Groningen in de Tweede Wereldoorlog

6.2

Profielwerkstuk door een scholier
5e klas havo | 4139 woorden
17 februari 2014
36 keer beoordeeld

6.2

36 keer beoordeeld

Taal

Nederlands

Vak

Geschiedenis

Methode

Sprekend verleden

Voorwoord

Ik heb me altijd al geïnteresseerd in het vak Geschiedenis. Ik kan me nog heel goed herinneren dat ik op de basisschool elke donderdag middag geschiedenis had. We gingen allemaal in een kring om de leraar zitten en dan begon de leraar een verhaal te vertellen. Aandachtig zat ik toen te luisteren. Nu is geschiedenis toch wat veranderd. Op het middelbaar onderwijs is het goed opletten en aantekeningen maken. Geen verhalen meer maar bronnen bestuderen. Ondanks dit vind ik het nog steeds ontzettend interessant om de geschiedenis te lezen. Ik heb me in dit profielwerkstuk georiënteerd op de stad Groningen. Vooral omdat dit mijn geboorteplaats is en omdat mijn dagelijks leven grotendeels in deze stad afspeelt.

Omdat ik ook altijd veel interesse heb gehad in de Tweede Wereldoorlog vond ik dit de ideale manier om mijn interesses te combineren en uit te brengen in dit werkstuk. Mijn interesse in de Tweede Wereldoorlog komt denk ik vooral van de films en de schietspellen die ik regelmatig speel of kijk.

Allereerst wil ik Meneer Kort bedanken voor het begeleiden van mijn profielwerkstuk. Ik liep aan het eind een beetje stuk maar ook toen kreeg ik niet op mijn donder maar heeft Meneer Kort me gemotiveerd dat ik het wel zou halen. Ook wil ik Mevrouw Bos en Mevrouw van der Scheer bedanken voor het helpen bij het uitzoeken van de juiste boeken.

Inleiding

Ik doe mijn profielwerkstuk over de Tweede Wereldoorlog in Groningen. Ik wil hierbij graag weten wat er allemaal gebeurde en vooral op welke manier Groningen veroverd werd door de Duitsers maar ook weer bevrijd werd. Ook wil ik graag weten hoe de Groningers leefden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik heb dan ook de volgende hoofdvraag:

Hoe verging het de inwoners van Groningen tijdens de bezetting van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog?

Hierbij heb ik de volgende deelvragen:

Hoe werd Groningen aangevallen en veroverd door de Duitsers?

Hoe verliep de bezetting van Groningen in 1940-1945?

Hoe verliep de bevrijding van Groningen?

Welke rol speelde het Scholtenhuis in het bezet van de Duitsers?

Ten slotte heb ik nog een conclusie waarbij de ik hoofdvraag zal beantwoorden. Ik heb de deelvragen op chronologische volgorde staan zodat er een mooi overzicht ontstaat van 1940 tot en met 1945. Alleen de deelvraag over het Scholtenhuis staat aan het eind omdat ik dat wel een speciaal onderwerp vond.

Hoe werd Groningen aangevallen en veroverd door de Duitsers?

Het is 10 mei 1940. Om drie uur ’s nachts vliegen er Duitse vliegtuigen over het dorpje Nieuweschans. Snel na dit geluid volgen de schoten van de snelvuurkanonnen van de Duitse landmacht. Het kleine garnizoen van 40 militairen kan weinig uitrichten tegen de goedgetrainde en gecamoufleerde soldaten van Duitsland. Ze liggen zwaar onder vuur en zijn omsingeld door de Duitsers. Hierdoor gaven ze zich snel over en worden gevangengenomen en ontwapend. 7 militairen wisten te ontsnappen. Al snel nemen de Duitse aanvallers strategische posities in. G. Wisman die toen der tijd burgermeester van Nieuweschans was kreeg midden in de nacht een telefoontje van Duitse militairen met de eis om snel mogelijk de brug te repareren. Om half vier ’s nachts belt de burgemeester naar de commissaris van de Koningen om de aanval te melden en de vraag of hij de brug mag repareren. De commissaris zegt: “Neen, dat strijdt met het volkenrecht.

