zelfverminking

Wat is automutilatie?

‘Ik beschadigde mijn huid waar niemand het kon zien en had het gevoel dat ik daardoor mijn kwelgeesten te slim af was, omdat ik mijn lichaam vernielde voordat zij er de kans voor kregen… Later ging ik een opleiding tot verpleegster doen… ik vond de opleiding heel stressvol en hoewel ik mijn werk heel erg leuk vond, begon ik mezelf in mijn buik en benen te snijden met scheermessen en glas. Van mijn knieën tot mijn borst zigzagden niet al te diepe sneden over mijn lichaam, soms leek mijn lijf net een rauw stuk vlees. Maar ik trok gewoon mijn uniform aan en niemand had er ook maar enig idee van’.

Patricia

Je voelt je ontevreden over jezelf, je uiterlijk, om wie je bent of hoe je, je voelt. Dit komt mede door de maatschappij waarin wij leven. Tegenwoordig bestaan er veel verschillende middelen om je lichaam te veranderen, denk aan: Speciale diëten, vetarme levensmiddelen, vermageringsmiddelen en cosmetische chirurgie. Door deze middelen worden vooral vrouwen gestimuleerd op een negatieve manier. We kunnen spreken van maatschappelijk getolereerd gedrag, daaronder vallen: Roken, regelmatig drinken en teveel sporten. Er bestaat ook destructief¹ gedrag, daaronder vallen: Eetstoornissen, alcohol- en drugsmisbruik en het laten uitvoeren van chirurgische ingrepen waar geen medische noodzaak voor is. De hierboven benoemde voorbeelden zijn allen manieren waarop je, jezelf opzettelijk schade kunt toebrengen. Echter kunnen ze niet allen tot zelfbeschadigend gedrag gerekend worden.

Automutilatie is het woord voor zelfbeschadiging of zelfverminking. Het woord automutilatie wordt vooral gebruikt in de geneeskunde en in de psychiatrie. Self-harm is de Engelse vertaling voor het woord zelfbeschadiging. Het woord self-harm omvat het gedrag van een mens dat verwondingen en of letsel aan eigen huid of lichaam toebrengt.

Automutilatie is een uiting van psychische pijn, boosheid of verdriet. De handeling is op zichzelf gericht en niet op anderen. Veel mensen denken dat mensen die zichzelf beschadigen geen pijn voelen. Maar ze voelen wel degelijk pijn. Als ze tijdens het toebrengen van de verwondingen weinig of geen pijn voelen kan het ook maar zo wezen dat tijdens het behandelen van de verwondingen de pijn heel hevig is. Ook is het zo dat mensen die zichzelf opzettelijk verwonden niet per definitie gek zijn. Veel voorkomende vormen van automutilatie zijn: Snijden, krassen, branden, bonken, krabben en bijten. Bij toebrengen van een van deze handelingen ontstaan zichtbare verwondingen. Doordat er zo op de automutilerende is ingepraat schamen ze zich ervoor en proberen het met alle mogelijkheid te verbergen. Wanneer iemand het toch opmerkt, wordt het verklaard als een ongelukje. Vaak hoort er bij elke emotie een verschillende manier van zelfbeschadiging.

‘Doordat ik er in therapie steeds maar weer over praatte, besefte ik dat ik het op verschillende manieren deed. Als mijn gevoelens door hem beheerst worden snijd ik mezelf. Als ik kwaad ben, echt kwaad en gefrustreerd, ben ik eerder geneigd mezelf blauwe plekke te slaan. Als ik me afgesneden voel, leeg, alsof ik tegelijkertijd levend en dood ben, dan neem ik mijn toevlucht tot branden. Het is dan alsof ik geen energie heb om mezelf op een actievere manier pijn te doen.’

Lucy

Automutilatie is geen ziekte, vaak is het een gevolg van een dieper liggend probleem. Het kan zijn dat automutilatie voorkomt als symptoom² van een psychiatrische stoornis³, bijvoorbeeld borderline⁴. Maar dit is niet altijd het geval, het kan ook gewoon een traumatische ervaring zijn. De manier waarop automutilatie plaatsvindt kan vaak meer duidelijkheid geven over de achterliggende redenen. Vaak geldt voor alle vormen van automutilatie dat wanneer de achterliggende redenen niet zijn achterhaalt, het gedrag blijft bestaan. Toch bestaat er ook zoiets als ‘restgedrag’. Dit is een mildere vorm van automutilatie, en treedt vaak op uit gewoonte.

