers 9 doden en 24 zwaargewonden. Het gevolg van de Februaristaking was de zoektocht van de bezetters naar de organisatoren van deze staking. Daarnaast vonden ook de april en mei stakingen plaats. De aanleiding van deze stakingen is dat de Duitsers ongeveer 300.000 Nederlandse soldaten in krijgsgevangenschap wilde nemen. Bij deze staking reageerde Duitsland snel en wreed. Die dag werden er tussen de 150 tot 200 stakers vermoordt.
De tweede groep uit de 2e wereldoorlog die de joden niet hielpen maar de Duitse bezetting mee hielpen zijn de Nederlanders die het Duitse regime mee hielpen. De Nederlanders die het Duitse beleid mee hielpen werden collaborateurs genoemd. In Nederland was er de
Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) bedacht en opgericht door Anton Mussert en Cornelis van Geelkerken. Dit was een politieke partij die één man aan de macht wilde hebben. De partij stond aan de kant van de Duitse bezetting. de oorspronkelijke NSB (opgericht voor de tweede wereldoorlog) was niet tegen joden. Toen de Duitsers in Nederland binnen vielen werden alle politieke partijen behalve de NSB verboden. De NSB werkte mee met de Duitse bezetter en ging steeds meer de kant op van het antisemitisme. De Waffen-SS was een beweging waarbij het nationaal socialisme centraal stond. Er waren zo’n 22.000 Nederlanders vrijwillig in dienst getreden bij deze beweging. De beweging werd gekenmerkt als een beweging die zeer wreed optrad. De leider van de Waffen-SS in Nederland was Hanns Albin Rauter. De functie van de Waffen-SS was bijvoorbeeld het bestrijden van de stakingen zoals de ‘Februari-staking’ en de april en mei stakingen. Er werd ook gewerkt aan een geheime politiemacht. Die politiemacht werd de Gestapo genoemd. De Gestapo was verkleed in burgerkleding en hadden wrede en genadeloze methoden om joden op te sporen.
De laatste groep die de Duitse bezetting niet ondersteunden maar ook de joden niet hielpen was het grootst en daar zijn verschillende redenen voor. Een reden is dat de hulp aan joden zeer gevaarlijk was. Als collaborateurs argwaan kregen en je huis binnen vielen werd je opgepakt. Stel dat je de vader bent van een gezin en je hebt een goede bestaanszekerheid ,dat wil dus zeggen dat je goed kunt rondkomen met je inkomen en dat je gezin er van kan leven, en je haalt een groep joden in huis om te laten schuilen en je word opgepakt komt je gezin in grote problemen want hun vader is weg en zij kunnen dus niet rondkomen want de vader zorgde voor de kost. Een andere reden is dat als je een gezin hebt en je net kunt rondkomen van je inkomen ben je al niet instaat tot hulp aan joodse onderduikers. Als je een groep joden van 3 joden bijvoorbeeld in huis neemt en je kunt maar net aan rondkomen van je inkomsten redt je het dus nooit als je ook deze 3 joden van voedsel moet voorzien. Een andere reden is de afkeer tegen de joden. De voorstanders van deze reden om geen joden te helpen was dus dat zij de kant kozen van het antisemitisme.

Waarom werden er in Nederland zoveel joden vermoord ten opzichte van België?

