Mode

Wat is mode? Vanaf het moment dat mensen op rotswanden tekenden zijn er al afbeeldingen gevonden van kledingstukken en sieraden. Ze werden voor allerlei redenen gedragen onder andere om het geslacht of stand verschil aan te duiden, als waardigheidsteken of alleen maar voor de ijdelheid. Het doel van mode is dan ook mensen de mogelijkheid geven om zich te onderscheiden maar ook het verlangen van de mens naar bijvoorbeeld kleur. Vroeger maakte men natuurlijk kleding van materiaal dat afkomstig was van dieren soms bracht da ook kleur zoals veren. Mode is een uiting van een cultuur van een volk of gemeenschap maar ook een poging van de mens om zichzelf te uiten. Door mode worden mensen creatief, dat heeft de mensen door de zwartste tijden heengevoerd. Haute couture Couturiers die zelf tekenen zijn er niet zo veel, enkele voorbeelden zijn: Givenchy, wijlen Dior en Fath. De meeste hebben een berg tekenaars in dienst die de ideeën op papier zetten

Het eigenlijke vak couturier bestaat nog niet zo heel lang, tot de helft van de 19e eeuw bestonden er bijna alleen naamloze kleermakers en modistes. Keizerin Eugenie (de vrouw van Napoleon de derde) was de eerste die de naam van haar kleermaker bekend maakte. Haar kleermaker was Charles Frederic Worth een arme jongen uit Londen die op 19 jarige leeftijd in Frankrijk, Parijs ging wonen. Zijn modehuis dat gevestigd was in de Rue de la Paix heeft lang een grote naam gehad. Zijn zonen, Jean Philippe en Gaston volgenden hem op en namen een jonge ontwerper in dienst Paul Poiret. De meeste couturiers doorlopen dezelfde procedure, ze beginnen als aankomend ontwerper bij een bekend huis, ze krijgen succes met de ontwerpen, ruzie met de directie, zetten eigen ideeën toch door, gaan weg en beginnen voor zichzelf. Enkele voorbeelden: Christian Dior werkte eerst bij Robert Piguet, Givenchy bij Fath en Pierre Cardin bij Dior. Ontstaan van de mode Prehistorie ca 4000 v.C. Kleding was in de prehistorie bedoeld om mensen te beschermen tegen de kou. Het woord mode kende men toen nog niet. De kleding werd gemaakt van dierenhuiden en de pezen van dieren werden gebruikt als naaigaren, als naald gebruikte men visgraad. In het bronzen en ijzeren tijdperk droegen mensen geweven kleding. De stoffen werden geweven door vrouwen van wol of vlas. Zo’n weefgetouw was heel eenvoudig (afbeelding zoeken). Egyptenaren ca 4000 v.C. tot 1000 v.C. Waarschijnlijk is het weefgetouw al heel vroeg ontstaan want op de oudste afbeeldingen zijn al fijngeweven stoffen afgebeeld. Vrouwen droegen kokervormige jurken van oksels tot enkels, die waren soms versierd. Soms werd een soort poncho over de jurken gedragen. Er werden ook juwelen gedragen zoals een halskraag, enkelbanden, armbanden en ringen. Ook was er is die tijd al make-up, kohl en henna. Mannen droegen heupschorten ook wel shenti genoemd. Halskettingen met decoraties versierden het bovenlichaam. Mannen droegen ook armbanden, enkelbanden en ringen. Grieken 1000 v.C tot 100 v.C. De vrouwen hielden zich voornamelijk bezig met het spinnen van garens, het weven en verven van stoffen. De grieken kenden eigenlijk maar twee kledingstukken, een soort kleed en een mantel. Het kleed was een rechte lap die om het lichaam werd gedrapeerd en met een veiligheidsspeld op de schouder werd vastgezet soms lieten mannen het over één schouder hangen. Een koord hield het kleed in de taille op zijn plaats. De mantel was in principe hetzelfde alleen werd deze over het hoofd geslagen zodat het op een cape leek, meestal ging men niet zonder over straat. Sandalen waren de enige schoenen die er waren. De Romeinen 700 v.C. tot 400 v.C. De Romeinse kleding leek heel erg op de Griekse de namen zijn wel anders. Aan de kleding van de Romeinen was wel te zien of je arm of rijk was. De Romeinen hadden prachtige gekleurde stoffen die mooi versierd waren met borduursels. Over het hemd werd een huiskleed of stola gedragen de stola was prachtig versierd. Een manteldoek werd ook wel palla genoemd, die bestond uit een halve cirkel. Een vrouw droeg vaak een sluier over het hoofd. Mannen droegen vaak een wat groter kleed, ook wel toga genoemd.
Het Byzantium 350 – 1453 Er waren prachtige stoffen uit Perzië en China daar werd de kleding van gemaakt. De stoffen werden versierd met goud en zilver borduurwerk en bezaaid met parels en edelstenen ook worden de stoffen geverfd. De kleding leek erg op die van de Romeinen alleen met meer versieringen. Vrouwen droegen een lange tuniek met een kleed erover. Om de taille werd een gouden band geknoopt een sluier werd over het hoofd of schouder gedragen. De mantel had een ronde kraag die versierd was met edelstenen en parels. Schoenen werden gemaakt van dun leer en leken op kleine pantoffeltjes. De middeleeuwen 1100 - 1500 In het begin was de kleding van grof en eenvoudig materiaal de later veranderde in een sierlijkere vorm met versiering. De kleding leek in de 11e en 12e eeuw nog in bepaalde opzichten op de Romeinse kleding maar er ontstond wel een duidelijker verschil tussen mannen en vrouwen kleding. Vrouwen droegen verschillende kledingstukken over elkaar die bestonden uit verschillende materialen. Het kleed was het fijnste en werd als laatste over alles heengetrokken. De verschillende lagen waren: een lang linnen onderhemd, een zijden of wollen onderkleed met lange mouwen en een overkleed dat mooi geborduurd was. De nadruk lag op de taille en de boezem door het dragen van koorden die kruiselings om het lichaam werden geknoopt. Bij de mannen waren de kleden korter en anders van model onder de kleding droegen zij ook nog een broek. De mantel werd met een sierspeld op de rechterschouder vastgezet. Tijdens oorlogen en toernooien droegen mannen een maliënkolder. Gotische middeleeuwen
Door de groeiende handel met het Oosten ontstonden er nieuwe technieken en patronen. Er werden weefsels gemaakt met Chinese patronen, de stoffen werden lichter van kleur en ingeweven met gouddraad. De kleding van de vrouw bestaat nog steeds uit veel verschillende lagen alleen is het rijker versierd en fijngeplooid. Van boven was de kleding smal en naar onder wijduitlopend. In de latere gotiek werd de cotte over de buste nauwsluitend en zo ontstond het befaamde corset. Onder de buste werd de taille strak ingesnoerd. Mannen droegen korte maar rijk versierde kleding. De renaissance 1450 – 1600 Omdat men zich wilde bewegen en vrijer wilde voelen werd de strakke kleding ingeruild voor wijdere kleding. De ellebogen werden bijvoorbeeld doorgeknipt om de kleding ruimer te maken. Dit was het begin van de spletenmode die de hele 16e eeuw geduurd heeft. In Nederland was de kleding eenvoudiger dan in andere landen. Er werd veel zijde, fluweel en damast gebruikt. Vrouwen droegen in deze tijd ijzeren corsetten waardoor het boevenstuk van de jurk strak om het lichaam zat. De rokken waren wijd en werden ondersteund door hoepels. Mannen droegen brede kleding dat er voor zorgde dat ze er vierkant uitzagen. Dat kwam ook vaak door de wambuis Barok en Rococo 1550 - 1780 Ook nu werden er dure stoffen en veel versieringen en borduursels gebruikt ook werd er nu meer kant gebruikt. In de baroktijd is er een duidelijk verschil tussen de kleding in Nederland en in Frankrijk. In Nederland werd de kleding wat losser en vrijer de stijve opvullingen en corsetten verdwenen. Het dragen van kant werd mode, zelfs aan schoenen en laarzen. De vrouwen waren niet meer zo breed en stijf maar waren steeds meer versierd met kant. De halsuitsnijding werd bedenkt met een halsdoekje. Rokken waren nog steeds erg wijd. Bij de mannen was de kleding vaak nog meer versierd de wambuis was langer en smaller van model geworden. Vooral in Frankrijk was de kleding van de man overdreven versierd met kant. In het laatste gedeelte van de barok die ook wel rococo werd genoemd wordt de kleding overdreven elegant. Pasteltinten kwamen in en losse wijde kleding. De negentiende eeuw 1780 – 1875 Door de Franse revolutie kwam er een einde aan de overdreven versieringen van de kleding. Iedereen kleedde zich slordig tot de belangstelling voor de Romeinen groeide, dit was terug te zien in de kleding. Vrouwen droegen in de tijd van Napoleon de empire kleding. Dat waren jurken van dunne stof en een eenvoudig model. De jurken hadden een hoge taille en laag uitgesneden hals. Een recht corset zorgde ervoor dat de buste omhoog werd geduwd. Om zich tegen de kou te beschermen droegen vrouwen chachemir sjaals of een rechte overjas. Mannen droegen vooral kostuums die eigenlijk maar weinig veranderde. Aan de voorkant was de jas kort en aan de achterkant lang. Vanaf 1850 veranderde de mode voor mannen niet echt. De kleur bleef hetzelfde (donker) en er waren weinig versieringen.
Na de tijd van Napoleon De kleding van de vrouw veranderde helemaal. De jurken werden hooggesloten en van dikker materiaal. Door de versieringen in de rok ging de rok weer wijder uitstaan. De onderrokken werden verstevigd met paardenhaar vooral na 1850 stonden de rokken heel wijd uit. Dit was erg onhandig en er ontstond toen een tournure een rok die alleen een extra ruimte had aan de achterkant waardoor vrouwen op eenden leken. Voor de mode was het erg belangrijk dat het eerste haute couture huis geopend werd in 1858 in Parijs. Door natuurlijk modeontwerper Worth. Veel vrouwen ergerden zich aan de voorschriften van de mode, dan was de strakke rok weer in dan de wijde weer en dan weer het knellede corset. In Amerika werd voor het eerst de broekrok gedragen, het werd ook wel Bloomer genoemd naar de ontwerpster Amelia Bloomer. De twintigste eeuw 1900 – 2000 Na de eerste wereldoorlog gingen vrouwen zich weer overdadig kleden. Voorde mannen bleef de kleding eigenlijk vrijwel gelijk, de mannen mode is minder afhankelijk van veranderingen. In de jaren 20 droegen vrouwen een gezondheids corset die de boezem omhoog drukte en de buik plat maakte maar het zorgde niet meer voor een wespentaille zoals in de vorige eeuwen. De rok viel strak over de heupen en was aan de onderkant klokvormig. Jurken waren vaak met kant versierd. Nu werd de onderkant van de rok smaller, de schouders breder en er werden brede hoeden gedragen. Het leek alsof alles omgedraaid was, van breed naar smal in plaats van smal naar breed. Door de WO I gingen vrouwen makkelijk zittende kleding dragen omdat dat praktischer was tijdens hun werkzaamheden. Vooral het eenvoudige mantelpakje werd erg populair. Na de oorlog werd de rok weer heel nauw en vrouwen moesten een tenger figuur hebben, slank en het liefst zonder boezem. Zo veranderde het modebeeld van hoe het figuur van een vrouw moest zijn. De vrouwenkleding ging steeds meer op die van mannen lijken. De Engelse mode werd belangrijk ook wel unisex genoemd. In deze periode ontstaan de eerste ontwerpen van Coco Chanel. Modeverschijnselen die ook tot discussies hebben geleid zijn; rugloze badpakken, broekrok, avondjurk zonder rug en blote benen. Tijdens de WO II ging de kleding op de bon, in die tijd hield men zich dus niet bezig met de mode. Er waren wel andere zaken waar men zich druk over maakte. Toen Christian Dior met de New Look kwam, begon de mode steeds sneller te wisselen. Van lange, middellange naar korte rokken en zelfs mannenkleding werd nu nog steeds vaker gedragen. In de jaren 50 werd bij jonge meisjes de brigitte bardot mode erg populair. Onder andere geruite katoenen jurkjes met een wijde rok. De verschillende lijnen van Dior volgen elkaar in een snel tempo op. De jeugd krijgt ook steeds meer invloed op de mode want ze krijgen meer te besteden. Er kwamen speciale lijnen voor jongeren waaronder de mini mode, oosterse kleding die vooral door de hippies werd gedragen en er kwam een begin aan de vrijetijdkleding. Sportkleding, spijkerbroeken en safari kleding kwamen vanaf dat moment in de mode. Maar toch blijft de haute couture kleding ook nog bestaan. Na de WO II ontstaat er ook de anti mode. Er werd legerkleding gedragen, houtje-touwtje jassen, houthakkershemden en trenchcoats. Spijkerbroeken waren vanaf dat moment helemaal niet meer weg te denken uit het modebeeld. Steeds vaker werd er tweedehands kleding verkocht. Door het protest tegen de mode is de anti mode eigenlijk mode geworden. Oude kleding was in en dat werd dan ook in de winkels nagemaakt. De kleding voor de mannen veranderde door deze ontwikkelingen na de WO II natuurlijk ook. Ze gingen steeds meer vrijetijdskleding dragen en de kleding zat niet meer zo strak. De nette kleding die meer en meer elegant werd stond onder invloed van de Italiaanse mode. Mannenkleding kreeg ook meer aandacht. Natuurlijk zijn er ook altijd uitzonderingen op deze kledingstijlen. Je hebt bijvoorbeeld de punkers die hun kleding zelf bewerken met versieringen spelden, knopen en spuitbussen. De punkers vallen vooral op door de bijzondere kapsels en kleurgebruik. Rond 1800 werd de mode van het Empire geïntroduceerd die geïnspireerd was op de Klassieke Oudheid, onder keizer Napoleon. De jurken a la grecque of a la romaine hadden een eenvoudige snit en waren gemaakt van soepel vallende witte stof. In Nederland werd deze mode pas veel later gevolgd. Omdat deze mode eigenlijk te koud was voor het koude klimaat in Nederland werden er maillots en onderrokken onder gedragen. De Franse mode in de 18e eeuw voerde in Nederland de boventoon was de sfeer glacieus en galant meestal werden pastel tinten gebruikt. Om de laatste trends te promoten werden aangeklede modepoppen vanuit Parijs naar alle grote steden in Europa gestuurd. Vrouwen liepen in deze tijd in wijde hoepelrokken van zachtgetinte zijde en schoenen met hoge hakken. Mannen droegen getailleerde jassen, kanten jabots en gepoederde pruiken. Aan het eind van de eeuw werd de kleding weer wat eenvoudiger. Door de Franse revolutie was het Franse hof niet langer een voorbeeld vanaf dat moment ging Engeland ook een belangrijkere rol spelen in de mode. Zo ontstond voor mannen het kostuum dat was geïnspireerd op de kleding van de Engelse landedelman. Ook werd nu de lange broek in de betere kringen populair. Rond 1830 begonnen de Nederlanders zich ongemakkelijk te voelen bij de overheersing van buitenlandse modetrends en er werden pogingen gedaan om tot een nationale mode te komen. Frankrijk bleef toch toonaangevend maar in het midden van de 19e eeuw bepaalde niet langer de adel wat er gedragen werd maar de couturiers. Modeontwerpers Worth Charles Frederic Worth is de eerste ontwerper hoewel het in die tijd nog niet zo genoemd werd, het was nog gewoon kleermaker maar van hem werd als eerste zijn naam bekend gemaakt. Iedereen noemde het dan ook ‘de eeuw van Worth’. In 1858 opent hij zijn eigen modehuis en hij kleed Keizerin Eugenie, daardoor kan hij zelf bepalen wie hij kan kleden. Hij kreeg twee zonen Jean Phillipe en Gaston die het mode huis na zijn overlijden in 1895 overnemen. Jean Phillipe ontwerpt en Gaston doet de zakelijke kant. De sterkste kant van Worth is de avondkleding omdat daar in uitgeleefd kan worden. Paul Poiret Rond 1906 rijst de ster Paul Poiret, hij is een van de kleurrijkste figuren uit de geschiedenis van de mode. Hij gaat bij Douchet werken en daarna bij Worth maar daar ziet hij geen toekomst dan begint hij zijn eigen couturehuis. Als in 1904 gravin de Greffulhe op de bruiloft van haar dochter een creatie van Poiret draagt is hij gemaakt. Maar in 1906 komt de grote klap’Poiret schaft het korset af’ hij noemt zichzelf de bevrijder van de vrouw. Maar omdat sommige vrouwen niet zonder een korset kunnen ontwerpt hij een zachte gordel van rubber met een losse beha, de eerste in de geschiedenis van de mode. Poiret liet zich altijd al inspireren door de oosterse kunst maar als in 1909 de Ballet Russes van Sergei Diaghilev naar Parijs komen tovert Poiret de ene na andere oosterse creatie. Hij is ook de eerste die een Huis opent voor de verkoop van parfum. Hij is ook degene die de tangorok en schoenen ontwerpt. In 1908 wordt een boekje met illustraties van ontwerpen van Poiret uitgegeven (Les Robes de Paul Poiret), dat is zo ’n succes dat er in 1911 nog één uitgegeven wordt (Les Choses de Paul Poiret). Dior De grote sensatie na de oorlog is Dior, hij blijft tot eind jaren 50 de koning van de Haute Couture. Christian Dior is geboren in 1905 hij komt uit een arme familie en probeert wat geld te verdienen met het ontwerpen van hoeden. Dan gaat hij over op kleding en gaat in dienst bij Robert Piguet. In de oorlog maakt hij modeillustraties voor Figaro. Na de oorlog gaat Dior in dienst bij Lucien Lelong dan heeft Marcel Boussac interesse. Dior wil alleen voor hem werken als hij een eigen Huis krijgt. Dior had het niet verwacht maar Boussac doet het. In 1946 word het Huis Dior geopend en op 12 februari 1947 komt zijn eerste collectie NEW LOOK uit. Deze naam komt van het modeblad Harper’s Bazaar. Eigenlijk is de look niet nieuw want er zitten allerlei aspecten in uit vorige modes, het enige nieuwe is het totale ontwerp. Behalve de kleding worden er accessoires zoals hoeden, lange handschoenen, schoenen met dunne zolen, tassen en parfum ontworpen. Deze collectie was zo’n succes omdat de vrouw weer in staat was om er vrouwelijk uit te zien. In de jaren 50 blijft Dior de wereld verrassen met nieuwe lijnen en looks, hij is de inspiratiebron voor alle andere ontwerpers. 1951 wordt de nieuwe lijn de Ligne Chinoise gepresenteerd door Dior. Alles is groot behalve de rokken die zijn namelijk nauw. 1952 de Ligne Princesse waarin vloeiende lijnen een hoofdrol spelen. 1953 de Ligne Tulipe strakke rok en wijde gedrapeerde bovenlijf zodat een bloem gevormd wordt. In 1954 wordt de beroemde H-lijn gelanceerd en in datzelfde jaar de Ballonlijn. De rok staat wijd uit en het wordt een echt mode item als andere ontwerpers deze ronde rokvorm ook in hun collecties opnemen

In 1955 wordt de A-lijn een groot succes, de schouders zijn strak en het loopt met een strakke lijn wijd uit. 1956 volgt met een Y-lijn die een diepe V hals heeft. De laatste creatie van Dior is de zakjurk, deze ziet er van alle lijnen het eenvoudigst uit. De avondkleding wordt voor het eerst strapless, een nieuwe sensatie. Dior gaat ook als een van de eersten gedessineerde stoffen ontwerpen, veelal gebloemd. In 1957 overlijdt Christian Dior. ‘Dauphin’, Yves Saint-Laurent, neemt het huis dan over. Yves Saint-Laurent Op zijn 17e wordt hij naar aanleiding van zijn ontwerpen direct aangenomen bij Dior. Yves Saint-Laurent is 21 als hij het Huis Dior overneemt. De eerste collectie was de trapezelijn en het was een ontzettend succes. Als de volgende andere collecties niet aanslaan en hij ook nog eens in dienst moet krijgt Yves Saint-Laurent een zenuwinzinking . Als hij terug komt uit dienst is Marc Bohan meester in het huis Dior geworden. Yves Saint-Laurent spant een proces aan en wint het dan begint hij in 1962 zijn eigen Huis. Een van de meest succesvolle ontwerpen zijn de mondriaan-jurken en de smoking voor vrouwen uit 1966 ook worden pop-art-ontwerpen gelanceerd maar Yves Saint-Laurent blijft altijd chique en stijlvol. Het kenmerkende aan het werk van Yves Saint-Laurent is dat hij altijd terug valt op prototypes zoals hemd, tuniek en het uniform. In 1993 wordt het Huis overgenomen door Elf. Na Dior wordt hij Frankrijks belangrijkste ontwerper. Givenchy Hubert de Givenchy is 25jaar als hij in 1952 zijn eigen Huis opent. Hij heeft twee jaar bij Schiaparelli geleerd. De eerste show is al een sensatie omdat hij stoffen gebruikt die niet meer gebruikt worden of als goedkoop worden aangezien. Hij gebruikt onder anderen overhemdkatoen, wol met glas, organza en stro. Als hij duurdere en exclusievere stoffen gaat gebruiken worden zijn creaties onbetaalbaar. Zijn klantenkring wordt net zo exclusief als zijn ontwerpen. Zijn favoriete model was Audrey Hepburn. Fath Al in 1937 opent Fath een Huis. Zijn ontwerpen hebben vaak de vorm van een zandloper met heel smalle tailles. In 1948 gaat hij naar de VS en ontwerpt daar als eerste een pret a porter collectie (=collectie bestemd voor de industrie) want zijn ontwerpen worden daar toch al vaak gekopieerd. In de VS is hij erg populair vooral zijn zachte en vloeiende lijnen hebben daar veel succes. In 1954 sterft Fath op 42 jarige leeftijd, zijn vrouw zet het modehuis dan nog 3jaar voort. Veel modeontwerpers die later een eigen Huis hebben opgericht hebben bij Fath gewerkt. Chanel Chanel behoort tot de bekendste en belangrijkste ontwerpers uit de jaren 20. Z ontwerpt een mode die eenvoudig is en makkelijk zit maar wel buitengewoon chique. In de oorlog werkt ze in een hospitaal en wordt geïnspireerde door de kleding van matrozen. Ze ontwerpt de lijn Mariniere afgeleid van het matrozenpak. Ze is creatief met de stof jersey en opent een fabriek waar het in allerlei tinten wordt gemaakt. Chanel ontwerpt de eerste trui voor de vrouw, de jumper. Chanel vindt dat vrouwen hun rijkdom niet door opzichtige kleding en juwelen moeten tonen. In 1921 ontwerpt ze haar eigen parfum Chanel No. 5. In 1926 komt ze met haar meest sensationele vondst de ‘petite robe noir’ het is een heel eenvoudige zwarte jurk van crepe de chine met gladde lange mouwen, op het hoofd wordt een pothoed gedragen. Het was waarschijnlijk zo’n succes omdat het met alles te combineren is en bij elke gelegenheid gedragen kan worden. Door Chanel komen ook imitatiejuwelen in. Glazen en houten kralen en imitatieparels zijn vanaf dat moment niet meer weg te denken. Als Chanel gebruind van een vakantie terug komt wordt een gebronsde huidskleur mode, zelfs vrouwen van stand gaan in de zon liggen. Ook in de jaren 30 blijft Chanel tot de beste ontwerpers behoren. Het pakje waarbij het jakje het midden houdt tussen vest en jasje is heel populair en gaat de geschiedenis in als Chanel-pakje. In 1939 sluit het Chanel Huis. Na 15 jaar wordt het huis weer op 5 februari 1954 heropent. In 1971 sterft Chanel.