Geld witwassen

Voorwoord Na eerst een goede partner uitgezocht te hebben, konden wij beginnen met het bedenken van een onderwerp. Het onderwerp werd na veel zoeken en denken: ‘zwartgeld witwassen’. Wij vonden dit beiden een leuk en interessant onderwerp omdat witwassen bij de wet verboden is. Wij hebben er zo veel mogelijk tijd in gestoken en zeker twee keer per week buiten school bij elkaar gekomen. Omdat de euro nu ook ingevoerd is zal ook over dit onderwerp veel te doen zijn, want als men duizenden guldens aan zwartgeld heeft, moeten dat wel euro’s worden. Dit profielwerkstuk zal in ieder geval onthullen wat er allemaal gedaan moet worden om van zwartgeld witgeld te maken, wie dat doen, waarom ze dat doen en ga zo maar door. Wij hopen veel informatie te kunnen vinden om in dit profielwerkstuk te verwerken en het best denkbare resultaat te behalen. Wat is de geschiedenis van ‘witwassen’? De term ‘witwassen’ komt oorspronkelijk bij de wasserijen vandaan die in Amerika werden beheerd door de maffia. Criminelen verdienden veel contant geld door afpersing, prostitutie, gokken en dranksmokkel. Ze moesten hierdoor aantonen dat ze legaal aan het geld kwamen. Eén van de manieren waarop ze dit deden was door aankoop van legale wasserettes. Hier ging veel contant geld mee gemoeid. Dit geld werd gemixt met het zwarte geld. Deze methode werd bijvoorbeeld gebruikt door Al Capone die veel wasserettes had opgekocht. Ook was het zo dat het geld die de criminele praktijken opleverden contant en in kleine bedragen was, vaak in munten. Zouden ze de munten storten op de bank dan zouden er vragen worden gesteld. Het opslaan van grote geldbedragen in kleine munten met een lage waarde, is een ‘opslag nachtmerrie’. Dus creëerden ze bedrijven, zoals wasserijen en grote hallen met muntautomaten waar veel muntgeld in omging. Dus werd erg gesproken van “geld witwasserij”. Echter werd er in 1931 een proces tegen Al Capone aangespannen, en hij werd veroordeeld voor belastingontduiking. Het ging dus niet om het witwassen, waar hij zijn onwettige inkomen vandaan had, maar omdat hij de belasting ontdook moest hij naar de gevangenis. De aanklagers konden niet bewijzen dat hij aan geld witwas praktijken deed, maar om hem toch op te laten sluiten hebben ze hem laten veroordelen voor belastingontduiking. De term witwassen werd voor het eerst gebruikt door justitie tijdens het Watergate schandaal. Sindsdien wordt het woord over de hele wereld gebruikt. Sterling Seagrave beschreef in zijn boek “Lords of the Rim” een samenvatting van de geschiedenis van de Chinezen. Hij legt uit hoe heersers misbruik maakten van koopmannen door de rijkdom die zij wilden verbergen af te pakken en de koopmannen te verbannen. Ook wordt beschreven hoe dit leidde tot het vinden van manieren om de rijkdom (van de koopmannen) te verbergen, en ook de manieren om het te transporteren zonder dat het ontdekt werd. Deze manier van geld witwassen heerste rond 4000 jaar voor Christus. Maar ondanks dat de term ‘geld witwassen’ in de 20ste eeuw werd bedacht, werden de praktijken ervan al veel eerder uitgevoerd. Hoewel niemand er zeker van kan zijn wanneer het witwassen voor het eerst werd uitgevoerd, kunnen we er zeker van zijn dat het al een paar duizend jaar aan de gang is. Sinds vier millennia zijn de principes van geld witwassen niet veranderd, maar het mechanisme wel. Later zullen we meer uitgebreid hierop ingaan.