‘Ik was aan het oppassen en ik zag pillen in een kastje. Ik heb er twaalf geslikt zonder dat ik wist wat voor pillen het waren. Het enige wat ik wilde was mezelf van binnen kapot maken… Toen bedacht ik dat ik mezelf van binnen moest vernietigen, al werd ik niet meer misbruikt. Het kapot maken van mijn binnenkant werd een obsessie, want HIJ had me besmet.

Ellen

¹Destructief; geneigd tot vernietigen

²Symptoom; is een kenmerk of klacht wat bij een bepaalde ziekte hoort.

³Psychiatrische stoornis; een ziekte ten gevolge van problemen in gedrag en beleving.

⁴Borderline; persoonlijkheidsstoorn

Waarom beginnen mensen met automutileren?

‘In het begin sloeg ik "alleen" met m'n hoofd tegen de muur. Dat deed ik in de kelder want anders kon m'n moeder het horen en zou ze me een aansteller en aandachttrekker noemen. Wat later vond ik in die kelder een hamer en kwam op het idee daarmee om m'n knieën en dijbenen te slaan. Destijds leek dat een goed idee want de blauwe plekken deden meer pijn en bleven langer. Daarbij kon ik onopvallend op die plekken duwen om mezelf te straffen als ik bijvoorbeeld iets stom zei in de klas. Die hamer is een hele tijd m'n maatje geweest en ik sloeg steeds harder, tot ik op de middelbare school zo hard sloeg dat ik regelmatig op krukken naar school strompelde. Ik gebruikte hem inmiddels ook op m'n handen en polsen maar ik kwam er al snel achter dat ik benen en armen af moest wisselen want anders kon ik m'n krukken niet vasthouden.’

Marieke

Iedereen automutileert om verschillende redenen. Het is belangrijk om er bij stil te staan dat er veel verschillende redenen zijn en dat elke reden uniek is.

Enkele reden zijn

- Omdat ze zichzelf willen straffen

- Het kwijtraken van spanningen

- Het omzetten van geestelijke pijn naar lichamelijke pijn

- Het gebruiken van pijn om andere (onaangename) zaken te vergeten

- Bewust of onbewust je omgeving manipuleren

- Als onder van rituelen bij sommige volkeren

- Om te bewijzen dat je tegen pijn kunt

- Om jezelf een machtsgevoel te geven

- Om het lege gevoel van binnen op te vullen

- Om gevoelens te uiten die niet op een ander manier geuit kunnen worden

- Uit zelfbescherming

- Bij depressiviteit

- Voor aandacht

‘Mijn armen waren vaak de pineut maar ook mijn borsten en borstbeen waren het slachtoffer. Mijn buik en benen deden teveel pijn dus daar gebeurde het maar zelden. En vaak moesten het een bepaalde aantal zijn maar ook daarin kon ik moeilijk grenzen

stellen. Het was altijd nog een paar. Soms deed het de dagen erna pijn maar dat was goed want dat betekende dat het gelukt was. Als ik dan op school rondliep met pijnlijke armen voelde dat alleen maar goed. Ik heb een nacht gehad dat ik niet kon slapen vanwege de pijn. Mijn bovenbenen had ik helemaal onder gekrast en het deed vreselijk zeer. Geen zalfje hielp, dat maakte het alleen maar erger.’

Rianne

Je hebt drie verklaringen voor de oorzaken van automutilatie.

Biologisch:

1. Doordat er een afwijking is in het serotonerge systeem kan men depressief worden wat tot automutilatie lijdt. Het serotonerge systeem maakt dan te weinig serototine aan ( serototine beïnvloed je emoties) waardoor men depressief kan worden.

