Inleiding /voorwoord
Waar denk je aan als je de naam Iran hoort? Aan het regime van Shah? Of aan Ayatollah Khomeini? Dan zullen er zeker ook heel veel vragen ontstaan over:
Waarom de revolutie van Iran überhaupt is begonnen in 1979? Wat de gevolgen erop waren?
Ga zo maar door. Door middel van het maken van dit profielwerkstuk, ga ik deze vragen beantwoorden.
Iran is nu een Islamitisch republiek geworden (daarvoor was het een Monarchie) en door de politieke omstandigheden die daar heersen heeft dit land een slechte naam gekregen, maar het staat bekent als een terroristisch land. Waar de vrouwen sterk onderdrukt worden, de boosaardige Molla’s machtig en gevaarlijk zijn en dat je makkelijk de doodstraf kunt krijgen bij een wetsovertreding enz. Kortom een eng land om zelfs over na te denken.
Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat Iran een bijzonder lang geschiedenis heeft, bekent staat voor haar beschaving en dat het niet altijd zo is geweest hoe het nu, op dit moment.
EN natuurlijk ook omdat ik zelf een Iraniër ben, hoewel ik wel hier geboren ben zijn mijn ‘’ wortels ‘’ nog altijd daar.
Voor een goede informatie ga ik gebruik maken van boeken die over dit onderwerp gaan, om ervoor te zorgen dat de lezer een duidelijk beeld krijgt hoe de geschiedenis van Iran werkelijk in elkaar zit.
Veel lees plezier!!
Bernadette
Waar ligt Iran? Wat voor soort land is het? En wat is haar voorgeschiedenis?
Op het zuidelijke deel van de Euraziatische plaat ligt het land dat beschouwd wordt als een van de bakermatten van de beschaving met een bijzonder lange geschiedenis. Dat land wordt Iran genoemd.
Iran betekent letterlijk ‘’ het land van de Ariërs’’, dat sinds 1979 Islamitisch Republiek is geworden
Iran grenst aan het zuid- westen: aan Turkije Armenië en Azerbeidzjan. Aan het Noord - westen aan: Irak. Aan het Zuid - oosten aan: Rusland en Turkmenistan. Aan het Oosten aan: Afghanistan en aan het Noord- Oosten aan Pakistan.
Aan de kust tegenover de Perzische Golf liggen Saoedi - Arabië , Bahrein, Qatar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten.
De Kaspische Zee ligt ten Noorden van Iran en de Perzische Golf en de Golf van Oman ten zuiden van het land.
De hoofdstad van Iran is Teheran. De andere belangrijke steden zijn: Yazd ( in provincie Yazd), Hamadan (in provincie Hamadan), Karaj (in provincie Tehran), Mashhad (in provincie Khorasan, is een religieuze stad waar graftombe van emam Reza staat), Tabriz (in provincie Oost - Azerbeidzjan), Shiraz (in provincie Fars) , Kerman (in provincie Kerman) , Arak ( in provincie Markazi), Khorramshahr (in provincie Khozestan) en de religieuze stad Qom waar de graftombe van Fatima ,de zus van emam reza (de 8ste emam van de sjïten) staat.
Het Iraanse landschap en klimaat worden gekenmerkt door grote contrasten, bijvoorbeeld Iran heeft veel droge en bergachtige gebieden. Het land kent de 4seizoenen met intense hitte en extreme kou.
Het plateau van Iran vormt het grootste en centrale gedeelte van het land. Uitgestrekte vlakken worden door reusachtige bergketens omringd. De twee belangrijkste bergketens zijn het Alborz en het Zagrosgebergte.
Het Zagrosgebergte heeft vanaf Koerdistan (het westen van Iran) tot aan het zuidelijke deel van de Perzische Golf, een lengte van 1500 km. En de bergketen eindigt aan ‘’ tangheh hormoz’’ oftewel de ‘’ Straat van Hormoz’’, dat is een zeestraat tussen de Perzische Golf en de Golf van Oman.
Alborz is een hooggebergte in het noorden van Iran, die zich tussen de Kaspische Zee en het Hoogland van Iran bevindt.
Damawand is de hoogste berg van Iran dat aan de zuidkust van de Kaspische Zee ligt, dat is 70 km ten noorden van Teheran en is tevens een uitgedoofde vulkaan van 5607 meter.
Het oosten van het land is vrijwel onbewoond, omdat het alleen maar woestijngebieden zijn, zoals ‘’ Dashte Kavir’’ oftewel de Grote zoutwoestijn en paar andere zoutmeren.
Tussen 1500 en 1200 voor Christus trokken massale golven van Indo - Europese nomadenvolken waaronder de Ariërs, vanuit Centraal Azië naar Iran en voormalige Afghanistan.
Daar hadden deze volkeren zich gevestigd en noemden zichzelf Iraniërs en het land Iran.
Hoewel in die tijd Iran voor de Europeanen als Perzië bekent stond omdat het door de Grieken Pars genoemd werd.
Cyrus de Grote ( in Farsi Kouroshe Bozorg) van de Achaemeniden dynestie verenigde verschillende volkeren en zo bereikte het Perzische rijk, in de eeuwen hierna, een grote macht en veroverde de gebieden tot aan de Middellandse Zee. Alexander de Grote veroverde in de 4e eeuw voor Christus het Perzische Rijk en versloeg de koning van Iran genaamd: Darius III in de stad van de Perzen , oftewel Persepolis ( of oorspronkelijke naam: Parsa).
Iran werd ook nog bestuurd door een Hellenistische Klasse onder de Seleuciden en later door de Parthen en de Sassaniden, na de dood van Alexander.
In de 7e eeuw tot de 9e eeuw werd Iran een Islamitisch Arabische Rijk omdat het veroverd werd door de Islamitische Arabieren van de Kaliefen. In de 11e eeuw werd het land opnieuw veroverd maar dit keer door de Turkse Seltsjoeken die ook de Arabieren versloegen, maar het rijk viel al snel weer uit elkaar. Het Mongoolse Rijk bezette Iran in de 13e eeuw.
De Safaviden Dynestie (onder Shah Abbas) verenigde het land in de 15e eeuw. Zij voerden het sjiisme als staatsgodsdienst. Later kwam de Kadjaren aan de macht. Iran is als één van de weinig Aziatische landen die onafhankelijke gebleven is van westerse landen, zij is dus n
ooit een kolonie geweest.
De officiële taal is Parsi / Farsi oftewel Perzisch. Farsi of Parsi is een Indo - Europese taal en is de moedertaal van de helft van de bevolking. Maar door de Arabisch- islamitische veroveringen zijn er grote hoeveelheid Arabische woorden opgenomen in het Iraanse taal maar het spreken is totaal anders dan Arabisch. Het geschrift lijkt erop maar is het niet helemaal.
Door de komst van de Islam in de 7de eeuw kwam er een breuk in de geschiedenis van Iran, maar veel voor- Islamitische aspecten van het cultuur bleven bewaard. Een goed voorbeeld daarvan is de oeroude Perzische feest genaamd: Now-rouz oftewel het nieuwjaarsfeest. Dit feest vindt plaats op 21 maart (de eerste dag van de lente). De huizen worden van te voren grondig schoongemaakt, de mensen trekken hun nieuwe kleren aan en gaan op bezoek bij familie, vrienden en kennissen. Op de nieuwjaarsdag zetten de mensen haft- sin op tafel dat betekent letterlijk 7 sin, dat zijn 7 (7 is tevens een geluksgetal) planten en zaden die beginnen met de Perzische letter ‘’ S’’ en staan als symbool voor het nieuw leven en een nieuwe start.
Tot slot de bevolking van Iran. De bevolking is verdeeld in etnische groepen namelijk:
51% zijn Perzen 8% Gilaki en Mazandarani
24% Azari’s (dat zijn de turks-taligen) 7% Koerden
3% Arabieren 2% Baluchen
2% Lors 0.5% Armeniërs (christelijke Iraniërs)
1.5% Joden 2% Turkmenen
De bevolkingsgroei is na de Iraanse revolutie sterk gestegen. Nu wonen er in Iran ongeveer 70 miljoen inwoners, daarvan is de meerderheid jonger dan 30 jaar.
Hoe was het bewind van de Shah voor de Revolutie?
De Iraanse Kozakken- generaal Reza Khan (of bekent als: Reza Shah, vader van Mohammad Reza Pahlavi) pleegde samen met journalist Zia et- Din Tabatabai in 1923 een goede staatsgreep.
De macht van shah Soltan Ahmad Qadar werd ingeperkt en Reza Khan werd premier. Shah Soltan Ahmad Qadar vertrok in 1925 naar Frankrijk en keerde nooit meer terug en in 1926 benoemde Reza Khan zichzelf tot Reza Shah met een dynastieke familienaam ‘’ Pahlavi’’, deze naam verwijst naar het pre- islamitische verleden van Iran. en omdat hij begrepen had dat als de monarchie in Iran zou worden afgeschaft, de sjiitische geestelijken en het volk in opstand zou komen, dus besloot hij zelf Shah (koning) te worden maar hij wilde heel wat veranderingen in het land brengen. Het bewind van Reza Shah bracht ambitieus hervormingsplannen met zich mee op het gebied van het leger, het bestuursapparaat, het recht en het onderwijsstelsel maar weinig politieke vrijheid. Een van zijn plannen was dat binnen paar jaar van Iran een modern en een westerse staat te maken. Zo voerde hij een burgerlijke wet in plaats van de sjaria en ontnam de machten van de geestelijken. Hij verbood de moslims om een bedevaart te maken naar de Mekka en hij onderdrukte de Asjoera- festiviteiten. Ook het Islamitische kleding zoals, sluiers, hoofddoek etc werd verboden en het dragen van Europese Kleding werd verplicht.
Vele hervormingen waren erop gericht om de rol van de islam in het openbare leven terug te dringen. Dit betekende niet dat de mensen niet meer hun religie mochten uiten, nee iedereen was vrij om zelf te bepalen waar hij/ zij in gelooft maar daarmee mocht men niet andere mensen mee lastig vallen.
De industrie maakte in de jaren 30 onder het wakend oog van de staat een snelle ontwikkeling door, maar helaas werd de landbouwsector, dat zeer belangrijk is voor Iran, genegeerd.
De landbouwtechnieken waren erg slecht/ op een laag niveau en voor de arme boeren (en ook de lage klasse van de bevolking) was er geen enkel wet die hen in bescherming nam terwijl Reza Shah had beloofd hun levensstandaard te verbeteren.
Alleen de stedelijke elite, middenklasse (vooral in grote steden, zoals Teheran) en mensen die een goed verdiende baan hadden, zoals ambtenaren, winkeliers, etc profiteerden van de hervormingen.
Aan het begin van de tweede wereldoorlog, in september 1939 verklaarde Iran zich formeel neutraal met betrekking tot het conflict dat toen in Europa heerste.
Duitsland was Irans grootste handelspartner en Iran wilde graag zijn relaties met dit land voortzetten.
Iran hoopte tijdens de tweede20wereldoorlog dat Duitsland de oorlog zou winnen want dan kon zij de verloren gebieden,in de Kaukasus, die ze tijdens de 19de eeuw aan Rusland was kwijtgeraakt, terug krijgen. Maar het liep anders want wegens zijn strategische ligging, de aanwezigheid van vele Duitse agenten en de pro- Duitse gezindheid van Reza Shah werd Iran door de Britse en Sovjet-Russische troepen bezet.