Wat is witwassen? Geld witwassen is het proces waarbij criminelen het idee wekken dat het geld dat ze uitgeven eigenlijk van hen is. Als je een enquête zal houden op straat en de hierboven genoemde vraag zou stellen, zou de algemene reactie van de meeste mensen zijn dat ze geen idee hebben. Deze typische reactie is één van de problemen van de regering in de strijd tegen dit type criminaliteit. Het lijkt een misdaad zonder slachtoffer. Het bevat geen drama dat in relatie staat met een overval of de angst van gewelddadigheid die invloed heeft op de psyche van de mensen maar toch kan geld witwassen alleen plaatsvinden na een predicatieve misdaad zoals een overval, inbraak of het dealen van drugs heeft plaatsgevonden. Het is het gebrek aan informatie over geld witwassen die de personen op straat ervan heeft, wat het tot een onzichtbaar en moeilijk aan te pakken probleem maakt. Er zijn verschillende definities beschikbaar welke de term ‘geld witwassen’ beschrijven. Zoals artikel 1 van het concept van de ‘Europese Gemeenschap (EG)’ uit maart 1990, dat het definieert als: Door verduistering of het transport van eigendommen, wetend dat zulke eigendommen zijn verkregen uit serieuze misdaad, die als doel heeft het verbergen en het onherkenbaar maken van de illegale oorsprong van de eigendommen of het helpen van de persoon die betrokken is bij het plegen van zo een misdaad te helpen, is de witwasser genoodzaakt de wettelijke consequenties van zijn acties te ontduiken. Deze verberging of onherkenbaar maken van de ware aard, bron, locatie, beweging of rechten, of het bezit van de eigendommen, wetend dat zulke bezittingen verkregen zijn uit een vorm van zware criminaliteit, zijn zeer strafbaar. Een andere definitie is: Geld witwassen is het proces waarbij grote geldbedragen van illegaal verkregen geld (drugshandel, bankovervallen, terroristische activiteiten of andere zware criminaliteit) de vermomming is gegeven van het hebben van een legale bron. Als dit met succes bereikt is, geeft dit de criminelen de controle over de volledige winst uit hun criminele praktijken, omdat de inkomstenbron legaal lijkt. Geld witwassen speelt een fundamentele rol om de ambities te verschaffen van bijvoorbeeld een drugskoerier, een terrorist of een bankovervaller. Ook de belastingontduiker net als de vele anderen die zwart geld hebben, moeten de regering laten denken dat ze hun geld op een legale manier hebben verkregen. Bij het verkrijgen van dit type activiteiten is het wenselijk om de winsten van de criminele activiteiten te plaatsen buiten het bereik van alle wetten over winstboetes. Wie wassen er geld wit? Het simpelste antwoord op deze vraag is: ‘criminelen’. Maar dit is veel te simpel om helemaal waar te zijn. Het feit blijft dat witwassers in elk milieu voorkomen. Vele doen dit in onwetendheid hier toch schuldig aan te zijn. Iedereen die een crimineel helpt zijn geld wit te wassen is zelf ook schuldig aan witwaspraktijken. Dit betekent bankiers, rechters, boekhouders, autohandelaren en andere zijn witwassers als zij hun bedrijf gebruiken om geld wit te wassen. Over het algemeen is de verdediging van de zakenman dat hij niet wist wat er gebeurde. Maar dit is moeilijk te bewijzen. Maar in Amerika ben je schuldig totdat je je onschuld bewezen hebt. Ook belasting ontduikers wassen geld wit zodat ze kunnen liegen over waar het geld en de activa vandaan komen, met de bedoeling de belasting te ontwijken. Ze kunnen het geld ook verstoppen op een bankrekening waarvan ze denken dat de inkomsten autoriteit er niet achter zal