Op dat moment trokken grote Duitse legers Nieuweschans binnen. De opdracht was om Groningen, Friesland en Drenthe in bezit te nemen, de afsluitdijk te veroveren om vervolgens landingsoperaties voor te bereiden. De Nederlandse verdedigers waren lang niet zo modern en beschikten niet over de juiste wagens en artillerie. Al om 8 uur ’s avonds kwamen de Duitse verkenningstroepen aan op de Grote Markt zonder ook maar enig schot gelost te hebben. Deze zouden snel doorgereden hebben naar de Afsluitdijk.

Het was de bedoeling om een artillerie-pantsertrein te laten rijden naar de afsluitdijk om ingezet te worden tegen de bunkers van Kornwerderzand. De trein kwam door goede verdediging van de Nederlanders maar tot Winschoten. Door de goede verdedigingsacties van de Groningse soldaten werden de aanvallers wel een tijdlang opgehouden maar uiteindelijk bleken de Duitse troepen toch te sterk en al om 10 uur ’s ochtends gaf kolonel Veenbaas de opdracht om alle troepen terug te trekken tot aan de afsluitdijk.

In de loop van de avond trekken Duitse troepen de stad Groningen binnen. De Duitse aanval was zeer onverwacht en de Groningers konden geen voorstelling maken van wat hun te wachten staat. Een aantal mensen, vooral Joden wisten al wat hun te wachten stond en vluchtten.

Dit is een klein overzicht van wat er op deze 10 mei gebeurde. Volledig onverwachts vallen de Duitsers Nederland aan. De Nederlanders verdedigen zich sterk maar hun wapens kunnen niets uithalen tegen de nieuwste wapens van Duitsland. Groningen heeft de Duitsers wel op kunnen houden door een aantal bruggen te laten exploderen waardoor artillerie wapens niet verder konden.

Conclusie

De aanval van de Duitsers op Groningen verliep rustig. Er zijn niet veel Groningse soldaten om het leven gekomen en de vernielingen vielen ook wel mee. Groningen heeft zijn best gedaan de Duitsers zo lang mogelijk op te houden maar door gebrek aan kogels en nieuwe wapens was dit gewoon niet te doen.

Hoe verliep de bezetting van Groningen in 1940-1945?

1940 – Regels en propaganda

Gelijk nadat Groningen veroverd was door de Duitsers werden er nieuwe regels ingevoerd. Een aantal van deze regels waren:

- De bevolking moet hare gewone werkzaamheden verrichten.

- Zij mag zich buiten noodzaak niet op den openbaren weg begeven.

- Elke samenscholing is verboden.

- Na 8 uur ’s avonds mag niemand zich op den openbaren bevinden.

- De meest strenge verduistering moet in acht worden genomen.

- Sterke drank mag niet worden geschonken,

Overtreding dezer voorschriften geschiedt op lijfsgevaar.

Dit bericht werd door J. Linthorst Homan, Commissaris der Koningin bekendgemaakt. In 1941 was in Groningen weinig reden om te juichen. De kans op bevrijding was nihil. Op 22 juni 1941 begon operatie Barbarossa. Hitler trok met een enorme legermacht Rusland binnen. Sommige Groningers voorspelden al dat Hitler Napoleon achterna zou gaan maar de opmars van Duitsland leek niet te stuiten. De situatie in Groninger werd alleen maar droeviger. Het beleid van de nazi’s was erop gericht om de hele samenleving te nazificeren. Heel Groningen werd gereorganiseerd. Tal van burgemeesters werden vervangen door NSB’ers. Ook de media werd gecontroleerd. Het eerste dagblad dat verboden werd was het katholieke “Ons Noorden” na een aantal kritische stukken. Ook het ANP kreeg een boete vanwege een kritisch stuk over de NSB. De radio werd aangepast volgens Duitse richtlijnen en de bioscoopjournalen waren pure Duitse propaganda. Een hoop Groningers hadden zich aangesloten bij de NSB in de hoop er voordeel aan te winnen. Hierdoor steeg de afkeer van NSB’ers enorm. Dit blijkt wel uit het volgende versje:

Op de hoek van de straat,

staat een NSB’er,

’t is geen man, ’t is geen vrouw,

maar een farizeeër.