2. Als er veranderingen komen in het zogehete endogene opiaten kan het endogene opiaatstysteem in je lichaam veranderingen ondergaan waardoor de pijngrens hoger kan worden omdat ze natuurlijke pijnstillers in meer hoeveelheden dan gewoonlijk worden geproduceerd. Meestal komt zo’n verandering plaats door vroegere traumatische veranderingen of die zichzelf al eerder hebben gepijnigd. Het zorgt er voor dat door middel van stoffen in je bloed de pijn word verminderd of dat je een bevredigd gevoel krijgt. Uiteindelijk kan dit ook gaan lijden tot een verslavend effect.

3. Het wil ook voorkomen dat men hun arousal onder controle kunnen houden. Arousal is lichamelijke opwinding of activering. Bij hyper-arousal spreken we van een versnelde hartslag, hogere bloeddruk, zwaardere ademhaling en veel transpireren. Ook heb je het tegen over gestelde van hyper-arousal, genaamd hypo-arousal. Bij hypo-arousal heb je een lage bloedruk, een langzame hartslag, zeer kalme ademhaling en onderkoeling.

Psychologisch:

1. ‘Uiting van emoties, woede en onvermogen of een poging om belangrijke andere mensen in je leefomgeving ‘onder controle te kunnen houden.’

2. ‘Regulatie van gevoelens door verlichting van negatieve gevoelens en bekrachtiging door steun, aandacht en zorg van de omgeving.’

Sociaal:

1. Automutilatie als symbool of teken van een tegencultuur.

2. Uiting van protest tegen autoritair-restrictief beleid.

Wie automutileert?

Het automutileren komt in het algemeen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De reden daarvoor is dat vrouwen vaker slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Deze ervaring kan onder andere lijden tot automutilatie. Ook gaan mannen anders om met een dezelfde situatie als vrouwen. In tegenstelling tot de vrouw richt de man zijn agressie eerder naar de buiten wereld.

Het vaakst komt het automutileren voor bij jongeren tot en met 18 jaar (ongeveer 1 op de 23). Tegenwoordig valt het ook op dat automutileren bij gehandicapten vaak voorkomt. Precies weten we nog niet waarom gehandicapten zichzelf automutileren maar er wordt gedacht dat het geen opzettelijk gedrag is en zij deze methode gebruiken om te communiceren met hun mede mens.

Hoe gaat een familielid om met iemand die automutileert?

Familieleden zijn er vaak nauw bij betrokken als het om automutileren gaat. Meestal zien ze naar enige tijd de verwondingen en is er sprake van een zoektocht hoe ze het beste met het automutileren om kunnen gaan.

Het gebeurd vaak dat familieleden boos en geshockt reageren tegen over de persoon die automutileerd, wat tot confrontaties lijdt. Het is meestal niet de bedoeling van familieleden om zo te reageren, maar het gedrag gaat grotendeels samen met bezorgdheid. Het wil ook voorkomen dat een naaste zich in het geheim automutileerd. In dit geval kan de shock nog groter zijn voor de familieleden als het ontdekt wordt. Vaak gaan kinderen daar anders mee om als volwassenen. In ieder geval zal het elk familielid raken en heeft elk familielid zijn eigen manieren om het langzaam te verwerken.

We zien vaak dat de familie zich schuldig begint te voelen. Soms wil het gebeuren dat men verwijten ontvangt of voelt men zich machteloos. Het grootste probleem is dat bijna alle betrokkenen met vragen zitten over de automutilatie en niet de gelegenheid krijgen om er met elkaar over te praten of met hulpverleners.

‘Toen ze zo gehavend werd thuisgebracht, was dat een flinke schok. Nog veel schokkender werd het, toen er allerlei rare verwondingen aan armen en enkels zichtbaar werden. Snijplekken... en zelfs brandplekken van uitgedrukte sigarettenpeuken.’

Freerk Goosens

Hulp bieden

Voor automutilatie bestaan er geen magische behandelingen. Wel kun je als naaste of familielid diegene die automutileert helpen. Het is wel van groot belang dat de hulp alleen effect heeft als de automutilant de hulp ook accepteert en respecteert.

Praten over automutilatie

Door automutilatie te negeren zal het niet zomaar ophouden. Integendeel het wordt er alleen maar erger op. Daarom is praten over automutilatie zeer belangrijk. Alleen door er open over te praten met degene die zichzelf verwond, zul je hem of haar kunnen helpen. Door er over te praten zul je automutilatie uit de sfeer van geheimhouding, schuld en schaamte halen. Doordat je erkent dat het bestaat en zorgt voor veranderingen omdat je bereid bent om er over te praten.