komen. Soms staan het op naam van kinderen of bejaarde kennissen. Ze kunnen ook simpelweg gaan opereren buiten het deel van de economie waar gegevens van worden verzameld. Hoe vaak is je contant korting aangeboden, mits je geen kwitantie wilt? Wat dacht je bijvoorbeeld van de ‘Zwarte Markt’ in Beverwijk? Wat zijn de stadia van het geld witwas proces? Geld witwassen bestaat niet uit één enkele handeling, maar is in feite een proces dat bereikt wordt in drie basis stappen. Deze stappen kunnen tegelijkertijd in het proces van een enkele verrichting worden genomen, maar ook in afzonderlijke vormen. De “pakkans” is het hoogst in de eerste stap, als het criminele geld ter wisseling wordt aangeboden, bij banken, wisselagenten, accountants of notarissen. De volgende stap is het verdoezelen van de oorsprong en als laatste het officieel beleggen (in de bovenwereld brengen) van het criminele kapitaal. Deze stappen duiden we vanaf nu aan met: - de plaats fase; - de afleg fase; en - de integratie fase. Er zijn ook algemene factoren met betrekking tot de ruime omvang van methodes die gebruikt worden door geld witwassers wanneer ze een poging doen om hun criminele opbrengsten wit te wassen. Drie algemene factoren die geïdentificeerd zijn in de witwas praktijken zijn: - de behoefte om de oorsprong en ware eigenaar van de winsten te verbergen/ geheim te houden. - de behoefte om de controle van de winsten te handhaven. - de behoefte om de vorm van de opbrengsten te veranderen, zodat de grote volumes aan geld krimpen, die zijn voortgebracht uit de eerste criminele activiteit. De plaats fase
Dit is het eerste stadium van de geldwas cyclus. Geld witwassen is een intensieve bezigheid die grote geldbedragen opwekt uit illegale activiteiten (bijvoorbeeld het op straat dealen van drugs waar betaald word in de vorm van cash geld in kleine hoeveelheden). De geldhoeveelheden worden geplaatst in het financiële circuit, in de kleine handelseconomie, of worden het land uitgesmokkeld. Het streven van geldwitwassers is om het geld te verplaatsen van de locatie waar het verworven is naar een voor hun veilige plaats, op een zodanige manier dat vermeden wordt dat het door de overheid ontdekt wordt en om het daarna te veranderen in andere vormen van activa, bijvoorbeeld reischeques, postwissels etc. De afleg fase
In de afleg fase is er eerst een beproeving; het verbergen of vermommen van de bron van het eigendom of het geld door het creëren van complexe lagen van financiële transacties die ervoor ontworpen zijn om de controles te omzeilen en om van anonimiteit te zijn voorzien. Het doel van het legaal maken van dit geld, het legeren, is om de illegale hoeveelheden niet in verband te brengen met de bron van de misdaad. Dit wordt bereikt door het opzettelijk creëren van een complex web van financiële transacties, gericht op het verbergen van alle bronnen en eigendommen van het geld die door slepende controles bloot kunnen komen te liggen. Het is merkwaardig dat lagen ontstaan door het verschuiven van geld op en van buitenlandse bankrekeningen of aandelenbedrijven, door elektronisch geld overboekingen. Het gegeven is dat meer dan 500.000 elektronische overboekingen (afgebeeld in een overdreven voorbeeld van 1 triljoen euro) elke dag rond de wereld cirkelen (waarvan het meeste legaal is). Er is alleen over geen enkele overboeking informatie te onthullen of het geld witgewassen is of niet. Daarom verschaft het een ideale manier voor geldwitwassers om hun ‘gewassen’ geld te verplaatsen. Andere vormen die door geldwitwassers worden gebruikt zijn complex handelen met effecten en speculeren op de beurs. Het zuivere volume van de dagelijkse transacties en de hoge graad aan beschikbare anonimiteit heeft tot gevolg dat de kansen op transacties die getraceerd worden minimaal zijn. De integratie fase