Met een krant in zijn hand,

Staat hij daat te venten;

En verkoopt zijn vaderland

Voor zes rooie centen.

1941 – Nieuwe veranderingen

Er kwamen allerlei veranderingen naar Duits voorbeeld. Er werd een Nederlandse Arbeidsdienst opgericht en jongens werden verplicht een half jaar lang in militaire dienst te komen. Joden werden op 21 februari 1941 verplicht zich te laten registreren. Hitler gaf het bevel dat alle Nederlanders op 10 augustus 1941 al hun voorwerpen van koper, nikkel, tin of lood moest inleveren. Wie dit niet deed kon streng gestraft worden. Ook werden er allerlei maatregelen genomen tegen Joden. Steeds meer verscheen het bordje “Verboden voor Joden”.

1942 – Rampjaar voor de Joden

1942 was het rampjaar voor de Joden in Groningen. Rabbi Abraham Toncman schrijft op Oudejaarsdag 1942 het volgende: ‘En nu zijn wij weinigen van velen overgebleven: men beschouwt ons als kleinvee, naar de slachtbank te voeren en vermoord en vernietigd te worden, tot ongeluk en tot schande. Moge er redding en uitkomst komen voor de Joden! Spoedig in onze dagen! Amen!’. Dit geeft al een redelijk beeld over de Joden in 1942.

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog woonden er duizenden Joden in Groningen. Deze hadden vele kerkelijke gemeenten over de hele provincie. De meeste hadden hier al generaties gewoond en anderen waren vanuit Polen en Rusland naar Nederland gevlucht. Duitsland had het op hen gemunt. Dat wisten ze zeker en de Joden in Groningen begonnen zich steeds onveiliger te voelen. In hoge snelheid werden de Joden alles ontnomen. Hun winkels en fabrieken, hun huizen, bezittingen en geld. Alles raakten ze kwijt. Fietsen moesten ze inleveren en ze mochten geen gebruik maken van het openbaar vervoer. Vanaf 2 mei 1942 moesten de Joden een gele Jodenster dragen zodat ze direct herkend zouden worden.

De Groningse burgemeester Cort van der Linden kreeg op 26 november 1942 het bericht alle Joden in de provincie de volgende dag te arresteren om te worden overgebracht naar Westerbork. Bijna alle Groninger Joden werden in Polen omgebracht. Toch zijn er op kleine schaal mensen geweest die Joden hielpen onderduiken. Na de Joden zouden er alleen nog kleine gemeenschappen zijn in Groningen en Stadskanaal.

1943 – Stakingen en Terreur

1943 was het jaar van de stakingen en de terreur. Op maandag 3 mei 1943 werden 3 mannen geëxecuteerd. Deze mannen waren zonder enig reden opgepakt en zonder enig vorm van proces doodgeschoten. Op donderdag 29 april ging er een schok door Nederland. Alle Nederlandse soldaten moesten in krijgsgevangenschap komen omdat ze zich bezig hadden gehouden met “anti-Duitse” activiteiten. Dit was de belangrijkste reden waarom ontzettend veel mensen gingen staken. Ook de Groningers hadden de smaak te pakken. Honderden arbeiders sloten zich aan bij de stakingen. Ambtenaren, fabrieks- en havenarbeiders, werknemers en boeren die hun werk erbij neer legden. De Duitsers waren vastbesloten de stakingen snel te breken door streng op te treden.

Door de invoering van het politiestandrecht kon er streng opgetreden worden en soldaten kregen toestemming om bij samenscholingen raak te schieten. Ook de haat van NSB’ers nam toe. Overal in Groningen werden NSB’ers uit hun huis gesleept en bespot. Schilderijen van Anton Mussert, leider van de NSB werden in de brand gestoken.

Ook andere acties zoals het onklaar maken van Duitse transportwagens, boomstammen over de weg gooien en nog veel meer van dit soort gelijke acties werden uitgevoerd. Allemaal om het leven van de Duitsers zuur te maken en te tonen dat Groningen het niet langer tolereert om bezet te worden.