In 1941 werd de Shah gedwongen door de geallieerden om af te treden en vertrok in ballingschap naar Johannesburg waar hij in 1944 overleed.
Zijn opvolger was zijn oudste zoon, Mohammad Reza Shah Pahlavi die op 16 september 1946 de koning van Iran werd.
Onder het bewind van Mohammad Reza Shah steeg de Amerikaanse invloed snel. Ook voor de Amerikanen was Iran van groot strategisch ( vooral tegen de opmars van het communisme) en economisch (olie) belang. Vanaf 1947 gaf Amerika financiële steun aan Iran. Ook werd er
een meerjarenplan ontworpen (dat was een Amerikaanse hulp). Deze wet richtte zich op
modernisering van de landbouw, de ontwikkeling van communicatie transport en de privatisering van de industrie.
De Britse invloed bleef sterk in de oliewinning. Anglo - Iranian Oil Company (AIOC, is tevens de opvolger van de Anglo- Persian Oil Company) het monopolie op de winning van olie. De Iraanse regering kreeg slechts 0Aeen aandeel in de winst maar had geen stem in de AIOC en moest zelfs een hoge prijs betalen voor zijn EIGEN Olie!!!!
In 1949 werd de concessie van de AIOC, tegen de zin van het parlement, door de conservatieve Iraanse regering uitgebreid. En in 1950 won het Nationaal Front ( = een coalitie van seculiere en religieuze partijen) de parlementverkiezing, onder leiding van Mohammad Mosaddeq. Zij behaalden de meeste stemmen.
Zij waren tegen de uitbreiding van de AOIC- concessie. Tot ontzetting van de Britten en Amerikanen nationaliseerde de regering- Mosaddeq in 1952 de AIOC en alle andere buitenlandse oliebelangen.
Het parlement stond ook volledig achter Mosaddeq.
Het westen accepteerde het Iraanse besluit niet en er volgde een internationale boycot op Iraanse Olie.
De zogenoemde nationalist en anti- imperialist Mosaddeq werd door Groot- Brittannië en de Verenigde Staten als een Fanaticus afgeschilderd die Iran aan de Sovjets wilde uitleveren. Mosaddeq kwam door zijn politiek in conflict met Mohammad Reza Shah. De macht van Mohammad Reza Shah werd in augustus 1953 versterkt, door generaal Zahedi, die hulp kreeg van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA.
Kort daarna werd Mosaddeq gevangen genomen en kreeg 3 jaar gevangenisstraf. Vervolgens werd een nieuwe overeenkomst voor de exploitatie van de olievelden getekend met een consortium van de belangrijkste Europese en Amerikaanse oliemaatschappijen.
Deze overeenkomst
bepaalde dat de Iraanse staat 50% van de winst kreeg. In de volgende jaren versterkte Mohammad Reza Shah zijn positie met steun van de Amerikanen. Zo werd=2
0de politieke vrijheid tot een minimum beperkt.
En door de oprichting van de Iraanse geheime dienst, de organisatie van Binnenlandse Veiligheid en Inlichtingen (SAVAK) in 1957, moesten de meeste politieke groeperingen hun activiteiten voortaan ondergronds voortzetten.
Kortom tijdens de gedurende lange tijd van de Pahlavi dynestie, ging (of leek) het in eerste instantie wel goed met het land (te gaan), bijvoorbeeld: Betere welvaart, onderwijs en vrijheid voor de bevolking (bijvoorbeeld in kleding, gelijke rechten voor mannen en vrouwen etc) Maar een volledige vrijheid was er niet in alles! Reza Shah en Mohammad Reza Shah hadden de titel Shah (koning), maar regeerden ook als dictators, waarbij de bevolking (vooral op politieke gebied) vaak hardhandig onderdrukt werd. Het westen steunde hen daarbij.
In hoeverre beantwoordde het bewind van de Shah wel en niet aan de verwachtingen van de bevolking?
Het openlijke conflict tussen Mohammad Reza Shah en ayatollah Khomeini ontstond in 1963. Mohammad Reza Shah introduceerde zijn Witte revolutie (in tegenstelling tot de rode revolutie van het communisme) onder aansporing en met financiële steun van de Amerikanen.
Dit programma richtte zich op 6 punten namelijk: landhervorming, vrouwenkiesrecht, privatisering van staatsbedrijven, winstdeling in de industrie, oprichting van een onderwijskorps ter bestrijding van het analfabetisme en nationalisatie
van de bossen. Ook werd er bij aantal belangrijke zaken aandacht besteedt, namelijk: de bouw van nieuwe fabrieken, scholen en infrastructuur en de verdeling van het grootgrondbezit, dat voltooid werd in 1971. Het bewind van Mohammad Reza Shah leek wel te beantwoordde aan
de verwachtingen van de bevolking maar dat was het niet want de Witte Revolutie was over het algemeen geen succes.
De hervormingen waren onvoldoende om tegemoet te komen aan de verlangens van de Iraanse bevolking naar deelname aan het politieke proces en naar sociale rechtvaardigheid. De Witte revolutie leidde tot een grotere Amerikaans bemoeienis met de Iraanse interne aangelegenheden. Dat zorgde voor een nog grotere macht voor Mohammad Reza Shah. De Witte revolutie was voor Ayatollah Khomeini het moment om zijn ideeën aan het Iraanse volk kenbaar te maken.
Volgens hem was de ondergang van de Iraanse maatschappij door het verlies van waarden onder een regering die zich niet op de islamitische wet baseerde. Ook had hij een felle kritiek op de afhankelijkheid (en inmenging) van de Shah met het westen.
De activiteiten van Mohammad Reza Shah waren voor ayatollah Khomeini een vorm van ongehoorzaamheid aan de wil van God en schending van de principes van de islam.
In maart 1963, dat was tijdens de viering van het Iraanse nieuwjaar, vaardigde Khomeini een decreet uit tegen de Witte Revolutie van Mohammad Reza Shah. Zijn belangrijkste punten daarin waren zijn protesten tegen de emancipatie van de vrouw en tegen de landhervorming. Ook riep Khomeini aan de bevolking om de viering van het nieuwjaarsfeest te boycotten uit protest tegen de hervormingen.
Vervolgens liet Mohammad Reza Shah ongeveer 60 geestelijken en honderden theologiestudenten arresteren. En die studenten die geen dienstplicht hoefden te vervullen, moesten zich toen ineens wel bij het leger melden.
Regeringsfondsen voor de olama ‘s werden ook opgeheven. In juni 1963 beschuldigde ayatollah Khomeini het regime, en vond dat het een vijand is van de islam en de religieuze klasse. Twee dagen later werd hij gearresteerd en kreeg 10 maanden gevangenisstraf.
Het gevolg hiervan was dat in het hele land steunbetuigeningen aan ayatollah Khomeini kwamen.
De Iraanse revolutie begon voor zijn volgelingen eigenlijk op 1963 in plaats van 1979.
In oktober 1964 nam het Iraanse parlement een wetsontwerpen aan dat diplomatieke onschendbaarheid verleende aan alle Amerikanen, militairen en burgers, die werkten aan militaire projecten in Iran.
Dit wetsonderwerp had te maken met een Amerikaanse Lening van 200 miljoen dollar die Mohammad Reza Shah wilde gebruiken voor de modernisering van het land en bewapening. Ayatollah Khomeini beschuldigde de regering weer en vond dat Mohammad Reza Shah Iran
aan de Amerikanen verkocht. Kort daarna werd hij weer gearresteerd en dit keer werd hij naar
Turkije gestuurd. Later vestigde hij zich in Irak en 14 jaar later keerde hij weer terug naar Iran.
Hoe zag de samenleving en maatschappij eruit tijdens het bewind van Mohammad Reza Shah? En Wat leidde tot de Iraanse revolutie?
In de tweede helft van de jaren 60 en 70 ging het op economisch gebied heel erg goed. Tussen 1960 en 1977 groeide het BNP (bruto nationaal product) met ongeveer 7.9% tot 10% per jaar! Vanaf 1973 nam ook de olie- inkomsten sterk toe en het investeringsniveau werd verder opgevoerd. Tussen 1960 tot 1977 steeg het inkomen per hoofd van de bevolking van $176 naar $ 2160. Het aantal fabrieken viervoudige. De onderwijsvoorzieningen totaal verbeterd (bijvoorbeeld: schoolboeken, tussen de middag eten, etc werden gratis en men hoefde geen schoolgeld meer te betalen, dat werd ook gratis) en het aantal leerlingen en studenten groeide naar zo’n 10 miljoen van de 35 miljoen inwoners.
Maar tussen 1960 en 1974 nam het aandeel van de armste 40% van de bevolking in de consumptie af, dat was van 14% naar 12% en het aandeel van de rijkste steeg met 20% van 52% naar 57%. Dus de economische groei voltrok alleen in (grote) steden. Zo lag het inkomen in de steden gemiddeld 5keer zo hoog als op het platteland. En er ontstond een omvangrijke trek van het platteland naar de steden. Waarvan de bevolking met meer dan 5% per jaar toenam.
Dit snelle groei kon niet opgevangen worden en het tekort aan betaalbare woningen( dat meestal door kapitaalkrachtige buitenlanders (allochtonen) bezet was!!) leidde dit tot het ontstaan van krottenwijken zonder waterleiding, riolering en elektriciteit voor veel Iraanse autochtonen!!
Naast de snelle en goede economische groeicijfers en investeringen ontstond ook veel corruptie, inflatie, werkloosheid en een grote kloof tussen arm en rijk (bijvoorbeeld: tussen elite en de verpauperde massa kleine boeren en krotbewoners).
Het beeld van Iran werd totaal anders weergegeven, dan het in het werkelijk was. Dat kwam doordat de overheid veel geld uitgaf in het opbouw van een sterk leger en in prestigeobjecten.
Dat wil niet zeggen dat het op dit moment wel heel goed gaat met alles wat er in het land afspeelt, nee! Juist nu is het wel meerdere malen verslechterd! Alles ( daarmee wordt bedoeld: het kloof tussen arm en rijk, corruptie, werkloosheid, (meeste mensen jonger dan 30 jaar zitten zonder werk en toekomst) vooral prostitutie is meer geworden / zelfs verviervoudigd!!
Door de snelle economische ontwikkelingen en de verheerlijking van het Westen door het Shah - regime en de elite, voelde het grootste deel van de bevolking zich in de jaren 70 vervreemd in eigen land van eigen
Iraanse en islamitische identiteit. Om erbij te horen moest je als burger het Westen, met name Amerika imiteren door bijvoorbeeld: westerse kleren te dragen, westers te eten en naar westerse muziek te luisteren.
In 1971 vierde men 2500 jarige bestaan van de Iraanse monarchie in de ruïnestad, de stad van de Perzen oftewel Persepolis voor staatshoofden van 69 naties. Dit feest had miljoenen dollars gekost en dat schoot bij velen dan ook in het verkeerde keelgat.
Ayatollah Khomeini liet toen vanuit Irak weten dat Islam en monarchie niet samengaan. Wat ook voor nog meer onrust zorgde was de invoering van een eenpartijsysteem in 1975. Mohammad Reza Shah besloot toen dat alle partijen doe vóór de Witte revolutie waren moesten samengaan in één eenheidspartij, genaamd: de Rastakhiz of Partij voor Nationale Herrijzenis.
In 1977 trad een groeiende oppositie tegen het bewind van Mohammad Reza Shah voor het eerst openlijk op. De groepen die als eerst betrokken waren, waren de studenten van de universiteiten.