De laatste fase in het proces. Dit is de fase waarin het geld volledig in het gewettigde economische en financiële systeem is opgenomen met alle andere activa in het systeem. De integratie van het ‘gewassen’ geld in de economie is tot stand gekomen door de witwasser die het doet voorkomen alsof hij het op een legale manier heeft verdiend. Bij deze fase is het buitengewoon moeilijk om onderscheid te maken tussen legale en illegale rijkdom. Populaire methoden van geld witwassers in dit stadium van het ‘spel’ zijn: A. De positie van anonieme bedrijven in landen waar het recht op geheimhouding is gewaarborgd. Ze hebben dan de mogelijkheid om zichzelf leningen te verschaffen uit het witgewassen geld uit de richting van een toekomstige legale transactie. Voor de rest zullen ze ook belastingverlichting op de aflossingen claimen en zichzelf de winsten van de leningen toe-eigenen om hun winsten toe te laten nemen. B. Het zenden van valse export/import facturen die de goederen meer waarde toerekenen dan het in werkelijkheid heeft. Dit geeft de witwasser de mogelijkheid om het geld van het ene bedrijf en land naar het andere te verplaatsen, met behulp van de facturen die dienen om de oorsprong van de geldbedragen die geplaatst zijn in financiële instellingen waar te maken. C. Een meer simpele methode is om het geld over te boeken (via elektronische overboekingen) van een gewettigde bank naar een bank die in het bezit is van de geldwitwassers, zoals ‘afgedankte banken’ die gemakkelijk zijn te verkrijgen via de belasting. In Amerika kan een ieder een bankfiliaal opzetten. Hoe de genoemde basis fasen gebruikt worden hangt af van de beschikbare witwasmechanismen en de benodigdheden van de criminele organisatie. In de tabel hieronder staan enige typische voorbeelden.
Plaatsing fase Het geld wordt op de bank gestort (soms met medeplichtigheid van het personeel of vermengd met opbrengsten van legale zaken). Het geld wordt geëxporteerd. Het geld wordt gebruikt voor het kopen van goederen, onroerend goed en bedrijfsactiva met een hoge waarde. Afleg fase Telefonische overboekingen vaak gebruik makend van schijnbedrijven of fondsen vermomt als opbrengsten van legale zaken. Geld dat in bewaring wordt geven aan een buitenlands banksysteem. Integratie fase Valse terugbetalingen van leningen of verzonnen facturen die gebruikt worden als dekmantel voor witgewassen geld. Complex web van overboekingen (zowel binnenlands als internationaal) die het traceren van de originele bron van de fondsen virtueel onmogelijk maakt. Inkomsten van onroerend goed of legale bedrijfsactiva die ‘schoon’ lijken. Dit is een kleine selectie van de manieren waarop mensen hun geld wit kunnen wassen. Hoe dan ook, deze plannen worden nog steeds toegepast op nietsvermoedende bedrijven. Hoewel de overheid ervan weet, hebben veel mensen geen weet of zelfs geen toegang tot dit type informatie. Wat is het effect van de euro in verband met zwart geld en witwassen? In geen ander land tiert het zwartgeldcircuit zo welig als in Spanje. Officiële cijfers bestaan er uiteraard niet. Maar voorzichtige schattingen houden het erop dat tussen de 20 en 30 procent van de Spaanse economie op zwartgeld is gebaseerd. En wat doe je met al die clandestiene peseta's in een oude sok of op een bankrekening in het nabijgelegen