Reactie van de Duitsers

De Duitsers merkten de opstandigheid van de Groningers en gingen, net als in de rest van Nederland hard aan de slag om de opstand te breken. Tal van mensen werden geëxecuteerd. In totaal stierven er 32 mensen, terwijl er later nog 8 zijn omgekomen in concentratiekampen.

Hebben de april-mei stakingen dan wel enige nut gehad?

Fedde Schurer dichtte:

Zegen deze helden saam

En bezoedel niet hun naam

Door te zeggen dat zij stierven

Vruchteloos en niets verwierven

Nederland eerst hun naam en daad,

Zaaiers van dat wondre zaad

Waaruit eenmaal, vroeg of laat,

Vrijheid, vrijheid bloeien gaat!

Ik denk dat dit gedicht wel genoeg zegt over het nut van deze stakingen. De Groningers waren er klaar mee en hadden ook in de gaten dat van de Duitsers niks goeds meer te verwachten was. De Duitsers traden steeds harder op.

Groningen stond in die tijd wel bekend als een wat vrijere provincie dan de rest van Nederland. Steeds meer vluchtelingen: Joden, studenten, oud-militairen, geallieerde vliegers en mannen die niet in Duitsland wouden werken, vluchtten naar Groningen om zich daar te kunnen verstoppen voor de Duitsers. Er ontstond een Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO) die veel aanhang vond in Groningen.

Tal van illegale krantjes verschenen om en in Groningen. Ik noem een aantal voorbeelden: Uit de Woestijn, De Schijnwerper, Noorderlicht, Het Parool, De Vonk, De Waarheid, Ons vrije Nederland enzovoort. Wat voor berichten stonden er nou in deze krantjes? De meeste berichten gingen over nieuws rond oorlogsgebeurtenissen. Daarnaast werden er ook verzetsactiviteiten en waarschuwingen voor verraders gepubliceerd. Dit stimuleerde mensen wel om het verzet in te gaan. De mensen die deze kranten rondbrachten deden dit vaak met gevaar voor eigen leven en moesten vaak ook lange reizen maken per bus of per trein om deze te vervoeren en te verspreiden. Ook werden veel omroepen van Radio Oranje opgeschreven en verspreid. Dit gebeurde op kleine schaal.

1944 – Honger en nood

Vanaf het begin van de oorlog waren de basisartikelen zoals brood, koffie en thee alleen nog maar op distributiebonnen verkrijgbaar. Dit aantal artikelen werden zo snel mogelijk uitgebreid zodat bijna alles alleen nog maar via bonnen te kopen was. Zelfs de producten van ons eigen land werden schaars omdat de Duitsers ontzettend veel eten weg voer naar Duitsland. Producten uit andere landen zoals sinaasappelen waren al helemaal niet meer te verkrijgen.

Dit zorgde ervoor dat ontzettend veel Groningers hun eten gingen kopen bij de boer of zelf producten zoals aardappelen in hun eigen tuin gingen verbouwen. In de loop van 1944 kwam ook het openbaar vervoer tot stilstand. Het beeld van Groningen midden in de oorlog: Lege winkels, ’s avonds pikdonker. Vaak kwam dan weer de sirene die iedereen moest waarschuwen voor geallieerde vliegtuigen die Duitsland bestookten. Zo werden er regelmatig bommen gedropt boven Oost-Groningen.

Hoe verliep de bevrijding van Groningen?

Op 28 januari 1945 varen 2 Zweedse rodekruisschepen de haven van Delfzijl binnen. Deze 2 schepen zijn volgestouwd met voedsel. In de winter van 1945 was er hongersnood in heel Nederland. Vooral in de Randstad komen ze om van de honger. Na maandenlange onderhandelingen wordt er eindelijk een overeenstemming bereikt tussen de Nederlanders, Duitsers en Zweden. In Groningen leefden in deze tijd ontzettend veel boeren die nog redelijk wat voedsel hadden. Massaal trokken Stadjers en mensen uit de rest van Nederland om hun bezittingen (waaronder sieraden en trouwringen) te ruilen voor wat voedsel. Gelukkig kunnen de Zweedse voedselschepen Nederland binnen varen en het voedsel verspreiden. Ook in februari en maart komen opnieuw 4 voedselschepen binnen. De honger is opgelost maar de problemen zijn nog lang niet voorbij. De Duitsers hebben de stroomvoorziening naar huishoudens gestaakt. Gas wordt alleen nog maar op bepaalde uren geleverd en doordat de druk op de gasleiding zo laag is, is het water nauwelijks aan de kook te brengen.