De gematigde Iraanse oppositiebewegingen lieten verzoekschriften rondgaan in de veronderstelling dat zij in hun eis voor een democratischer bewind graag gesteund wilden worden door de Verenigde Staten. Maar dit gebeurde niet de vragen die de Amerikanen Mohammad Reza Shah over dit onderwerp stelden gingen over arrestaties en martelingen, maar niet over liberalisering of burgerrechten.
Er was ook geen vermindering van de Amerikaanse (militaire) steun. Een Iraanse krant publiceerde in januari 1978 een brief die Ayatollah Khomeini beledigde en de Olama voor reactionair en corrupt uitmaakte.
Voor de Khomeini aanhangers was dit eigenlijk de druppel die de emmer deed overlopen.
Het bewind van Mohammad Reza Shah had dus openlijk de oorlog verklaard aan de islam. Het vooral veroorzaakte een golf van demonstratie door het hele land. De eerste rellen ontstonden onder de geestelijken en de theologiestudenten in de heilige stad Qom. Hierbij vielen doden. Ook in de stad Tabriz vond er een protestdemonstratie plaats waarbij opnieuw een student om het leven kwam. Dit gaf weer aanleiding tot rellen waarbij dit keer overheidsgebouwen, banken, drankwinkels, bioscopen en symbolen van westerse invloed, moesten ontgelden. Dit zelfde patroon werd ook tijdens de zomer en de herfst in het hele land herhaald en er waren vele honderden doden gevallen.
Mohammad Reza Shah riep op 7 september de staat van het beleg uit. Het was verboden om te demonstreren maar de volgende dag (op 8 september 1978) gingen de demonstranten toch naar het plein in Teheran om een demonstratie uit te voeren.
De demonstraten weigerden het plein te verlaten en veiligheidstroepen openden het vuur.
En weer vielen er honderden slachtoffers. Deze dag staat ook bekent als ‘’ de zwarte Vrijdag ‘’
Met dit incident verloor het bewind van Mohammad Reza Shah de laatste steun onder de bevolking. Er werd gestaakt in de Olie- industrieën, de bazaars in de steden en andere belangrijke economische centra.
Mohammad Reza Shah arresteerde 130 oude- regeringsfunctionarissen en stelde meteen een nieuwe regering samen. Ook zorgde hij dat Ayatollah
Khomeini van Irak naar Parijs gestuurd wordt. Kortom hij probeerde hiermee alles te redden wat er te redden viel, maar helaas was het te laat. De toestand was onhoudbaar geworden. Steeds meer oppositiepartijen, waaronder ook het liberale Nationaal Front van Mehdi Bazargan (hij was de erfgenaam van Dr. Mosaddeq) en de radicale groepen als de Mojahedine Khalq, stelden zich achter de eis van Ayatollah Khomeini dat Mohammad Reza Shah weg moest.
De Koning probeerde als nog zijn macht te behouden, en verzocht hij begin 1979 Shapur Bakhtiar een nieuwe regering te vormen.
Bakhtiar aanvaardde de opdracht en werd meteen uit zijn partij gezet. Hief de SAVAK op, en liet de politieke gevangenen vrij, stopte de olieleveranties aan Zuid- Afrika en Israël en erkende de Palestijnse rechten.
Maar het verzet tegen Mohammad Reza Shah hield in alle hevigheid aan en op 15 januari 1979 verliet keizer Mohammad Reza Shah samen met keizerin ‘’shahbanou’’ Farah en hun kinderen Iran en gingen naar Egypte, dat was tevens het enige land die hen onderdak gaf.
En op 27 juli 1980 overleed Mohammad Reza Pahlavi in ballingschap in Egypte aan leukemie (bloedkanker).
Hoe is de Islamitisch Republiek ontstaan na de revolutie en wat waren de gevolgen daarop?
Op 1 februari 1979 keerde Ayatollah Rohollah Khomeini na 14 jaar in ballingschap terug naar Iran en benoemde zijn eigen voorlopige ‘’ revolutionaire’’ regering met Mehdi Bazargan als premier. Bakhtiar trad 10 dagen later af en ging in ballingschap en werd in 1991 in Parijs vermoord.
Op 30 maart 1979 kon het volk zich in een referendum uitspreken voor de monarchie of islamitische republiek. Overgrote deel van de meerderheid koos voor islamitische republiek die op 1 april 1979 werd uitgeroepen. Daarna begon men met het opstellen van een nieuwe, op de islam gebaseerde grondwet.
In januari 1979 had ayatollah Khomeini tijdens zijn verblijf in Parijs een revolutionaire raad opgericht. Deze raad bestond uit 16 á 19 geheime vertrouwelingen van hem.. De meeste van hen waren hoge geestelijken. Uiteraard was Bazargan lid van deze raad. De regering van Bazargan en de Revolutionaire Raad werkten goed samen. De Revolutionaire Raad zorgde voor de algemene richtlijnen. En de regering voor de uitvoering ervan. Ook waren er meningsverschillen tussen die twee groepen over de vraag of het doel van de revolutie het omverwerpen van het bewind van Mohammad Reza Shah was geweest of een volledige verandering van de maatschappij zou moeten inhouden.
De vertrouwelingen van Ayatollah Khomeini meenden het laatste.
De macht van de revolutionaire Raad werd versterkt door het ontstaan van vier andere revolutionaire organisaties namelijk: de Komite (comités), de revolutionaire rechtbanken, de Sepahe Pasdaran en het Korps van Revolutionaire gardisten.
De comités bestond uit groepen studenten en arbeiders die tegen het bewind van Mohammad Reza Shah demonstraties hadden georganiseerd. Dit groep, dat door Ayatollah Khomeini tot alternatieve politiekorpsen benoemd waren, moesten personen arresteren die alcohol in bezit hadden, prostitutie of contrarevolutionaire activiteiten deden. Woningen werden binnengevallen en op de aanwezigheid van illegale zaken doorzocht. Kortom iedereen die niet 100%loyaal was aan het nieuwe regime was verdacht. De aanhangers van het Pahlavi- regime werden opgepakt, in onmenselijke omstandigheden opgesloten, gemarteld en uiteindelijk terechtgesteld. De revolutionaire gardisten vormden de militaire arm van de Revolutionaire Raad. Zij werden algauw getraind tot machtige binnenlandse veiligheidstroepen. Het nieuwe regime, had een sterk anti- Amerikaans en anti- imperialistisch karakter, dat kwam omdat Verenigde Staten een lange tijd, en vooral tijdens Mohammad Reza shah Regime, steun gaf aan de Shah en de Revolutie dat in 1953 ontstond, de staatsgreep van Generaal Zahedi steun gaf.
De Iraanse demonstranten demonstreerden tegen de Verenigde Staten en verbrandden daarbij de Amerikaanse vlag.
De islamitische militanten hadden in november 1979 de Amerikaanse ambassade in Teheran bezet. Zij wilden dat Verenigde Staten Mohammad Reza Shah uitleverde aan Iran. In april 1980 probeerden Amerikaanse commando’s de gegijzelden te bevrijden, maar de actie mislukte want hun helikopters botsten tegen elkaar. Uiteindelijk op 21 januari 1981 (na 1 jaar en 11 weken) kwamen de gegijzelden vrij.
Na de Iraanse revolutie claimde Irak 200km² Iraanse grondgebied dat overeenkomstig het verdrag van Algiers moest worden teruggegeven. Iran weigerde, en te recht. Maar dit was voor Irak een aanleiding het verdrag van Algiers op te zeggen. Op 22 september 1980 viel Irak Iran binnen. De toenmalige Irakese president Saddam Husein wilde de afhankelijkheid
van zijn land van Iran voor zijn toegang naar zee opheffen en het nog kwetsbare Islamitische regime dat hij als bedreiging beschouwde, omver te werpen.
De Iraanse media en geestelijkheid voerden vanaf het begin van de oorlog propaganda om vrijwilligers voor het front te werven. De vrijwilligers werden basiji ’s genoemd. En door de organisatie werden zij basije mostafazin genoemd. De vrijwilligers waren meestal zeer religieuze arbeiders of boeren die slecht getrainde werden tot soldaten( tussen 16 t/ m 50 jaar). Zij waren de Iraanse kracht en dankzij hen kon Iran zich staande houden tegenover het technisch en materieel opzicht van Irak . Bijvoorbeeld zijde soldaten (meestal waren het kleine jongetjes) liepen dwars door de mijnenvelden om een weg te openen voor de troepen van de Revolutionaire Gardisten. In de eerste oorlogsjaren werd Khorramshahr door de Irakezen veroverd en vanuit daar viel Irak Abadan, Ahvaz, Bandare Khomeini aan. In mei 1982 was Iran echter in staat Irak te verdrijven maar de Iraanse offensieven liepen op den duur vast. Vanaf 1984 werd het een tankeroorlog in de Perzische Golf waarbij ook het westen betrokken raakte. In 1986 vonden honderden aanvallen plaats op Iraanse en Irakese schepen in de Golf. In 1985 had Irak 30 Iraanse steden gebombardeerd en honderden burgers kwamen om het leven. Ook maakte Irak gebruik van chemische wapens aan het front en duizenden Iraanse soldaten kwamen om het leven. In juli 1987 zei VN dat beide partijen tot staak- het- vuur. En op 20 augustus 1988 werd een wapenstilstand gehouden.
De acht jaar Golfoorlog werd door niemand gewonnen. En door deze oorlog liep Iran de belangrijke bron van inkomsten, de olieproductie sterk terug. De olie-installatie in de gehele zuidwestelijke hoek van het land werden verwoest of zwaar beschadigd en het duurde jaren voordat de schade enigszins hersteld was. Het aantal om het leven gekomen Iraniërs waren ongeveer 1.6 miljoen!! En de totale materiële schade is meer dan $ 400 miljoen.
In januari 1980 werd Abdolhassan Bani Sadr de eerste president van de Islamitisch republiek. Hij was een aanhanger van ayatollah Khomeini. De Islamitisch republikeinse partij (IRP) haalde twee maanden later de meerderheid van de zetels in het parlement. De tactiek die Khomeini gebruikte was om de groepen die hem steunden maar geen deel uitmaakten van de IRP, te verdelen en tegen elkaar uit te spelen. Het eerste wat ayatollah Khomeini deed was: hij20brak de macht van het liberale nationaal front van Mehdi Barzargan. Hiermee kreeg hij steun van de partij van de Mojahedine Khalq (strijders van het Volk) en andere radicaal linkse partijen. Vervolgens richtte hij zich tegen de linkse groeperingen, omdat zij een grote bedreiging waren voor de conservatieve geestelijkheid. Ayatollah Khomeini bekritiseerde de Mojahedin en noemde hen Monafeqin (dat is een uitdrukking uit de vroeg- Islamitische periode en het staat voor ‘’ hypocrieten’’) de communistische partij ‘’ Hezbe Tudeh ‘’ (partij van de massa) nam aan zonder bij stil te staan een aanval op de Mojahedin maar wisten niet dat zij de volgende slachtoffers waren want in 1983 werden zij uitgeschakeld. Bani Sadr was zwak geworden en zijn rivaal tijdens de verkiezingen ayatollah Beheshti kreeg politieke steun van ayatollah Khomeini., zo sloot Bani Sadr zich bij de Mojahedin aan. En op 22 juni 1981 werd hij door ayatollah Khomeini uit zijn ambt gezet.