Ondersteuning bieden

De beste manier om er achter te komen wat voor een ondersteuning de automutilant nodig heeft is om het te vragen. Door zelf een conclusie te trekken wat voor de automutilant de juiste steun zou kunnen zijn kan verkeerd uitpakken en de situatie verergeren. Vaak zal de automutilant bescheiden antwoorden op jouw vraag of overrompeld zijn. In dat geval moet je diegene de kans geven om over zijn antwoord na te denken en er op wijzen er een andere keer op terug te komen. Geef de automutilant zelf de kans om een voorstel te doen. Het is van groots belang dat jij weet welke steun en wanneer iemand die steun nodig heeft weet.

Beschikbaar zijn

De meeste mensen die automutileren zullen dat niet doen als er mensen bij in de buurt zijn. Daarom geld ook, hoe meer tijd jij met hem of haar doorbrengt, hoe minder tijd hij of zij heeft om zich te automutileren. Op deze wijze ben je op een actieve manier bezig om het automutileren te verminderen/stoppen door middel van je gezeldschap.

Het is wel van groot belang dat jij consequent blijft. Trek duidelijke lijnen en vertel de automutilant waar jouw grenzen liggen op het gebied van beschikbaar zijn. Zo weet de automutilant en jij waar je aan toe bent en zul je jezelf niet voorbij lopen.

Zelfverwonding niet ontmoedigen

Hoewel dit moeilijk kan zijn en niet rationeel is , probeer de automutilatie niet te ontmoedigen. Regeltjes, verplichtingen, wat je wel en niet zou moeten doen, beperken de keuzevrijheid. Zolang je over je eigen lot beschikt, zelf kan kiezen, zijn de keuzes die iemand maakt effectiever en krachtiger. Vragen of eisen van iemand om zich niet te verwonden werkt vaak averechts en denigrerend.

Herken de ernst

Meestal is automutilatie het resultaat van zeer intense en heftige emoties waar iemand geen ander manier mee weet te gaan. Het is belangrijk dat je je realiseert hoeveel emotionele pijn de ander heeft en de oorzaken zijn geweest dat heeft geleid tot het automutileren. Open wonden zijn een vrij directe uiting van emotionele pijn. Eén van de redenen waarom mensen zich verwonden is om de innerlijke pijn om te zetten naar iets tastbaars, zichtbaars, behandelbaars. De wond is een symbool van zowel intens lijden als overleving. Erken de boodschappen in de littekens en verwondingen van de persoon.

Jouw mogelijkheden de ernst van het lijden te erkennen en daarvoor empathie te hebben, zal de communicatie en band met de ander zeker vergroten.

Steun

Als naaste of familielid zal het hulp bieden aan de automutileerder en het verwerken ervan veel moeite kunnen kosten. Daarom zijn er verschillende organisatie (zoals de Landelijke Stichting Zelfbeschadiging) en praat avonden opgericht waar familieleden en naasten met elkaar hun ervaringen kunnen uitwisselen en de mogelijkheid krijgen om onderling steun uit te wisselen.

Welk verband is er tussen automutilatie en zelfmoord?

‘Ik ben beginnen krassen omdat ik met zelfmoordgedachten rondliep. Maar voor ik effectief tot deze daad zou overgaan wou ik eerst even ‘testen’ of ik de pijn wel zou aankunnen, hoe zoiets voelt.. Hiervoor sneed ik in m’n polsen, met de bedoeling me beter te kunnen inbeelden hoe zelfmoord zou voelen. Door dit te testen heb ik ontdekt dat ‘snijden’ op zich ook al verlichtend werkt en dat dit m’n verlangen naar dood zijn minder sterk maakte. Daardoor hield ik het nog even vol, en leef ik nog altijd.. ’(X)

Callens, n. (2007) Titel:Zelfverwonding bij jongeren Uitgeverij:Garant, Antwerpen.