Op dit moment is Limburg al bevrijdt maar daardoor kunnen er geen kolen meer vanuit Limburg naar Groningen vervoerd worden. Mensen zitten te kleumen in hun huis en beginnen bomen te kappen en schuttingen te slopen om hout te verzamelen voor hun houtkachel of gewoon voor een vuurtje. Terwijl de Groningers al bezig zijn met zoveel andere dingen moeten ze ook nog zorgen voor de duizenden vluchtelingen. Enorme groepen kinderen zijn uit het hongerige westen naar Groningen gereisd voor wat eten. Terwijl het Duitse rijk op instorten staat wordt nog steeds op grote schaal naar verzetsstrijders gezocht. Tot op het allerlaatste moment worden er arrestaties verricht en executies uitgevoerd.

Bevrijding van Groningen

De Canadese maarschalk Montgomery gaf zijn soldaten Noord en Oost-Nederland te bevrijden. Deze soldaten hadden al in Italië gevochten en hadden Noord-Frankrijk en België al bevrijd van de Duitsers. Ze een tijdje rust voor deze soldaten trokken ze begin februari ter hoogte van Nijmegen, Duitsland binnen. Hierna trokken England en Amerika verder Duitsland in terwijl de Canadezen afweken naar Noord-Nederland. Voor de bevrijding van Noord-Nederland werden twee infanteriedivisies en 1 tankdivisie ingezet. Om deze operatie wat sneller te laten verlopen werden op 7 en 8 april honderden Franse en Belgische parachutisten in Drenthe ingezet. Deze moesten achter de Duitse linie aanvallen uitvoeren en strategische punten bezetten zodat de Duitsers geen kant meer op konden. Ondanks de grote aantallen waren de verliezen erg groot van deze parachutisten.

Verdediging

De tweede infanteriedivisie richtte zich op het vliegveld Eelde en vervolgens op de verovering van de stad Groningen. De stad Groningen werd verdedigd door zo’n 6000 á 7000 Duitse soldaten. Erg sterk waren deze soldaten niet omdat er van allerlei groepen zoals SS’ers, veteranen en zelfs jonge soldaten van de Hitlerjugend gebruik werd gemaakt. Over tanks en kanonnen konden ze niet beschikken. Ze konden niks uitrichten tegen de Canadese tanks. Ondanks dat hadden de Duitsers wel een groot verdedigingsstelsel wat bestond uit loopgraven, prikkeldraadversperringen, bunkers en betonnen anti-tank muren. Deze zorgden ervoor dat de toegang tot Groningen grotendeels was afgesloten.

De Aanval

De Canadezen beschikten over uitstekende luchtfoto’s zodat ze precies wisten waar de Duitsers zich schuilhouden en hoe Groningen was verdedigd. Zo konden ze bijvoorbeeld zien dat veel Duitsers zich hadden verstopt bij bruggen om onverwachts aan te kunnen vallen. De Canadezen hadden veel betere wapens dan de Duitsers. Zo beschikten ze over een 25-pounder kanon dat vanaf Paterswolde granaten naar de stad kon schieten om de Duitsers te hinderen. Ook beschikten ze over snelle, niet al te grote tanks die ook wel de baby-tanks werden genoemd. Deze tanks beschermden en ondersteunden de Canadese soldaten die acties uitvoerden met hun snelle handwapens.

Op vrijdag 13 april trokken de eerste Canadese soldaten Groningen via de Paterswolde weg binnen. Deze wisten al snel de Duitse hindernissen op te ruimen om vervolgens snel de straten veilig te stellen. De Duitsers zouden zelf branden hebben gesticht op de Waagstraat en een groot deel van de Guldenstraat omdat ze onder vuur zijn genomen door de mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten. Ook deze mannen zouden een grote rol hebben gespeeld bij de bevrijding van de stad Groningen.