Mojahedin kreeg bijna de kans om de structuur van Khomeini regime te vernietigen, maar uiteindelijk slaagden zij er niet in hun doelstelling te bereiken en werden ook vervolgd evenals alle andere oppositiegroeperingen. En op 28 juli 1981 vluchtten Bani Sadr en Masoud Rajavi naar Parijs.
Na de dood van ayatollah Khomeini op 3 juni 1989 kwam de machtsstrijd tussen hardliners en gematigden. (Toen was Seyyed Ali Khamenei van oktober 1981 tot augustus1989, de president van Iran) De hardliners waren voor sterke overheidscontrole op economisch gebied en een rechtvaardigheide verdeling van Iraanse rijkdommen. In de maanden voor de dood van ayatollah Khomeini leken de hardliners te winnen. En de liberale opvolger van Khomeini
werd gedwongen zich terug te trekken. Ali Akbar Hashemi Rafsanjani die de vertegenwoordiger van de andere groep was, richtte zich op vooral op de belangen van Iran als staat. Zij wilden de revolutie ‘’ institutionaliseren’’ (dat houdt in tot een formele regering maken), zo wilden zij de rol van de overheid in de economie beperken en economische en diplomatieke relaties met buitenlandse mogendheden, waaronder westerse bevorderen. En sinds augustus 1989 tot januari 1997 werd Ali Akbar Hashemi Rafsanjani president van Iran. Zijn opvolger was Mohammad Khatami van augustus 1997 tot augustus 2005. En Khatami’s opvolger is President Mahmoud Ahmadinejad (van augustus 2005 tot augustus 2009).
Hoe zag/ (ziet) de samenleving en de maatschappij tijdens de Islamitische Republiek eruit ?
De totale bevolking van Iran bestond in 1997 uit 67.5 miljoen mensen.
Iran had in de 20ste eeuw een enorme bevolkingsgroei doorgemaakt. In 1965 (tijdens de Pahlavi regime) waren er ongeveer 19 miljoen inwoners, en tijdens de Iraanse revolutie was het bevolkingsaantal gegroeid tot 45 miljoen mensen. De jaarlijkse groei van de bevolking was tussen 1960 en 1994 3.4% en in 1995 tot 2005 steeg het aantal inwonerstal met 8.4 miljoen. Ongeveer 60% van de Iraanse bevolking is jonger dan 30 jaar en dit betekent dat slechts een klein aantal de islamitische revolutie bewust hebben meegemaakt. Na de revolutie moedigden de ayatollahs de inwoners aan om veel kinderen te krijgen (vooral na de Iran- Irak oorlog waarbij veel Iraanse mannen sneuvelden) terwijl de Mohammad Reza Shah juist dat ontmoedigde!
Maar tijdens de presidentschap van Rafsanjani werden de klinieken voor geboortebeperkingen heropend om de geboorte - explosie in te dammen. De regering propageerde het ideaal van een gezin met twee kinderen.
Gemiddeld kreeg een Iraanse vrouw in 2000 nog 4.5 kinderen. In 2000 woonden 62% van de Iraniërs in steden (tegen 33% in 1960).
De bevolkingstoename is het grootst in de hoofdstad Teheran. De inwonersaantal in Teheran was in 1978 ongeveer 6 miljoen. Nu wonen er meer dan 12 miljoen mensen (dat is één van
elke 5 Iraniërs) en aan deze snelle toename lijkt nog geen einde gekomen. Ook groeit Teheran van alle andere Iraanse steden het snelst. Net als in de meeste ontwikkelingslanden heeft Teheran een aantrekkingskracht op de plattelandsbevolking. Dit proces kwam in het eerste decennium van de 20ste eeuw op gang.
Na 1973 was de grootste toename, want toen had Mohammad Reza Shah de organisatie van Olie - exporterende landen (OPEC) ervan overtuigd om de olieprijzen te verhogen.
Hierdoor maakten de grote steden van Iran een snelle economische groei door. En na de revolutie nam het tempo van de stedelijke groei verder toe. Duizenden arbeiders trokken naar Teheran en andere steden voor een betere werk en sociale voorzieningen. Ook vluchtelingen overstroomden de stad. Dat waren vooral Iraniërs uit het zuidwesten en een deel van de twee miljoen Afghaanse vluchtelingen uit het oosten.
Hoe zag/ (ziet) de positie van de vrouw voor en na de Revolutie eruit?
Na de revolutie van 1979 is de sociale positie van de Iraanse vrouw dramatisch veranderd. Alle wetten die tegen de islam waren werden afgeschaft. De geestelijke leiders beschouwden het als een van de belangrijkste taken om een ontwikkelingsproces ongedaan te maken en terug te keren naar de middeleeuwen. Reza Shah verscheen in 1936 samen met zijn ongesluierde en westers bekleedde vrouw en dochters. Het dragen van een sluier werd dus officieel verboden. Dit was een historisch moment voor de Iraanse samenleving.
Tijdens de Islamitisch Republiek mocht de vrouw van Ayatollah Khomeini kiezen om een prostituee te worden of thuis te blijven.
Onder het bewind van Mohammad Reza Shah kregen vrouwen kiesrecht en werden regeringsprogramma’s gestart die ervoor zorgden dat meisjes beter onderwijs kregen en een grotere aandeel konden bemachtigen in het economische en politieke leven van het land. De tweelingzus van Mohammad Reza Shah, prinses Ashraf, was een overtuigd aanhangster van de emancipatie van de vrouw.
Zij moedigde haar broer aan de wet ter bescherming van het gezin te introduceren. Deze wet gaf onder bepaalde voorwaarden aan vrouwen het recht om echtscheiding aan te vragen etc. Kortom mannen en vrouwen waren gelijk voor de wet.
Tijdens de Pahlavi- dynestie studeerden veel Iraanse vrouwen in het buitenland , vooral Amerika en Groot - Brittannië, en keerden met westerse ideeën terug naar ons land.
Vanaf 1978 kwamen er veranderingen en ontstonden tegenstromingen. Bijvoorbeeld veel studenten en of pas- afgestudeerde vrouwen waren bereid zich volgens de islamitische normen te kleden en namen aldus gekleed deel aan demonstraties.
Zij vonden dat ze hun Iraanse en islamitische achtergrond hadden verloochen en dat ze in hun eigen cultuur vervreemd zijn, terwijl ze ook de westerse cultuur niet volledig konden accepteren. De oorzaak van deze omkeer lag in hun afkeer van de verspilling en corruptie binnen de Iraanse elite. Zo keerden deze vrouwen, voor het herstel van normen en waarden, terug naar de oude zekerheden van de islam.
In de eerste jaren na de revolutie was de verplichting van hejab , islamitische kleding een controversieel onderwerp. Tegenwoordig dienen alle vrouwen gekleed te gaan in een ruim, om het lichaam vallend donker gewaad en moet het haar door een hoofddoek bedekt worden.
Vooral nu tijdens President Ahmadinejad- regime is het dragen van is islamitisch kleding strikt verplicht als het niet het geval is, en het word opgemerkt, wordt men opgepakt. En tijdens Mohammad Khatami- regime werd dat versoepeld.
Maar tegenwoordig luistert niemand meer echt naar wat het regime zegt en voert het niet strikt uit. Bijvoorbeeld: de meisje en vrouwen dragen trendy kleren aan dat ook in het westen gedragen word maar dan wel met een beetje islamitische tint. En men draagt kleine hoofddoeken waar maar slecht een klein deel van het haar bedekt word en ook petten/ hoeden.
In het onderwijs zijn de seksen nog steeds (sinds de Iraanse revolutie , 1979) streng gescheiden. De meisjes krijgen van een vrouwelijke onderwijzeres les.
Alleen op universiteiten zitten de jongens en de meisjes bij elkaar.
Hoofdvraag: waarom is de revolutie in 1979 in Iran ontstaan?
De revolutie in Iran begon eigenlijk 6jaar later, na dat Mohammad Reza Shah koning was geworden, want het openlijke conflict tussen Mohammad Reza Shah en ayatollah Khomeini ontstond in 1963 toen Shah zijn witte revolutie introduceerde en daarbij financiële hulp kreeg van Verenigde Staten.
De hervormingen waren onvoldoende om tegemoet te komen aan de verlangens van de Iraanse bevolking naar deelname aan het politieke proces en naar sociale rechtvaardigheid. De Witte revolutie leidde tot een grotere Amerikaans bemoeienis met de Iraanse interne aangelegenheden. Dat zorgde voor een nog grotere macht voor Mohammad Reza Shah. De Witte revolutie was voor Ayatollah Khomeini het moment om zijn ideeën aan het Iraanse volk kenbaar te maken.
Zijn uitspraak op Shah was dat de ondergang van de Iraanse maatschappij door de regering niet op de islamitische wet gebaseerd is en de activiteiten van Mohammad Reza Shah waren een vorm van ongehoorzaamheid aan de wil van God en schending van de principes van de islam.
Kortom ayatollah Khomeini vond het regime van Shah een vijand voor de islam en de religieuze klasse.
In de tweede helft van de jaren 60 en 70 ging het op economisch gebied heel erg goed met Iran. Tussen 1960 en 1977 groeide het BNP (bruto nationaal product) met ongeveer 7.9% tot 10% per jaar! Vanaf 1973 nam ook de olie- inkomsten sterk toe en het investeringsniveau werd verder opgevoerd. Tussen 1960 tot 1977 steeg het inkomen per hoofd van de bevolking van $176 naar $ 2160. Het aantal fabrieken viervoudige. De onderwijsvoorzieningen totaal verbeterd (bijvoorbeeld: schoolboeken, tussenmiddag eten, etc werden gratis en men hoefde geen schoolgeld meer te betalen, dat werd ook gratis) en het aantal leerlingen en studenten groeide naar zo’n 10 miljoen van de 35 miljoen inwoners.
Maar tussen 1960 en 1974 nam het aandeel van de armste 40% van de bevolking in de consumptie af,
dat was van 14% naar 12% en het aandeel van de rijkste steeg met 20% van 52% naar 57%. Dus de economische groei voltrok alleen in (grote) steden. Zo lag het inkomen in de steden gemiddeld 5keer zo hoog als op het platteland. En er ontstond een omvangrijke trek van het platteland naar de steden. Waarvan de bevolking met meer dan 5% per jaar toenam.
Dit snelle groei kon niet opgevangen worden en het tekort aan betaalbare woningen( dat meestal door kapitaalkrachtige buitenlanders (allochtonen) bezet was!!) leidde dit tot het ontstaan van krottenwijken zonder waterleiding, riolering en elektriciteit voor veel Iraanse autochtonen!!
Naast de snelle en goede economische groeicijfers en investeringen ontstond ook veel corruptie, inflatie, werkloosheid en een grote kloof tussen arm en rijk (bijvoorbeeld: tussen elite en de verpauperde massa kleine boeren en krotbewoners).
Door de snelle economische ontwikkelingen en de verheerlijking van het Westen door het regime van Shah en de elite, voelde het grootste deel van de bevolking zich in de jaren 70 vervreemd in eigen land van eigen Iraanse en islamitische identiteit. Om erbij te horen moest je als burger het Westen, met name Amerika imiteren door bijvoorbeeld: westerse kleren te dragen, westers te eten en naar westerse muziek te luisteren.
Ayatollah Khomeini liet nog steeds weten, maar dit keer vanuit Irak dat Islam en monarchie niet samengaan.
