Eerste en tweede feministische golf

Wat wilden ze bereiken? In de eerste golf hadden de vrouwen al heel wat bereikt wat betreft politiek en scholing. Maar nu ging het meer om de sociale gebieden. Vrouwen mochten al goed onderwijs volgen en een betaalde baan hebben maar er werd tot nu toe nog niet echt gebruik van worden gemaakt en geaccepteerd werd het al helemaal niet. Een getrouwde vrouw mocht wel wat werken, maar het zou nooit ten koste van het gezin mogen gaan. Als een vrouw dus ging werken betekende dit een extra belasting van het huishouden en een betaald baan ernaast. Ook was het nog zo dat een vrouw minder verdiende dan een man ook al deden ze hetzelfde werk. En vaak was het zo dat mannen nog altijd voorrang kregen op werk al had een vrouw meer of gelijke opleiding. Deze golf was pas zo laat op gang gekomen omdat vrouwen meer tijd kregen om de traditionele rollenpatroon te doorbreken. Gezinnen werden namelijk kleiner door anticonceptiemiddelen en vrouwen nu makkelijker later kinderen konden krijgen, dankzij allerlei nieuwe apparaten zoals de wasmachine hoefde vrouw ook vanaf nu minder tijd in het huishouden te stoppen. Een volgend punt wat meewerkte was omdat de vraag naar arbeid anders was geworden na de tweede wereld oorlog. Er was meer vraag naar verzorgende beroepen. Zo ontstonden er banen die door mannen en vrouwen gedaan konden worden.

De vrouwen hadden dus een aantal punten waar aan moest worden gewerkt:

§ Volledige gelijkheid aan de man op elk terrein
Zoals al gezegd het moeste meer worden geaccepteerd dat een vrouw een betaalde baan had. Het recht ertoe was er al maar nu moest men het nog normaal gaan vinden.

§ Zij wilde niet alleen huismoeder zijn maar ook een leuke baan hebben en daarvoor hetzelfde salaris verdienen als de man. Voor de vrouw lag het heel dubbel. Aan de ene kant werden zij voorbereid op een maatschappelijk bestaan, aan de andere kant werden zij vanaf dat ze jong waren doordrongen van het feit dat dit bestaan zou ophouden wanneer zij zouden gaan trouwen en kinderen zouden krijgen. Er waren veel vrouwen in deze tijd die het liever anders hadden gezien. In deze tijd wees een gehouden enquête uit dat 34% van de getrouwde vrouwen heel graag een betaalde baan had willen hebben.

Degene die hier een compleet vernieuwende oplossing voor had was Joke Kool-Smit. Zij stelde het algemene arbeidstijdverkorting voor. Hierdoor zou het makkelijker worden voor echtparen om samen de opvoeding met een betaalde baan te kunnen combineren. Zo zouden vrouwen ook een carrière kunnen opbouwen.

§ Het recht op abortus. Dit was nog volledig uit ten boze. Het was verboden bij de wet. Het werd wel stiekem gedaan maar niet door professionele artsen. Het risico op infecties was bij abortus dus nog groot.

§ Het wijzigen van de huwelijkswetgeving waarin de man boven de vrouw werd gesteld. Bij de wet was nog bepaald dat een man boven de vrouw was gesteld in het huwelijk. Tot 1956 was de getrouwde vrouw nog handelingsonbekwaam. Als er een huwelijk werd gesloten beloofde een vrouw nog gehoorzaamheid aan haar echtgenoot. Ze konden geen enkel rechtshandeling verrichten zonder toestemming van de man. Ze konden bijvoorbeeld geen contract tekenen zonder toestemming, geen geld halen zonder toestemming en geen grote aankopen doen ook weer zonder toestemming van hun echtgenoot. de man beheerde in die tijd nog het gezamenlijke vermogen als de man en vrouw in gemeenschap van goederen waren getrouwd. Ook al was dit het erfgoed vanaf de vrouw, de man besliste erover. Wat niet in 1956 was geschrapt was dat de man officieel hoofd van het gezin was. Deze wet verdween 13 jaar later pas in 1969.

Dit gebeurde door middel van een aantal vrouwenbewegingen die ontstonden tijdens de tweede feministische golf:

Verschillende Vrouwenbewegingen & stromingen Net als in de eerste golf waren er ook in de tweede vrouwenbewegingen die zich inzette voor het recht van de vrouw. Natuurlijk richtte de groepen zich nu wel op andere problemen namelijk problemen die centraal stonden in de tweede feministische golf.