Vaak wordt het krassen of snijden in polsen door mensen gezien als een zelfmoordpoging, alhoewel dit vaak niet het geval is. Zoals in het bovenstaande tekstgedeelte ook is te zien. Persoon ‘X’ verwondde zichzelf in eerste instantie om eens te proberen hoe het snijden zou voelen. Toen dit was gedaan kwam hij of zij tot de ontdekking dat het snijden op zich al genoeg voldoening gaf. Ook al is dit natuurlijk niet dé oplossing, het is wel een manier voor persoon ‘X’ om (nog) geen zelfmoord te plegen. De verwarring met zelfverwonding en pogingen tot zelfdoding is vaak erg kwetsend voor de persoon die automutileert. Zelfverwonding is lang niet altijd een zelfmoordpoging maar is toch met zelfmoord verwant. Zelfverwonding kun je als volgt zien: Er lopen twee evenredige lijnen op een afstandje van elkaar. De ene lijn stelt sombere of depressieve gevoelens voor, de andere lijn staat voor zelfmoord. Tussen deze twee lijnen is een open ruimte. In die ruimte tussen die twee lijnen bevindt zich zelfverwonding. Zelfverwonding is dus vaak een manier om het leven hier nog even aan te kunnen en om er vooralsnog geen einde aan te maken door middel van zelfdoding.

Wanneer er bij een persoon wordt vermoed dat hij of zij automutileert is het ook erg gevaarlijk om automutilatie bij die persoon te verbieden. Want als het automutileren wordt verboden door bijvoorbeeld ouders, de dokter of de psychiaters kan dit juist leiden tot zelfdoding. Want het slachtoffer heeft voor een bepaalde tijd altijd het zelf verwonden als een soort uitlaatklep gebruikt voor zijn of haar negatieve gedachten of sombere gevoelens. Wanneer deze mogelijkheid abrupt bij de automutilerende wordt weggenomen is dit erg gevaarlijk, waarschijnlijk nog gevaarlijker dan het toestaan van automutilatie.

De grens met aan de ene kant zelfverwonding en aan de andere kant zelfmoord is onduidelijk. Want waar gaat zelfverwonden over in pogingen tot zelfdoden? Het grootste gedeelte van de personen die pogingen tot zelfmoord hebben gedaan, hebben eerst al aan zelfverwonding gedaan. In Nederland proberen gemiddeld jaarlijks ongeveer 40 000 mensen zelfmoord te plegen, 1500 van hen slagen hierin. Het grootste gedeelte hiervan zijn jongeren. Een redelijk actueel verhaal gaat over het wurgspel ‘Le jeu du foulard’.

‘Elk jaar overlijden in Europa tientallen kinderen ten gevolge van het zogenaamde wurgspelletje le jeu du foulard. Daarbij wordt alleen of in groep de ademhaling ingehouden door het toesnoeren van de hals met een sjaaltje (foulard) tot men flauw valt. Het wordt alleen of in groep gespeeld en het doel is om een soort hallucinerend effect op te wekken en de praktijk wordt stilaan een rage. Maar de jongeren beseffen niet welke gevaren ze daarbij lopen: het risico op hersenletsels, coma en zelfs de dood.’

Communiqué Ipsos (2007) Een levensgevaarlijk spelletje geraadpleegd op 22 december 2009

Wat zijn de gevolgen van automutilatie?

Automutilatie kan uiteenlopende gevolgen hebben. Dat kun je onderscheiden als gevolgen op korte termijn en gevolgen op langer termijn. Ook heeft automutilatie sociaal vele gevolgen.

Korte termijn

Op korte termijn ziet men geen negatieve gevolgen. Meestal zien we positieve gevolgen zoals; ontspanning, opluchting en of voldoening. De problemen worden tijdelijk even vergeten en voldoeningen worden onderdrukt. Op korte termijn gaat het vooral om sensatiegevoelens en de drang tot herhaling. Op den duur heeft men steeds meer nodig om het zelfde sensatiegevoel te ervaring, waardoor automutilatie op korte termijn ook al tot een verslaving kan lijden. Automutilatie hoort officieel niet tot een verslaving.

‘Dus begon ik mijn eigen te verwonden… in het begin was het heel onschuldig, maar naar een tijdje werd het alsmaar meer en meer… ik kon gewoon niet meer stoppen, het was mijn manier van afreageren.’

Damaged Roses

Langer termijn

Op langer termijn zijn de gevoelens vrijwel negatief. De gevoelens die door automutilatie werden onderdrukt komen weer tevoorschijn. Ook komt er langzamerhand een gevoel van schuld naar voren en de wanhoop en woede dat de persoon zich weer heeft verwond. Zelfhaat is mentaal het grootste gevolg op langer termijn omdat men wel wil stoppen maar het op dat moment niet is gelukt.

Op lichamelijk gebied zijn er op langer termijn ook veel gevolgen. Meestal spreken we dan over littekens en brandwonden die zichtbaar zijn geworden. De gevolgen daarvan is dat het je sociale leven belemmerd omdat je bijvoorbeeld niet meer kunt gaan zwemmen, sporten en je word raar aangekeken door je mede mens. Een aantal belangrijke praktische elementen die er bij komen kijken is; hoe leg je later uit aan je kinderen waar de littekens verdaan komen? Of op het werk? En de rest van de sociale omgeving? Het is lastig om je directe omgeving uit te leggen waar jouw verwondingen verdaan komen en de reactie kan per persoon variëren.

Sociale gevolgen

Mensen in je directe omgeving kunnen terughouden zelfs afwijzend reageren. Veel dingen die voor de meeste leeftijdsgenoten leuk, normaal en gemakkelijk te doen zijn kunnen voor jouw een moeilijk proces wezen (bijvoorbeeld zwemmen). Dit kan jouw sociale contacten belemmeren en kan vervolgens lijden tot depressie.

Wat zijn de mogelijke hulpdiensten voor een persoon die automutileert?

Iedere persoon die zichzelf verwondt doet dit om verschillende redenen. Geen enkel geval is daarom ook hetzelfde en kan ook niet op dezelfde manier worden verholpen. Vaak wil degene die zichzelf verwondt geen hulp hebben. Omdat hij of zij zich ervoor schaamt of als kwetsend ervaart. De één maakt liever gebruik van de hulp van een naaste, vriend of familielid. De ander kiest er juist voor om het niet met naaste te delen en zoekt professionele hulp. Als naaste opmerken dat iemand zichzelf verwondt en diegene ziet dat als aandachttrekkerij of iets dergelijks. Zullen ze de automutilerende vaak adviseren naar gedragstherapeuten of psychiatrisch verpleegkundigen te gaan. Als de behandelaar denkt dat de zelfverwonding een reactie is op een traumatische ervaring zal hij of zij kiezen voor een behandeling die helpt de traumatische gebeurtenis te verwerken. De hulp die het slachtoffer krijgt hangt ook af van de manier waarop hulp wordt gevraagd of gedwongen gegeven. De gezondheidszorg voor automutilatie kan op zes manieren worden benaderd.

- Zelfverwijzing

- Huisarts

- De afdeling spoedeisende hulp

- Behandeling in residentiële instellingen

- Gedwongen opname

- Een alternatieve ziekenhuisbehandeling

Zelfverwijzing

Een eerste manier waarmee het slachtoffer hulp kan worden geboden is wanneer het slachtoffer zelf voor professionele hulp kiest. Dit kan op twee manieren, de eerste manier is hulp bij een openbare ziekenhuis de tweede manier is bij een onafhankelijke psychiater. Wanneer het slachtoffer gebruik maakt van een onafhankelijk psychiater moet hij of zij wel behoed zijn op de kwaliteit er van.

‘Ik heb de reguliere gezondheidszorg geprobeerd en had er niets aan. De staf had over het algemeen geen idee hoe ze me moest behandelen. Toen heb ik op eigen kosten psychotherapie geprobeerd, dat was heel erg duur en ik raakte er heel erg door van streek. Ik werd me bewust van een hoop narigheid die had liggen sluimeren, en toen mijn therapeut ontdekte dat ik mezelf verwondde, liet ze me vallen als een baksteen omdat ze bang was dat ik mezelf per ongeluk zou doden. Ze liet me volslagen in de war achter en het duurde heel lang voor ik weer uit de knoop was.’

Dee

‘Jean maakte deel uit van de staf, ze deugde, ik kom met haar praten. Toen ze een keer nachtdienst had, ben ik naar haar toegegaan om te zeggen dat ik mezelf wilde branden of snijden. Ze vroeg of het goed was dat ze mijn hand en arm aanraakte. Ik zei ja en ze aaide me, heel rustig, van mijn hand naar mijn arm, van mijn arm naar mijn hand, heen en weer. Ze praatte tegen me. Ze vroeg me mijn ogen dicht te doen en me voor te stellen dat ik op een drukke plek was, vol met mensen en lawaai en toen vroeg ze me om me in te denken dat ik van die plek weg liep, en ze beschreef een wandeling die me in gedachten naar een rustige, vredige plek voerde. Ik kon het niet geloven, maar de behoefte om mezelf te snijden verdween. Ik heb het aan Michelle, een ander staflid waar ik ook goed mee op kon schieten, verteld, en ik heb haar gevraagd of zij hetzelfde kon doen als Jean geen dienst had. Het werkte niet altijd, maar hoe vaker ik het deed hoe beter het leek te werken. Toen drong het tot me door dat er, voor het eerst in tien jaar een hele week voorbij was gegaan zonder dat ik mezelf gesneden of gebrand had.’

Sheena

Huisarts

Wanneer het slachtoffer wel zelf kiest om hulp te gaan zoeken maar zelf niet weet waar ze dit kan doen is de huisarts een goede oplossing. Dit kan alleen als er een goede relatie bestaat tussen de huisarts en het slachtoffer. De huisarts zal naar aanleiding van een gesprek met het slachtoffer kiezen voor gepaste hulp, echter wordt het kiezen van hulp eerst overgelaten aan het slachtoffer zelf. Vaak is het voor het slachtoffer moeilijk om hulp te vragen. Gelukkig bestaat daarom het beroepsgeheim. Wat inhoudt dat de huisarts niet met derde over de situatie van de patiënt mag spreken.

‘In augustus heb ik voor de eerste keer hulp gevraagd. Ik was depressief en kon alleen maar aan snijden denken. Toen heb ik mijn huisarts geschreven, ze schreef terug dat ze me kon helpen. Ze stelde een begeleider voor en ik kreeg een recept voor antidepressiva.’

Elaine

De afdeling spoedeisende hulp (SEH)

In sommige gevallen loopt het zelfverwonden dusdanig uit de hand dat het slachtoffer op de spoedeisende hulp terecht komt. In eerste instantie worden de verwondingen natuurlijk gewoon behandelt. Maar als er een vermoeden is dat de patiënt de verwondingen bij zichzelf heeft toegebracht, zal er via het ziekenhuis een oplossing worden gezocht, vaak in de vorm van psychiatrie. Vaak is deze vorm van hulp erg ingrijpend en soms zelfs gevaarlijk. Want op deze manier kiest het ziekenhuis en niet het slachtoffer, diegene waar het uiteindelijk allemaal om draait, voor professionele hulp. Het slachtoffer wordt dan vaak doorverwezen naar de psychiater van het ziekenhuis. De behandeling die de patiënt dan ondergaat hangt af van de manier waarop de psychiater tegen de oorzaak van de zelfbeschadiging aankijkt. Als het slachtoffer op de spoedeisende hulp terecht komt en ze krijgt psychische professionele hulp gaat dit vaak gepaard met een gedwongen opname die we verderop in deze deelvraag nader toe zullen lichtten.

‘De totale onverschilligheid die me in het ziekenhuis ten deel viel was schokkend. Ik zat een ambulance met een mes in mijn hand; ze deden of ze het niet zagen en niemand pakte het mes af. In het ziekenhuis heeft niemand mijn tas doorzocht er zaten zestig mesjes en pillen in.’

Christine

Gedwongen opname

Wanneer het slachtoffer zeer zeker zelfmoord gaat plegen als hij of zij alleen is kan in Nederland worden gekozen voor een gedwongen opname. Voor deze gedwongen opname bestaat er in Nederland een wet namelijk: De wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen(BOPZ). Deze wet houdt in dat patiënten niet zomaar gedwongen kunnen worden opgenomen in een inrichting. Er wordt eerst met het slachtoffer gepraat en wanneer de psychiater en of huisarts geen andere mogelijkheid ziet dan de patiënt te laten opnemen. In deze wet staan ook regels over verlofdagen en voorwaardelijk ontslag. Door de ernstige psychische problemen kan er ook gekozen worden voor gedwongen opname als de patiënt een gevaar is voor zijn of haar omgeving.