Op zondag 15 april slaagden de Canadese soldaten erin om de stadswijken in het Noorden en Westen van Groningen te kunnen bevrijden van de Duitsers. De Duitsers, die zich hadden verschanst in loopgraven, moesten met vlammenwerpers uit het Noorderplantsoen verdreven worden. Dit zorgde voor veel slachtoffers onder de Duitse soldaten maar ook veel schade aan het Noorderplantsoen. Tegen 3 uur ’s middags hadden de Duitsers de Vismarkt in handen. Hier ontplofte een Duitse Munitiewagen waardoor de Stoeldraaiersstraat in lichter laaie raakte. De gevechten op de Grote Markt verliepen erg moeizaam. De Duisters hadden zich verstopt in de huizen aan de Noord en Oost kant, waar ook het Scholtenhuis stond. Om 7 uur ’s avonds kwamen de baby-tanks in actie vanaf de Herestraat, die schoten op de nesten van de Duitsers. Verschillende panden vlogen in brand. Dit kwam niet alleen door de tanks maar ook door de Duitsers die er zelf brand gesticht hadden.

De Canadezen hadden de Duitsers geprobeerd over te halen door met een luidspreker hun te vertellen dat er niets met hun zou gebeuren als ze met hun handen omhoog de huizen uit kwamen. Hier gingen ze helaas niet op in en weer vlogen de granaten over de Grote Markt. Ook hierdoor gingen een aantal historische panden in brand. De hele noord en oost kant van de Grote markt ging in vlammen op maar hierdoor bleef het hart van Groningen wel ongeschonden. Het beruchte Scholtenhuis explodeerde doordat grote hoeveelheden munitie in de brand sloeg. . De wind zorgde ervoor de brand naar de Oude Ebbingestraat waaide en daar een groot aantal winkels verwoeste. Gelukkig werd de Martinitoren gespaard.

Op maandagmorgen 16 april bevrijdde de Canadese soldaten de rest van het centrum. De Duitse Garnizoenscommandant, die zijn hoofdkwartier in het Rijksarchief had, zag in dat het een zinloze strijd was en gaf de strijd en de stad over en op. In totaal vielen er 106 doden onder de burgers. Bij de Canadezen telden 209 doden terwijl de Duitsers honderden doden hadden. Ook werden er 2500 krijgsgevangen gemaakt.

De Poolse troepen hadden intussen Oost-Groningen van de Duitsers gezuiverd. Deze ontdekten, nadat ze vanuit Emmen naar Ter Apel waren opgetrokken, dat de Duitsers alle bruggen hadden opgeblazen. Hierdoor bedachten ze een tactiek waardoor ze via Duitsland een omtrekkende beweging maakten naar Oost-Groningen. Veel gevechten werden hier niet gevoerd maar doordat de Poolse soldaten wel oog in oog stonden met de Duitsers waren er wel veel doden aan beide kanten. Ook vlogen tal van boerderijen in brand. Nadat de Polen Nieuweschans hadden bevrijd op 16 april moesten ze weer terugtrekken door artilleriebeschietingen vanuit Duitsland. Ook staken de Duitsers verschillende gebouwen in brand. Nadat Groningen was bevrijd door de Canadezen trokken de Duitsers zich terug in Delfzijl. De Duitsers zouden er alles aan doen om het Eemsgebied niet uit handen te geven. Waarom eigenlijk? De strijd was toch al verloren? Overal werden bruggen opgeblazen, landmijnen ingegraven en zelfs de zeesluizen werden opengezet om de gebieden langs de Eemskanaal en Damsterdiep onder water te leggen. De 1500 Duitse soldaten verdedigden Delfzijl met alle kracht die ze nog hadden. Ook werden ze bijgestaan door batterijen die in de dijken langs de Eems en de Dollard waren ingebouwd.