Wat ook voor nog meer onrust zorgde was de invoering van een eenpartijsysteem in 1975. Mohammad Reza Shah besloot toen dat alle partijen doe vóór de Witte revolutie waren
moesten samengaan in één eenheidspartij, genaamd: de Rastakhiz of Partij voor Nationale Herrijzenis.
In 1977 trad een groeiende oppositie tegen het bewind van Mohammad Reza Shah voor het eerst openlijk op. De groepen die als eerst betrokken waren, waren de studenten van de universiteiten.
De gematigde Iraanse oppositiebewegingen lieten verzoekschriften rondgaan in de veronderstelling dat zij in hun eis voor een democratischer bewind graag gesteund wilden worden door de Verenigde Staten. Maar dit gebeurde niet want de vragen die de Amerikanen Mohammad Reza Shah over dit onderwerp stelden gingen over arrestaties en martelingen, maar niet over liberalisering of burgerrechten!
En wat uiteindelijk echt voor een revolutie gezorgd heeft is: Een Iraanse krant die publiceerde in januari 1978 een brief dat ging over Ayatollah Khomeini waarin hij beledigd werd en de Olama voor reactionair en corrupt uitmaakt werden.
Voor de Khomeini aanhangers was dit eigenlijk de druppel die de emmer deed overlopen.
Het bewind van Mohammad Reza Shah had dus openlijk de oorlog verklaard aan de islam. Het vooral veroorzaakte een golf van demonstratie door het hele land. De eerste rellen ontstonden onder de geestelijken en de theologiestudenten in de heilige stad Qom. En uiteindelijk op 15 januari 1979 verliet keizer Mohammad Reza Shah samen met keizerin ‘’shahbanou’’ Farah en hun kinderen Iran en gingen naar Egypte en Op 1 februari 1979 keerde Ayatollah Rohollah Khomeini na 14 jaar in ballingschap terug naar Iran en benoemde zich zelf de hoogste leider van Islamitisch Republiek Iran.
Slotwoord
Ik vond het een leuk onderwerp om mijn Profielwerkstuk er over te schrijven en heb er veel van geleerd.
Eindelijk weet ik nu hoe de Iraanse revolutie ontstaan is en waarom dat zo is.
Ik heb mijn best gedaan om het zo goed mogelijk aan de lezer te vertellen over geschiedenis van Iran en de Iraanse Revolutie.
Waar denk je aan als je de naam Iran hoort? Aan het regime van Shah? Of aan Ayatollah Khomeini? Dan zullen er zeker ook heel veel vragen ontstaan over:
Waarom de revolutie van Iran überhaupt is begonnen in 1979? Wat de gevolgen erop waren?
Ga zo maar door. Door middel van het maken van dit profielwerkstuk, ga ik deze vragen beantwoorden.
Iran is nu een Islamitisch republiek geworden (daarvoor was het een Monarchie) en door de politieke omstandigheden die daar heersen heeft dit land een slechte naam gekregen, maar het staat bekent als een terroristisch land. Waar de vrouwen sterk onderdrukt worden, de boosaardige Molla’s machtig en gevaarlijk zijn en dat je makkelijk de doodstraf kunt krijgen bij een wetsovertreding enz. Kortom een eng land om zelfs over na te denken.
EN natuurlijk ook omdat ik zelf een Iraniër ben, hoewel ik wel hier geboren ben zijn mijn ‘’ wortels ‘’ nog altijd daar.
Voor een goede informatie ga ik gebruik maken van boeken die over dit onderwerp gaan, om ervoor te zorgen dat de lezer een duidelijk beeld krijgt hoe de geschiedenis van Iran werkelijk in elkaar zit.
Veel lees plezier!!
Bernadette
Waar ligt Iran? Wat voor soort land is het? En wat is haar voorgeschiedenis?
Op het zuidelijke deel van de Euraziatische plaat ligt het land dat beschouwd wordt als een van de bakermatten van de beschaving met een bijzonder lange geschiedenis. Dat land wordt Iran genoemd.
Iran betekent letterlijk ‘’ het land van de Ariërs’’, dat sinds 1979 Islamitisch Republiek is geworden
Iran grenst aan het zuid- westen: aan Turkije Armenië en Azerbeidzjan. Aan het Noord - westen aan: Irak. Aan het Zuid - oosten aan: Rusland en Turkmenistan. Aan het Oosten aan: Afghanistan en aan het Noord- Oosten aan Pakistan.
Aan de kust tegenover de Perzische Golf liggen Saoedi - Arabië , Bahrein, Qatar, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten.
De hoofdstad van Iran is Teheran. De andere belangrijke steden zijn: Yazd ( in provincie Yazd), Hamadan (in provincie Hamadan), Karaj (in provincie Tehran), Mashhad (in provincie Khorasan, is een religieuze stad waar graftombe van emam Reza staat), Tabriz (in provincie Oost - Azerbeidzjan), Shiraz (in provincie Fars) , Kerman (in provincie Kerman) , Arak ( in provincie Markazi), Khorramshahr (in provincie Khozestan) en de religieuze stad Qom waar de graftombe van Fatima ,de zus van emam reza (de 8ste emam van de sjïten) staat.
Het Iraanse landschap en klimaat worden gekenmerkt door grote contrasten, bijvoorbeeld Iran heeft veel droge en bergachtige gebieden. Het land kent de 4seizoenen met intense hitte en extreme kou.
Het plateau van Iran vormt het grootste en centrale gedeelte van het land. Uitgestrekte vlakken worden door reusachtige bergketens omringd. De twee belangrijkste bergketens zijn het Alborz en het Zagrosgebergte.
Het Zagrosgebergte heeft vanaf Koerdistan (het westen van Iran) tot aan het zuidelijke deel van de Perzische Golf, een lengte van 1500 km. En de bergketen eindigt aan ‘’ tangheh hormoz’’ oftewel de ‘’ Straat van Hormoz’’, dat is een zeestraat tussen de Perzische Golf en de Golf van Oman.
Alborz is een hooggebergte in het noorden van Iran, die zich tussen de Kaspische Zee en het Hoogland van Iran bevindt.
Damawand is de hoogste berg van Iran dat aan de zuidkust van de Kaspische Zee ligt, dat is 70 km ten noorden van Teheran en is tevens een uitgedoofde vulkaan van 5607 meter.
Het oosten van het land is vrijwel onbewoond, omdat het alleen maar woestijngebieden zijn, zoals ‘’ Dashte Kavir’’ oftewel de Grote zoutwoestijn en paar andere zoutmeren.
Tussen 1500 en 1200 voor Christus trokken massale golven van Indo - Europese nomadenvolken waaronder de Ariërs, vanuit Centraal Azië naar Iran en voormalige Afghanistan.
Daar hadden deze volkeren zich gevestigd en noemden zichzelf Iraniërs en het land Iran.
Hoewel in die tijd Iran voor de Europeanen als Perzië bekent stond omdat het door de Grieken Pars genoemd werd.
Iran werd ook nog bestuurd door een Hellenistische Klasse onder de Seleuciden en later door de Parthen en de Sassaniden, na de dood van Alexander.
In de 7e eeuw tot de 9e eeuw werd Iran een Islamitisch Arabische Rijk omdat het veroverd werd door de Islamitische Arabieren van de Kaliefen. In de 11e eeuw werd het land opnieuw veroverd maar dit keer door de Turkse Seltsjoeken die ook de Arabieren versloegen, maar het rijk viel al snel weer uit elkaar. Het Mongoolse Rijk bezette Iran in de 13e eeuw.
De Safaviden Dynestie (onder Shah Abbas) verenigde het land in de 15e eeuw. Zij voerden het sjiisme als staatsgodsdienst. Later kwam de Kadjaren aan de macht. Iran is als één van de weinig Aziatische landen die onafhankelijke gebleven is van westerse landen, zij is dus n
ooit een kolonie geweest.
De officiële taal is Parsi / Farsi oftewel Perzisch. Farsi of Parsi is een Indo - Europese taal en is de moedertaal van de helft van de bevolking. Maar door de Arabisch- islamitische veroveringen zijn er grote hoeveelheid Arabische woorden opgenomen in het Iraanse taal maar het spreken is totaal anders dan Arabisch. Het geschrift lijkt erop maar is het niet helemaal.
Door de komst van de Islam in de 7de eeuw kwam er een breuk in de geschiedenis van Iran, maar veel voor- Islamitische aspecten van het cultuur bleven bewaard. Een goed voorbeeld daarvan is de oeroude Perzische feest genaamd: Now-rouz oftewel het nieuwjaarsfeest. Dit feest vindt plaats op 21 maart (de eerste dag van de lente). De huizen worden van te voren grondig schoongemaakt, de mensen trekken hun nieuwe kleren aan en gaan op bezoek bij familie, vrienden en kennissen. Op de nieuwjaarsdag zetten de mensen haft- sin op tafel dat betekent letterlijk 7 sin, dat zijn 7 (7 is tevens een geluksgetal) planten en zaden die beginnen met de Perzische letter ‘’ S’’ en staan als symbool voor het nieuw leven en een nieuwe start.
Tot slot de bevolking van Iran. De bevolking is verdeeld in etnische groepen namelijk:
51% zijn Perzen 8% Gilaki en Mazandarani
24% Azari’s (dat zijn de turks-taligen) 7% Koerden
3% Arabieren 2% Baluchen
2% Lors 0.5% Armeniërs (christelijke Iraniërs)
1.5% Joden 2% Turkmenen
De bevolkingsgroei is na de Iraanse revolutie sterk gestegen. Nu wonen er in Iran ongeveer 70 miljoen inwoners, daarvan is de meerderheid jonger dan 30 jaar.
Hoe was het bewind van de Shah voor de Revolutie?
De macht van shah Soltan Ahmad Qadar werd ingeperkt en Reza Khan werd premier. Shah Soltan Ahmad Qadar vertrok in 1925 naar Frankrijk en keerde nooit meer terug en in 1926 benoemde Reza Khan zichzelf tot Reza Shah met een dynastieke familienaam ‘’ Pahlavi’’, deze naam verwijst naar het pre- islamitische verleden van Iran. en omdat hij begrepen had dat als de monarchie in Iran zou worden afgeschaft, de sjiitische geestelijken en het volk in opstand zou komen, dus besloot hij zelf Shah (koning) te worden maar hij wilde heel wat veranderingen in het land brengen. Het bewind van Reza Shah bracht ambitieus hervormingsplannen met zich mee op het gebied van het leger, het bestuursapparaat, het recht en het onderwijsstelsel maar weinig politieke vrijheid. Een van zijn plannen was dat binnen paar jaar van Iran een modern en een westerse staat te maken. Zo voerde hij een burgerlijke wet in plaats van de sjaria en ontnam de machten van de geestelijken. Hij verbood de moslims om een bedevaart te maken naar de Mekka en hij onderdrukte de Asjoera- festiviteiten. Ook het Islamitische kleding zoals, sluiers, hoofddoek etc werd verboden en het dragen van Europese Kleding werd verplicht.
Vele hervormingen waren erop gericht om de rol van de islam in het openbare leven terug te dringen. Dit betekende niet dat de mensen niet meer hun religie mochten uiten, nee iedereen was vrij om zelf te bepalen waar hij/ zij in gelooft maar daarmee mocht men niet andere mensen mee lastig vallen.
De industrie maakte in de jaren 30 onder het wakend oog van de staat een snelle ontwikkeling door, maar helaas werd de landbouwsector, dat zeer belangrijk is voor Iran, genegeerd.