In dit hoofdstuk behandelen we het verhaal van 2e wereldoorlog in België en behandelen we waarom er zoveel joden werden vermoord in de 2e wereldoorlog in Nederland tegenover België. We nemen Nederland als uitgangspunt en beginnen ook met het behandelen van Nederland. We behandelen het verloop van de 2e wereldoorlog in de landen in het kort en daarna wordt er een duidelijk overzicht gegeven met cijfers van de holocaust in deze 2 landen.
De 2e wereldoorlog in Nederland begon in het jaar 1940 toen de Duitsers Nederland binnen vielen. De Duitsers wilden de Nederlandse regering gevangen nemen maar dit mislukte. De regering (koningin Wilhelmina) vluchtte naar Engeland en vanaf daar sprak zij de Nederlandse bevolking toe. Op 14 mei wilde Duitsland dat Rotterdam overgegeven werd, dat gebeurde maar Rotterdam werd toch gebombardeerd en leed onder zeer veel schade. Het eind van de oorlog kwam in zicht en Nederland leed onder een zeer strenge winter (ook wel bekend als de ‘hongerwinter.’) Die winter was in het jaar 1944. op 5 mei gaven de Duitse troepen zich over nadat er grote overwinningen van de geallieerden waren geweest. Dit betekende dus de bevrijding van het 5 jaar bezette Nederland.
De vervolgingen in Nederland van de joden waren vreselijk maar hoeveel joden werden er nu vermoordt tijden de bezetting in Nederland? Nu gaan we behandelen hoe grootschalig deze holocaust was in Nederland. In totaal waren er 124.000 joden in Nederland voor de bezetting. Er werden in totaal 107.000 joden afgevoerd. Er werden 102.000 joden vermoord. 17.000 overleefden het onderduiken zonder opgemerkt te worden. 5.000 keerden terug uit kampen. In totaal waren er 22.000 overlevenden van de 124.000 (totale bevolking voor de holocaust).
De oorlog in België begon in hetzelfde jaar als in Nederland. Op 10 mei viel Duitland België binnen zonder oorlogsverklaring. Het verschil met Nederland was onder andere dat het staatshoofd aldus koning Leopold de Derde in België bleef, alleen de ministers vluchtten weg.
Het verzet in België breidde zich na de winter van 1941 uit wat dus een groot nadeel gaf voor de Duitse bezetting in België. Brussel werd op 2 september 1944 bevrijd en een paar weken later werd heel België bevrijd.
De holocaust in België verschilt van die met Nederland en hier volgen de cijfers van de holocaust in België. Voor de Duitse bezetting leefden er zo’n ongeveer 65.000 joden, daarvan hadden er zo’n 4.000 een Belgische nationaliteit. Er werden 24.906 joden naar Auswitz gestuurd en er werden 15.621 joden meteen vergast in het kamp.
9.636 joden waren blijkbaar het sterks en werden als arbeider “bestempeld” en moesten dus arbeid verrichten in het kamp. 1.337 overleefden het verschrikkelijke kamp. Er werden 5.034 joden die uit België gevlucht waren en naar frankrijk waren gegaan alsnog gedeporteerd naar kampen en van de 5.034 bleven er 317 in leven. De meerderheid van de joodse bevolking in België is aan de deportaties is ontkomen en in Nederland was dat percentage 80 wat dus 25 % meer is dan in België. Het aantal joden die gedeporteerd zijn, dus de joodse bevolking in België samen met de gevluchte joden naar frankrijk, komt ongeveer neer op 30.200. Van die 30.200 joden overleefden 1.500 joden de holocaust. Dus het totaal aantal omgekomen joden in België is 28.700.
Waarom werden er nu zoveel joden vermoord in Nederland?
Het antwoord op deze vraag is niet gebaseerd op feiten maar op veronderstellingen.
Als aller eerst waren er in België minder joden voor de bezetting dan in Nederland en dat zou een reden kunnen zijn voor de verschillen in de cijfers.
Het zou kunnen dat de reden (voor de grootschalige holocaust in Nederland) de goed georganiseerde persoonsregistratie was. Het werd dus door deze goede registratie een stuk makkelijker om joden op te pakken. Er werd een persoonbewijs ingevoerd door de Duitsers. Iedereen boven de 14 jaar moest zich kunnen legitimeren. Het doel van dit persoonsbewijs was natuurlijk het kunnen controleren van mensen. Als er joden werden gecontroleerd werden die meegenomen en gedeporteerd.
Een andere reden zou kunnen zijn dat de Nederlanders een ander karakter hadden dan de Belgische burgers. Dat houdt in dat Nederlanders veel gehoorzamer waren aan de regering aan de Belgen. De Nederlanders hadden immers in het verleden de regering gehoorzaamt en waren het dus gewend om te gehoorzamen en de Belgen konden op het punt van gehoorzaamheid dus anders ingesteld zijn dan de Nederlanders. Toen er dus oorlog kwam en Nederland bezet werd gehoorzaamde de joden in Nederland aan de bezetting en het zou dus zo kunnen zijn dat, dat hun ondergang betekende. Ook speelde mee dat de joden dachten dat het wel mee viel. Dit is al eerder verteld in deelvraag 3 maar hier speelt dit ook een rol. Toen Nederland bezet werd dachten de joden dat het wel mee zou vallen en gehoorzaamde zij dus aan de Duitse bezetting.