fiscale paradijs Andorra stortten? De witwasmachine draait daarom in Spanje op volle toeren. Onroerend goed is een favoriet object om de stapels zwarte peseta's te verzilveren voordat ze per 1 maart 2002 waardeloos zijn. Volgens een onderzoek van een Spaanse bank is de afgelopen maanden voor een recordbedrag, rond de 15 miljard gulden, in huizen en grond geïnvesteerd. Geen sprake van cheques of banktransfers, de kopers betalen hun nieuwe aanwinst met koffers baar geld, waarbij bedragen van 100 miljoen peseta of meer (ruim een miljoen gulden) geen uitzondering zijn. Ook de autobranche, die dit jaar volledig dreigde in te storten, beleeft een forse opleving dankzij zwart geld. In oktober is de omzet met bijna 12 procent gestegen. Ook hier handje contantje betaalt. Wie nog geld overheeft, kan kunst kopen. Volgens een galeriehouder in Barcelona krijgt hij al maanden cliënten over de vloer die "geen Dali van een Picasso kunnen onderscheiden". Zijn grote angst is dat op 2 januari al die kunstobjecten weer massaal worden gedumpt, met het risico van een ineenstorting van de kunstmarkt. Onroerend goed, dure auto´s of kunst is nog altijd beter dan in zee gaan met de geldwissel maffia die in Spanje hyperactief is. Een aantal ondernemers uit de discosector in Blanes werd van zijn zwarte peseta's verlost door een bende Roemeense vervalsers, die harde Zwitserse franken tegen een woekerkoers aanbood. Alleen het bovenste biljet van de dikke stapel franken was echt, de rest vakkundig vervalst. Zelfs de ETA kan er niet onderuit om zich aan de nieuwe tijden aan te passen. De Baskische terreurorganisatie eist in zijn meest recente brieven aan ondernemers betaling van de 'revolutionaire belasting' in euro´s. Het gros van de Spanjaarden vreest echter het meest dat de invoering van de euro wordt aangegrepen om tegen alle afspraken in, toch een verkapte prijsverhoging door te voeren. Een enquête van de Kamer van Koophandel in Barcelona wees uit dat bijna 30 procent van de ondernemers overweegt langs die weg wat extra inkomsten te genereren. Ook de overheid neemt een loopje met die afspraak. De prijzen van het openbaar vervoer en drinkwater gaan in sommige steden fors in prijs omhoog. Burgers kijken nu met argusogen naar de banken. Gaan die commissie rekenen en voeren ze de afronding van de omgerekende bedragen in euro´s wel correct uit? Vooral de bejaarden letten secuur op de kleintjes, of er niet met hun pensioenen gesjoemeld wordt. Veel bankemployees hebben de strijdvaardigheid van de derde generatie al aan den lijve ondervonden omdat sinds 15 september 2001 op de bankafschriften van betrokkenen de peseta heeft plaatsgemaakt voor de euro. De oudjes vallen werkelijk over een bedrag van een peseta, omgerekend 1,3 cent. Om verhitte discussies en tijdverlies te voorkomen, heeft het loketpersoneel een jampotje met losse peseta's tot zijn beschikking gekregen, waaruit de bejaarden in geval van een klacht een muntje krijgen overhandigd. Daarmee zijn alle conflicten meteen van de baan. Met de omwisseling van onze Nederlandse gulden naar de Euro blijkt dat door de hier in Nederland wonende Marokkanen en Turken ruim 5,5 miljard gulden aan zwartgeld naar Marokko en Turkije is overgemaakt. Volgens een grove schatting is er 4 miljard aan zwart geld in Nederland in omloop. Bankpresident Wellink maakte een melding van een grote stroom duizendjes en biljetten van 250 gulden, die vanuit het buitenland naar Nederland vloeide. Vergeleken met vorig jaar kreeg DNB bijna een kwart meer briefjes van 1000 en bijna 20 procent meer biljetten