De Man-Vrouw-Maatschappij (MVM) Deze eerste beweging van de tweede feministische golf werd zaterdag 26 oktober 1968 opgericht door Joke Kool-Smit en Hedy d’Ancona. Hedy D’ancona en Henk Misset waren de voorzitters van de groep. Het kwam voort uit de tijdelijke Actiegroep Vrouwen 2000. Het was de eerste groep van de tweede feministische golf en het bijzondere was dat zowel mannen als vrouwen hiervan lid konden worden. Man-Vrouw-Maatschappij had als doel om het traditionele rollenpatroon te doorbreken, wat betreft mannen en vrouwen. Voor allebei moest er evenveel mogelijkheid zijn om een goede opleiding te kunnen volgen en daarna goed betaald werk te kunnen hebben. Het moest vooral voor vrouwen makkelijker worden om moederschap en betaalt werk te combineren. Zij zette zich daarom vooral in voor betere opleidingskansen voor meisjes, kinderopvang en abortus. In 1988 werd Man-Vrouw-Maatschappij opgeheven omdat ze vonden dat ze overbodig werden, naar hun mening waren er andere manieren nodig geworden om iets te bereiken op dit gebied.

Dolle Mina
Deze Amsterdamse radicale actiegroep werd opgericht in december van het jaar 1969. De naam van de groep was afgeleid naar de naam Wilhelmina Elizabeth Drucker (feministe die een grote rol speelde in de eerste golf). Dolle Mina had goede banden met studenten en andere socialistische jongeren. Dolle Mina hield zich bezig met abortus en voorbehoedsmiddelen. Een voorbeeld van een van hun acties is “Baas in eigen buik” dat voor veel mensen nog steeds wel bekend in de oren klinkt. Ook bonden ze roze linten om urinoirs, ze floten mannen na, er werden crèches ingericht op openbare pleinen, het uitdelen van condooms en missverkiezingen verstoord. In 1977 kwamen er wat meningsverschillen in de groep en betekende dit voor hen ook het einde.

Consciousness-raising groups (praatgroepen) Dit was niet echt een groep maar meer een soort van stroming. Dit waren praatgroepen die alleen voor vrouwen toegankelijk waren en hen duidelijk maakt dat ze werden onderdrukt. Ook zeiden ze dat het niet iets was waar elke vrouw apart iets aan moest proberen te doen maar dat het iets maatschappelijks was en dat er met zijn allen aan gewerkt moest worden. Deze praatgroepen begonnen in de Verenigde Staten en kwamen in 1971 ook naar Nederland overwaaien.

Consciousness-raising groups (praatgroepen) Dit was niet echt een groep maar meer een soort van stroming. Dit waren praatgroepen die alleen voor vrouwen toegankelijk waren en hen duidelijk maakt dat ze werden onderdrukt. Ook zeiden ze dat het niet iets was waar elke vrouw apart iets aan moest proberen te doen maar dat het iets maatschappelijks was en dat er met zijn allen aan gewerkt moest worden. Deze praatgroepen begonnen in de Verenigde Staten en kwamen in 1971 ook naar Nederland overwaaien.

Paarse september
Dit was een hele kleine radicale groep, opgericht in 1972 en bestond slechts uit drie vrouwen. Zij verzette zich tegen de normale heteroseksuele levensnorm. Zij waren van mening dat huwelijken ervoor zorgden dat het rolpatroon nog steeds zo erg bestond. De groep zoals zij was opgericht bestond tot 1974.

Nieuwe vrouwenbeweging
Deze stroming had geen officiële naam. Het ontstond rond 1972 en had zijn grootste succes eind jaren 70 toen vrouwenhuizen, vrouwenkranten, allerlei vrouwenbedrijven, vrouwengezondheidscentra en blijf-van-mijn-lijfhuizen werden opgericht. Blijf-van-mijn-lijfhuizen waren huizen speciaal voor vrouwen en meisjes die werden geslagen door hun vriend of man en nergens anders terecht konden.