De landbouwtechnieken waren erg slecht/ op een laag niveau en voor de arme boeren (en ook de lage klasse van de bevolking) was er geen enkel wet die hen in bescherming nam terwijl Reza Shah had beloofd hun levensstandaard te verbeteren.
Alleen de stedelijke elite, middenklasse (vooral in grote steden, zoals Teheran) en mensen die een goed verdiende baan hadden, zoals ambtenaren, winkeliers, etc profiteerden van de hervormingen.
Aan het begin van de tweede wereldoorlog, in september 1939 verklaarde Iran zich formeel neutraal met betrekking tot het conflict dat toen in Europa heerste.
Duitsland was Irans grootste handelspartner en Iran wilde graag zijn relaties met dit land voortzetten.
Iran hoopte tijdens de tweede20wereldoorlog dat Duitsland de oorlog zou winnen want dan kon zij de verloren gebieden,in de Kaukasus, die ze tijdens de 19de eeuw aan Rusland was kwijtgeraakt, terug krijgen. Maar het liep anders want wegens zijn strategische ligging, de aanwezigheid van vele Duitse agenten en de pro- Duitse gezindheid van Reza Shah werd Iran door de Britse en Sovjet-Russische troepen bezet.
In 1941 werd de Shah gedwongen door de geallieerden om af te treden en vertrok in ballingschap naar Johannesburg waar hij in 1944 overleed.
Onder het bewind van Mohammad Reza Shah steeg de Amerikaanse invloed snel. Ook voor de Amerikanen was Iran van groot strategisch ( vooral tegen de opmars van het communisme) en economisch (olie) belang. Vanaf 1947 gaf Amerika financiële steun aan Iran. Ook werd er
een meerjarenplan ontworpen (dat was een Amerikaanse hulp). Deze wet richtte zich op
modernisering van de landbouw, de ontwikkeling van communicatie transport en de privatisering van de industrie.
De Britse invloed bleef sterk in de oliewinning. Anglo - Iranian Oil Company (AIOC, is tevens de opvolger van de Anglo- Persian Oil Company) het monopolie op de winning van olie. De Iraanse regering kreeg slechts 0Aeen aandeel in de winst maar had geen stem in de AIOC en moest zelfs een hoge prijs betalen voor zijn EIGEN Olie!!!!
In 1949 werd de concessie van de AIOC, tegen de zin van het parlement, door de conservatieve Iraanse regering uitgebreid. En in 1950 won het Nationaal Front ( = een coalitie van seculiere en religieuze partijen) de parlementverkiezing, onder leiding van Mohammad Mosaddeq. Zij behaalden de meeste stemmen.
Zij waren tegen de uitbreiding van de AOIC- concessie. Tot ontzetting van de Britten en Amerikanen nationaliseerde de regering- Mosaddeq in 1952 de AIOC en alle andere buitenlandse oliebelangen.
Het parlement stond ook volledig achter Mosaddeq.
Het westen accepteerde het Iraanse besluit niet en er volgde een internationale boycot op Iraanse Olie.
De zogenoemde nationalist en anti- imperialist Mosaddeq werd door Groot- Brittannië en de Verenigde Staten als een Fanaticus afgeschilderd die Iran aan de Sovjets wilde uitleveren. Mosaddeq kwam door zijn politiek in conflict met Mohammad Reza Shah. De macht van Mohammad Reza Shah werd in augustus 1953 versterkt, door generaal Zahedi, die hulp kreeg van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA.
Kort daarna werd Mosaddeq gevangen genomen en kreeg 3 jaar gevangenisstraf. Vervolgens werd een nieuwe overeenkomst voor de exploitatie van de olievelden getekend met een consortium van de belangrijkste Europese en Amerikaanse oliemaatschappijen.
bepaalde dat de Iraanse staat 50% van de winst kreeg. In de volgende jaren versterkte Mohammad Reza Shah zijn positie met steun van de Amerikanen. Zo werd=2
0de politieke vrijheid tot een minimum beperkt.
En door de oprichting van de Iraanse geheime dienst, de organisatie van Binnenlandse Veiligheid en Inlichtingen (SAVAK) in 1957, moesten de meeste politieke groeperingen hun activiteiten voortaan ondergronds voortzetten.
Kortom tijdens de gedurende lange tijd van de Pahlavi dynestie, ging (of leek) het in eerste instantie wel goed met het land (te gaan), bijvoorbeeld: Betere welvaart, onderwijs en vrijheid voor de bevolking (bijvoorbeeld in kleding, gelijke rechten voor mannen en vrouwen etc) Maar een volledige vrijheid was er niet in alles! Reza Shah en Mohammad Reza Shah hadden de titel Shah (koning), maar regeerden ook als dictators, waarbij de bevolking (vooral op politieke gebied) vaak hardhandig onderdrukt werd. Het westen steunde hen daarbij.
In hoeverre beantwoordde het bewind van de Shah wel en niet aan de verwachtingen van de bevolking?
Het openlijke conflict tussen Mohammad Reza Shah en ayatollah Khomeini ontstond in 1963. Mohammad Reza Shah introduceerde zijn Witte revolutie (in tegenstelling tot de rode revolutie van het communisme) onder aansporing en met financiële steun van de Amerikanen.
Dit programma richtte zich op 6 punten namelijk: landhervorming, vrouwenkiesrecht, privatisering van staatsbedrijven, winstdeling in de industrie, oprichting van een onderwijskorps ter bestrijding van het analfabetisme en nationalisatie
van de bossen. Ook werd er bij aantal belangrijke zaken aandacht besteedt, namelijk: de bouw van nieuwe fabrieken, scholen en infrastructuur en de verdeling van het grootgrondbezit, dat voltooid werd in 1971. Het bewind van Mohammad Reza Shah leek wel te beantwoordde aan
de verwachtingen van de bevolking maar dat was het niet want de Witte Revolutie was over het algemeen geen succes.
Volgens hem was de ondergang van de Iraanse maatschappij door het verlies van waarden onder een regering die zich niet op de islamitische wet baseerde. Ook had hij een felle kritiek op de afhankelijkheid (en inmenging) van de Shah met het westen.
De activiteiten van Mohammad Reza Shah waren voor ayatollah Khomeini een vorm van ongehoorzaamheid aan de wil van God en schending van de principes van de islam.
In maart 1963, dat was tijdens de viering van het Iraanse nieuwjaar, vaardigde Khomeini een decreet uit tegen de Witte Revolutie van Mohammad Reza Shah. Zijn belangrijkste punten daarin waren zijn protesten tegen de emancipatie van de vrouw en tegen de landhervorming. Ook riep Khomeini aan de bevolking om de viering van het nieuwjaarsfeest te boycotten uit protest tegen de hervormingen.
Vervolgens liet Mohammad Reza Shah ongeveer 60 geestelijken en honderden theologiestudenten arresteren. En die studenten die geen dienstplicht hoefden te vervullen, moesten zich toen ineens wel bij het leger melden.
Regeringsfondsen voor de olama ‘s werden ook opgeheven. In juni 1963 beschuldigde ayatollah Khomeini het regime, en vond dat het een vijand is van de islam en de religieuze klasse. Twee dagen later werd hij gearresteerd en kreeg 10 maanden gevangenisstraf.
Het gevolg hiervan was dat in het hele land steunbetuigeningen aan ayatollah Khomeini kwamen.
De Iraanse revolutie begon voor zijn volgelingen eigenlijk op 1963 in plaats van 1979.
In oktober 1964 nam het Iraanse parlement een wetsontwerpen aan dat diplomatieke onschendbaarheid verleende aan alle Amerikanen, militairen en burgers, die werkten aan militaire projecten in Iran.
Dit wetsonderwerp had te maken met een Amerikaanse Lening van 200 miljoen dollar die Mohammad Reza Shah wilde gebruiken voor de modernisering van het land en bewapening. Ayatollah Khomeini beschuldigde de regering weer en vond dat Mohammad Reza Shah Iran
aan de Amerikanen verkocht. Kort daarna werd hij weer gearresteerd en dit keer werd hij naar
Hoe zag de samenleving en maatschappij eruit tijdens het bewind van Mohammad Reza Shah? En Wat leidde tot de Iraanse revolutie?
In de tweede helft van de jaren 60 en 70 ging het op economisch gebied heel erg goed. Tussen 1960 en 1977 groeide het BNP (bruto nationaal product) met ongeveer 7.9% tot 10% per jaar! Vanaf 1973 nam ook de olie- inkomsten sterk toe en het investeringsniveau werd verder opgevoerd. Tussen 1960 tot 1977 steeg het inkomen per hoofd van de bevolking van $176 naar $ 2160. Het aantal fabrieken viervoudige. De onderwijsvoorzieningen totaal verbeterd (bijvoorbeeld: schoolboeken, tussen de middag eten, etc werden gratis en men hoefde geen schoolgeld meer te betalen, dat werd ook gratis) en het aantal leerlingen en studenten groeide naar zo’n 10 miljoen van de 35 miljoen inwoners.
Maar tussen 1960 en 1974 nam het aandeel van de armste 40% van de bevolking in de consumptie af, dat was van 14% naar 12% en het aandeel van de rijkste steeg met 20% van 52% naar 57%. Dus de economische groei voltrok alleen in (grote) steden. Zo lag het inkomen in de steden gemiddeld 5keer zo hoog als op het platteland. En er ontstond een omvangrijke trek van het platteland naar de steden. Waarvan de bevolking met meer dan 5% per jaar toenam.
Dit snelle groei kon niet opgevangen worden en het tekort aan betaalbare woningen( dat meestal door kapitaalkrachtige buitenlanders (allochtonen) bezet was!!) leidde dit tot het ontstaan van krottenwijken zonder waterleiding, riolering en elektriciteit voor veel Iraanse autochtonen!!
Naast de snelle en goede economische groeicijfers en investeringen ontstond ook veel corruptie, inflatie, werkloosheid en een grote kloof tussen arm en rijk (bijvoorbeeld: tussen elite en de verpauperde massa kleine boeren en krotbewoners).
Het beeld van Iran werd totaal anders weergegeven, dan het in het werkelijk was. Dat kwam doordat de overheid veel geld uitgaf in het opbouw van een sterk leger en in prestigeobjecten.
Dat wil niet zeggen dat het op dit moment wel heel goed gaat met alles wat er in het land afspeelt, nee! Juist nu is het wel meerdere malen verslechterd! Alles ( daarmee wordt bedoeld: het kloof tussen arm en rijk, corruptie, werkloosheid, (meeste mensen jonger dan 30 jaar zitten zonder werk en toekomst) vooral prostitutie is meer geworden / zelfs verviervoudigd!!
Door de snelle economische ontwikkelingen en de verheerlijking van het Westen door het Shah - regime en de elite, voelde het grootste deel van de bevolking zich in de jaren 70 vervreemd in eigen land van eigen
Iraanse en islamitische identiteit. Om erbij te horen moest je als burger het Westen, met name Amerika imiteren door bijvoorbeeld: westerse kleren te dragen, westers te eten en naar westerse muziek te luisteren.
Ayatollah Khomeini liet toen vanuit Irak weten dat Islam en monarchie niet samengaan. Wat ook voor nog meer onrust zorgde was de invoering van een eenpartijsysteem in 1975. Mohammad Reza Shah besloot toen dat alle partijen doe vóór de Witte revolutie waren moesten samengaan in één eenheidspartij, genaamd: de Rastakhiz of Partij voor Nationale Herrijzenis.