van 250 gulden aangeleverd. Volgens Wellink wijst dit op het witwassen of eigenlijk het zwart houden van geld, aldus, Een groot deel van het geld dat uit het buitenland komt, stamt uit het informele circuit.' Uit een krantenbericht hebben we kunnen lezen dat politie en justitie rond de invoering van de euro een bedrag van 47 miljoen euro, ruim honderd miljoen gulden, aan crimineel geld in beslag heeft genomen. Dat heeft het Openbaar Ministerie (OM) meegedeeld. Een groot deel van het totaalbedrag, ruim 20 miljoen euro, is onderschept in de eerste vier weken van januari. In die periode zijn ook 59 personen aangehouden op verdenking van witwassen. In 1999 zijn speciale teams in het leven geroepen om met korte onderzoeken het witwassen van crimineel geld aan te pakken. Tussen augustus van dat jaar en april 2001 zijn in 28 onderzoeken 54 verdachten aangehouden en is er beslag gelegd op 15 miljoen euro. Vanaf april tot eind vorig jaar zijn bij 58 acties 63 aanhoudingen gedaan en is meer dan 12 miljoen euro afgepakt. Het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (MOT) heeft vorig jaar informatie over meer dan 20.000 verdachte geldtransacties aan de politie doorgegeven. Dat is bijna het dubbele van het jaar ervoor. Ook kreeg de politie vorig jaar van buitenlandse opsporingsdiensten tientallen meldingen over witwassen. Wanneer en hoe waren witwassen en zwartgeld in het nieuws? In verband met de komst van de euro staan de kranten er natuurlijk bol van maar ook van de daarbij behorende witwaspraktijken. Nu behandelen we ook de wat kleinere witwas zaken om te laten zien dat deze ook wordt bestreden door de overheid. Een goed voorbeeld van een criminele actie waarvan zwartgeld de opbrengst is, is de Wijkerzaak. Op 30 januari 2002 heeft de rechtbank in Alkmaar twee verdachten uit Castricum veroordeeld tot celstraffen van 20 en 12 jaar voor het doodschieten van restauranteigenaar Willem Wijker en een aantal ramkraken en overvallen. Tevens worden de heren verdacht van het ontvreemden van complete pinautomaten uit de muur. Deze criminele activiteiten leveren natuurlijk veel zwart geld op. Willem Wijker betrapte in de nacht van 30 april op 1 mei 2000 in zijn woning boven het restaurant ‘t Woud in Egmond twee inbrekers, die als bedoeling hadden de kluis van het restaurant leeg te halen. De verdachten schoten hem dood. In totaal werden er 4 schoten gelost, waarvan één in het hart van het slachtoffer. Het slachtoffer overleed ter plaatse. De rechtbank acht bewezen dat de twee verdachten de schoten hebben gelost. De twee verdachten hebben altijd ontkend verantwoordelijk te zijn voor de dood van Wijker. Ze beweren dat ze erin zijn geluisd door twee getuigen, die zeer belastende verklaringen tegen het duo hebben afgelegd. De verdachten zijn ervan overtuigd dat de getuigen de werkelijke daders zijn. De advocaten van de gearresteerden, Hertoghs en De Granada, gaan in hoger beroep tegen het vonnis. Officier van justitie S. de Haas had tegen Van de M. twintig en tegen G. vijftien jaar gevangenisstraf geëist. De twee verdachten Van de Merbel en Gorter hebben met deze criminele activiteiten veel zwartgeld weten te bemachtigen, te weten: Van de Merbel: Fl. 306.855,38 en Gorter Fl. 190.730,92
