Gravensteenfeesten Gent

Goede namiddag iedereen

Binnen twee jaar zouden jullie (normaal gezien) aan jullie studentenleven starten. Jullie gaan studeren aan de hoge school of universiteit van Antwerpen, Leuven of Brussel. Maar de leerlingen die in Gent gaan studeren zullen heel snel kennis maken met de Gravensteenfeesten die gebaseerd zijn op de grootste studentengrap allertijden die plaatsvond in het Gravensteen van Gent. PPT

Het gravensteen was in de middeleeuwen wel gebouwd voor andere redenen dan enkel de bezetting te zijn van een studentengrap. Wat ik jullie graag wil laten zien is de geschiedenis van het Gravensteen en wat haar functies waren doorheen de jaren.

Tijdens de vroege middeleeuwen bouwde graven versterkte toevluchtsoorden als verdediging tegen de Noormannen. PPT Het gebouw bevond zich op een houten verhoging naast de Leie en had verschillende bijgebouwen. De bijgebouwen dienden voor de opslag van graan en andere levensmiddelen.

Pas in de hoge middeleeuwen kan het gebouw beschouwt worden als de voorloper van de burcht die we nu kennen. Het centrale houten gedeelte van de burcht werd vervangen door een grote stenen donjon die maar liefste drie verdiepingen telt. PPT Het waren drie grote zalen boven elkaar met een monumentale stenen trap die de luxe en het comfort van die tijd beklemtonen. Een eeuw later  ontstond het mottekasteel. Een mottekasteel wordt aangelegd op een motteheuvel. PPT Dat wil zeggen dat de ondergrond verhoogd werd. Het oorspronkelijke gelijksvloer wordt nu de kelder en de eerste bovenverdieping de hoofdverdieping. Door het zetten van het motteplateau werden alle bijgebouwen opgetrokken en een stenen omheining en toegangspoort geplaatst. Die omheining bakende het opperhof ( huidige Gravensteen) van het voorhof ( huidige Sint-Veerleplein in Gent) af. PPT

Later toen de burcht in handen viel van graaf Filips werd de motteheuvel opnieuw verhoogd en de donjon nog groter gemaakt. PPT Ook de poort  en de omheining werden vernieuwd. Omdat ook de rijke Gentenaren hun huizen gingen uitbreiden en Filips wilde zijn machtsbetoon laten blijken. Hij zorgde voor een verbetering van de militaire omheining en gebruikte hier nieuwe stenen voor. PPT Die vernieuwde militaire omheining diende nog steeds zoals in de vroege middeleeuwen voor verdediging tegen vijanden.

De burcht diende toen ook als gevangenis. PPT In het gravensteen vonden vele gruwelijke terechtstellingen plaats. Bijvoorbeeld op het voorhof speelden er verschillende taferelen af. PPT Zoals onthoofdingen, ophanging, guillotine, baden met hete olie.

Het kasteel symboliseerde de grafelijke macht van Gent. Het kasteel had een belangrijke bestuursfunctie in het graafschap Vlaanderen omdat het de Raad van Vlaanderen onderdak gaf. Graven vonden hier ook hun onderkomen. De rechtbank en de Hoge Raad van Justitie bleven tot de 18e eeuw hier gevestigd.

Na de 18e eeuw werd het Gravensteen een industrieelcomplex en verloor haar functie als bezetting van de Raad van Vlaanderen. Er werd een katoenspinnerij gevestigd in de donjon. PPT Ook vond er een metaalatelier plaats en de grafelijke residentie was niet meer te herkennen. Het oude gebouw voldeed eind 18e eeuw ook niet meer aan de veiligheidsnormen en daarom verhuisden de bedrijven die daar gevestigd waren naar de rand van de stad. PPT Er was zelfs sprake geweest van het slopen van het gravensteen, maar dit project kwam gelukkig niet tot stand omdat er geen interesse was en de bouwgrond.

PPT Zoals jullie hebben kunnen zien is het Gravensteen veel veranderd de voorbije eeuwen, niet alleen van uiterlijk maar ook van functie. Nu kan men de gerestaureerde delen komen bezichtigen en worden er verschillende culturele activiteiten en feesten gehouden. Het Gravensteen wordt nu beschouwt als een van de belangrijkste bezienswaardigheden van Gent.