Conclusie

Daniël een joods jongetje van 8 jaar staat met zijn moeder en andere vrouwen uit de wijk te kijken naar zeven joodse mannen die op een rij achter elkaar staan. Duitse soldaten en Nederlandse mannen en vrouwen staan eromheen te joelen er wordt naar de joodse mannen gespuugd, stenen gegooid en racistische leuzen geroepen. Als er een schot klinkt barst de menigte in gejuich uit.
Hoe heeft het in Nederland zo ver kunnen komen dat de Duitsers zo’n succes hadden met de jodenvervolging? Dit heeft met een aantal factoren te maken.
Voor de oorlog begon was de joodse samenleving in Nederland goed ingeburgerd en ging goed samen met de Nederlandse bevolking bovendien was de persoonsregistratie in Nederland goed geregeld zo was het voor de Duitsers dus heel makkelijk om iedereen na te trekken. In het begin van de oorlog dacht een groot deel van Nederland dat het wel mee zou vallen met de ernst van de situatie. Bovendien ging maar een heel klein deel van de Nederlandse bevolking in het verzet. Een klein deel van Nederland verzette zich dus maar. De reden hiervan is dat er gigantisch hoge straffen op verzet stonden en dan denk je natuurlijk wel drie keer na voordat je eraan begint. Bovendien werden de joden zo slecht behandeld door de duisters dat de Nederlanders bang waren dat met hun het zelfde zou gebeuren als ze niet meewerkten met de Duitsers
Dan is er nog een erg vreemd verschijnsel dat niet waargenomen is bij andere Europese landen, namelijk dat het Nederlandse volk zo onderdanig was aan de Duitsers, wij veronderstellen dat dit gewoon is ingebakken bij het Nederlandse volk en dat het samen hing met het “ach het valt allemaal wel mee gevoel” van het Nederlandse volk aan het begin van de oorlog. Bovendien was het niet alleen het Nederlandse volk dat zo reageerden, de joden bleven ook relatief rustig en werkte mee door de dreigementen van de bezetters.
Dus omdat er in verhouding met andere Europese landen zoveel joden in Nederland woonden ,door de onderdanigheid van de Nederlanders en de goede persoonsregistratie in Nederland konden de Duitsers zo systematisch heel veel joden uitroeien hier.

Literatuurlijst profielwerkstuk:

Boeken:
Constant, Jac G. , Iddenkinge, P R A. , Korthals Altes, A. Nederland 1940-1945: de gekleurde werkelijkheid. Ede (1985)
Diks, F. De tweede wereldoorlog in Nederland. Amsterdam (1984)
Jong, L. De bezetting deel 1. Amsterdam (1961)
Jong, L. De bezetting deel 3. Amsterdam (1963)
Jong, L. De bezetting deel 4. Amsterdam (1964)
Postma, M.Het verzet. Alkmaar (1985)
Bachrach, S. Zeg dat we het niet vergeten: het verhaal van de holocaust. Nijmegen (1987)
Moore, B. slachtoffers en overlevenden: de nazi-vervolging van de joden in Nederland.
Nijmegen (1998)

Internetsites:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Nationaal-Socialistische_Beweging
http://www.hhit.hsholland.nl/sammeta/pg173.htm
http://www.tweede-wereldoorlog.org/nederland/id42.html
http://www.webridder.nl/phplistpro/list.php
http://nl.wikipedia.org/wiki/Joden_in_Nederland
http://users.pandora.be/amarcord/selys/Ajoden04.html
http://www.geschiedenis.com/wo2/artikel/jodenvervolging.htm
http://tweedewereldoorlog.pagina.nl/
http://www.waffen-ss.nl/main.php