Wat wordt er gedaan tegen witwassen? De EU-ministers van Financiën zijn het eens geworden met het Europese Parlement over scherpere EU-regels om het witwassen van crimineel geld tegen te gaan. Minister Zalm zei dat in Luxemburg, waar hij een ontmoeting had met zijn EU-collega's over maatregelen tegen terrorisme. Volgens Zalm is een laatst twistpuntje met het parlement, dat ging over de meldplicht van advocaten, nu opgelost. Volgens de nieuwe regeling moeten voortaan niet alleen banken de overheid waarschuwen wanneer ze denken dat er sprake is van witwasactiviteiten, maar ook notarissen, advocaten, makelaars en casinobazen. Bovendien heeft de regeling voortaan betrekking op alle misdaadactiviteiten, en niet alleen om drugscriminaliteit. Het conflict tussen de ministers en het Europese Parlement ging over de vraag in hoeverre advocaten ook meldingspichtig moeten worden. Het parlement wilde daarin niet te ver gaan, omdat advocaten een vertrouwensrelatie met hun cliënten moeten kunnen blijven onderhouden. Volgens de regeling die nu is afgesproken hoeven advocaten alleen te klikken over witwasactiviteiten van cliënten die voor juridisch advies bij hen aankloppen. Wanneer ze een klant vertegenwoordigen in een gerechtelijke procedure, mogen ze hun mond houden. Wel staat de regeling de EU-lidstaten toe op dat laatste punt wat verder te gaan als ze dat willen. Het akkoord tussen EU-lidstaten en europarlement is nog niet formeel rond, maar Zalm heeft laten blijken geen problemen meer te verwachten. Ook de Duitse europarlementariër Lehne zei in Luxemburg te verwachten dat het europees parlement nu snel zal instemmen met de regeling. Eurocommissaris Bolkestein (belastingen) noemde die meldingsplicht ‘een belangrijk wapen in de strijd tegen criminaliteit en terrorisme’. Sinds eind 1993 zijn de banken in België verplicht alle verdachte transacties te melden. In ons land is dat ook zo, mits het om bedragen van f25.000 of meer gaat of de zaak wel heel verdacht voorkomt. Dat is ook niet zo gek want in twee jaar tijd kreeg het Belgische meldpunt voor Financiële Informatieverwerking (CFI), ruim 6500 meldingen binnen van verdachte transacties. Ruim de helft van deze meldingen bleek na administratief onderzoek nog steeds verdacht genoeg om door te sluizen naar justitie en in 281 gevallen is overgegaan tot opsporing. In totaal ging het om 2 miljard gulden aan "verdacht" geld. Eén Nederlander speelde het klaar om in 21 maanden 15 miljoen gulden te komen wisselen in kleine coupures zonder duidelijke verklaring over de herkomst. Meer dan 70% van de dossiers die nu bij de Belgische Justitie liggen houden verband met drugs en 20% met de georganiseerde misdaad. De rest is "gewoon" zwart geld. Bij de meldingen valt op dat de pieken zitten bij bankkantoren in de nabijheid van de Nederlandse grens en dan nog in de buurt van de grotere steden. Nawoord Met dit profielwerkstuk zijn we veelal ingegaan op grote criminele activiteiten en andere veel geldomvattende zaken. Het hele onderwerp zou je natuurlijk ook veel dichter bij huis kunnen zoek. Hoeveel mensen werken er niet zwart en hebben daar veel geld aan verdiend? In Nederland verblijven ruim een half miljoen (legale dan wel illegale) vreemdelingen aan wie het niet, of slechts onder bepaalde voorwaarden, is toegestaan arbeid te verrichten. In 1999 zou er sprake zijn van 128.000 zwart werkende personen die gezamenlijk een arbeidsvolume vertegenwoordigen van 48.000 arbeidsjaren. Meer dan 85 procent van hen werkt in de land- en tuinbouw, horeca en bouwnijverheid. Zij vangen de pieken in het werk op, doen doorgaans ongeschoold werk of werk waarvoor te weinig vaklieden zijn (bijvoorbeeld timmerlieden) en/of werken voor bedrijven die de prijs van de factor arbeid trachten te drukken door van illegale werknemers gebruik te maken. Onder invloed van de toenemende krapte op de arbeidsmarkt mogen asielzoekers