De LPF en het Kabinet Balkenende. Wat ging er mis?

INLEIDING

Op 22 juli 2002, na een lange formatie van 68 dagen is het zo ver, het nieuwe kabinet word door Koningin Beatrix beëdigt. Het is een prachtige dag voor de leden van de Lijst Pim Fortuin, zij zijn nu de ‘apostelen’ van Pim want zij mogen, na de aanslag op ‘hun leider’ op maandag 6 mei 2002, zijn gedachtegoed gaan verspreiden in het nieuwe kabinet. Dit nieuwe kabinet bestaat verder uit de VVD en het CDA , dit kabinet zal onderleiding staan van minister president Jan Peter Balkenende . Men spreekt van vernieuwing van de politiek, want het is nog nooit voorgekomen dat een compleet nieuwe partij direct in het kabinet komt. Maar al 87 dagen na deze beëdiging valt van het kabinet-Balkenende dit betekent een record in de naoorlogse parlementaire geschiedenis, want op 16 oktober bied minister president Balkenende zijn ontslag aan bij de koningin. Wat is de oorzaak van de zal ik onderzoeken in deze praktische opdracht voor het vak Maatschappijleer. Ik zal dit doen door het stellen van een hoofdvraag en meerdere deelvragen. Eerst zal ik beginnen met de geschiedenis van de LPF

DE HOOFDVRAAG:
Wat leidde tot de afgang van de LPF en het Kabinet Balkenende

DE DEELVRAGEN

Hoe ontstonden de ruzies in de LPF en wie waren de betrokkenen?

Wat is de dieper liggende aanleiding van al die ruzies binnen het kabinet?

Heeft Minister President Balkende genoeg gedaan om het kabinet bijeen te houden?

Wat is de directe aanleiding voor het ontslag van het kabinet Balkenende?

DE GESCHIEDENIS VAN DE LPF

Toen Pim Fortuin op uit Leefbaar Nederland werd gezet vanwege het feit dat hij in een interview met de Volkskrant had gezegd: Nederland is Vol. En toen was de maat vol voor LN en ze verstootte hem. Dit vond Fortuin niet heel erg en richtte meteen zijn eigen partij en ijdel als hij was vernoemde hij de partij naar zichzelf: Lijst Pim Fortuin (LPF) Het enige was dat Fortuin nog geen partij programma had en ook nog geen lijst met kandidaten dus eigenlijk was Pim de partij zelf, maar al snel volgde er kandidaten mensen als Ferry Hoogendijk , Joa Verela en Matt Herben sloten zich aan bij de partij. En toen ook het boek van Fortuin (Puinhopen van 8 jaar paars) verscheen had de partij ook een verkiezing’s programma De lijst deed het erg goed in de verkiezing’s strijd. Met uitspraken van Fortuin als: ‘Nederland moet wakker geschut worden’ en ‘de oude Haagse garde moest maar eens plaats maken voor vernieuwing’wonnen ze zetel na zetel in de opinie peilingen. Op 5 mei 11 dagen voor de verkiezingen zou volgens de peilingen de LPF zelfs de grootste partij worden en daarmee dus Fortuin minister president. Maar toen gebeurde er iets vreselijks. Op 6 mei werd Pim Fortuin neergeschoten op het media park in Hilversum hij overleed terplekke. De dader Folkert van de Graaf word direct gearresteerd en zit nu nog steeds in voorarrest.
Heel Nederland was geschokt, de begrafenis was groots en indrukwekkend: Nederland was een grote volksheld kwijt. En hoe moest het nu verder met de partij? De leden waren overtuigt dat zij het met z’n allen moesten doen. En dat is uiteindelijk niet echt gelukt.

DEELVRAAG 1

Tussen wie en waarom ontstonden er ruzies in de LPF?

Op 28 juni moest LPF-onderhandelaar Herben de formatiebesprekingen met CDA en VVD voortijdig verlaten, want op hetzelfde moment bleken twee leden van het oude bestuur dat de LPF nog samen met de in mei vermoorde Pim Fortuyn hadden opgericht, het nieuwe bestuur van de LPF naar huis te willen sturen en zelf als bestuur aan te blijven, dit schoot bij de 26 gekozen leden van de Kamerfractie in het verkeerde keelgat. De 26 dreigde met opstappen als, Peter Langendam en John Dost niet met direct de partij zouden verlaten. Later die week word er op het Partij congres besloten dat er een nieuw interim bestuur zou komen. Hiermee was voor even de ruzie opgelost.

Op 5 augustus komt naar boven dat de LPF-fractie in de Tweede Kamer is verdeeld over het functioneren van haar fractieleider Mat Herben. Een deel van de Kamerleden wil de positie van Herben ter discussie stellen op een tweedaagse bijeenkomst aan het eind van augustus.Volgens de Kamerleden is een deel van de fractie niet te spreken over Herbens aanpak in de afgelopen weken. Men was vooral niet te spreken over zijn rol in de algemene beschouwingen. Hij zou het gedachte goed van ´Pim´ niet goed naar voren brengen. Op zijn vakantie adres laat Herben weten dat hij op korte termijn zijn functie wil beëindigen, want er is volgens hem geen eenheid binnen de LPF en hij had het gevoel dat hij de partij in zijn eentje moest trekken.. Terug van zijn vakantie oppert hij het plan om een roulerend leiderschap in te stellen, maar de fractie voelt hier niks.