Opzij
Dit is een vrouwentijdschrift dat nog steeds bestaat, het is het grootste dat in Nederland ooit heeft bestaan. Het is in 1972 opgericht door Hedy d’Ancona en Hora Adema die ook allebei lid waren van Man-Vrouw-Maatschappij.

Emancipatiecommissie
In 1974 werd deze commissie opgericht met als doel om de regering vijf jaar lang te adviseren over emancipatievraagstukken. Voorzitster was Paula wassen-Van Schaveren. Na vijf jaar stelde zij voor om een raad op te richten wat verder niets met het regering en ministeries te maken heeft. Dit werd de Emancipatieraad

Emancipatieraad
Werd in 1981 ingesteld en had eigenlijk hetzelfde doel als dat de Emancipatiecommissie had. Dat was de regering advies geven over voornemens die grote gevolgen zouden hebben over de positie van de vrouw en de rolverdeling tussen mannen en vrouwen. In 1997 is er een einde gekomen aan deze raad.

Wat is er uiteindelijk bereikt?

1990 1998
Aantal(x1000) Gemiddeld inkomen Aantal (x1000) Gemiddeld inkomen
Vrouwen 1.957 29,4 2715 35,7
Mannen 3.665 56,2 4.024 64,6

Als je de positie van de vrouw vergelijkt voor de feministische golven met die van erna, hebben de vrouwen in deze twee golven heel wat bereikt. Het is inmiddels in Nederland al vrij normaal dat een vrouw evenveel mag doen en zijn als een man. Zij mag een opleiding volgen, stemmen, bepalen over haarzelf. Tegen een getrouwde
vrouw die de kost verdient wordt allang niet raar meer opgekeken. Maar nog steeds zorgt de man in de meeste gezin voor de kost. In de tabel hierboven staat een overzicht van het aantal werkende vrouwen in 1990 en 1998. Opvallend is vooral dat de verschillen tussen mannen en vrouwen nog steeds heel groot zijn en dat met de jaren er steeds meer vrouwen buiten de deur gaan werken.

Dat het bestaan van de moderne vrouw meer en meer is geaccepteerd heeft ook te maken met de rechten die vrouwen hebben verworven, vandaar dat hieronder een kort overzicht staat van wetten die in de loop der jaren zijn gekomen in het voordeel van de vrouw:

1917: De vrouw heeft het passief kiesrecht. Elke vrouw mocht zich vanaf toen verkiesbaar stellen, maar nog niet stemmen.

1919: Actief stemrecht voor vrouwen.

1956: Een getrouwde vrouw is niet meer handelingsonbekwaam. Zij mag zonder dat haar man hier toestemming voor hoeft te geven rechtshandelingen verrichten.

20 maart 1975: de wet gelijk loon voor mannen en vrouwen. Werkgevers mogen vanaf nu niet meer mannen meer betalen dan hun vrouwelijke
werkgevers.

1 maart 1980: Wet gelijke behandeling voor mannen en vrouwen. Mannen en vrouwen moesten vanaf nu gelijk worden behandeld. Ze waren voor de wet dus gelijk.

1984: Abortus werd volgens de wet onder bepaalde voorwaarden toegestaan.

1994: De Algemene Wet Gelijke Behandeling Het verbiedt alle discriminatie op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat, niet alleen bij het aangaan of beëindigen van een arbeidsovereenkomst, maar ook bij de toegang tot en de ontplooiing binnen het vrije beroep, en bij alle zakelijk goederen- en dienstenverkeer.

Gebruikte bronnen

Internet: http://www.vrouwenbelangen.nl http://emancipatie.nl

Boeken: Titel: Politiek Veelstromenland: Feminisme
Schrijver: Drs. Anneke Ribberink
Jaar van uitgave: 1987
Uitgeverij: SSP, Amsterdam

Titel: Vrouwen van Nederland 1898-1948
Schrijver: Dra M. G. Schenk
Jaar van uitgave: 1958
Uitgeverij: Scheltens & Giltay, Amsterdam

Titel: MEMO Geschiedenis voor de tweede fase HAVO
Schrijver: Diverse auteurs onder eindredactie van: Marc Kropman, Idzard van Manen Wietske Miedema
Jaar van uitgave: 1999
Uitgeverij: Malberg, Den Bosch

CD-ROMS: Spectrum Encyclopedie 1998
Encarta Encyclopedie, Microsoft Elsevier, Winkler Prins 2001