tegenwoordig twaalf weken seizoenarbeid verrichten. We hebben er dus voor gekozen om de kant van de criminelen op te gaan omdat die zaken veel complexer er interessanter zijn dan de schoonmaker van de buren die zwart betaald wordt, of die handige timmerman die voor jou wel even je huis opknapt. Maar ja, het blijft zwartgeld dat ze uitgeven. We vonden het beiden een zeer interessant onderwerp omdat het toch verboden is, en niet eens zo erg bij de meeste mensen bekend is. Iedereen heeft ooit wel eens van witwassen gehoord, en Al Capone kennen ze ook wel, maar wat die crimineel deed of hoe de criminelen van tegenwoordig te werk gaan, is deze mensen volkomen onduidelijk. Bronvermelding Omdat over dit onderwerp maar weinig boeken zijn geschreven hebben we veel meer aan krantenartikelen gehad en vooral ook mensen die hier mee te maken hadden hebben wij om informatie gevraagd. We hebben veel mensen benaderd die ons gelukkig al snel meer mensen wisten te noemen die ook van het onderwerp het één en ander af wisten. Zo hadden we dus eigenlijk na een hele tijd een netwerk van mensen die ons ondersteunde tijdens dit profielwerkstuk. De mensen die hierin de meest belangrijke rol hebben gespeeld zijn: - Arie van Westerop (Alkmaarse rechtbankjournalist) - Arno Ruitenbeek (misdaadjournalist bij het Noord-Hollands Dagblad) Er zijn natuurlijk ook vele Internet sites geraadpleegd. De meest belangrijke waren die van het Algemeen Dagblad (http://www.ad.nl & http://archief.ad.nl/) Ook die van Trouw (http://www.trouw.nl/995023889543.html) en die van de Volkskrant (http://www.volkskrant.nl/nieuwsarchief.html) zijn veelvuldig geraadpleegd. Tevens hebben we gewerkt met de zoekmachines van www.ilse.nl, www.google.nl en www.altavista.com. We hebben wel boeken gehaald bij de bibliotheek maar het bleek dat daar alleen zeer uitgebreide lange verhalen over mensen in stonden die ooit iets met zwartgeld te maken hadden gehad. Als er al een methode instond was die te moeilijk om op een voor ons begrijpelijke manier uit te leggen, dus hebben we besloten die bron van informatie niet te gebruiken. Logboek Datum Activiteit Tijd

25/09/01 Vaststelling samenwerking Ben en Sandra 0.45
02/10/01 Onderwerp en hoofdvraag bedenken 0.45
09/10/01 Hoofdvraag definitief vastgesteld 0.45
16/10/01 Deelvragen bedacht en vastgesteld 0.45
30/10/01 Bibliotheek bezocht 0.45
05/11/01 Netwerken geraadpleegd 2.00
06/11/01 Gesprek met mr. Sandig 0.45
11/11/01 Gesprek met Arno Ruitenbeek en bruikbare informatie geselecteerd 3.30
13/11/01 Informatie opgezocht op Internet 0.45
20/11/01 Informatie opgezocht op Internet 0.45
25/11/01 Gesprek met Arie van Westerop, bruikbare informatie geselecteerd en informatie ingevoerd 4.00
27/11/01 Gesprek met mr. Sandig 0.45
04/12/01 Informatie opgezocht op Internet
11/12/01 Gesprek met mr. Sandig 0.45
18/12/01 Informatie verwerkt 0.45
29/12/01 Gesprek met Arie van Westerop en informatie verwerkt 2.30

08/01/02 Bruikbare informatie geselecteerd 0.45
09/01/02 Gesprek met Arno Ruitenbeek en informatie verwerkt 2.30
13/01/02 Bruikbare informatie selecteren 1.30
21/01/02 Informatie verwerken 2.00
22/01/02 Globale omvang van de tekst vastgesteld 0.45
22/01/02 Informatie opgezocht op Internet 1.30
24/01/02 Tekst invoegen en aanvullende informatie selecteren 2.00
27/01/02 Tekst invoeren 4.00
28/01/02 Inhoudsopgave en nawoord samengesteld 3.00
29/01/02 Plaatjes geprint en gekopieerd 0.45
30/01/02 Tabel invoegen en informatie verwerkt uit e-mail van Arie van Westerop en teletekst 2.00
31/01/02 Plaatjes invoegen en afwerken 2.00