Op 21 augustus treed Herben uiteindelijk af en hij wordt opgevolgd door Harry Wijnschenk. Wijnschenk zegt dat hij als hoofdtaak heeft de rust en de stabiliteit terug te laten keren in de partij. Volgens hem is een ´onrustige periode´ logisch bij beginnende partijen, maar dat het bij de LPF wel ernstiger is dan bij andere nieuwe partijen geeft hij toe. Wijnschenk zei ook dat de LPF het regeerakkoord zal blijven steunen. Maar hij wil wel dat de LPF meer handelt naar de eigen politieke kleur.

Op 29 augustus 2 dagen voordat Harry Wijschenk het fractieleiderschap zou overnemen ontstaat er een laaiende ruzie tussen hem en kamerlid Eberhard. Dit omdat Wijschenk hem 14 dagen op non actief heeft gezet vanwege dat hij er van word verdacht dat hij e-mail adressen had gestolen van geldschieters van Leefbaar Nederland. Eberhard noemt Wijnschenk een ´flapdrol´ en hij zegt dat Wijnschenk hem niet ´mot´ omdat hij niet voor hem had gestemd bij de verkiezingen voor het fractie voorzitterschap.

Op 27 september zegt Winny de Jong dat zij de LPF-fractie wil verlaten. De LPF-fractie is er is daar voor maar het fractiebestuur wil het haar zelf laten beslissen. De Jong zei dat zij alleen wil blijven als de volgens haar ´rotte appels´uit de LPF (Wijschenk en Hoogendijk) opstappen. Hoogendijk heeft op zijn beurt advocaat Spong vanochtend gevraagd juridische stappen tegen De Jong te ondernemen. Hij zegt dat de Jong hem ervan beschuldigt dat hij zijn plaats op de lijst heeft gekocht doormiddel van een donatie.´Dat is een heel ernstige aantijging tegen mijn integriteit´zegt Hoogendijk. En dat hoeft hij niet te pikken. Hoogendijk zegt dat de Jong hem hiervan beschuldigt omdat hij had gezegd tijdens de ziekte van haar dat ze manisch depressief was.

Op 1 Oktober zorgt Wijschenk opnieuw voor onrust in de partijd hij had in een interview gezegd dat Herman Heinsbroek de nieuwe leider van de LPF moest worden. Dit verraste iedereen binnen de fractie zelfs Heinsbroek zelf. De fractie was het niet eens met dit naarvoren schuiven door Wijschenk. Gerard van As, voormalig kandidaat-fractievoorzitter, legt uit dat Wijnschenk de ´onjuiste procedure´ volgt bij het voorstellen van Heinsbroek als politiek leider. ´Dat moet in een ledenvergadering worden besloten, en daar gaat het partijbestuur over´. Ook had Wijschenk gezegd dat Winny de Jong en Cor Eberhard uit de fractie gegooid moesten worden.

Op 2 oktober dreigt Wijnschenk met 7 anderen uit de fractie te stappen als de Jong en Eberharter niet opstappen. Uiteindelijk na 8 uur vergaderen worden Winny de Jong en Eberharter de fractie uit gegooid de stemmingen waren als volgt: Winny de Jong 19 tegen 0 en Eberharter 13 tegen 8. De fractie gaat van 26 leden terug naar 24.

Op 4 oktober blijkt uit een vergadering dat 15 van de 24 leden het vertrouwen in Wijnschenk opzeggen.

Op 7 oktober meld het interim bestuur en de regio bestuurders van de partij dat zei alle ruzies binnen de partij zat te zijn en vind het een schande dat in de peilingen er nog maar van de 26 zetels over zijn. Wij hebben de stem van 1,6 miljoen mensen misbruikt. ´Men wou vernieuwing en kreeg alleen maar ruzie´ meld een bestuurslid. Ook zeggen zij het vertrouwen op in Harry Wijschenk als fractieleider. Hij heeft volgens hen te veel fouten gemaakt

Op 11 Oktober ontstaat er weer een ruzie tussen de de LPF ministers, Bomhof en Heinsbroek Heinsbroek had in die week een aantal uitspraken gedaan over zijn collega's. Onderandere noemde Heinsbroek een optreden van Bomhoff in Utrecht staande aan de zijkant namelijk een´lulverhaal´.Bomhof maakte namelijk opmerkingen over de partijruzies binnen de LPF. Vice-premier Bomhoff zei hierover niks tegen pers. Maar liet wel weten dat dit volgens hem niet kon. Wat ook tot deze uitbarsting leidde was een uitgelekte brief van Bomhof aan Heinsbroek waarin hij zegt dat de modellen van het Centraal Plan Bureau moeten aangepast worden want anders zou de economische staat van Nederland vertekent beeld krijgen. Heinsbroek is het niet eens met de uitspraken door Bomhof aan zijn adres. En is geïrriteerd hierdoor. De ruzie tussen deze heren was al een tijdje aan de gang maar kwam deze week dus tot hoogtepunt.

