Marcus Aurelius

Inleiding

Marcus Aurelius leefde tussen 121en 180. Hij regeerde van 161 tot 180 over het Romeinse Rijk. Marcus Aurelius was de laatste van de "Vijf Goede Keizers".

“De Vijf Goede Keizers” leefden in de periode van de adoptiekeizers, tussen 96 en 180 waarin, bij gebrek aan eigen nakomelingen, vijf keizers achter elkaar een of twee zoons als opvolgers adopteerden. Ook de keizers Traianus en Hadrianus hoorden hierbij. Deze periode is in het Engels ook bekend als "Five Good Emperors".

Jeugd

Na het vroegtijdig overlijden van zijn vader werd Marcus door zijn grootvader, M. Annius Verus, grootgebracht. Keizer Hadrianus leerde hem vroeg kennen en was onder de indruk van de jongeman.

Toen Marcus 15 was, arrangeerde Hadrianus een verloving tussen hem en de dochter van zijn adoptiezoon en tevens toekomstige opvolger, Lucius Aelius Verus Caesar.

Aelius stierf echter voortijdig en de plannen moesten worden gewijzigd. Hadrianus bepaalde in 138 dat Marcus geadopteerd moest worden door Hadrianus' nieuwe opvolger, Antoninus Pius. Lucius Verus, de zoon van Aelius, moest ook geadopteerd worden.

Een jaar later, in 139, scheidde hij van de dochter van Aelius en hij trouwde met Faustina de Jongere, de dochter van zijn adoptief vader. Zij kregen dertien kinderen, van wie meer dan de helft tijdens hun de kinderjaren stierf. Van hun zoons overleefde slechts een, Commodus.

Keizerschap

Na de dood van zijn adoptievader, Antonius Pius, kreeg Marcus Aurelius de titel Augustus. Zijn eerste keizerlijke daad was om, conform het testament van Hadrianus, de keizerlijke macht te delen met Lucius Verus, de adoptiezoon van Hadrianus.

Spoedig brak grote onrust uit (de Romeins-Parthische oorlog), waardoor Lucius in 162 naar de oostelijke provincies moest vertrekken, terwijl Marcus in Rome bleef. Lucius keerde in triomf terug, maar zijn troepen brachten ook een pestepidemie mee, die grote delen van het keizerrijk en ook Rome zelf teisterde.

Bovendien begonnen Germaanse stammen, de Marcomanni en de Quadi, de Alpen over te trekken en Italië binnen te vallen. Beide keizers kwamen in actie en drongen de Germanen terug tot voorbij de Alpen. De Marcomannenoorlog bleek de grootste oorlog ooit gevochten te zijn. Hierna keerden zij terug naar Rome, maar op de terugweg kreeg Lucius een ziekteaanval en stierf.

Na een korte periode in Rome braken er opnieuw oorlogen uit en werd Marcus Aurelius weer gedwongen naar de Germaanse grensgebieden te vertrekken. Gedurende deze periode schrijft hij zijn beroemde filosofische werk Ta eis heauton (Meditaties).

Overlijden en opvolging

In 175 werd Marcus zo ernstig ziek, dat de dood nabij leek. Zijn vrouw liet de gouverneur van Syria, Avidius Cassius, inlichten zodat deze in opstand kon komen tegen Marcus Aurelius.

Zij wilde verhinderen dat haar zoon Commodus keizer zou worden omdat zij kon vermoeden hoe rampzalig dit voor Rome zou zijn. Marcus Aurelius genas echter en liet de opstand stoppen. Een jaar later stierf Faustina de Jongere.

In 177 keerde Marcus Aurelius terug naar Rome en verhief zijn zoon Commodus tot Augustus. Tot zijn dood drie jaar later, zouden zij samen regeren.

In 180 stierf Marcus Aurelius, op 58-jarige leeftijd, een natuurlijke dood. Hij brak met de traditie van de adoptiekeizers om een adoptiefzoon als opvolger te benoemen. Zijn zoon Commodus volgde hem op. De benoeming van zijn eigen zoon tot zijn opvolger was in die optiek de grootste fout van de anders zo wijze Marcus Aurelius. Zo kwam een eind aan de gouden eeuw van het imperium.