‘Ik kreeg een zesweekse Electro Convulsie Therapie en een nieuwe vrouwelijk psychiater legde opeens het misbruik bloot door de juiste vragen te stellen. Ze heeft me lang begeleid. Toen sloeg het noodlot toe – ze ging weg. Ik voelde me alsof ik alleen was achtergelaten op een onbewoond eiland. Ik had een hekel aan haar opvolgster en de anorexia en de zelfverwonding kwamen dubbel zo sterk terug.’

Susanne

Een alternatieve ziekenhuisbehandeling

In Europa bestaat er een ziekenhuis waar patiënten op een hele andere manier worden behandeld dan in Nederland. Wanneer patiënten in Nederland worden behandeld komen ze vaak terecht op de afdeling psychiatrie. Het ziekenhuis in Europa gebruikt daarentegen een hele andere methode. In dit ziekenhuis komen patiënten niet terecht op de afdeling psychiatrie maar komen alle patiënten op een afdeling die te maken heeft met de manier waarop de patiënt zich verwondt. Wanneer een patiënt zich snijdt komt hij of zij op een afdeling waarop mensen met snij verwondingen worden behandeld. Wanneer er iemand gebruikt maakt van chemicaliën komt de patiënt terecht op een afdeling waar zulke verwondingen worden behandeld enz.

Nawoord

Op zoveel mogelijk manieren hebben we naar informatie gezocht. Vooral zijn we in de bibliotheek geweest. We hebben daar naar bruikbare boeken gezocht. Helaas kwamen we er al snel achter dat er maar weinig boeken over automutilatie te vinden zijn. Eigenlijk geen één met deze titel. Door ons onderzoek hebben we ontdekt dat zelfbeschadiging en zelfverminking dezelfde betekenis hebben als het woord automutilatie. Dus zijn we verder gaan zoeken met deze woorden. We vonden twee bruikbare boeken, die hebben we dan ook gebruikt. Verder hebben we ook veel aan het internet gehad en artikels. Zoals ook te zien is in onze bronvermelding. Het bruikbaarste vonden wij de stukjes in de boeken, waar mensen hun ervaring zelf beschrijven. Zoals ook te zien is in ons werkstuk hebben we daar veel gebruik van gemaakt.

Tot slot, willen wij graag mw. Crajé bedanken voor haar hulp. Zij heeft ons tijdens het project goede ondersteuning gegeven. Tevens willen wij Jamie de zus van Cheyenna bedanken voor de boeken die wij vanuit haar opleiding Verpleegkunde hebben mogen lenen. Mede door hun hebben wij van deze opdracht een resultaat kunnen maken.

Bronnenlijst

Wikipedia(2009) Automutilatie Geraadpleegd op 23 december 2009,

http://nl.wikipedia.org/wiki/Automutilatie

Landelijke Stichting Zelfbeschadiging(2009) Wat is zelfbeschadiging? Geraadpleegd op 23 december 2009, http://www.zelfbeschadiging.nl/pagina/186/wat_is_zelfbeschadiging.html

Gerrilyn, s. en Dee, c. en Jacqui, s. (2004) Titel:Vrouwen en zelfbeschadiging Uitgeverij:SWP.

Communiqué Ipsos (2007) Een levensgevaarlijk spelletje geraadpleegd op 22 december 2009, http://www.e-gezondheid.be/levensgevaarlijk-spelletje/zelfverwonding-zelfmoord-22-30-14455.htm

Google(2009) Familie Geraadpleegd op 22 december 2009, http://sites.google.com/site/automutilatienl/hulp/familie

Zelfverwonding(2010) Zelfverwonding Geraadpleegd op 4 januari 2010,

http://zelfverwonding.mysites.nl/mypages/zelfverwonding/143138.html

Info.nu(2009) Zelfbeschadiging: Snijden om te overleven 5 januari 2010,

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/kinderen/24332-zelfbeschadiging-snijden-om-te-overleven.html