In 1977 trad een groeiende oppositie tegen het bewind van Mohammad Reza Shah voor het eerst openlijk op. De groepen die als eerst betrokken waren, waren de studenten van de universiteiten.
De gematigde Iraanse oppositiebewegingen lieten verzoekschriften rondgaan in de veronderstelling dat zij in hun eis voor een democratischer bewind graag gesteund wilden worden door de Verenigde Staten. Maar dit gebeurde niet de vragen die de Amerikanen Mohammad Reza Shah over dit onderwerp stelden gingen over arrestaties en martelingen, maar niet over liberalisering of burgerrechten.
Er was ook geen vermindering van de Amerikaanse (militaire) steun. Een Iraanse krant publiceerde in januari 1978 een brief die Ayatollah Khomeini beledigde en de Olama voor reactionair en corrupt uitmaakte.
Voor de Khomeini aanhangers was dit eigenlijk de druppel die de emmer deed overlopen.
Het bewind van Mohammad Reza Shah had dus openlijk de oorlog verklaard aan de islam. Het vooral veroorzaakte een golf van demonstratie door het hele land. De eerste rellen ontstonden onder de geestelijken en de theologiestudenten in de heilige stad Qom. Hierbij vielen doden. Ook in de stad Tabriz vond er een protestdemonstratie plaats waarbij opnieuw een student om het leven kwam. Dit gaf weer aanleiding tot rellen waarbij dit keer overheidsgebouwen, banken, drankwinkels, bioscopen en symbolen van westerse invloed, moesten ontgelden. Dit zelfde patroon werd ook tijdens de zomer en de herfst in het hele land herhaald en er waren vele honderden doden gevallen.
Mohammad Reza Shah riep op 7 september de staat van het beleg uit. Het was verboden om te demonstreren maar de volgende dag (op 8 september 1978) gingen de demonstranten toch naar het plein in Teheran om een demonstratie uit te voeren.
De demonstraten weigerden het plein te verlaten en veiligheidstroepen openden het vuur.
En weer vielen er honderden slachtoffers. Deze dag staat ook bekent als ‘’ de zwarte Vrijdag ‘’
Met dit incident verloor het bewind van Mohammad Reza Shah de laatste steun onder de bevolking. Er werd gestaakt in de Olie- industrieën, de bazaars in de steden en andere belangrijke economische centra.
Khomeini van Irak naar Parijs gestuurd wordt. Kortom hij probeerde hiermee alles te redden wat er te redden viel, maar helaas was het te laat. De toestand was onhoudbaar geworden. Steeds meer oppositiepartijen, waaronder ook het liberale Nationaal Front van Mehdi Bazargan (hij was de erfgenaam van Dr. Mosaddeq) en de radicale groepen als de Mojahedine Khalq, stelden zich achter de eis van Ayatollah Khomeini dat Mohammad Reza Shah weg moest.
De Koning probeerde als nog zijn macht te behouden, en verzocht hij begin 1979 Shapur Bakhtiar een nieuwe regering te vormen.
Bakhtiar aanvaardde de opdracht en werd meteen uit zijn partij gezet. Hief de SAVAK op, en liet de politieke gevangenen vrij, stopte de olieleveranties aan Zuid- Afrika en Israël en erkende de Palestijnse rechten.
Maar het verzet tegen Mohammad Reza Shah hield in alle hevigheid aan en op 15 januari 1979 verliet keizer Mohammad Reza Shah samen met keizerin ‘’shahbanou’’ Farah en hun kinderen Iran en gingen naar Egypte, dat was tevens het enige land die hen onderdak gaf.
En op 27 juli 1980 overleed Mohammad Reza Pahlavi in ballingschap in Egypte aan leukemie (bloedkanker).
Hoe is de Islamitisch Republiek ontstaan na de revolutie en wat waren de gevolgen daarop?
Op 1 februari 1979 keerde Ayatollah Rohollah Khomeini na 14 jaar in ballingschap terug naar Iran en benoemde zijn eigen voorlopige ‘’ revolutionaire’’ regering met Mehdi Bazargan als premier. Bakhtiar trad 10 dagen later af en ging in ballingschap en werd in 1991 in Parijs vermoord.
Op 30 maart 1979 kon het volk zich in een referendum uitspreken voor de monarchie of islamitische republiek. Overgrote deel van de meerderheid koos voor islamitische republiek die op 1 april 1979 werd uitgeroepen. Daarna begon men met het opstellen van een nieuwe, op de islam gebaseerde grondwet.
In januari 1979 had ayatollah Khomeini tijdens zijn verblijf in Parijs een revolutionaire raad opgericht. Deze raad bestond uit 16 á 19 geheime vertrouwelingen van hem.. De meeste van hen waren hoge geestelijken. Uiteraard was Bazargan lid van deze raad. De regering van Bazargan en de Revolutionaire Raad werkten goed samen. De Revolutionaire Raad zorgde voor de algemene richtlijnen. En de regering voor de uitvoering ervan. Ook waren er meningsverschillen tussen die twee groepen over de vraag of het doel van de revolutie het omverwerpen van het bewind van Mohammad Reza Shah was geweest of een volledige verandering van de maatschappij zou moeten inhouden.
De macht van de revolutionaire Raad werd versterkt door het ontstaan van vier andere revolutionaire organisaties namelijk: de Komite (comités), de revolutionaire rechtbanken, de Sepahe Pasdaran en het Korps van Revolutionaire gardisten.
De comités bestond uit groepen studenten en arbeiders die tegen het bewind van Mohammad Reza Shah demonstraties hadden georganiseerd. Dit groep, dat door Ayatollah Khomeini tot alternatieve politiekorpsen benoemd waren, moesten personen arresteren die alcohol in bezit hadden, prostitutie of contrarevolutionaire activiteiten deden. Woningen werden binnengevallen en op de aanwezigheid van illegale zaken doorzocht. Kortom iedereen die niet 100%loyaal was aan het nieuwe regime was verdacht. De aanhangers van het Pahlavi- regime werden opgepakt, in onmenselijke omstandigheden opgesloten, gemarteld en uiteindelijk terechtgesteld. De revolutionaire gardisten vormden de militaire arm van de Revolutionaire Raad. Zij werden algauw getraind tot machtige binnenlandse veiligheidstroepen. Het nieuwe regime, had een sterk anti- Amerikaans en anti- imperialistisch karakter, dat kwam omdat Verenigde Staten een lange tijd, en vooral tijdens Mohammad Reza shah Regime, steun gaf aan de Shah en de Revolutie dat in 1953 ontstond, de staatsgreep van Generaal Zahedi steun gaf.
De Iraanse demonstranten demonstreerden tegen de Verenigde Staten en verbrandden daarbij de Amerikaanse vlag.
De islamitische militanten hadden in november 1979 de Amerikaanse ambassade in Teheran bezet. Zij wilden dat Verenigde Staten Mohammad Reza Shah uitleverde aan Iran. In april 1980 probeerden Amerikaanse commando’s de gegijzelden te bevrijden, maar de actie mislukte want hun helikopters botsten tegen elkaar. Uiteindelijk op 21 januari 1981 (na 1 jaar en 11 weken) kwamen de gegijzelden vrij.
Na de Iraanse revolutie claimde Irak 200km² Iraanse grondgebied dat overeenkomstig het verdrag van Algiers moest worden teruggegeven. Iran weigerde, en te recht. Maar dit was voor Irak een aanleiding het verdrag van Algiers op te zeggen. Op 22 september 1980 viel Irak Iran binnen. De toenmalige Irakese president Saddam Husein wilde de afhankelijkheid
van zijn land van Iran voor zijn toegang naar zee opheffen en het nog kwetsbare Islamitische regime dat hij als bedreiging beschouwde, omver te werpen.
De Iraanse media en geestelijkheid voerden vanaf het begin van de oorlog propaganda om vrijwilligers voor het front te werven. De vrijwilligers werden basiji ’s genoemd. En door de organisatie werden zij basije mostafazin genoemd. De vrijwilligers waren meestal zeer religieuze arbeiders of boeren die slecht getrainde werden tot soldaten( tussen 16 t/ m 50 jaar). Zij waren de Iraanse kracht en dankzij hen kon Iran zich staande houden tegenover het technisch en materieel opzicht van Irak . Bijvoorbeeld zijde soldaten (meestal waren het kleine jongetjes) liepen dwars door de mijnenvelden om een weg te openen voor de troepen van de Revolutionaire Gardisten. In de eerste oorlogsjaren werd Khorramshahr door de Irakezen veroverd en vanuit daar viel Irak Abadan, Ahvaz, Bandare Khomeini aan. In mei 1982 was Iran echter in staat Irak te verdrijven maar de Iraanse offensieven liepen op den duur vast. Vanaf 1984 werd het een tankeroorlog in de Perzische Golf waarbij ook het westen betrokken raakte. In 1986 vonden honderden aanvallen plaats op Iraanse en Irakese schepen in de Golf. In 1985 had Irak 30 Iraanse steden gebombardeerd en honderden burgers kwamen om het leven. Ook maakte Irak gebruik van chemische wapens aan het front en duizenden Iraanse soldaten kwamen om het leven. In juli 1987 zei VN dat beide partijen tot staak- het- vuur. En op 20 augustus 1988 werd een wapenstilstand gehouden.
De acht jaar Golfoorlog werd door niemand gewonnen. En door deze oorlog liep Iran de belangrijke bron van inkomsten, de olieproductie sterk terug. De olie-installatie in de gehele zuidwestelijke hoek van het land werden verwoest of zwaar beschadigd en het duurde jaren voordat de schade enigszins hersteld was. Het aantal om het leven gekomen Iraniërs waren ongeveer 1.6 miljoen!! En de totale materiële schade is meer dan $ 400 miljoen.
Mojahedin kreeg bijna de kans om de structuur van Khomeini regime te vernietigen, maar uiteindelijk slaagden zij er niet in hun doelstelling te bereiken en werden ook vervolgd evenals alle andere oppositiegroeperingen. En op 28 juli 1981 vluchtten Bani Sadr en Masoud Rajavi naar Parijs.
Na de dood van ayatollah Khomeini op 3 juni 1989 kwam de machtsstrijd tussen hardliners en gematigden. (Toen was Seyyed Ali Khamenei van oktober 1981 tot augustus1989, de president van Iran) De hardliners waren voor sterke overheidscontrole op economisch gebied en een rechtvaardigheide verdeling van Iraanse rijkdommen. In de maanden voor de dood van ayatollah Khomeini leken de hardliners te winnen. En de liberale opvolger van Khomeini
werd gedwongen zich terug te trekken. Ali Akbar Hashemi Rafsanjani die de vertegenwoordiger van de andere groep was, richtte zich op vooral op de belangen van Iran als staat. Zij wilden de revolutie ‘’ institutionaliseren’’ (dat houdt in tot een formele regering maken), zo wilden zij de rol van de overheid in de economie beperken en economische en diplomatieke relaties met buitenlandse mogendheden, waaronder westerse bevorderen. En sinds augustus 1989 tot januari 1997 werd Ali Akbar Hashemi Rafsanjani president van Iran. Zijn opvolger was Mohammad Khatami van augustus 1997 tot augustus 2005. En Khatami’s opvolger is President Mahmoud Ahmadinejad (van augustus 2005 tot augustus 2009).
Hoe zag/ (ziet) de samenleving en de maatschappij tijdens de Islamitische Republiek eruit ?
De totale bevolking van Iran bestond in 1997 uit 67.5 miljoen mensen.