DEELVRAAG 2

Wat is de dieper liggende aanleiding van al die ruzies binnen de LPF?

Er zijn meerdere dieper liggende oorzaken van al die ruzies binnen de LPF:
- De partij is een mengeling van allerlei verschillende politieke ideologieën binnen de partij. En mist daardoor een sterke ideologie die alle leden delen. Dit komt doordat Pim Fortuin meerdere ideologieën had.
Ten eersten was er het conservatieve, Fortuin wou de normen en waarden van de jaren 50 terug brengen in Nederland
Ten tweede had Fortuin ook iets nationalistisch, je moest trot zijn op je Nederlandse identiteit en alochtonen moesten zich aanpassen aan onze cultuur.
Maar Fortuin had ook iets liberaals hij wilde de WAO sterk in mindering brengen en de Bijstand moest afgeschaft worden.
- Door het wegvallen van Fortuin mistte de partij een goed leiderschap, die de eenheid hield.
- Ook een groot probleem was dat er teveel leden in de partij uit waren op eigen succes en eigenlijk de partij op de tweede plaats zetten. Er waren teveel leden die het leiderschap over de LPF wilden, dit leidde tot grote conflicten

DEELVRAAG 3

Heeft Minister President Balkenende wel genoeg gedaan om de val van het kabinet tegen te houden?

Aan de ene kant heeft dat hij zeker. Want hij heeft een aantal keer sterk aangedrongen om de rust binnen de partij terug te laten keren omdat anders het kabinet en dus het regeren van Nederland eronder ging leiden. Telkens weer had dit geen invloed op de ruzies. En als dan blijkt dat in de peilingen nog maar 4 van de 26 zetels bij de LPF overblijven en dat het kabinet dan dus nog maar amper een draagvlak heeft. Moet je op een gegeven moment je conclusies trekken als Minister president en je ontslag aanbieden bij de Koningin .
Maar aan de andere kant zou het best een kunnen zijn dat Balkenende het uiteindelijk expres op een kabinet´s crisis heeft uit laten lopen. Want natuurlijk wilde het CDA helemaal niet regeren met een onstabiele partij als de LPF die toch alleen maar voor ruzie zorgden. En Balkende wist ook wel dat het CDA bij volgende verkiezingen best eens als een nog grotere winnaar uit de bus zou kunnen komen. Ook de VVD zou volgens de peilingen meer zetels krijgen en ook deze partij was natuurlijk niet blij met die onrust stokers van de LPF

Wat was de directe aanleiding tot het ontslag van het Kabinet Balkenende?

De Directe aan leiding voor het eind van het Kabinet Balkenende was de ruzie tussen Bomhof en Heinsbroek want met 2 ministers die zo´n enorme ruzie hadden dat ze niet eens met elkaar praten daarmee kun je natuurlijk niet verder regeren. Want als eenmaal het bestuur van het land eronder gaat leiden kun je zo niet verder.

DE HOOFDVRAAG

Wat leidde tot de afgang van de LPF en het Kabinet Balkenende?

Het begon eigenlijk allemaal na de dood van Fortuin, de LPF zou toch meedoen aan de verkiezingen want zo had Pim het gewild. Alleen het probleem was dat na de dood van Pim de partij eigenlijk geen echte leider meer had. Matt Herben neemt dit uiteindelijk op zich en de LPF gaan de verkiezingen in. De overwinning was groots. De LPF zou met 26 zetel in de kamer komen.. Na een formatie van 68 dagen zouden zij gaan regeren met de CDA en de VVD. Maar al tijdens deze formatie ontstonden er onenigheden in de partij. De verschillende politieke ideologieën kwamen al naar boven tijdens het vormen van het regering´s akkoord. Dit werd van kwaad tot erger. Conflict na conflict volgde er was geen houden meer er werd van fractie leider verwisselt maar ook dit wou niet bate. De LPF kende gewoonweg geen eenheid, en miste duidelijk een sterke leider. De partij slonk van 26 naar 24 zetels doordat Winny de Jong en Cor Eberharter uit de partij werden gezet. Ook dit had geen positieve uitwerking op de partij. Het vertrouwen in de tweede fractieleider sinds de dood van Fortuin werd ook opgezegd en er was eigenlijk geen redde meer aan. En toen de ruzie tussen de Ministers Bomhof en Heinsbroek dit keer zo erg oplaaiden dat ze niet eens meer met elkaar wilden praten en het dus ten koste ging van het land bestuur. Toen vond Balkende het genoeg en trok de stekker eruit.