De Canadezen probeerden Delfzijl via drie kanten in te sluiten. De Duitse soldaten waren helaas te sterk en daarom werd de vijfde tankdivisie van de Canadezen terug geroepen uit de Veluwe om in Groningen te kunnen ondersteunen. Op 23 april lukte het de Canadezen om Appingedam te bevrijden. Helaas schoten de Duitsers nog steeds allerlei granaten op Appingedam waardoor er voor de inwoners nog maar weinig te vieren was. Dit deel van Groningen heeft de meeste strijd gekost. Op 31 april werd de beslissende slag om Delfzijl geleverd. Via Uitwierde en de zeedijk trokken de Canadezen op naar Delfzijl. Om langs de zeedijk te trekken moesten er nog hevige gevechten geleverd worden maar nadat ze de zeedijk veroverd hadden konden de Canadezen via de spoorbaan Delfzijl binnen trekken. Op dat moment kregen de Duitsers te horen dat de Führer, Adolf Hitler zelfmoord had gepleegd en dat Berlijn veroverd was. Ondanks dit bericht trokken een aantal fanatieke Duitse soldaten naar Farsum om vanaf daar. Granaten te schieten naar het bevrijde Delfzijl. Maar ook zij moesten de volgende ochtend zich overgeven. Meer dan 120 burgers hadden het leven verloren terwijl er honderden soldaten van beide kanten waren gesneuveld. Op 5 mei capituleerden alle Duitse troepen en Nederland was bevrijd!

Welke rol speelde het Scholtenhuis in het bezet van de Duitsers?

Het Scholtenhuis werd berucht in de Tweede Wereldoorlog. Dit huis werd door de Duitsers gebruikt als één van de 6 hoofdkwartieren in Nederland voor de Sicherheitsdienst (SD) en de Sicherheitspolizei. Dit gebouw stond aan de Grote Markt. De Duitsers hadden dit gebouw in gebruik genomen samen met nog een aantal andere gebouwen om mensen om mensen in op te sluiten, te martelen of door te voeren naar Westerbork. Meestal eindigde een bezoekje aan het Scholtenhuis in je dood. Er werden honderden verzetsstrijders gevangen genomen en die werden dan in het Scholtenhuis verhoord. De verzetsstrijders werden hier onmenselijk behandeld. Ze werden hier gemarteld en daarna op verschillende plekken gefusilleerd. Veel inwoners van Groningen noemden het Scholtenhuis daarom ook wel de Voorportaal van de Hel. Het is daarom ook niet zo gek dat het gebouw bij de bevrijding hevig beschoten, in brand gestoken en uiteindelijk verwoest werd. De beulen van het Scholtenhuis hebben volgens het onderzoek van Nico de Both (in 1946) meer dan 473 mensen vermoord. Hierbij zijn ook de joden meegeteld die naar concentratiekampen zijn gegaan en daar zijn gestorven.

Conclusie

Dit is mijn antwoord op de onderzoeksvraag: Hoe verging het de inwoners van Groningen tijdens de bezetting van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog.

Groningen werd erg gemakkelijk veroverd door de Duitsers. Vrijheid en Vrijheid van Meningsuiting was er niet meer. Er werden enorm veel spullen zoals nikkel, kool en staal ingepikt door de Duitsers. Hierdoor was er geen warmte en stroom meer beschikbaar. Toch denk ik dat de Groningers het niet enorm zwaar hebben gehad tijdens de bezetting. Natuurlijk was het Scholtenhuis wel enorm berucht en daar wou natuurlijk niemand heen. Maar dat gebeurde alleen als je wat misdaan had in de ogen van de Duitsers. De joden hadden zwaar. Bijna alle Groningse Joden zijn ook weg gevoerd naar concentratiekampen. In de Hongerwinter konden de Groningers zichzelf goed onderhouden doordat de boeren genoeg voedsel hadden. Helaas merkten de inwoners van de stad Groningen wel de honger en de kou. Gelukkig konden er Zweedse schepen met eten komen.

De schade aan de stad zelf viel tijdens de bezetting zelf wel mee. Groningen werd door de Duitsers ook zonder slag of stoot veroverd. Pas bij de bevrijding, de Slag om Groningen werd er enorm veel schade aangericht door de Duitsers en door de Canadezen. Dit heeft na de Tweede Wereldoorlog wel voor nieuwbouw gezorgd. Het centrum van Groningen is nog vrij nieuw. Kijk maar bijvoorbeeld naar de V&D en het Gemeentehuis

Bronnen

Boeken: