Toneel middeleeuwen - Mariken van Nimwegen

Wij hebben gekozen voor het literaire werk Mariken van Nimwegen. Dit leek ons een mooi voorbeeld van hoe het geestelijke toneel in elkaar zat in de Middeleeuwen. In het stuk komen de onderwerpen geloof, zonden en vergeving aan bod, hele actuele onderwerpen in de Middeleeuwse tijd.

Ook de functie van het werk is interessant. Waarschijnlijk stond het in de Middeleeuwen teken voor een godsdienstige les, een welbekend voorbeeld in het geestelijke toneel.

Wat wel opvallend is aan het verhaal van Mariken van Nimwegen, is dat het vermoedelijk is geschreven door een rederijker rond 1500. Dit is opvallend omdat rederijkers meestal wereldlijke toneelstukken schrijven.

Een andere ontdekking over het toneelstuk, is dat het waarschijnlijk eerst helemaal niet bedoeld was om een toneelstuk te maken van het verhaal. De schrijver had het niet geschreven met de intentie dat er een theaterstuk van gemaakt zou worden maar als een boek gesproken in rijmende verzen.

Het verhaal van Mariken van Nimwegen gaat als volgt:
Op een dag gaat Mariken boodschappen doen in Nijmegen. Tegen de tijd dat ze terug naar huis wil lopen is het al te laat en gevaarlijk om dat te doen. Haar tante, die in Nijmegen woont, wil haar niet binnenlaten. Mariken gaat wanhopig bij een struikje zitten. Daar ontmoet ze Moenen met het ene oog, die eigenlijk de duivel blijkt te zijn.

Mariken gaat met de duivel mee, gelokt door de belofte dat hij haar kennis en rijkdom zal geven. Wel moet Mariken haar naam veranderen in Emmeken omdat Moenen niet telkens wil worden herinnerd aan de naam Maria.

Zeven zondige jaren lang blijft Emmeken bij Moenen wonen, maar uiteindelijk krijgt ze heimwee naar haar familie en huis. Ze gaan naar Nijmegen toe, en daar ziet Emmeken een opvoering van een toneelstuk over Gods genade. Emmeken krijgt spijt van haar daden.

Moenen word woest en gooit haar heel hoog in de lucht zodat ze haar nek zal breken en hij haar mee kan sleuren naar de hel. Dankzij de gebeden van Mariken’s oom overleeft ze de val. Samen met haar oom reist Mariken naar de paus om vergeving te vragen van haar zonden. De paus geeft haar metalen ringen om haar armen en nek, deze zullen af vallen zodra God haar vergeven heeft.

Op een nacht komt er een engel die haar vrij laat van haar ringen. Twee jaar later sterft Mariken en worden de ringen boven haar graf geplaatst.

Het is dus een heel symbolisch verhaal waarin het geloof een belangrijke rol speelt, heel passend voor de Middeleeuwse literatuur.