Iran had in de 20ste eeuw een enorme bevolkingsgroei doorgemaakt. In 1965 (tijdens de Pahlavi regime) waren er ongeveer 19 miljoen inwoners, en tijdens de Iraanse revolutie was het bevolkingsaantal gegroeid tot 45 miljoen mensen. De jaarlijkse groei van de bevolking was tussen 1960 en 1994 3.4% en in 1995 tot 2005 steeg het aantal inwonerstal met 8.4 miljoen. Ongeveer 60% van de Iraanse bevolking is jonger dan 30 jaar en dit betekent dat slechts een klein aantal de islamitische revolutie bewust hebben meegemaakt. Na de revolutie moedigden de ayatollahs de inwoners aan om veel kinderen te krijgen (vooral na de Iran- Irak oorlog waarbij veel Iraanse mannen sneuvelden) terwijl de Mohammad Reza Shah juist dat ontmoedigde!
Maar tijdens de presidentschap van Rafsanjani werden de klinieken voor geboortebeperkingen heropend om de geboorte - explosie in te dammen. De regering propageerde het ideaal van een gezin met twee kinderen.
Gemiddeld kreeg een Iraanse vrouw in 2000 nog 4.5 kinderen. In 2000 woonden 62% van de Iraniërs in steden (tegen 33% in 1960).
De bevolkingstoename is het grootst in de hoofdstad Teheran. De inwonersaantal in Teheran was in 1978 ongeveer 6 miljoen. Nu wonen er meer dan 12 miljoen mensen (dat is één van
elke 5 Iraniërs) en aan deze snelle toename lijkt nog geen einde gekomen. Ook groeit Teheran van alle andere Iraanse steden het snelst. Net als in de meeste ontwikkelingslanden heeft Teheran een aantrekkingskracht op de plattelandsbevolking. Dit proces kwam in het eerste decennium van de 20ste eeuw op gang.
Hierdoor maakten de grote steden van Iran een snelle economische groei door. En na de revolutie nam het tempo van de stedelijke groei verder toe. Duizenden arbeiders trokken naar Teheran en andere steden voor een betere werk en sociale voorzieningen. Ook vluchtelingen overstroomden de stad. Dat waren vooral Iraniërs uit het zuidwesten en een deel van de twee miljoen Afghaanse vluchtelingen uit het oosten.
Hoe zag/ (ziet) de positie van de vrouw voor en na de Revolutie eruit?
Na de revolutie van 1979 is de sociale positie van de Iraanse vrouw dramatisch veranderd. Alle wetten die tegen de islam waren werden afgeschaft. De geestelijke leiders beschouwden het als een van de belangrijkste taken om een ontwikkelingsproces ongedaan te maken en terug te keren naar de middeleeuwen. Reza Shah verscheen in 1936 samen met zijn ongesluierde en westers bekleedde vrouw en dochters. Het dragen van een sluier werd dus officieel verboden. Dit was een historisch moment voor de Iraanse samenleving.
Tijdens de Islamitisch Republiek mocht de vrouw van Ayatollah Khomeini kiezen om een prostituee te worden of thuis te blijven.
Onder het bewind van Mohammad Reza Shah kregen vrouwen kiesrecht en werden regeringsprogramma’s gestart die ervoor zorgden dat meisjes beter onderwijs kregen en een grotere aandeel konden bemachtigen in het economische en politieke leven van het land. De tweelingzus van Mohammad Reza Shah, prinses Ashraf, was een overtuigd aanhangster van de emancipatie van de vrouw.
Zij moedigde haar broer aan de wet ter bescherming van het gezin te introduceren. Deze wet gaf onder bepaalde voorwaarden aan vrouwen het recht om echtscheiding aan te vragen etc. Kortom mannen en vrouwen waren gelijk voor de wet.
Tijdens de Pahlavi- dynestie studeerden veel Iraanse vrouwen in het buitenland , vooral Amerika en Groot - Brittannië, en keerden met westerse ideeën terug naar ons land.
Vanaf 1978 kwamen er veranderingen en ontstonden tegenstromingen. Bijvoorbeeld veel studenten en of pas- afgestudeerde vrouwen waren bereid zich volgens de islamitische normen te kleden en namen aldus gekleed deel aan demonstraties.
Zij vonden dat ze hun Iraanse en islamitische achtergrond hadden verloochen en dat ze in hun eigen cultuur vervreemd zijn, terwijl ze ook de westerse cultuur niet volledig konden accepteren. De oorzaak van deze omkeer lag in hun afkeer van de verspilling en corruptie binnen de Iraanse elite. Zo keerden deze vrouwen, voor het herstel van normen en waarden, terug naar de oude zekerheden van de islam.
Vooral nu tijdens President Ahmadinejad- regime is het dragen van is islamitisch kleding strikt verplicht als het niet het geval is, en het word opgemerkt, wordt men opgepakt. En tijdens Mohammad Khatami- regime werd dat versoepeld.
Maar tegenwoordig luistert niemand meer echt naar wat het regime zegt en voert het niet strikt uit. Bijvoorbeeld: de meisje en vrouwen dragen trendy kleren aan dat ook in het westen gedragen word maar dan wel met een beetje islamitische tint. En men draagt kleine hoofddoeken waar maar slecht een klein deel van het haar bedekt word en ook petten/ hoeden.
In het onderwijs zijn de seksen nog steeds (sinds de Iraanse revolutie , 1979) streng gescheiden. De meisjes krijgen van een vrouwelijke onderwijzeres les.
Alleen op universiteiten zitten de jongens en de meisjes bij elkaar.
Hoofdvraag: waarom is de revolutie in 1979 in Iran ontstaan?
De revolutie in Iran begon eigenlijk 6jaar later, na dat Mohammad Reza Shah koning was geworden, want het openlijke conflict tussen Mohammad Reza Shah en ayatollah Khomeini ontstond in 1963 toen Shah zijn witte revolutie introduceerde en daarbij financiële hulp kreeg van Verenigde Staten.
De hervormingen waren onvoldoende om tegemoet te komen aan de verlangens van de Iraanse bevolking naar deelname aan het politieke proces en naar sociale rechtvaardigheid. De Witte revolutie leidde tot een grotere Amerikaans bemoeienis met de Iraanse interne aangelegenheden. Dat zorgde voor een nog grotere macht voor Mohammad Reza Shah. De Witte revolutie was voor Ayatollah Khomeini het moment om zijn ideeën aan het Iraanse volk kenbaar te maken.
Zijn uitspraak op Shah was dat de ondergang van de Iraanse maatschappij door de regering niet op de islamitische wet gebaseerd is en de activiteiten van Mohammad Reza Shah waren een vorm van ongehoorzaamheid aan de wil van God en schending van de principes van de islam.
In de tweede helft van de jaren 60 en 70 ging het op economisch gebied heel erg goed met Iran. Tussen 1960 en 1977 groeide het BNP (bruto nationaal product) met ongeveer 7.9% tot 10% per jaar! Vanaf 1973 nam ook de olie- inkomsten sterk toe en het investeringsniveau werd verder opgevoerd. Tussen 1960 tot 1977 steeg het inkomen per hoofd van de bevolking van $176 naar $ 2160. Het aantal fabrieken viervoudige. De onderwijsvoorzieningen totaal verbeterd (bijvoorbeeld: schoolboeken, tussenmiddag eten, etc werden gratis en men hoefde geen schoolgeld meer te betalen, dat werd ook gratis) en het aantal leerlingen en studenten groeide naar zo’n 10 miljoen van de 35 miljoen inwoners.
Maar tussen 1960 en 1974 nam het aandeel van de armste 40% van de bevolking in de consumptie af,
dat was van 14% naar 12% en het aandeel van de rijkste steeg met 20% van 52% naar 57%. Dus de economische groei voltrok alleen in (grote) steden. Zo lag het inkomen in de steden gemiddeld 5keer zo hoog als op het platteland. En er ontstond een omvangrijke trek van het platteland naar de steden. Waarvan de bevolking met meer dan 5% per jaar toenam.
Dit snelle groei kon niet opgevangen worden en het tekort aan betaalbare woningen( dat meestal door kapitaalkrachtige buitenlanders (allochtonen) bezet was!!) leidde dit tot het ontstaan van krottenwijken zonder waterleiding, riolering en elektriciteit voor veel Iraanse autochtonen!!
Naast de snelle en goede economische groeicijfers en investeringen ontstond ook veel corruptie, inflatie, werkloosheid en een grote kloof tussen arm en rijk (bijvoorbeeld: tussen elite en de verpauperde massa kleine boeren en krotbewoners).
Door de snelle economische ontwikkelingen en de verheerlijking van het Westen door het regime van Shah en de elite, voelde het grootste deel van de bevolking zich in de jaren 70 vervreemd in eigen land van eigen Iraanse en islamitische identiteit. Om erbij te horen moest je als burger het Westen, met name Amerika imiteren door bijvoorbeeld: westerse kleren te dragen, westers te eten en naar westerse muziek te luisteren.
Ayatollah Khomeini liet nog steeds weten, maar dit keer vanuit Irak dat Islam en monarchie niet samengaan.
Wat ook voor nog meer onrust zorgde was de invoering van een eenpartijsysteem in 1975. Mohammad Reza Shah besloot toen dat alle partijen doe vóór de Witte revolutie waren
moesten samengaan in één eenheidspartij, genaamd: de Rastakhiz of Partij voor Nationale Herrijzenis.
In 1977 trad een groeiende oppositie tegen het bewind van Mohammad Reza Shah voor het eerst openlijk op. De groepen die als eerst betrokken waren, waren de studenten van de universiteiten.
De gematigde Iraanse oppositiebewegingen lieten verzoekschriften rondgaan in de veronderstelling dat zij in hun eis voor een democratischer bewind graag gesteund wilden worden door de Verenigde Staten. Maar dit gebeurde niet want de vragen die de Amerikanen Mohammad Reza Shah over dit onderwerp stelden gingen over arrestaties en martelingen, maar niet over liberalisering of burgerrechten!
Voor de Khomeini aanhangers was dit eigenlijk de druppel die de emmer deed overlopen.
Het bewind van Mohammad Reza Shah had dus openlijk de oorlog verklaard aan de islam. Het vooral veroorzaakte een golf van demonstratie door het hele land. De eerste rellen ontstonden onder de geestelijken en de theologiestudenten in de heilige stad Qom. En uiteindelijk op 15 januari 1979 verliet keizer Mohammad Reza Shah samen met keizerin ‘’shahbanou’’ Farah en hun kinderen Iran en gingen naar Egypte en Op 1 februari 1979 keerde Ayatollah Rohollah Khomeini na 14 jaar in ballingschap terug naar Iran en benoemde zich zelf de hoogste leider van Islamitisch Republiek Iran.
Slotwoord
Ik vond het een leuk onderwerp om mijn Profielwerkstuk er over te schrijven en heb er veel van geleerd.
Eindelijk weet ik nu hoe de Iraanse revolutie ontstaan is en waarom dat zo is.
Ik heb mijn best gedaan om het zo goed mogelijk aan de lezer te vertellen over geschiedenis van Iran en de Iraanse Revolutie.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
..
..
heel mooi
12 jaar geleden
AntwoordenK.
K.
Slecht taalgebruik, onduidelijke indeling, maar toch gevuld met nuttige informatie die ik elders niet zo makkelijk kon vinden.
10 jaar geleden
AntwoordenA.
A.
heel veel informatie! Zeer Interessant.
8 jaar geleden
Antwoorden